Jak się uczyć, żeby się nauczyć?

Korzystając
z profesjona
lnych techni
k możemy
skuteczniej
i łatwiej
zapamiętywać no
wą wiedzę
Jak się uczyć, żeby się nauczyć?
20
Nauka to chleb powszedni uczniów
i studentów. Czy można uczyć się
szybciej i skuteczniej? O przybliżenie technik efektywnej nauki poprosiliśmy Tomasza Wachowiaka
i Małgorzatę Kerl z bydgoskiej Szkoły
Pamięci Wojakowskich.
różne drogi i sposoby opanowania wiedzy. Efektywna nauka to nic innego jak uczenie się w przyjemny
i bardziej skuteczny sposób, poświęcając tej czynności minimum czasu. Należy w tym miejscu wyjaśnić
znaczenie słowa „skuteczny”. W przypadku efektywnej nauki skuteczność polega na lepszym dostępie do zapamiętanych informacji oraz szybszym
i pełniejszym wywoływaniu ich z pamięci. Efektywna nauka to również porządkowanie przyswajanych
treści w bardziej funkcjonalny sposób.
Co kryje się pod hasłem „efektywnych technik uczenia się”?
T.W.: Efektywne techniki uczenia się to przede
wszystkim metody, dzięki którym możemy poprawić
dwa wskaźniki. Tempo uczenia się oraz jakość, czyli
ilość materiału, który jesteśmy w stanie zapamiętać
w określonym czasie. W celu poprawy tej efektywności stosujemy metody zwane mnemotechnikami,
dzięki którym jesteśmy w stanie przenosić zapamiętywany materiał bezpośrednio do pamięci długoterminowej (tej, która pozwala na zapamiętanie i potem
przypomnienie sobie) w bardzo krótkim czasie.
M.K.: Efektywna nauka to termin, którego najczęściej używamy, gdy chcemy podkreślić, że istnieją
Kto może z nich korzystać i gdzie można
się tego nauczyć? Czy również samemu,
w domu z podręczników?
T.W.: Metody nie mają ograniczeń co do stosowania. Mogą z nich korzystać zarówno dzieci jak
i dorośli. Pomogą osobom, które mają problemy z zapamiętywaniem jak i tym, którzy zapamiętują bez
problemu, ale chcieliby przyspieszyć tempo uczenia
się, aby mieć więcej czasu na realizację zainteresowań i pasji. Aby dobrze opanować sztukę uczenia się
warto korzystać ze specjalistycznych kursów.
Samodzielnie w domu można co prawda opanować podstawowe metody, jednak te bardziej zaawansowane, które realnie pomagają w nauce są
przekazywane na zajęciach organizowanych przez
Czy istnieje jakaś prosta recepta/rada na
pytanie „jak się uczyć”, której możnaby
udzielić studentom czy maturzystom?
T.W.: Rad jest tyle, ile osób zada to pytanie.
Każdy z nas ma inne doświadczenia, inny poziom
przyswajania wiedzy i może charakteryzować się
innym rodzajem pamięci ( jest przecież pamięć
wzrokowa, słuchowa czy ruchowa).
Warto jednak pamiętać o tym, że czy stosujemy mnemotechniki czy też nie to dzień przed
egzaminem nie jest najlepszym terminem na rozpoczęcie nauki. Mnemotechniki mogą pomóc jednak dodatkowo w opanowaniu stresu, gdyż osoby,
które je już wypróbowały wiedzą, że są skuteczne
i jeżeli uczyły się z ich wykorzystaniem to nie będzie problemów z przypomnieniem sobie materiału na egzamin.
(kpk)
październik 2012
Na czym te techniki polegają, proszę opowiedzieć o podstawowych mechanizmach i
przytoczyć przykładowe techniki?
