Dobra reputacja - za co i jak można stracić uprawnienia

Pracodawca transportu drogowego
Dobra reputacja - za co i jak
można stracić uprawnienia
przewozowe (CZĘŚĆ IV)
P
o powzięciu wiadomości o nałożonych wozy podczas których można je było stwierPrawomocne skazanie za
sankcjach organ, który wydał przed- dzić stanowią znikomą część realizowanych
umyślne przestępstwo w
siębiorcy zezwolenie na wykonywanie zadań. Trudno bowiem, aby przypadkowe
dziedzinach określonych zawodu przewoźnika drogowego, powinien naruszenia, które mogą się zdarzyć w każwszcząć postępowanie administracyjne w dej nawet bardzo dobrej firmie zatrudniaw rozporządzeniu
celu ustalenia, czy utrata dobrej reputacji jącej dużą liczbę pracowników i prowadząbędzie w tym przypadku nieproporcjonalną cej działalność gospodarczą na dużą skalę,
(WE) nr 1071/2009,
reakcją na te sankcje. Źródłem informacji o skutkowały jej zamknięciem lub odebraniem
prawomocne orzeczenie sankcjach może być otrzymane zawiadomie- uprawnień zawodowych osobie zarządzającej
nie inspekcji transportu drogowego o nało- transportem. Gdyby tak się zdarzyło, byłby to
dwóch kar grzywny lub
żonych karach administracyjnych i karach przejaw wyjątkowej głupoty lub wręcz sabodwóch wykonalnych
grzywny, albo uzyskana z innego źródła i tażu gospodarczego. Przepisy prawa adminiwyciągiem z Krajowego Reje- stracyjnego mają bowiem służyć gospodarce
decyzji administracyjnych potwierdzona
stru Skazanych wiadomość o prawomocnym i społeczeństwu, a nie stanowić ślepy instruo nałożeniu kary
skazaniu za przestępstwo umyślne. W przy- ment represji.
organ wydający zezwolenie będzie
pieniężnej za naruszenia szłości
mógł uzyskać większość tych informacji z Próba poprawy może
wskazane w załączniku
Krajowego Rejestru Elektronicznego, które- uratować przedsiębiorcę
go utworzenie zakładają unijne przepisy. W Drugą przesłanką, pozwalającą na zachowado ww. unijnego aktu
rejestrze będą odnotowane sankcje nałożone nie dobrej reputacji przedsiębiorcy lub osoby
prawnego nie oznaczają
na przewoźnika za naruszenia popełnione zarządzającej transportem, jest stwierdzenie
zarówno w Polsce, jak i za granicą. Na razie możliwości poprawy sytuacji w ich firmie.
automatycznej utraty
jednak wydaje się, że wobec braku krajowych Dotyczy to przedsiębiorstw, w których skala
regulacji rejestr ten raczej nie powstanie w naruszeń jest znaczna, a przyczyny ich podobrej reputacji
najbliższym czasie.
wstawania związane są m. in. z brakiem odpoprzedsiębiorcy lub
wiednich procedur lub z niewłaściwą dyscyPrzypadkowe naruszenia
pliną pracy. Aby zachować dobrą reputację,
osoby zarządzającej
nie spowodują zamknięcia firmy przedsiębiorca korzystający z tej przesłanki,
transportem.
Wszczęte postępowanie administracyjne w jeszcze przed kontrolą przedsiębiorstwa lub
tej sprawie obejmuje kontrolę przedsiębiorcy. Taka kontrola pozwoli na ustalenie, czy
nie zachodzą przesłanki do wydania decyzji
pozwalającej na zachowanie dobrej reputacji.
Pierwszą z tych przesłanek jest stwierdzenie
w trakcie kontroli, że liczba stwierdzonych
naruszeń jest nieznaczna w stosunku do skali
prowadzonych operacji transportowych. Dotyczy to w szczególności dużych firm transportowych, gdzie z prowadzonej dokumentacji jednoznacznie wynika, że naruszenia
przepisów i zasad wykonywania transportu
drogowego zdarzają się sporadycznie, a prze-
30
najpóźniej w trakcie tej kontroli, powinien
podjąć działania zapobiegające powstawaniu
naruszeń. Takie działanie powinno polegać
m. in. na wdrożeniu brakujących procedur.
Przykładem takiej procedury jest przeprowadzanie regularnej kontroli przechowywanych
w firmie wykresówek lub danych z karty kierowcy pod kątem przestrzegania przepisów
rozporządzenia (WE) nr 561/2006 i umowy
AETR przez poszczególnych kierowców.
Dokładna analiza danych powinna pozwalać na stwierdzenie przyczyny powstawania
naruszeń. Przyczyna może leżeć po stronie
niewłaściwej organizacji pracy lub wynikać z
lekceważenia swoich obowiązków przez pracowników. W pierwszym przypadku analiza
powinna prowadzić do zmiany organizacji
pracy, a w drugim przedsiębiorca powinien
stosować odpowiednie i zgodne z zapisami
regulaminu przedsiębiorstwa środki dyscyplinarne. Naruszenia zawinione przez pracownika oraz zastosowane środki powinny
być odnotowane w aktach pracownika lub
sporządzanych wewnętrznych protokołach.
