Protokół z posiedzenia Komisji do oceny rozprawy habilitacyjnej i

Protokół z posiedzenia
Komisji do oceny rozprawy habilitacyjnej i dorobku naukowego
powołanej przez Radę Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ
w sprawie dopuszczenia dr Iwony Konarzewskiej
do kolokwium habilitacyjnego
Komisja została powołana przez Radę Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ
w dniu 24 września 2012 r. w składzie:

prof. zw. dr hab. Jan Jacek Sztaudynger – przewodniczący,

dr hab. Jolanta Grotowska-Leder, prof. nadzw. UŁ,

prof. zw. dr hab. Eugeniusz Kwiatkowski,

dr hab. Monika Marcinkowska, prof. nadzw. UŁ,

prof. zw. dr hab. Marian Niedźwiedziński
oraz powołana przez RW w dniu 29 października 2012 r.

prof. zw. dr hab. Bożena Mikołajczyk.
Recenzentami wniosku byli, wyznaczeni przez Centralną Komisję d/s Stopni i Tytułów,
prof. zw. dr hab. Krzysztof Jajuga i prof. zw. dr hab. Jacek Osiewalski oraz,
wyznaczeni przez Radę Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ,
dr hab. Jerzy Gajdka, prof. dr hab. Grażyna Anastazja Trzpiot.
Na posiedzeniu w dniu 31 stycznia 2014 roku Komisja stwierdziła, że:

wpłynęły wszystkie cztery recenzje dorobku naukowo-badawczego, dydaktycznego
i organizacyjnego dr Iwony Konarzewskiej;

