Tematy – LISTOPAD

Tematy – LISTOPAD
ZABAWY Z GŁOSKAMI I LITERKAMI
Ćwiczenia słuchu fonematycznego – propozycje zabaw i ćwiczeń
1. Zabawa „Różne dźwięki I”
Prowadzący pokazuje dzieciom różne przedmioty, np. słoik, garnek, stół, plastikową butelkę,
Książkę - po kolei uderza w nie pałeczką. Uczestnicy zajęć wsłuchują się w dźwięki. Następnie
zamykają oczy. Kierujący ćwiczeniem ponownie uderza pałeczką w wybrane do ćwiczeń rekwizyty,
dzieci odgadują jakie to przedmioty.
2. Zabawa „Różne dźwięki II”
Uczestnicy zajęć zamykają oczy. Prowadzący szeleści gazetą, głośno stawia kroki, odsuwa krzesło,
odsłania firankę, pstryka palcami, potrząsa kluczami. Dzieci za każdym razem określają, jaki dźwięk
usłyszały, oraz skąd on dobiegał.
3. Samogłoskowe powitanie – zabawa słuchowa
Prowadzący wita kolejno dzieci, wymawiając samogłoski występujące w ich imionach. Prosi,
by osoba, która usłyszy swoje imię, wstała i pomachała ręką.
4. Obrazkowe imiona
Nauczyciel pokazuje dzieciom obrazek, nazywa go – wtedy wstają dzieci, których imiona zaczynają
się na taką samą głoskę jak nazwa obrazka.
5. Renata i jej goście – zabawa słuchowa
Nauczyciel przedstawia dzieciom lalkę o imieniu Renata. Mówi, że na jej urodziny przyszło dużo
gości. Wymienia różne imiona. Prosi, aby dzieci potrząsały podniesionymi dłońmi, kiedy
w wypowiedzianym słowie usłyszą głoskę „r”.
Tematy – LISTOPAD
6. Paronimy – zabawa słuchowa
Prowadzący prezentuje dzieciom pary obrazków i prosi, by wskazały ten, w którego nazwie
występuje wymieniona przez niego samogłoska.
Miska - maska (gdzie jest „i”)
But – bat (gdzie jest „a”)
Piłka – półka (gdzie jest „ó”)
Kasa – kosa (gdzie jest „o”)
Loki – leki (gdzie jest „e”)
Teczka – tyczka (gdzie jest „y”)
7. Tory – zagadki
Nauczyciel prezentuje dzieciom różne obrazki i wspólnie je nazywają. Pyta, w nazwie których
z nich usłyszały słowo „tor”. Sprawdzają odpowiedź, szukając na odwrocie obrazka fragmenty toru.
8. Kto ma ten obrazek?
Każde dziecko otrzymuje obrazek, nauczyciel ma drugi zestaw i nie pokazując obrazka, wymawia
pierwszą głoskę, dzieci mające obrazek, którego nazwa zaczyna się na podaną głoskę, pokazują go
i wymawiają jego nazwę oraz wyklaskują sylaby.
9. Zabawa „Zaczaruj słowa”
Prowadzący wypowiada słowo, a zadaniem dziecka jest powiedzenie tego słowa bez pierwszej
sylaby (dziecko usuwa pierwszą sylabę ze słowa). Prowadzący zajęcia mówi: Powiedz słowo
„porzeczka”, opuszczając pierwszą sylabę: „po”.
Zestaw wyrazów do ćwiczeń: rybak, buraki, kawał, pisanki, zegary, malina, zapałka, hamak,
barany, jagody, motor, potyczka, lipiec, budzik, bibułka, wybieg, basen, rebus, kawałek.
Tematy – LISTOPAD
10. Nauczycielka wypowiada słowo, a zadaniem dziecka jest powiedzenie tego słowa bez
ostatniej głoski (dziecko usuwa ostatnią głoskę ze słowa).
Nauczycielka mówi: Powiedz słowo „kosa” bez ostatniej głoski: [a].
Zestaw wyrazów do ćwiczeń: rybak, grota, kita, kosa, pora, rzepa, szala, garb, kran, pałac,
brodacz, buraki, kozak, stok, sens, tort, siatkarz, piłkarz, rękaw, list, koral, góral, metal, autor, kawał,
bóbr, okoń, boks, baniak, port, bociany.
11. Głuchy telefon wyrazowy
Dzieci dzielimy na 2 – 3 zespoły. Dla każdego zespołu przygotowane są dwa identyczne zestawy
zawierające wyrazy lub zdania (ilość odpowiednia do ilości dzieci w drużynie). Pierwsi uczestnicy
losują karton z wyrazem i po odczytaniu przekazują ustnie na ucho koledze. Ostatnie dziecko
z zespołu szuka w analogicznym zestawie wyrazów tego, który usłyszało. Na zakończenie
porównuje swoje słowo z tym, które wybrał kolega do ustnego przekazu. Jeśli wyrazy są jednakowe
drużyna zdobywa punkt lub wywiesza swoje słowo na tablicy.
12. Odgadnij wyraz
Nauczyciel podaje pierwszą lub ostatnią sylabę wybranego wyrazu, informując uczniów
o miejscu tej sylaby w wyrazie. Uczniowie, dodając nowe sylaby, odgadują dany wyraz. Ten, kto
odgadnie pierwszy prowadzi dalszą grę.
