Książki konieczne

KSIĄŻKI KONIECZNE
„Książki konieczne…”, to program autorski
realizowany przez pracowników Filii DziecięcoMłodzieżowej nr 2 Legnickiej Biblioteki Publicznej.
Obejmuje on:

zajęcia
warsztatowe
i nauczycieli;

spotkania terapeutyczne dla dzieci i młodzieży.
dla
bibliotekarzy
Tematem zajęć jest dziecko – młody człowiek skrzywdzony emocjonalnie, psychicznie
czy fizycznie, bohaterem zaś – książka, która uwrażliwia, pozwala zrozumieć i pomóc.
Podejmując się realizacji programu chciałam spopularyzować literaturę niezwykle potrzebną
i ważną, a jednocześnie trudną ze względu na treści, jakie porusza. Dlatego nazwałam ją
konieczną… rozwijając dalej do przeczytania, polecenia i spopularyzowania.
„KSIĄŻKI KONIECZNE... 2005 – DZIECKO SKRZYWDZONE”
Kiedy przez przypadek trafiłam na książki Elżbiety Zubrzyckiej wydane przez GWP
wiedziałam, że muszę znaleźć sposób, żeby trafiły do biblioteki i czytelników. Aby się tak stało
trzeba było zainteresować tymi wydawnictwami dyrekcję biblioteki i sponsorów, a następnie
bibliotekarzy bibliotek publicznych i szkolnych. To właśnie oni dzięki bezpośrednim kontaktom
z nauczycielami i rodzicami mogli spopularyzować omawiane pozycje. Pomysł zyskał akceptację,
a ja rozbudowałam jego założenia o następne tematy i rozpoczęłam realizację.
Pierwsze warsztaty poświęcone zostały książkom dziecięcym, książkom które powinny
być czytane przez dziecko i rodzica – razem. Tylko wtedy istnieje bowiem możliwość
wyjaśnienia trudnych tematów, omówienia podobnych sytuacji i zastanowienia się jak
reagować, do kogo zwrócić się o pomoc.
Gościem honorowym pierwszej edycji warsztatów „Książki konieczne…” była Elżbieta
Zubrzycka – prezes Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego, wydawca, autorka i tłumaczka
wielu omawianych pozycji. Jeśli ktoś z uczestników miał wątpliwości co do wagi
podejmowanych tematów, to myślę, że po wykładzie wprowadzającym zmienił zdanie.
Bardzo ciekawym doświadczeniem było spotkanie z Katarzyną Kotowską autorką książki
„Jeż” i „Wieża z klocków”. Pisarka opowiadała o tym, jak jej książkę odbierają dzieci, o co
najczęściej pytają i jak rozumieją problem adopcji.
Za duży sukces warsztatów uważam to, że dwie z polecanych książek „Śmierdzący ser”
i „Oskar i pani Róża” weszły do kanonu lektur obowiązkowych w legnickich szkołach.
Po zajęciach warsztatowych dla dorosłych w miesiącach luty – czerwiec 2006 r. odbyły
się spotkania z dziećmi, które realizowałyśmy wykorzystując najciekawsze projekty powstałe
na warsztatach.
„KSIĄŻKI KONIECZNE... 2006 - AGRESJA”
29 listopada 2006 r. rozpoczęłyśmy drugą edycję programu „Książki konieczne...”, tym
razem poświęconą zjawisku agresji. Jej celem było uwrażliwienie uczestników na zjawisko
agresji i przemocy, głównie w szkole i w rodzinie. Wstrząsające statystyki i obrazy przemocy
przedstawiła w formie prezentacji multimedialnej Renata Kałucka – psycholog,
psychoterapeuta, pracownik Fundacji „Dzieci Niczyje”, konsultant Fundacji „Mederi – Pomóżmy
Dzieciom”, współpracownik Instytutu Psychologii Zdrowia, wykładowca Studium
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Omówiła: historię pomagania dzieciom krzywdzonym,
formy przemocy wobec dzieci, czynniki ryzyka, psychospołeczny obraz dziecka
doświadczającego przemocy oraz skutki stosowania przemocy wobec dzieci.
Konsekwentnie, po realizacji warsztatów przygotowałyśmy propozycje dla młodzieży.
Tym razem pt.: „Przemoc wobec dziecka”. Realizację planów umożliwiło nam pozyskanie
środków z Funduszu Gminnego. Zorganizowałyśmy po 4 spotkania na temat agresji dla dwóch
grup wiekowych. Początkowo młodzież traktowała naszą propozycję, jak jeszcze jedną okazję
urwania się z lekcji. Zaskoczeniem było już pierwsze spotkanie z Włodzimierzem Szyposzem
– Okręgowym Rzecznikiem Praw Dziecka, który przedstawił prawa dziecka od momentu
poczęcia do uzyskania pełnoletności. Nie wiem tak do końca co było powodem zupełnej ciszy na
sali (młodzież rzadko się tak zachowuje), czy to waga podejmowanych tematów, czy może
autorytet wykładowcy. Dyskusja po prelekcji była niezwykle rzeczowa i emocjonująca.
Spotkanie młodzież skomentowała następująco – nareszcie ktoś nas poważnie potraktował.
Te same grupy spotkały się kolejno z Barbarą Pichlą – psychologiem, terapeutą, pracownikiem
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Legnicy, Danutą Saluk-Niepiekło – psychologiem,
doradcą zawodowym, pracownikiem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz Krystyną
Borek – psychologiem, terapeutą, pracownikiem Poradni Profilaktyki i Terapii MONAR.
