Przyroda kl. 6

WYMAGANIA PRZEDMIOTOWE
PRZYRODA
KLASA 6
Opracowanie: Maria Mendel
Dorota Pilarczyk
Na podstawie programu nauczania „Przyrodo, witaj !”
Autorzy: E. Kłos, E. Gromek, W. Kofta, E. Laskowska, A. Melson
WSiP 2014
1
Wymagania podstawowe po zrealizowaniu działu I Życie w glebie i w wodzie
Uczeń:
- wyjaśnia, co to jest gleba i wskazuje na przykładowym profilu glebowym warstwę próchniczą, wymienia czynniki od których
zależy rodzaj gleby,
- podaje znaczenie gleby dla roślin, zwierząt i ludzi, wymienia organizmy żyjące w glebie i wyjaśnia, dlaczego nie wolno wypalać
traw, określa znaczenie warstwy próchniczej dla żyzności gleby,
- wymienia różnice miedzy środowiskiem wodnym a lądowym, podaje przykłady zwierząt słodkowodnych, szczególnie ryb,
przedstawia przystosowania roślin do życia w wodzie,
-klasyfikuje dżdżownice, pijawki, ślimaki i małże, charakteryzuje skorupiaki, pajęczaki i owady, opisuje ich narządy oddechowe,
- wskazuje przystosowania ryb do życia w wodzie, objaśnia ich zmiennocieplność ,wymienia ryby słodkowodne i morskie żyjące w
Polsce,
- wymienia płazy ogoniaste i bezogonowe, wymienia cechy przystosowania płazów do życia w wodzie i na lądzie.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu I Życie w glebie i w wodzie
Uczeń:
- opisuje proces powstawania gleby, poziomy glebowe, rozpoznaje rodzaje gleb wg profili glebowych, rozumie znaczenie gleby i jej
ochrony jako bogactwa naturalnego,
- określa rolę dżdżownic w spulchnianiu gleby, wyjaśnia gruzełkowatą strukturę gleby,
-podaje przykłady słodkowodnych bezkręgowców, opisuje strefy występowania roślin w jeziorze, wyjaśnia pojęcie i rolę planktonu,
podaje przykład łańcucha pokarmowego w wodzie,
- wymienia charakterystyczne cechy poznanych grup zwierząt, porównuje pajęczaki, skorupiaki i owady, opisuje przebieg rozwoju
owadów,
- wymienia przykłady ryb kostnych i chrzestnych, opisuje przebieg rozmnażania się ryb oraz zasadę działania pęcherza pławnego,
- opisuje rozmnażanie się płazów i uzasadnia konieczność ich ochrony.
Wymagania podstawowe po zrealizowaniu działu II Różnorodność organizmów lądowych
Uczeń:
- wymienia cechy środowisk lądowych ( naświetlenie, temperatura),
- podaje przykłady roślin okrytonasiennych wykorzystywanych przez człowieka, odróżnia rośliny okrytonasienne i nagonasienne,
rozpoznaje pospolite drzewa,
- rozpoznaje mchy i paprocie, opisuje role organów mchu i paproci,
- podaje cechy gadów, wymienia gady żyjące w Polsce, wymienia grupy gadów,
- wymienia cechy ptaka przystosowujące go do lotu, przedstawia budowę jaja, wymienia ptaki różnych środowisk,
- podaje przykłady ssaków z różnych środowisk, opisuje [okrycie ciała ssaków, wymienia ich charakterystyczne cechy.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu II Różnorodność organizmów lądowych
Uczeń:
- porównuje warunki życia na lądzie i w wodzie, podaje przykłady zależności organizmów od światła, opisuje różnorodność
środowisk lądowych,
- wykazuje różnorodność roślin okrytonasiennych, porównuje rośliny nagonasienne i okrytonasienne,
2
- opisuje torfowce, wymienia paprotniki chronione, rozpoznaje i opisuje skrzypy i widłaki, opisuje powstawanie i znaczenie
torfowisk,
- wskazuje różnice miedzy gadami i płazami, wykazuje że rozmnażanie i rozwój gadów to przystosowanie do życia na lądzie,
uzasadnia konieczność ochrony gadów, wymienia przykłady gadów kopalnych,
- wyjaśnia, na czym polega stałocieplność i jakie z niej wynikają korzyści, opisuje rozmnażanie ptaków, wskazuje cechy budowy
wewnętrznej ptaka świadczące o przystosowaniu do lotu,
- wyjaśnia, że człowiek jest ssakiem, porównuje łożyskowce, torbacze i stekowce, wykazuje różnorodność ssaków.