Interes społeczny też jest ważny
Skutki likwidacji przedsiębiorstwa transportowego nigdy nie ograniczają się wyłącznie
do samego przedsiębiorcy. Zawsze odczują je
zwalniani pracownicy i ich rodziny, kooperujące z przewoźnikiem firmy branży okołotransportowej oraz odbiorcy jego usług.
Tym samym zdarzyć się może sytuacja,
że utrata przez przedsiębiorcę dobrej reputacji spowoduje konsekwencje w postaci znaczącego wzrostu poziomu bezrobocia w konkretnej miejscowości, gminie lub w regionie.
Będzie to miało miejsce, gdy przewoźnik jest
jedynym dużym pracodawcą w okolicy, w
której zwolnieni przez niego pracownicy nie
mają szans na znalezienie alternatywnego zatrudnienia.
A to oznacza koszty społeczne: wykluczenie pracowników i ich rodzin, konieczność
wypłaty ze środków publicznych zasiłków,
konieczność udzielania pomocy społecznej
itp. Inną poważną konsekwencją – w przypadku przewoźnika pasażerskiego – może
być poważne utrudnienie zaspakajania potrzeb ludności w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Jeżeli przedsiębiorca jest
dominującym przewoźnikiem pasażerskim
na pewnym obszarze lub na konkretnych liniach, to jego likwidacja oznacza natychmiastowe załamanie komunikacji publicznej dla
setek lub tysięcy osób. W takich przypadkach
możemy mówić, że istnieje interes społeczny
w kontynuowaniu działalności gospodarczej
przez przedsiębiorcę, co stanowi kolejną
przesłankę do wydania decyzji pozwalającej
na zachowanie dobrej reputacji.
Z istoty tej przesłanki jednocześnie wynika, że raczej nie będzie ona mogła być stosowana wobec reputacji osoby zarządzającej
transportem. Utrata dobrej reputacji przez tę
osobę nie oznacza bowiem braku możliwości
kontynuacji działalności gospodarczej przez
przewoźnika.
Interes społeczny ma
swoje ograniczenia
W przypadku oceny istnienia interesu społecznego w kontynuowaniu działalności gospodarczej przez przewoźnika należy jednak
zachować dość dużą ostrożność. Może się bo-
W przypadku,
gdy dobrą reputację utracił
przedsiębiorca
będący osobą
fizyczną, to
zazwyczaj
cofnięcia zezwolenia nie
da się uniknąć
wiem zdarzyć sytuacja, w której stwierdzone w
trakcie kontroli okoliczności wskazują, że dalsze funkcjonowanie firmy zagrażałoby życiu i
zdrowiu przewożonych pasażerów lub innych
uczestników ruchu drogowego, albo mogłoby
spowodować znaczne straty dla społeczeństwa
lub dla kontrahentów przedsiębiorcy.
Ponieważ ludzkie życie i zdrowie, a także
ochrona własności są podstawowymi wartościami chronionymi w demokratycznym państwie prawnym, to mają one pierwszeństwo
przed interesem społecznym związanym z zapobieganiem bezrobociu lub zaspakajaniem
Skutki likwidacji przedsiębiorstwa
transportowego nigdy nie ograniczają się
wyłącznie do samego przedsiębiorcy
31
Pracodawca transportu drogowego
Konsekwencją
utraty dobrej
reputacji przez
przedsiębiorcę
jest wszczęcie
wobec niego
postępowania
w sprawie
cofnięcia
zezwolenia na
wykonywanie zawodu
przewoźnika
drogowego
potrzeb komunikacyjnych społeczeństwa. To
samo dotyczy sytuacji, w której dalsze funkcjonowanie przewoźnika nosiłoby wszelkie
znamiona nieuczciwej konkurencji, prowadzącej do poważnych strat innych solidnych
przewoźników. Dlatego organy sprawujące
nadzór przy ustalaniu ewentualnego istnienia interesu społecznego powinny w dość
rozsądny sposób uwzględniać wszystkie
okoliczności stwierdzone w trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego.
Od decyzji o utracie dobrej
reputacji można się odwołać
Jeżeli w trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego i związanej z nim
kontroli, stwierdzona zostanie co najmniej
jedna z omówionych wyżej przesłanek, to
organ wydaje decyzję administracyjną o
uznaniu, że dobra reputacja pozostaje nienaruszona. Po jej uprawomocnieniu się,
przewoźnikowi lub osobie zarządzającej
transportem nie pozostaje nic innego, jak
zadbać, aby w przyszłości nie doszło do
kolejnych naruszeń obowiązującego prawa. Gorzej, gdy w trakcie kontroli organ
nie znalazł żadnych argumentów przemawiających na korzyść tych osób. Wtedy
wydaje decyzję administracyjną o uznaniu,
że utrata dobrej reputacji stanowi proporcjonalną reakcję za nałożone sankcje. Od
decyzji wydanej przez starostę przysługuje
32
odwołanie do samorządowego kolegium
odwoławczego. Z kolei na decyzję wydaną przez Głównego Inspektora Transportu
Drogowego przysługuje środek odwoławczy w postaci wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Decyzja wydana w drugiej
instancji, po rozpatrzeniu złożonych środków odwoławczych, jest decyzją ostateczną.