trzech recenzentów ocenia dorobek pozytywnie - dr hab. J. Gajdka, prof. K. Jajuga
prof. G. Trzpiot. Natomiast prof. J. Osiewalski negatywnie ocenia pracę habilitacyjną i
pozostały dorobek.
1
I.
Ocena dorobku naukowego
1.
Rozprawa habilitacyjna
Dr hab. J. Gajdka uważa, że rozprawa „(…) świadczy ona o solidnym badawczym
warsztacie autorki w zakresie posługiwania się różnorodnymi narzędziami ekonometrycznostatystycznymi dla celów analizy ryzyka inwestycyjnego na rynku kapitałowym i zawiera
autorskie elementy stanowiące wkład w rozwój nauki o finansach w obszarze analizy ryzyka
inwestycji w akcje. Za najważniejsze z tych elementów uważam koncepcje dotyczące badania
wrażliwości portfela akcji, przy wykorzystaniu w tym celu m.in. analizy głównych składowych,
omówione i zbadane zarówno w aspekcie teoretycznym, jak również empirycznym.”
Dr hab. J. Gajdka podkreśla, że „…w rozprawie zaproponowano kilka autorskich
miar (…) wrażliwości…” na ryzyko modelowe. „Interesującą częścią rozprawy jest także
analiza relacji, w jaki sposób wariancja stóp zwrotu z portfela zależy od struktury wartości
własnych macierzy korelacji, w tym ukazanie wrażliwości wariancji portfela na zmianę
najmniejszej wartości własnej, wrażliwości wariancji portfela na zmianę największej wartości
własnej oraz wrażliwości wariancji portfela na zmianę siły współzależności mierzonej
ilorazem ekstremalnych wartości własnych (s. 101-110).” W Jego ocenie „część dotycząca
wrażliwości portfela stanowi ważny wkład autorki do stanu wiedzy w zakresie finansów w
kwestii pomijanej w wielu pracach poświęconych analizie portfela inwestycyjnego.”
Dr hab. Gajdka formułuje również wątpliwości i uwagi krytyczne do książki
habilitacyjnej: „(…) część wątków poruszonych w początkowych rozdziałach nie jest „(…)
kontynuowana w dalszej części pracy.” Jego „(…) zastrzeżenia budzi też rozdział szósty –
„…rozszerzenie poruszanych zagadnień na problematykę opcji nie było rozwiązaniem
najszczęśliwszym.” Następnie zauważa, że trzy pierwsze rozdziały „(…) stanowią przede
wszystkim przegląd literaturowy wybranych problemów związanych z analizą ryzyka na rynku
kapitałowym, (…). Autorka (…) pominęła niektóre ważne pozycje polskich autorów odnoszące
się do problematyki poruszanej w rozprawie.”
Prof. K. Jajuga ocenia rozprawę habilitacyjną z punktu widzenia spełniania kryteriów
ustawowych pozytywnie, aczkolwiek zgłasza „(…) pewne uwagi, które tę ocenę nieco obniżają.”
Uważa, „(…) że wkładem w dyscyplinę finanse są propozycje zawarte w rozdziale czwartym,
dotyczące badania wrażliwości składu portfeli inwestycyjnych, które to propozycje zostały
poparte przykładami empirycznymi z rozdziału siódmego. W sytuacji wzrostu roli ryzyka modelu
2
na rynkach finansowych, propozycje Habilitantki są krokiem w dobrym kierunku.” Następnie
pisze: „Autorka zajmuje się zagadnieniem wrażliwości wyników analizy portfelowej na parametry
przyjmowane na wejściu. Jest to problem tzw. ryzyka modelu, bardzo ważny, a niestety często
ignorowany przez badaczy (…). Należy bardzo pozytywnie ocenić fakt zamieszczenia rozważań
na ten temat w rozprawie. (…) Autorka zajmuje się zagadnieniem wrażliwości składu portfela na
błędy estymacji parametrów, wprowadzając autorskie miary wrażliwości, po drugie uzależnia
ryzyko portfela (mierzone wariancją) od struktury wartości własnych, co też jest oryginalnym
pomysłem.”
Wśród szesnastu ogólnych i szczegółowych uwag, nieścisłości lub błędów obniżających
ocenę pracy K. Jajuga wymienia m.in., że:
- „Autorka nie wskazała, jaki jest cel pracy. Zabrakło też sformułowania hipotez badawczych”;
- trzy pierwsze rozdziały pracy oraz piąty mają charakter dydaktyczny;
- rozdział szósty, w opinii Recenzenta „…nie ma żadnego związku z pozostałą częścią
rozprawy”;
- „Komisja Papierów Wartościowych nie istnieje od 16 lat, jest Komisja Nadzoru
Finansowego...”.
Konkluzja prof. K. Jajugi dotycząca pracy habilitacyjnej jest pozytywna.
Prof. J. Osiewalski w swojej recenzji odwołuje się do celu książki habilitacyjnej:
„Celem była próba pokazania kierunków badań światowych i, na tym tle, własnych
wyników”. a następnie pisze: „W mojej ocenie cel ten nie został zrealizowany w stopniu