Wymagania podstawowe po zrealizowaniu działu III Funkcjonowanie organizmów
Uczeń:
- wymienia podstawowe czynności życiowe organizmów, wymienia sposoby odżywiania się organizmów, porównuje odżywianie
samożywne i cudzożywne,
- podaje przykłady roślinożerców i mięsożerców, wskazuje przystosowania ptaka i ssaka( roślinożerców i mięsożerców) do
pobierania pokarmów,
- wymienia składniki powietrza, zalicza spalanie do przemian nieodwracalnych, opisuje zjawiska towarzyszące spalaniu, podaje
przykłady substancji energetycznych, określa znaczenie tlenu jako gazu podtrzymującego spalanie,
- podaje przykłady zwierząt prowadzących wymianę gazową za pomocą płuc i skrzeli, wyjaśnia cel oddychania i uzasadnia jego
znaczenie dla wszystkich organizmów,
- wyjaśnia cel i istotę rozmnażania.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu III Funkcjonowanie organizmów
Uczeń:
- omawia czynności życiowe, wyjaśnia na czym polega reagowanie na bodźce, wskazuje różnice w wykonywaniu czynności
życiowych przez rośliny i zwierzęta,
- opisuje przebieg fotosyntezy i wyjaśnia jego znaczenie, omawia znaczenie roślin w przyrodzie, wymienia głównych producentów
na lądzie i w wodzie,
- opisuje różnorodność przystosowań, roślinożerców i mięsożerców do pobierania pokarmu, charakteryzuje płynożerców i
planktonożerców, podaje przykłady i lokalizacje egzotycznych roślinożerców i mięsożerców,
- wskazuje różnice miedzy pokarmem roślinnym i zwierzęcym i wynikające stąd konsekwencje dla roślinożerców,
- wykazuje doświadczalnie, że czynnikiem niezbędnym do spalania jest tlen, określa produkty spalania paliw ciekłych i stałych
przy pełnym i ograniczonym dostępie powietrza, uzasadnia, że spalanie jest źródłem energii,
- identyfikuje doświadczalnie produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla i parę wodną,
- omawia oddychanie komórkowe, opisuje wymianę gazową u roślin, wykazuje związek oddychania z odżywianiem,
- podaje przykłady sposobów bezpłciowego rozmnażania się, wykazuje, że rośliny podobnie jak zwierzęta rozmnażają się płciowo,
porównuje rozmnażanie płciowe i bezpłciowe.
Wymagania podstawowe po zrealizowaniu działu IV Planeta Ziemia
Uczeń:
- wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika, wymienia w kolejności od Słońca planety Układu Słonecznego,
dzieli je na skaliste i gazowe,
-rozpoznaje i charakteryzuje planety,
- wymienia warstwy budujące Ziemię,
3
- rozróżnia przedmioty wykonane z metali i substancji niemetalicznych, charakteryzuje metale i niemetale, określa ich
zastosowanie,
- wskazuje na globusie oś ziemską i bieguny, rozróżnia południki i równoleżniki, wymienia rodzaje globusów,
- opisuje ruchy Ziemi i ich następstwa, wyjaśnia terminy: górowanie Słońca, strefy czasowe, czas lokalny i urzędowy,
równonoc, przesilenie, podaje daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku, wyjaśnia, skąd się bierze rok przestępny,
- wymienia i wskazuje na mapie strefy oświetlenia Ziemi, półkule,
