docSpis treści I. Wprowadzenie
download 
Reklamacja Transkrypt
Spis treści I. Wprowadzenie
Spis treści I. Wprowadzenie................................................................................................................................ 2 II. Teren realizacji Planu Rozwoju Lokalnego; sytuacja społeczno–gospodarcza Chełmna ...... 3 2.1. Sytuacja demograficzna – mieszkańcy ......................................................................... 3 2.2. Infrastruktura społeczna................................................................................................. 4 2.3. Gospodarka ..................................................................................................................... 7 2.4. Środowisko przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe ...................................................... 7 2.5. Infrastruktura techniczna ............................................................................................... 8 2.6. Stan finansów miasta...................................................................................................... 11 III. Programowanie zadań inwestycyjnych – wyciąg ze Strategii Rozwoju Chełmna .................. 13 IV. Miasto Chełmno w strategicznych opracowaniach planistycznych – powiązania projektów ......................................................................................................... 15 V. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Chełmna...................................................... 17 VI. Plan finansowy ........................................................................................................................... 17 VII. Implementacja Planu Rozwoju Lokalnego oraz jego monitorowanie.................................... 19 Plan Rozwoju Lokalnego I. Wprowadzenie W październiku 2003 roku miasto Chełmno rozpoczęło prace nad budową Strategii Rozwoju Miasta i opartego na niej Planu Rozwoju Lokalnego. Strategie sporządzane przez samorządy regionalne i lokalne są podstawowymi dokumentami programowania rozwoju w krajach Unii Europejskiej. Strategie wytyczają priorytety rozwoju dla danych społeczności i są podstawą do opracowania programów bardziej szczegółowych, o charakterze operacyjnym. NaleŜy równocześnie pamiętać, Ŝe proces programowania jest procesem ciągłym, wynika ze zmian wewnętrznych oraz zewnętrznych uwarunkowań rozwoju, co powoduje konieczność monitorowania realizacji zapisanych zadań, ich korekty i weryfikacji przyjętych zapisów. Budowanie Strategii Rozwoju Chełmna rozpoczęto sporządzeniem diagnozy sytuacji społecznogospodarczej, później przedstawiciele środowisk edukacyjnych, społecznych i gospodarczych miasta, zaproszeni do udziału w pracy zespołu problemowego, dokonali oceny uwarunkowań rozwoju miasta w formie analizy SWOT, tj. ocenę silnych i słabych stron miasta, szans i zagroŜeń jego rozwoju. W kolejnym etapie budowania strategii, zespół pracował Metodą Aktywnego Planowania Strategii (MAPS). Ostatnim etapem prac nad Strategią Rozwoju Chełmna było opracowanie materiału będącego plonem prac zespołu, zredagowanie dokumentu końcowego i sformułowanie załoŜeń do Planu Rozwoju Lokalnego. W swoim zasadniczym kształcie jest on niejako powtórzeniem zapisów dokonanych w Strategii. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem, w oparciu o który powinno następować finansowanie projektów ze środków pomocowych Unii Europejskiej, opracowanych do Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego dla obszarów, na których występują specyficzne problemy. Projekty te powinny mieścić się w ramach priorytetu III: „Rozwój lokalny”, w następujących obszarach: − działanie 1: Rozwój obszarów wiejskich; przewidziane wsparcie dla projektów realizowanych na terenach wiejskich oraz miast do 20 tys. mieszkańców, − działanie 2: obszary przemysłów restrukturyzowanych; przewidziane wsparcie dla projektów dot. aktywizacji społecznej i gospodarczej obszarów koncentracji przemysłów tradycyjnych. W rozumieniu tych dokumentów obszar Chełmna i gmin ościennych w chwili obecnej nie kwalifikuje się do wsparcia z tych środków, jednak nie naleŜy wykluczać sytuacji, Ŝe w następnym okresie programowania unijnego stać się moŜe takim obszarem. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 2 Plan Rozwoju Lokalnego II. Teren realizacji Planu Rozwoju Lokalnego; sytuacja społeczno–gospodarcza Chełmna Chełmno jest najstarszym miastem i administracyjnym ośrodkiem obszaru od wieków nazywanego Ziemią Chełmińską. Lokacja prawna grodu Chełmno w 1233 r. była później wielokrotnie powielana przy lokacji innych polskich miast i znana jest w historii urbanistyki jako chełmińskie prawo miejskie. Od 1466 r. Chełmno jest ośrodkiem centralnym, siedzibą starosty powiatu chełmińskiego. Miasto zachowało oryginalną urbanistyczną strukturę miasta średniowiecznego i liczne, cenne obiekty średniowiecznej architektury. Dziedzictwo to, podobnie jak i szczytne tradycje aktywności kulturotwórczej stanowią swoiste wiano tego miasta. Dzisiejsze Chełmno jest waŜnym ośrodkiem obsługi ludności i administracji ponadlokalnej w województwie kujawsko-pomorskim. Granicząc przez rzekę Wisłę z miastem Świecie, kreują one razem zespół miejski, który w perspektywie ma szanse wniknąć w potencjalną strukturę urbanizacyjną określaną mianem aglomeracji dolnej Wisły. 2.1. Sytuacja demograficzna – mieszkańcy Zaludnienie miasta Chełmna nieznacznie przekracza dziś 20 tys. mieszkańców. Prognoza demograficzna dla miasta do 2010 r. zakłada bardzo niewielki jego wzrost, z równoczesną zmianą struktury wieku mieszkańców. W najbliŜszych latach zmniejszać się będzie w niej udział dzieci i młodzieŜy, wzrastać udział mieszkańców w wieku zdolności do aktywności zawodowej, a pod koniec obecnej dekady nieznacznie zwiększać udział ludności w wieku tzw. poprodukcyjnym. Lokalny rynek pracy znamionuje dziś (2003) wyraźna nierównowaga, nadmierna podaŜ pracy czyli bezrobocie, które od kilkunastu lat przekracza 2 tys. osób. Brak moŜliwości pozyskiwania dochodów z pracy zarobkowej jest powodem trudności egzystencjalnych licznych gospodarstw domowych. Potrzeby takie około 3 tys. mieszkańców miasta są wspierane przez instytucje pomocy społecznej. Mieszkańcy miasta naleŜą do ludzi aktywnych o czym świadczy ich zorganizowanie się w kilkudziesięciu organizacjach społecznych, w tym w 32 zarejestrowanych w charakterze stowarzyszenia, ale są wśród nich równieŜ róŜnego rodzaju związki, np. sportowe, partie polityczne i inne. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 3 Plan Rozwoju Lokalnego 2.2. Infrastruktura społeczna Usługi lecznictwa i profilaktyki zdrowotnej są na terenie miasta organizowane przez samorząd powiatowy, a takŜe świadczone w trybie oferty rynkowej. Ich dostępność i jakość są podobne przeciętnym w regionie. Samorządowa słuŜba zdrowia w Chełmnie podlega w tej chwili restrukturyzacji, której zakończenie planowane jest w 2005 r. Usługi sfery pomocy społecznej świadczone są w zakresie pomocy podstawowej przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, natomiast w zakresie pomocy specjalistycznej za pośrednictwem instytucji Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Miasto Chełmno jest znaczącym ośrodkiem oświatowym. Obecnie czynne są na terenie miasta: 4 szkoły podstawowe, 4 gimnazja (w tym 1 niepubliczne), 3 licea ogólnokształcące (w tym 1 niepubliczne), 3 licea profilowane, 2 technika, 1 zasadnicza szkoła zawodowa i w pobliskim Grubnie kończący działalność Zespół Szkół Centrum Kształcenia Praktycznego im. I. Łyskowskiego. Ponadto działa Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy obejmujący: szkołę podstawową, gimnazjum, szkołę zawodową i internat. Specjalną, ale w innym wymiarze, placówką słuŜebną całej chełmińskiej oświacie, jest Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. Aktywną działalność szkoleniową prowadzi Zakład Doskonalenia Zawodowego, szkolący w systemie kursowym, ale takŜe prowadzący studia policealne, ostatnio min. w zakresie informatyki, kupieckie, administracji publicznej, księgowości, bankowości. Placówką o wyjątkowym