uzasadniającym nadanie stopnia doktora habilitowanego (…) Pokazanie kierunków badań
światowych jest wysoce niekompletne (bo prawie nie nawiązuje do bieżącej literatury
przedmiotu), zaś własne wyniki mogą służyć jako ilustracje dydaktyczne podejść
tradycyjnych i być traktowane jako wstępna analiza danych z rynków finansowych, a nie ich
pełne współczesne modelowanie.” „W zakresie podstaw teoretycznych monografia dr Iwony
Konarzewskiej nie wychodzi poza znane z literatury, utrwalone już, koncepcje i modele. (…)
Niestety, poza odwołaniem się do kilku źródłowych prac Roberta F. Engle, Tima Bollersleva i
paru innych „ojców założycieli” ekonometrii finansowej oraz wykorzystaniem prostego
modelu typu AR-GARCH, Autorka ignoruje współczesny stan badań nad dynamiką cen na
rynku akcji – badań światowych i polskich, publikowanych w powszechnie dostępnych
opracowaniach i prezentowanych na międzynarodowych konferencjach naukowych. Jest to
zdumiewające, skoro wiele nowych wyników referowano od lat na konferencjach FindEcon i
Macromodels, organizowanych w Polsce przez łódzkie środowisko ekonometryczne ….”
3
„Sama
struktura
książki
ujawnia
wprowadzający,
podręcznikowy
charakter
opracowania, nie wychodząc poza zreferowanie (…) dobrze znanych, już klasycznych,
koncepcji teoretycznych i po części przestarzałych ujęć metodologicznych (…) (brak jest
ważnych prac w języku angielskim z kilku ostatnich lat), zaś wybór źródeł w języku polskim
jest kuriozalny, gdyż ujęto w nim podręcznikowe opracowania z zakresu statystyki, a
pominięto liczne prace z ostatniego dziesięciolecia, nawiązujące do bieżących nurtów
światowych. Warunkiem koniecznym … naukowej „wartości dodanej” jest głęboka
znajomość przynajmniej niektórych bieżących nurtów, a nie tylko ujęć tradycyjnych.”
W recenzji prof. J. Osiewalskiego zawarta jest jednoznacznie negatywna ocena
rozprawy habilitacyjnej.
Prof. G. Trzpiot podkreśla, że „(…) problematyka podjęta w rozprawie ma znaczenie
zarówno dla teoretyków, jak i praktyków finansów w Polsce.” Rozdział 7 „(…) wypełniły
autorskie analizy danych rzeczywistych dotyczących inwestycji w akcje na GPW (…) oraz
badania symulacyjne. Analizy wykorzystywały omówione we wcześniejszych rozdziałach
aspekty metodologiczne. (…) Monografia podbudza do dyskusji i refleksji naukowej
własnym wyborem metod opracowanych przez innych autorów oraz weryfikowanych na
rodzimym rynku finansowym przez innych autorów.”
Prof. G. Trzpiot stwierdza, że rozdziały 4-6 „(…) zawierają treści metodologicznie
znane z innych publikacji, ale zaletą tego fragmentu książki są autorskie badania empiryczne
pochodzące z różnych okresów rozwoju polskiego rynku kapitałowego. Wartością dodaną są
w szczególności fragmenty dotyczące wrażliwości inwestycji portfelowych. Dodatkowo
przeprowadzone zostały symulacje modeli liniowych procesów stochastycznych dla
wybranych szeregów czasowych oraz symulacje w zakresie badania współczynników
wrażliwości opcji.” Następnie zauważa, że „(…) zabrakło odniesienia do badań innych
polskich autorów.”
Prof. G. Trzpiot podkreśla, że „(…) niewątpliwie zaletą monografii są wyniki
prowadzonych badań własnych (…)” w rozdziale siódmym, (…) a zwłaszcza przeprowadzone
analizy sektorowe (7.5) oraz analizy symulacyjne wrażliwości inwestycji portfelowych (7.6).
Habilitantka sprawnie łączy podejścia wypracowane przez różne dyscypliny naukowe, w tym
metody operacyjne i statystykę wielowymiarową, przeprowadzając własne badania.
Wypracowany warsztat badawczy pozwolił na wielowątkowe przekrojowe badania w ujęciu
4
wielowymiarowym oraz dynamicznym zmian cen akcji. Wnioskowanie i analiza wyników
badań jest dodatkową zaletą książki.”
Oceniając rozdziały 1-3 G. Trzpiot pisze, że w nich „ (…) nie mamy badań własnych,
są ilustracyjne komentarze i wykresy.” Rozdziały te „(…) zawierają omówienie metod
badawczych właściwie nie wykorzystywanych w dalszych rozdziałach. Metody te znane są z
publikacji, jak również przeprowadzonych badań innych autorów. Habilitantka pominęła te
ważne publikacje w języku polskim w spisie literatury.”
Reasumując prof. Trzpiot stwierdza, że w Jej opinii „(…) książka byłaby