- nazywa i wskazuje na mapie kontynenty i oceany, podaje ich wielkość, wyjaśnia pojęcie linii brzegowej, rozróżnia linie słabo i
dobrze rozwinięta rozpoznaje elementy linii brzegowej ( wyspa, półwysep, zatoka, cieśnina),
- wskazuje na mapie największy, najmniejszy, najzimniejszy i najcieplejszy kontynent na Ziemi,
- wymienia i wskazuje na mapie morza i oceany oblewające kontynenty, wskazuje największe wyspy, półwyspy, a także cieśniny i
zatoki,
- wskazuje na mapie obiekty geograficzne ( góry, wyżyny, niziny, rzeki, jeziora oraz kulminacje na kontynentach) i rozpoznaje je,
- podaje przykłady morskich organizmów samożywnych i cudzożywnych, opisuje przystosowania zwierząt do życia na głębinach,
wyjaśnia pojęcie planktonu oraz przytacza warunki niezbędne do fotosyntezy,
- opisuje wyprawy geograficzne , przedstawia udział Polaków w poznawaniu świata, wskazuje na mapie trasy podróżników.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu IV Planeta Ziemia
Uczeń:
- uzasadnia, że dzięki Słońcu może istnieć życie na Ziemi, opisuje ruch planet Układu Słonecznego i jego budowę,
- wyjaśnia, dlaczego Pluton nie jest już planetą Układu Słonecznego, porównuje poglądy na budowę Układu Słonecznego,
- wymienia cechy wybranej planety skalistej i wyjaśnia, dlaczego nie rozwinęło się na niej życie, opisuje różne obiekty
astronomiczne,
- charakteryzuje warstwy budowy Ziemi, wykreśla diagram słupkowy rozpowszechnienia niektórych pierwiastków budujących
skorupę ziemską, uzasadnia podział substancji na proste i złożone,
- podaje cechy południków i równoleżników, uzasadnia, że globus jest dobrym modelem Ziemi,
- wyjaśnia, jakie znaczenie dla życia na Ziemi ma nachylenie osi obrotu do płaszczyzny orbity,
- wyjaśnia zjawiska: pozornego ruchu gwiazd, powstawania dnia i nocy jako następstwa ruchu obrotowego Ziemi, dnia i nocy
polarnej,
- uzasadnia wprowadzenie stref czasowych, odczytuje czas dla wybranych stref, oblicza czas lokalny na podstawie długości
geograficznej,
- posługuje się terminami: zwrotnik Raka, Koziorożca, koła podbiegunowe, wskazuje je na globusie, omawia położenie Słońca o
oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku posługując się rysunkami,
- wyjaśnia zależność pór roku od wysokości Słońca,
- wyjaśnia terminy: wszechocean, wyspa, półwysep, przylądek, zatoka, cieśnina,
- opisuje budowę dna oceanicznego, wymienia czynniki wpływające na zasolenie oceanu,
- opisuje położenie Australii ,wskazuje na wyjątkowość jej flory i fauny ( relikty, endemity),
- wymienia największe państwa na poszczególnych kontynentach, analizuje i porównuje mapy tematyczne poszczególnych
kontynentów,
4
- opisuje przystosowania organizmów do życia w strefie przybrzeżnej i toni wodnej, układa prosty łańcuch pokarmowy w oceanie,
wyjaśnia sposób odżywiania się fitoplanktonu, zooplanktonu i innych zwierząt morskich,
- porównuje warunki panujące w poszczególnych strefach,
- ocenia znaczenie Wielkich Podróży Geograficznych dla rozwoju świata.