charakterze jest Europejskie Centrum Wymiany MłodzieŜy im. K.Schumachera zlokalizowane nad jeziorem Starogrodzkim w Chełmnie. Niedawno zakończona inwestycja jest w trakcie wyposaŜania. Centrum jest ośrodkiem współpracy międzynarodowej miasta, która w głównej mierze obejmuje dzieci i młodzieŜ. Miasto Chełmno jest na mocy umowy partnerem miasta Hann. Munden w RFN, miasta KromerŜice w Republice Czeskiej, ma ścisłe kontakty z Suresnes we Francji, Hackney w Wielkiej Brytanii i Holon w Izraelu. Podstawowymi formami tej współpracy są kontakty kulturalne i sportowe młodego pokolenia, ale równieŜ dorosłych mieszkańców współpracujących miast. Szkoły ponadpodstawowe, dla których organem prowadzącym jest Starostwo Powiatowe, funkcjonują w strukturze 2 zespołów szkół oraz specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego. W strukturze Zespołu Szkół nr 1 występują: gimnazjum nr 4 o profilu sportowym, liceum ogólnokształcące, 2 licea profilowane, natomiast w ramach Zespołu Szkół nr 2, im. A. Mickiewicza są: liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, 2 technika i zasadnicza szkoła zawodowa. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 4 Plan Rozwoju Lokalnego Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Chełmnie obejmuje szkołę podstawową specjalną, gimnazjum specjalne, szkołę zawodową, stołówkę, świetlicę oraz internat. Ośrodek jest placówką bardzo uŜyteczną i potrzebną. Ponadto w mieście czynna jest Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia, prowadzona przez Ministerstwo Kultury, realizująca 2 cykle kształcenia podstawowego. Jej absolwenci mogą kontynuować dalsze kształcenie w szkołach muzycznych II stopnia. Podejmowane dotąd próby zlokalizowania w Chełmnie placówki reprezentującej szkolnictwo wyŜsze, w formie filii lub zamiejscowego ośrodka dydaktycznego, nie powiodły się. Podstawową placówką kulturalną w Chełmnie jest Chełmiński Dom Kultury. Stwarza on dobre warunki dla aktywnej twórczości ale równieŜ prezentuje bogatą ofertę konsumpcji kulturalnej, kierowanej do szerokiego grona odbiorców, miasta Chełmna w szczególności. Wiodącymi formami pracy są: działalność w ramach zespołów artystycznych i praca w sekcjach tematycznych twórczości artystycznej, rozwoju zainteresowań hobbystycznych, aktywności rekreacyjno-sportowej. Chełmiński Dom Kultury otacza opieką amatorski ruch artystyczny na terenie miasta, powiatu, współpracuje z instytucjami i stowarzyszeniami o zbliŜonych celach działania. Grupy artystyczne takie jak: Zespół Pieśni i Tańca Pomorze, Zespół Tańca Ludowego Kundzia, Orkiestra Dęta CHDK, Zespół Tańca Współczesnego Flash, są wizytówkami CHDK, lubianymi w mieście, chętnie oglądanymi na scenach krajowych, takŜe zagranicznych, bardzo dobrze promującymi miasto na zewnątrz. Miejska Biblioteka Publiczna im Walentego Fiałka jest instytucją, w ramach której funkcjonują: wypoŜyczalnia dla dorosłych, oddział dla dzieci i czytelnia ogólna. Na zasób biblioteki składa się 72 tys. wolumenów ksiąŜek, 40 tytułów czasopism, w zbiorach specjalnych:kaset magnetofonowych, płyt kompaktowych, kaset video, występuje łącznie prawie 3,5 tys. pozycji.. Zasoby biblioteczne są zinwentaryzowane w systemie informatycznym. Biblioteka świadczy takŜe usługi dostarczania zamówionych publikacji do domu (osobom niepełnosprawnym), usługi kserograficzne, udostępnia wejście do Internetu w celach edukacyjnych. Muzeum Ziemi Chełmińskiej, usytuowane w gotycko-renesansowym ratuszu w rynku miejskim, jest placówką o charakterze regionalno - historycznym, gromadzi zbiory związane miastem i jego okolicą. Eksponuje dwie wystawy stałe „Dzieje Chełmna” i „dr Ludwik Rydygier – światowej sławy chirurg polski”. W reprezentacyjnej Sali Mieszczańskiej muzeum organizowane są wystawy czasowe, uroczystości miejskie i państwowe, koncerty. Muzeum obok ekspozycji w ratuszu proponuje stałą wystawę „pradzieje Chełmna i okolic’ oraz zbiory etnograficzne w zabytkowej Baszcie Prochowej. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 5 Plan Rozwoju Lokalnego Obok muzeum w Ratuszu mieści się Chełmińska Informacja Turystyczna, która oferuje wydawnictwa o Chełmnie, udziela informacji o wydarzeniach kulturalnych i sportowych, informacji o obiektach gastronomicznych i hotelarskich, oferuje usługi przewodnickie. Na terenie miasta czynne są 9 klubów sportowych i ognisko miejskie Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej z licznymi sekcjami. Kluby sportowe reprezentują: Miejski Ludowy Klub Sportowy „Nadwiślanin” z dyscyplinami lekkiej atletyki, Miejski Międzyszkolny Klub Sportowy z tenisem stołowym, Stowarzyszenie Chełmiński Klub Bokserski z dyscypliną boksu, Chełmiński Klub Koszykówki z dyscypliną piłki koszykowej, Klub Sportowy „Chełminianka” z piłką noŜną, Klub Motorowy „Wisła” z dyscypliną motocrossu, Uczniowski Klub Sportowy „Siso-Pol Culmen” z dyscyplinami piłki siatkowej i koszykowej, Uczniowski Klub Sportowy „Nadwiślanin – Sokół” z dyscypliną kajakarstwo, Chełmiński Klub Kyokushin Karate z dyscypliną karate. W wymienionych klubach zarejestrowanych jest łącznie prawie 600 zawodników systematycznie trenujących. Bazę sportową miasta stanowią: stadion miejski, 4 hale sportowe przy szkołach, w tym co najmniej 1 do większych imprez z udziałem publiczności, pływalnia przy szkole, tor motocrossowy, przystań wodna, natomiast główną bazą rekreacyjną jest ośrodek wypoczynkowy nad jez. Starogrodzkim i ogólnodostępny plac gier i zabaw dla dzieci (Al. 3-Maja). Poza 3 halami sportowymi i pływalnią, które są inwestycjami niedawno oddanymi do Ŝytku bądź są po remontach, pozostałe obiekty są w znacznym stopniu zuŜyte i wymagają inwestycji remontowych i modernizacyjnych. Potrzeba w tym zakresie jest widoczna, w szczególności w odniesieniu do stadionu miejskiego, miejsca zawodów sportowych i innych spotkań publicznych oraz popularnego miejsca letniej rekreacji mieszkańców miasta – ośrodka nad jez. Starogrodzkim. Chełmno posiada stale rozwijającą się infrastrukturę turystyczną. Z ośmiu obiektów oferujących usługi hotelarskie, tylko pięć oferuje usługi w trybie całorocznym w łącznej liczbie 165 miejsc noclegowych. Pozostałe 502 miejsca noclegowe oferuje baza sezonowa. Bazę sezonową stanowią: ośrodek wypoczynkowy nad Jeziorem Starogrodzkim /Camping 32/ oraz 2 schroniska młodzieŜowe. Dla rozwoju ruchu turystycznego w Chełmnie i przy obecnej wielkości bazy noclegowej waŜną rolę uzupełniającą posiadają znajdujące się w okolicy miasta liczne gospodarstwa agroturystyczne i ośrodki jazdy konnej. Recepcję atrakcji architektoniczno-urbanistycznych i krajobrazowych, faktów historycznych ułatwiają: usługi informacji turystycznej w Ratuszu, stałe ekspozycje w Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Ratuszu i Baszcie Prochowej, usługi przewodnickie oferowane przez Koło Przewodników PTTK, oferta zastępów rycerskich, a takŜe loty turystyczne nad miastem oferowane przez prywatne firmy lotnicze Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 6 Plan Rozwoju Lokalnego (samolotem i balonem). Sprzyjają jej równieŜ liczne imprezy kulturalne i rekreacyjno-sportowe organizowane na terenie miasta. 2.3. Gospodarka W końcu 2002 r. w systemie Regon zgłoszonych było 1749 podmiotów gospodarczych z terenu miasta, które w 93,2 % reprezentowały sektor prywatny. W mieście nie było juŜ przedsiębiorstwa państwowego, a 77,2 % ogółu podmiotów stanowiły zakłady osób fizycznych. Spółki cywilne stanowiły 6,2%, a spółdzielnie zaledwie 0,5%. Sekcjami działalności gospodarczej, które w ostatnich latach wykazały się tendencją wzrostową były: budownictwo, handel i naprawy oraz usługi pośrednictwa finansowego. Stan stagnacji wystąpił w sekcjach przemysłu oraz transportu i łączności. Chełmińską przedsiębiorczość sławią w kraju, sytuujące się w róŜnego rodzaju rankingach gospodarczych na czołowych miejscach: Grupa Provimi Polska z siedzibą w pod chełmińskim Osnowie (2002; 107 – Polityka,141 – Rzeczypospolita, w skali regionalnej 14 – Złota Setka Pomorza i Kujaw), Adriana S.A. z siedzibą w Kijewie Królewskim, z zakładem produkcyjnym w mieście Chełmnie (2002; 503 – Rzeczypospolita, w konkurencji regionalnej 16 - Złota Setka Pomorza i Kujaw). W ostatniej edycji regionalnej Złotej Setki na 135 miejscu znalazła się Fabryka Akcesoriów Meblowych S.A. Wymienione firmy a takŜe Zakłady Sprzętu Mechanicznego URSUS, Helvetia Furniture Spółka z o.o. naleŜą takŜe do największych pracodawców w mieście i w powiecie. 