wyróżniającą się w badaniach z zakresu finansów w Polsce, gdyby Autorka skupiła całą
swoją uwagę na własnych procedurach, zaproponowanych we własnych pracach, a następnie
rozwinęła te wątki poprzez symulacje oraz badania empiryczne poprzez zachowanie ciągłości
w czasie, w przeprowadzonych badaniach. Takie podejście pozwoliłoby na niezwykle cenne
wnioski badawcze.”
Prof. G. Trzpiot stwierdza, „(…) że opiniowana monografia to ważne osiągnięcie
naukowe w niedostatecznie rozpoznanej i zbadanej problematyce niepewności i ryzyka
rynkowego inwestycji w akcje oraz zachowań inwestorów na polskim rynku kapitałowym.
Opiniowana rozprawa stanowi wkład w rozwój nauk o finansach w obszarze analizy ryzyka
rynkowego.”
2.
Dorobek publikacyjny (poza książką habilitacyjną)
Dr hab. J. Gajdka, Relatywnie duża ich część dorobku „10 po uzyskaniu stopnia doktora
została opublikowana w języku angielskim. (…) 2 prace zostały opublikowane za granicą
(Włochy, Austria).” (…) Wśród opublikowanych prac brak jest publikacji w czasopismach
zagranicznych i nie ma prac opublikowanych w czasopismach z listy JCR (…). Dominują więc
prace opublikowane w Polsce, przy czym niewiele z nich zostało opublikowanych w
czasopismach o szerokim zasięgu”. Następnie „Ogólnie oceniając przedstawione publikacje
uważam, że potwierdzają one dobry warsztat badawczy Habilitantki, która swobodnie posługuje
się bogatym zestawem narzędzi o charakterze ekonometryczno-statystycznym w badaniach
empirycznych…”.
Prof. K. Jajuga „Z punktu widzenia liczby publikacji (30) ten dorobek można ocenić
pozytywnie, chociaż okres, który upłynął od uzyskania stopnia doktora to ćwierć wieku. Analiza
5
miejsc opublikowania prowadzi do dość przeciętnej oceny. Jest niewiele artykułów
opublikowanych w czasopismach naukowych o szerokim zasięgu, zaledwie dwie publikacje
zagraniczne. Brak jest artykułów w czasopismach z listy JCR. Z kolei dobrze trzeba ocenić duży
udział artykułów w języku angielskim” (10). Spośród 10 publikacji przedstawionych do oceny „2
artykuły zawierają treść, którą uznaję za pewien wkład do zagadnień teorii portfela…., w zakresie
badania stabilności…” Dwie spośród nich (…) pochodzą z okresu sprzed 20 lat i dotyczą
wykrywania tzw. obserwacji wpływowych w modelu regresji liniowej. (…) w okresie, kiedy te
publikacje powstawały, mogły stanowić pewien wkład.”
Prof. J. Osiewalski „…wymieniono 33 prace opublikowane po uzyskaniu stopnia
doktora nauk ekonomicznych. Jednak nie wszystkie wskazane opracowania mają charakter
publikacji naukowych. Niewątpliwie są nimi: rozprawa habilitacyjna oraz 28 artykułów
naukowych (…). większość artykułów z lat 1996-2008 dotyczy analizy danych polskiego
rynku kapitałowego i wpisuje się w nurt badawczy odzwierciedlony w głównym elemencie
dorobku, tj. książce…” habilitacyjnej. „Publikacje te nie wybijają się ponad poziom
teoretyczno-metodologiczny rozprawy, więc dla oceny całego dorobku kluczowe znaczenie
ma ocena samej rozprawy(…),” którą prof. Osiewalski ocenił negatywnie.
Prof. G. Trzpiot pisze „ (…) prace opublikowane po doktoracie są pracami
autorskimi, są to prace wartościowo poznawcze”. „Przedstawiony do oceny dorobek jest
interesujący i wielowarstwowy. Wiele opublikowanych prac jest efektem projektów
badawczych, wynikiem pracy w zespołach badawczych, w których uczestniczyła
Habilitantka”. „Najważniejsze wyniki obejmują zastosowanie (…) metod w celu budowy
portfeli wieloskładnikowych włączając analizę głównych składowych oraz analizę
dyskryminacyjną (m.in. referat na konferencji International Federation on Classification
Societies w 1999 Rzymie).”
Konkluzja prof. G. Trzpiot: „Prace te mają znaczący wkład w rozwój nauk
ekonomicznych w obszarze badawczym dotyczącym finansów.”
3.
Projekty badawcze
Dwóch recenzentów ocenia udział w projektach badawczych po uzyskaniu stopnia doktora
(prof. K. Jajuga umiarkowanie pozytywnie, dr hab. J. Gajdka pozytywnie).
6
4.
Konferencje
Dr hab. J. Gajdka pozytywnie ocenia „aktywność dr Iwony Konarzewskiej na konferencjach
naukowych. Wielokrotnie uczestniczyła ona z referatami w konferencjach odbywających się w
Polsce” i za granicą.
prof. K. Jajuga zdecydowanie pozytywnie ocenia „aktywność konferencyjną Habilitantki.