Wymagania podstawowe po zrealizowaniu działu V Krajobrazy Ziemi
- wymienia i wskazuje na mapie względem równika strefy klimatyczne i roślinno – krajobrazowe,
- charakteryzuje strefy klimatyczne i roślinne, wymienia strefy leśne i bezleśne,
- wskazuje na mapie świata obszary występowania wilgotnych lasów równikowych, sawann, stepów, pustyń i roślinności typu
śródziemnomorskiego oraz tajgi, tundry i pustyń lodowych,
- podaje przykłady organizmów roślinnych i zwierząt zamieszkujących wyżej wymienione strefy krajobrazowe,
- charakteryzuje główne cechy klimatów strefowych wykorzystując diagramy klimatyczne,
- prezentuje proste zależności pokarmowe (łańcuchy pokarmowe) charakterystyczne dla każdej stref,
- wskazuje na mapie obszar basenu Morza Śródziemnego i opisuje ukształtowanie powierzchni tego obszaru,
- wyjaśnia termin makia i wymienia charakterystyczne rośliny tego obszaru,
- wskazuje na mapie państwa basenu Morza Śródziemnego i wymienia ich stolice oraz ważniejsze miasta, uzasadnia, dlaczego jest
to obszar atrakcyjny turystycznie,
- wskazuje na mapie Alpy i państwa alpejskie, wymienia ich stolice oraz atrakcje turystyczne,
- opisuje krajobraz gór wysokich, opisuje klimat Alp, wyjaśnia termin granica wiecznego śniegu.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu V Krajobrazy Ziemi
Uczeń:
- wskazuje i uzasadnia różnice między strefami klimatycznymi i roślinnymi,
- uzasadnia występowanie krajobrazów astrefowych,
- interpretuje dane dotyczące średnich miesięcznych opadów i temperatury powietrza w każdej z omawianych stref klimatycznych
i na tej podstawie opisuje klimaty strefowe,
- przyporządkowuje klimatogramy do odpowiedniej strefy klimatycznej,
- wskazuje na mapie świata obszary występowania lasów równikowych, sawann, stepów, pampy i prerii, rozpoznaje i nazywa
rodzaje pustyń,
- omawia warunki życia organizmów w każdej ze stref,
- wyjaśnia, dlaczego obszary trawiaste są uważane za spichlerz świata,
- tłumaczy jak zmieniła się roślinność regionu basenu Morza Śródziemnego na przestrzeni wieków, uwzględniając wpływ rozwoju
turystyki, uzasadnia, dlaczego świat zwierzęcy tego obszaru jest ubogi,
- opisuje piętra roślinne w Alpach, wyjaśnia, dlaczego Alpy stanowią barierę klimatyczną, wyjaśnia przebieg kształtowania się
lodowców górskich i ich wpływu na rzeźbę terenu,
- wyjaśnia, dlaczego w tundrze nie rosną drzewa,
- wskazuje na różnice w klimacie, florze i faunie miedzy Arktyka a Antarktydą.
5
Wymagania podstawowe po zrealizowaniu działu VI Bliżej fizyki
Uczeń:
- wymienia jednostki masy i objętości, wyznacza masę i objętość wybranych ciał,
- przelicza jednostki masy i objętości, definiuje i oblicza gęstość substancji,
- opisuje dowolny ruch ciała, podaje przykłady ruchów prostoliniowych i krzywoliniowych,
- wyjaśnia pojęcie układu odniesienia oraz definiuje terminy: tor i droga, wymienia i przelicza jednostki czasu oraz drogi,
porównuje prędkości poruszających się ciał, opisuje sposób wyznaczenia prędkości dowolnego ciała ,
- opisuje zjawisko tarcia w ciałach stałych i cieczach, opory ruchu występujące w przyrodzie oraz ich pozytywne i negatywne skutki,
-wymienia źródła energii elektrycznej i ich przykładowe odbiorniki,
- opisuje przepływ prądu elektrycznego, podaje przykłady przewodników i izolatorów,
- wymienia i opisuje za pomocą symboli elementy prostego obwodu elektrycznego, zna warunki przepływu prądu w obwodzie,
- wymienia urządzenia elektryczne użytkowane w domu, zna i stosuje podstawowe zasady bezpiecznego użytkowania tych
urządzeń,
- rozróżnia i opisuje odnawialne i nieodnawialne źródła energii, wie jak oszczędzać energię elektryczną, podaje przykłady
szkodliwego działania na rośliny kwaśnych opadów,
- wymienia nazwy magnesów trwałych, zna oddziaływania miedzy jednoimiennymi i różnoimiennymi magnesami, opisuje pojęcia:
biegun magnetyczny, pole magnetyczne, linie pola magnetycznego, opisuje sposób wyznaczania biegunów magnetycznych Ziemi,
opisuje pole magnetyczne Ziemi i wyjaśnia jego znaczenie dla niektórych zwierząt.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu VI Bliżej fizyki
Uczeń:
- interpretuje pojęcie masy i gęstości, przekształca wzór na gęstość obliczając masę lub objętość,
- podaje przykłady względności ruchu, stosuje definicję prędkości i wyznacza jej wartość, prezentuje symbole literowe prędkości,
drogi i czasu i wyznacza te wielkości za pomocą wzoru matematycznego, oblicza parametry ruchu na podstawie definicji prędkości,