T.W.: Techniki pamięciowe wykorzystują przede wszystkich złożoność naszego mó-
zgu oraz potencjał obu półkul. Lewa półkula
odpowiedzialna jest za myślenie analityczne,
wykorzystujemy ją np. przy wykonywaniu działań
matematycznych. To ona odpowiada za to co robi
wielu z nas, czyli zapamiętywanie poprzez wielokrotne powtarzanie (np. przy nauce wiersza, słówek z języków obcych, numerów telefonów, PIN,
PESEL itp.).
Prawa półkula natomiast realizuje w naszym
mózgu procesy związane bardziej z kwestiami
abstrakcyjnymi (widzenie barw, poczucie rytmu,
wyobraźnia itp.). Tylko wykorzystanie obu półkul naraz pozwoli na zapamiętywanie szybkie i
skuteczne. Podstawową mnemotechniką wykorzystującą obie półkule jest Metoda Ciągów Skojarzeniowych, zwana też Łańcuszkową. Polega na
zapamiętywaniu ciągów wyrazów, które mamy
opanować (np. z trudnością ortograficzną) za pomocą historyjki, w którą wpleciemy materiał do
zapamiętania.
Z jednej strony bowiem mamy logiczny, poukładany ciąg, za który odpowiada lewa półkula
mózgu, z drugiej zaś wykorzystujemy wyobraźnię do stworzenia historyjki, w której połączymy
materiał do zapamiętania, za co odpowiada lewa
półkula.
Ćwiczenie to jest polecane np. do wspomnianej już nauki ortografii i szczególnie skutecznie
mogą je wykorzystywać osoby, które mają problemy z pisaniem trudnych słów (np. dyslektycy czy
dysortograficy).
informator maturzysty
trenerów pamięci. Nie muszą być to zajęcia typowo
stacjonarne. Ostatnio dużym powodzeniem i skutecznością cieszą się zajęcia blended learningowe,
które składają się zarówno z pracy z trenerem na
spotkaniach stacjonarnych jak i własną pracą na
specjalistycznych platformach e-learningowych.
Wybierając rodzaj nauki czy trenera warto jednak
pamiętać o kilku ważnych rzeczach, które pozwolą
na osiągnięcie najlepszych wyników. Elementy, którymi powinni kierować się uczestnicy takich zajęć to
przede wszystkim historia szkoły, w której chcemy
się uczyć oraz jej osiągnięcia. Nie bez znaczenia są
też inne elementy takie jak ilość realizowanych zajęć, udział w realizacji projektów unijnych, wystawianie uczestników na Ogólnopolskich Mistrzostwach
Pamięci, czy też występowanie w roli ekspertów
w mediach czy na konferencjach.
Niezwykle ważne są też dokumenty, którymi
legitymuje się trener, bądź szkoła, w której pracuje.
Szkoły pamięci mogą występować do Kuratoriów
Oświaty o nadanie akredytacji, co jest potwierdzeniem jakości i skuteczności prowadzonych zajęć.
Warto zatem wybierać te placówki, które taką akredytację uzyskały, gdyż mamy pewność, że podlega
ona kontroli kuratoryjnej i jest zobowiązana do zachowania jakości.
M.K.: Uczyć się efektywniej może każdy, bez
względu na wiek, płeć czy pochodzenie. Jeżeli jesteśmy przekonani, że chcemy poszerzać nasze zasoby
intelektualne w szybszy i skuteczniejszy sposób
i mamy do tego motywację i nieco samodyscypliny,
to nic nie stoi na przeszkodzie aby zacząć się uczyć
w inny sposób niż robiliśmy to do tej pory. Na temat
efektywnych technik uczenia się wydano tomy
podręczników i poradników. Większość z nich jest
ogólnie dostępna w księgarniach, empikach a nawet
bibliotekach. Odsyłam do popularnych książek Tonego Buzana „Rusz głową” czy „Pamięć na zawołanie”.
Dla osób mniej zdyscyplinowanych, potrzebujących
motywacji zewnętrznej, proponujemy Kursy Treningu Pamięci, na których w przyjemnej atmosferze
doskonalimy pamięć naturalną oraz uczymy metod
wspomagających zapamiętywanie.
21