Przedstawiła siedem referatów na konferencjach zagranicznych oraz sporo referatów na
konferencjach krajowych, również tych mających międzynarodowy charakter.”
prof. G. Trzpiot: „Wyniki badań były upowszechniane poprzez udział w konferencjach
międzynarodowych (…)” w Amsterdamie i w Barcelonie oraz konferencjach krajowych oraz
publikacjach będących ich wynikiem.
II.
Dorobek dydaktyczny i organizacyjny
1.
Dydaktyka
Dwaj recenzenci się do osiągnięć dydaktycznych Habilitantki. Dr hab. J. Gajdka pisze:
„Jako wykładowca akademicki prowadziła (zarówno w języku polskim, jaki i angielskim) zajęcia
z takich przedmiotów jak: statystyka, ekonometria, badania operacyjne, prognozowanie i
symulacja oraz wykłady specjalnościowe z analizy rynku finansowego i teorii gier.”
Prof. G. Trzpiot stwierdza: „dr Iwona Konarzewska jest doświadczonym
dydaktykiem, która od wielu lat samodzielnie prowadzi wykłady, ćwiczenia i laboratoria
komputerowe w języku polskim i angielskim z zakresu statystyki, ekonometrii, badań
operacyjnych, prognozowania i symulacji, jak również wykłady specjalistyczne z zakresu
analizy rynku finansowego oraz teorii gier. Jest promotorką kilkunastu prac magisterskich z
zakresu wykorzystania metod ilościowych do analizy i optymalizacji strategii na rynku
finansowym.”
2.
Prace organizacyjne, stowarzyszenia
Prof. G.Trzpiot i dr hab. J Gajdka przypominają, że Habilitantka przez 5 lat pełniła funkcję
kierownika Pracowni Mikrokomputerów na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ.
7
Dr hab. J. Gajdka za ważne uznał, że habilitantka „od roku 2004 jest członkiem zarządu
stowarzyszenia naukowego „Association for Modelling and Forecasting Economies in Transition
– AMFET”, pełniąc w nim funkcję skarbnika oraz uczestnicząc w pracach związanych z
publikowaniem monografii (…)”
Konkluzje recenzentów
Dr hab. Jerzy Gajdka:
„Całościowo podsumowując dorobek naukowy Habilitantki uważam, że zarówno
przedstawiona przez nią rozprawa habilitacyjna, jak i jej pozostały dorobek naukowy
zasługują na pozytywną ocenę.”
Prof. zw. dr hab. Krzysztof Jajuga konkluduje:
„…moja ocena pozostałego dorobku Habilitantki jest pozytywna. Dorobek ten ma
charakter przede wszystkim empiryczny.” „Końcowa ocena jest wypadkową oceny
rozprawy habilitacyjnej i pozostałego dorobku. Ocena obu elementów jest pozytywna, choć
wyżej oceniam rozprawę habilitacyjną.”
Prof. zw. dr hab. Jacek Osiewalski konstatuje:
„warunkiem koniecznym sukcesu (naukowej „wartości dodanej”) jest głęboka
znajomość niektórych bieżących nurtów, a nie tylko ujęć tradycyjnych”, „(…) w
rozprawie habilitacyjnej nie uwzględniono m.in. większości literatury światowej z
zakresu ekonometrycznej analizy ryzyka inwestycji finansowych oraz osiągnięć trzech
grup badawczych ekonometrii finansowej w Polsce (…)”, a następnie stwierdza, „że
przedstawiony dorobek naukowy (w tym rozprawa habilitacyjna) dr Iwony
Konarzewskiej nie stanowi dostatecznego wkładu do dyscypliny finanse”.
prof. zw. dr hab. Grażyna Trzpiot:
„Opublikowane prace, będące wynikiem badań i referatów na konferencjach
naukowych, świadczą o ugruntowanej wiedzy i warsztacie badawczym. Prace
charakteryzuje rzeczowe sformułowanie problemu, wnikliwa analiza empiryczna i/lub
badania symulacyjne oraz interesujące wnioski badawcze.”
8
„Prace te mają znaczący wkład w rozwój nauk ekonomicznych w obszarze badawczym
dotyczącym finansów.” Dorobek „spełnia warunki do uzyskania stopnia dr.
habilitowanego”.
Wniosek Komisji
Biorąc pod uwagę przedstawione przez Recenzentów oceny, argumenty i konkluzje końcowe,
a w szczególności to, że konkluzje końcowe trzech Recenzentów są pozytywne, zaś jeden
Recenzent sformułował negatywny wniosek końcowy,
Komisja rekomenduje pozytywną ocenę ogólną dorobku dr Iwony Konarzewskiej
i popiera wniosek o Jej dopuszczenie do dalszych etapów przewodu habilitacyjnego.
Łódź, 31.01.2014 roku

prof. zw. dr hab. Jan Jacek Sztaudynger – przewodniczący


dr hab. Jolanta Grotowska-Leder, prof. nadzw. UŁ


prof. zw. dr hab. Eugeniusz Kwiatkowski


dr hab. Monika Marcinkowska, prof. nadzw. UŁ


prof. zw. dr hab. Bożena Mikołajczyk


prof. zw. dr hab. Marian Niedźwiedziński
9