- wyjaśnia od czego zależy siła tarcia dwóch trących się powierzchni, podaje sposoby na zmniejszenie lub zwiększenie siły tarcia,
- opisuje wygląd i funkcje przewodu elektrycznego, ostrzega przed niebezpiecznym użytkowaniem urządzeń elektrycznych,
wyjaśnia pojęcie przewodnika i izolatora, wymienia napięcie, natężenie i rezystancję jako wielkości charakteryzujące prąd
elektryczny oraz podaje ich jednostki,
- rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego, łączy elementy obwodu na podstawie schematu,
- wymienia sytuacje, w których może dojść do porażenia prądem, wyjaśnia znaczenie prawidłowego zabezpieczenia obwodu
elektrycznego,
- prezentuje na wybranym przykładzie zasadę działania prostego urządzenia elektrycznego,
- objaśnia pojęcia: odnawialne i nieodnawialne źródła energii, wyjaśnia skutki spalania paliw kopalnych, uzasadnia korzyści z
oszczędzania energii, interpretuje wynik doświadczenia sprawdzającego wpływ kwaśnego opadu na rośliny,
- opisuje pole magnetyczne wokół magnesów, podaje zastosowania magnesów, wyjaśnia, co pokazuje igła magnetyczna, opisuje
wykorzystanie elektromagnesu.
Wymagania podstawowe po zrealizowaniu działu VII Powtórzenie przed gimnazjum
Uczeń:
6
- wymienia cechy badacza przyrody i opisuje sposoby jej poznawania, podaje przykłady przyrządów pomocnych w poznawaniu
przyrody, opisuje rolę zmysłów w odbieraniu wrażeń ze środowiska, planuje proste doświadczenie przyrodnicze, odróżnia próbę
kontrolną od próby badawczej w doświadczeniu,
- wymienia źródła wiedzy o tematyce przyrodniczej, podaje przykłady dokumentowania obserwacji i doświadczeń przyrodniczych,
- podaje przykłady trzech stanów skupienia substancji oraz rozróżnia mieszaniny substancji, opisuje zmiany stanów skupienia
substancji i wyjaśnia związane z tym pojęcia,
- wymienia składniki pogody, zna ich przyrządy pomiarowe i jednostki oraz symbole używane na mapach synoptycznych,
- rozróżnia rośliny zielne, drzewa i krzewy, rozpoznaje organy roślinne, opisuje zmiany zachodzące w przyrodzie w porach roku,
podaje przykłady roślin z różnych środowisk, rozpoznaje gatunki roślin okolicy, opisuje przebieg fotosyntezy, podaje funkcje
organów roślinnych,
- podaje przykłady zwierząt żyjących w różnych środowiskach, rozróżnia bezkręgowce i kręgowce ,
- wymienia komórkę jako najmniejszy element budujący organizmy,
- wymienia narządy i opisuje układy budujące organizm człowieka, określa funkcje narządów i układów w organizmie,
- wymienia etapy rozwoju człowieka, opisuje zmiany zachodzące w organizmach dziewcząt i chłopców podczas dojrzewania
płciowego ,
- opisuje zachowania chroniące przed chorobami oraz zna zagrożenia zdrowia i życia człowieka i sposoby ich unikania,
- podaje przykłady produktów spożywczych korzystnie i niekorzystnie wpływających na zdrowie człowieka, wie, na co należy
zwracać uwagę przy zakupie i podczas przechowywania produktów żywnościowych,
- zna i stosuje zasady higieny ciała, higieny przygotowywania posiłków i rozumie znaczenie aktywnego i bezpiecznego wypoczynku
dla utrzymania zdrowia, zna numery alarmowe,
- podaje pełna nazwę państwa polskiego, wskazuje na mapie stolice i większe miasta Polski, zna przebieg granic i sąsiadów Polski,
wymienia instytucje państwowe znajdujące się w stolicy,
- na podstawie mapy opisuje ukształtowanie powierzchni Polski i pasy rzeźby terenu, wymienia formy ochrony przyrody,
- omawia ruchy Ziemi, wymienia i wskazuje na mapie kontynenty i oceany, rozróżnia linie brzegową dobrze i słabo rozwinięta.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu VII Powtórzenie przed gimnazjum
Uczeń:
- wyjaśnia znaczenie obserwacji i doświadczeń w badaniu przyrody, planuje kartę obserwacji przyrodniczej, opisuje poznawane
zjawiska posługując się schematem lub modelem,
- posługuje się drobinowym modelem budowy materii, wyciąga wnioski z doświadczeń, definiuje poznane pojęcia,
- sprawnie korzysta z różnych źródeł informacji,
- opisuje pogodę na podstawie mapy synoptycznej i komunikatu słownego,
- porównuje prędkość światła i prędkości dźwięku, opisuje przyczyny powstawania burz i innych groźnych zjawisk pogodowych,
szacuje odległość od centrum burzy,
- rozróżnia mchy, paprocie, skrzypy i widłaki, opisuje sposoby rozmnażania się roślin,
- porównuje kręgowce, klasyfikuje zwierzęta do głównych grup systematycznych, porównuje i klasyfikuje bezkręgowce, opisuje
przystosowanie zwierząt do życia w różnych środowiskach.