13. Łańcuch głoskowy
Nauczyciel podaje dzieciom pierwsze słowo, następnie dzieci po kolei wymyślają słowo, którego
pierwsza głoska będzie ostatnią głoską poprzedniego.
14. Domino obrazkowo-głoskowe
Wyszukiwanie ciągu obrazków tak, aby ostatnia głoska wyrazu była początkową głoską następnego.
Tematy – LISTOPAD
15. Który wyraz nie pasuje?
Nauczycielka rozkłada przed dziećmi po 4 obrazki, trzy z nich mają taką samą pierwszą głoskę,
wybrane dziecko nazywa obrazki i wskazuje rozpoczynający się inną głoską.
16. Rebusy fonetyczne
Tworzenie nowego wyrazu z pierwszych głosek przedmiotów przedstawionych na obrazkach, np.
Sowa - Ul - Mak (sum), Rak - Osa - Kot (rok).
17. Który to przedmiot?
Nauczyciel rozkłada na podłodze ilustracje różnych przedmiotów lub te przedmioty. Wskazując
kolejno dzieci wypowiada pierwszą sylabę nazwy danego przedmiotu. Zadaniem wskazanego
dziecka jest odszukanie właściwego obrazka (przedmiotu) i podanie jego nazwy.
Np.: nauczyciel mówi: klo- (dziecko szuka obrazka przedstawiającego klocek). Ale może też być: kokotek, koszyk, kogut
18. Słuchaj uważnie
Nauczyciel wypowiada wyraz wielosylabowy dzieląc go na sylaby z utrudnieniami, np.: lokomotywa,
telewizorek – po wypowiedzeniu trzech kolejnych sylab zadaje dzieciom pytanie: co do tej pory
powiedziałam? – dziecko ma dokonać syntezy usłyszanych sylab (np.: lokomo). Jeśli dziecko
wypowiedziało prawidłowo usłyszaną część wyrazu, dodajemy kolejne sylaby aż do wypowiedzenia
całego wyrazu.
19. Zabawa „Zgadnij, co powiedziałam?” – ćwiczenie pamięci słuchowej (głoskowanie
z odroczeniem ).
Nauczycielka wypowiada głoskami wyrazy z głoską w, robiąc pauzy. W czasie tych pauz wykonuje
np. 2 klaśnięcia w dłonie. Wskazane dziecko odgaduje, jaki jest to wyraz, np.: wagon
w – 2 klaśnięcia
a – 2 klaśnięcia
g – 2 klaśnięcia
o – 2 klaśnięcia
n – 2 klaśnięcia
Tematy – LISTOPAD
wata, wazon, bałwan, waga, rower, krowa, owoce, worek, warzywa, krawat,
drzewo, wrona
20. Połącz sylaby
Nauczyciel wypowiada wyraz, dzieląc go na sylaby z utrudnieniami, tzn. po każdej sylabie wykonuje
pewną czynność np.: uderza w bębenek, klaszcze, podskakuje. Dziecko ma za zadanie dokonać
syntezy wyrazu np.: ko – (klaśnięcie) ra – (klaśnięcie) le (klaśnięcie)
21. Wyścig wyrazów
Z kolorowego papieru dzieci wycinają kwadraty i układają tor wyścigowy, zaznaczając innym
kolorem start i metę. Na stoliku leżą karteczki z ilustracjami odwrócone obrazkiem do spodu, tak by
rysunek był niewidoczny. Dzieci kolejno losują karteczki, liczą głoski w nazwie danego obrazka
i przesuwają pionek o odpowiednią liczbę pól. Wygrywa dziecko, które pierwsze dotrze do mety.
Zabawę przeprowadzamy w kilkuosobowych grupach. Pionkiem mogą być kamienie, muszelki,
szyszki, kasztany itp.
22. Co nie pasuje ?
Układamy ciąg obrazków, wśród których jeden rozpoczyna się inną głoską, np.:
żaba – żuk – smok – żarówka
cegła – cytryna – cebula – szafa
sałata – szalik – serce – sarna
Dziecko odrzuca na bok obrazek, który nie pasuje do pozostałych i uzasadnia swój wybór.
Materiały opracowała:
Mirosława Matczak
Nauczyciel – Konsultant
ds. edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej WODN w Łodzi
Tematy – LISTOPAD
Bibliografia:








Chmielewska E.: Zabawy logopedyczne i nie tylko. MAC 1996r.
Kania J., Słuch fonematyczny, Lingua Posnaniensis, 1976
Maurer A. red, Dźwięki mowy, Kraków, 2003
Nowak J. E., Pedagogiczne problemy słuchu fonematycznego u uczniów z trudnościami
w czytaniu i pisaniu, Bydgoszcz, 1994
Rocławski B, Słuch fonemowy i fonetyczny- teoria i praktyka, Gdańsk 1995
Rocławski Bronisław: Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, WSiP, Warszawa 1986.
Spałek E., Bilińska M., Zgadnij, co słychać? Kraków 2001
Styczek I :Badania i kształcenie słuchu fonetycznego. WSiP, Warszawa 1982r.