Wszystkim spotkaniom towarzyszył przegląd literatury pięknej dla młodzieży. Każdy
z uczestników otrzymał teczkę z kompletem wydruków oraz bibliografię „Książki
Konieczne 2006 – agresja”.
Do dziś młodzież przychodzi z przygotowanym przez nas wykazem i poszukuje pozycji w nim
zawartych. Największą popularnością cieszy się seria Wydawnictwa Ossolineum „Nasza
Biblioteka”.
„KSIĄŻKI KONIECZNE... 2007 - UZALEŻNIENIA”
W listopadzie 2007 r. zaproponowałyśmy bibliotekarzom i nauczycielom warsztaty
poświęcone uzależnieniom. Program obejmował wykład Dariusza Bełdowskiego – kierownika
Poradni Profilaktyki i Terapii MONAR na temat „Problemów uzależnień wśród dzieci
i młodzieży” oraz komunikaty: Dariusza Bełdowskiego, Heleny Olszewskiej-Korzeniewicz
– zastępcy Dyrektora Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych oraz aspiranta sztabowego
Jana Fornala z Komendy Miejskiej w Legnicy z sekcji ds. nieletnich i patologii.
Ćwiczenia warsztatowe tym razem miały formę debaty. Przeprowadziła je Wioletta
Małyniak. Wraz z młodzieżą przygotowała krótkie scenki teatralne, tematycznie związane
z najczęściej spotykanymi przejawami agresji i przemocy w szkole. Po każdej scence zadawane
były pytania do przedstawionych sytuacji, które w bardzo dużym stopniu zaktywizowały
uczestników debaty do dyskusji, wymiany zdań, opinii, poglądów.
W lutym 2008 r. rozpoczeliśmy cykl spotkań, w ramach których młodzież spotka się
z Dariuszem Bełdowskim, Krystyną Borek – terapeutami z Miejskiego Ośrodka Profilaktyki
i Wczesnej Terapii Uzależnień, Ewą Kowalik – kuratorem sądowym do spraw nieletnich oraz
Janem Fornalem – przedstawicielem Policji Miejskiej, specjalistą do spraw nieletnich
i patologii. Już w czasie spotkań prelegenci sygnalizowali, że w grupach jest młodzież
uzależniona, wskazywały na to ich pytania i sposób zachowania. Wiemy, że do poradni trafili
niektórzy z nich. Mamy więc w tym swój pozytywny udział.
„KSIĄŻKI KONIECZNE... 2008 - SEKTY”
Ostatnim tematem podjętym przeze mnie w ramach warsztatów „Książki konieczne ...” był
temat sekt, dewiacji seksualnych i opętania. Na warsztaty zaprosiliśmy: Ryszarda Nowaka
przewodniczącego Ogólnopolskiego Komitetu Obrony przed Sektami,
Tomasza Piotra
Nowakowskiego – doktora pedagogiki, dziennikarza i publicystę, wykładowcę KUL-u,
przedstawiciela Wydawnictwa Maternus Media oraz Magdalenę Grochowalską – dziennikarkę
Ekspresu Ilustrowanego, autorkę książki: „Rama – byłam w sekcie” – pierwszej powieści
o sektach osadzonej w polskich realiach. Warsztaty zrealizowałam w formie wywiadu
w którym stronami byli wymienieni goście, bibliotekarze i wychowawcy oraz młodzież. Zawrzało !!!
Gorącą już atmosferę podgrzał spektakl „Żywe świadectwo” przygotowany przez młodzież pod
kierunkiem Agnieszki Muszyńskiej, a przedstawiający w sposób symboliczny omotanie młodego
człowieka przez różne sekty. Jak się okazało nie wyczerpałam tematu na spotkaniu. Większość
uczestników przyszła na dodatkowe spotkanie realizowane w godzinach popołudniowych w Czytelni
Naukowej LBP. Było one równie emocjonujące, zwłaszcza że uczestniczyli w nim przedstawiciele
duchowieństwa, m. in. prelegent planowanych w późniejszym terminie zajęć terapeutycznych dla
młodzieży ksiądz Jan Pazgan – duszpasterz akademicki, wykładowca Legnickiego Seminarium
Duchownego.
Książki Wydawnictwa Maternus Media (zawłaszcza „Rama – byłam w sekcie”) rozeszły się
„na pniu”. Musiałam zamówić dodatkowe egzemplarze. Zainteresowanych spotkaniami dla młodzieży
było wiele szkół. Jednak możliwości realizacyjne pozwoliły na przeprowadzenie tylko czterech
spotkań. Jak się okazało w czasie zajęć, w Legnicy istnieje największa sekta satanistyczna w naszym
kraju. Ksiądz Jan Pazgan ze względu na swoją specjalizację i zainteresowania jest jednym
z duszpasterzy zajmujących się na naszym terenie tematem satanizmu i opętania. Jak łatwo się
domyślić młodzież zasypywała go pytaniami i wcale nie miała ochoty wyjść z biblioteki.
Sekty, były ostatnim tematem zrealizowanym w ramach „Książek koniecznych...”.
Wszystkie książki prezentowane na zajęciach z literatury pięknej dla dzieci i młodzieży zostały
wydzielone na osobnym regale. Jest to około 150 tytułów, ale jeśli dziś ktoś chciałby wybrać sobie
jakąś pozycję, to może znajdzie 5-6 książek – reszta jest „w czytaniu”. Myślę, że to duży sukces,
dlatego od przyszłego roku rozpoczynamy kontynuację „Książek koniecznych ...” w nowej formie, już
tylko dla młodzieży, pod hasłem „Trudne pytania, trudne odpowiedzi”.
Elżbieta Rychlicka
Kierownik Filii Dziecięco-Młodzieżowej nr 2
Legnickiej Biblioteki Publicznej