- opisuje hierarchiczna budowę ciała człowieka od komórki przez tkanki, narządy i ich współpracujące układy,
- wykazuje dobierając odpowiednią argumentację negatywny wpływ używek i narkotyków na funkcjonowanie organizmu,
7
- omawia podział administracyjny Polski, wskazuje na mapie i charakteryzuje krainy geograficzne Polski z uwzględnieniem atrakcji
turystycznych,
- opisuje dno oceaniczne, podaje pięć cech charakteryzujących Ziemię jako planetę, samodzielnie określa położenie i elementy
środowiska geograficznego kontynentów, objaśnia występowanie stref oświetlenia Ziemi oraz stref klimatycznych i
krajobrazowych, opisuje krajobrazy astrefowe Ziemi, analizuje mapy tematyczne i wyciąga wnioski.
- wymienia nazwy surowców i wykonywanych z nich narzędzi przez ludzi pierwotnych, przedstawia przełomowe odkrycia w
dziejach ludzkości,
- wymienia sposoby i przyrządy pozwalające na poznawanie kosmosu oraz przedstawia przełomowe wydarzenia w poznawaniu
wszechświata,
- wyjaśnia znaczenie terminu telekomunikacja, przedstawia zasadę działania telefonu,
- wymienia najważniejsze odkrycia w zwalczaniu chorób zakaźnych, rozumie potrzebę profilaktyki tych chorób,
- wymienia nazwiska sławnych polskich naukowców oraz ich dokonania i wynalazki, prezentuje sylwetki wybranych przez siebie
uczonych,
-podaje przykłady codziennych działań, które przyczyniają się do ochrony środowiska,
- wymienia nazwy organizacji międzynarodowych przyczyniających się do rozwiązywania globalnych problemów ludzkości,
- wymienia i rozróżnia nauki przyrodnicze i krótko je charakteryzuje.
Wymagania ponadpodstawowe po zrealizowaniu działu VIII Osiągnięcia człowieka
Uczeń:
- uzasadnia znaczenie przełomowych odkryć dla rozwoju cywilizacji,
- wymienia powody, dla których ludzie chcą poznawać kosmos, chronologicznie wymienia wydarzenia z współczesnej historii
podboju kosmosu,
- charakteryzuje sposoby przesyłania informacji w technice analogowej cyfrowej,
- wyjaśnia jak działają szczepionki i antybiotyki, co to są przeszczepy narządów, czym jest miażdżyca i choroby nowotworowe,
- uzasadnia znaczenie dokonań polskich naukowców dla rozwoju nauki,
- wymienia i omawia najważniejsze problemy ludzkości, przedstawia idee rozwoju zrównoważonego, wymienia alternatywne
źródła energii i uzasadnia konieczność ich wykorzystywania,
- podaje przykłady zagadnień z różnych nauk przyrodniczych omawianych na lekcjach przyrody oraz przykłady metod badawczych
stosowanych w biologii, fizyce, geografii i chemii, wykazuje istnienie związków między naukami przyrodniczymi oraz uzasadnia
znaczenie tych nauk dla rozwoju cywilizacji.
8