Można złożyć na nią skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, niemniej
podlega ona wykonaniu. Odtąd przewoźnik
lub osoba zarządzająca transportem przestaje spełniać wymóg dobrej reputacji.
Utrata dobrej reputacji nie
zawsze oznacza zamknięcie
firmy
Konsekwencją utraty dobrej reputacji przez
przedsiębiorcę jest wszczęcie wobec niego
postępowania w sprawie cofnięcia zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, na zasadach określonych w
przepisach art. 13 rozporządzenia (WE) nr
1071/2009.
Jeżeli utratę dobrej reputacji spowodowało skazanie za przestępstwo umyślne
jednej z osób wchodzących w skład organu
zarządzającego kapitałową spółką prawa
handlowego lub inną osobą prawną, przed
cofnięciem zezwolenia uchronić może odwołanie jej z zarządu i powołanie na to miejsce innej niekaranej osoby.
W przypadku, gdy dobrą reputację utracił przedsiębiorca będący osobą fizyczną,
to zazwyczaj cofnięcia zezwolenia nie da
się uniknąć. Kończąc postępowanie administracyjne wobec takiego przedsiębiorcy
właściwy organ wydaje decyzję o cofnięciu
zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Z kolei konsekwencją
utraty dobrej reputacji przez osobę zarządzającą transportem jest decyzja administracyjna właściwego organu stwierdzająca
niezdolność zarządzającego transportem
do kierowania operacjami transportowymi
przedsiębiorcy. Wiąże się to z koniecznością
zwrotu certyfikatu kompetencji zawodowych do organu, który wydał taką decyzję,
w terminie 7 dni od jej otrzymania. Należy
pamiętać, że w przypadku stwierdzenia niezdolności do kierowania operacjami transportowymi osoby zarządzającej transportem w firmie, należy na jej miejsce powołać
innego posiadającego wymagane kompetencje pracownika lub zawrzeć umowę z inną
osobą spełniającą wymagania określone w
polskich i unijnych przepisach. Uchroni to
przedsiębiorcę przed utratą zezwolenia ze
względu na niespełnianie wymogu kompetencji zawodowych.
Nic nie trwa wiecznie
– uprawnienia można odzyskać
Oczywiście od obu ww. decyzji przysługują
odpowiednie środki odwoławcze zależne od
organu wydającego te decyzje w pierwszej
instancji – odwołanie do samorządowego
kolegium odwoławczego lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez Głównego
Inspektora Transportu Drogowego. Wydana
w drugiej instancji decyzja ostateczna podlega niestety wykonaniu. Uprawnień nie traci się jednak na zawsze i można je odzyskać,
o ile zastosowane są odpowiednie środki
rehabilitacyjne. Środkami rehabilitacyjnymi
są: zatarcie skazania za przestępstwa umyślne i wykroczenia lub uznanie nałożonych
za naruszenia sankcji administracyjnych za
niebyłe. Oczywiście dotyczy to tych przestępstw, wykroczeń lub naruszeń, które były
przyczyną utraty dobrej reputacji. I tak zatarcie skazania za przestępstwo następuje z
mocy prawa w zależności od rodzaju kary
po upływie 10 lub 5 lat od jej wykonania
lub darowania. Okresy zatarcia skazania
za przestępstwo mogą być skrócone przez
sąd na wniosek zainteresowanej osoby odpowiednio do 5 lub do 3 lat, o ile skazany
przestrzegał porządku prawnego. Z kolei zatarcie skazania za wykroczenie następuje po
upływie 2 lat od wykonania, darowania lub
przedawnienia wykonania kary, aczkolwiek
w niektórych sytuacjach okres ten może
ulec przedłużeniu. Podobny okres dotyczy
sankcji administracyjnych.
Kary pieniężne uznaje się z mocy prawa
za niebyłe po upływie 2 lat od dnia wykonania decyzji administracyjnej o ich nałożeniu. Po upływie wskazanych okresów
przyjmuje się, że wobec przedsiębiorcy lub
osoby zarządzającej transportem zastosowane zostały środki rehabilitacyjne i mogą oni
odzyskać dotychczas posiadane uprawnienia. Przedsiębiorca może złożyć wniosek o
wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, a osoba która
zarządzała transportem może się zwrócić o
zwrot zatrzymanego certyfikatu kompetencji zawodowych.
Maciej Wroński