2.4. Środowisko przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe Chełmno naleŜy do nielicznych miast na NiŜu Polskim o silnie urozmaiconej rzeźbie terenu zabudowy miejskiej. Lokalizacja miasta na półwyspie wysoczyznowym, górującym nad dolinnym otoczeniem, była przez wieki walorem obronnym, obecnie jest unikalnym walorem krajobrazowym. Walorem przyrodniczym w obszarze zurbanizowanym Chełmna są tereny zielone: parki, skwery i zieleńce. Wartość szczególną mają tu Stare i Nowe Planty, tereny bezpośrednio otaczające średniowieczne stare miasto, odznaczające się dziś bogato zaaranŜowanym wystrojem parkowym. Łącznie z gotycko-renesansową architekturą decydują o unikalności układu urbanistycznego starego Chełmna. Cały obszar miasta znajduje się w granicach Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Na terenie miasta znajduje się fragment rezerwatu przyrody „Łęgi na Ostrowiu Panieńskim” oraz 8 obiektów uznanych za pomniki przyrody. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 7 Plan Rozwoju Lokalnego Minione wieki przetrwało ponad 500 budowli o walorach architektoniczno-historycznych, cennych z urbanistycznego punktu widzenia, i stąd traktowanych jako dziedzictwo narodowej kultury. Do podstawowego rejestru zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora wpisano 23 obiekty architektury i budownictwa. W rejestrze tym znajduje się takŜe cały zespół staromiejski w obrębie murów, jako przykład zachowanego, oryginalnego średniowiecznego układu urbanistycznego. Wszystkie obiekty wpisane do rejestru zabytków znajdują się w obszarze średniowiecznego zespołu starego miasta. Poza rejestrem Wojewódzkiego Konserwatora, w ewidencji znajduje się jeszcze prawie 500 innych obiektów zabytkowych, w przewaŜającej większości reprezentujących architekturę i budownictwo mieszkalne. Poza murami starego miasta występują one liczniej w ciągach ulic: Dworcowej, Podgórnej, Toruńskiej, Młyńskiej, Kościuszki, Kamionki i Polnej. Zespół urbanistyczny jaki stanowi stare miasto w obrębie murów wraz z otaczającym pasem zieleni, jako obszar o najwyŜszych walorach kulturowo-krajobrazowych, został objęty strefą pełnej ochrony konserwatorskiej. 2.5. Infrastruktura techniczna Chełmno jest miastem dobrze zabezpieczonym w zasoby wody pitnej. Podstawowym źródłem zaopatrzenia miasta w wodę są i będą w przyszłości wody podziemne występujące w utworach czwartorzędowych, w warstwach wodonośnych dobrze izolowanych od powierzchni. Istniejące ujęcie wody ze stacją wodociągową w dzielnicy „Rybaki” zaspokaja bieŜące potrzeby mieszkańców i potrzeby rozwojowe miasta na najbliŜsze lata. Rezerwą są bogate zasoby dobrej jakości wody w podmiejskim Brzozowie (gmina Kijewo Królewskie). Zapewnienie dostawy niezbędnych ilości wody dla istniejącego a zwłaszcza planowanego budownictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego wymaga wymiany sieci magistralnych na sieci o większej średnicy. System gospodarki ściekowej na terenie miasta Chełmna oparty jest na mechaniczno – biologiczno - chemicznej oczyszczalni ścieków, oddanej do uŜytku w 1997 r. Maksymalna przepustowość oczyszczalni wynosi 6700 m3/dobę i obecnie nie jest w pełni wykorzystywana. Oczyszczalnia posiada waŜne pozwolenie wodno-prawne na oczyszczanie ścieków komunalnych (szacuje się, Ŝe udział ścieków przemysłowych nie przekracza 7%). Oczyszczalnia miejska gwarantuje oczyszczanie ścieków wytwarzanych przez dzisiejsze miasto, dysponuje – przewidzianą przy jej Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 8 Plan Rozwoju Lokalnego budowie - znaczną rezerwą mocy dla miasta większego, a nawet moŜe świadczyć usługi oczyszczania dla miejscowości podmiejskich. (Nowe Dobra, Górne Wymiary, Podwiesk, Brzozowo). Według stanu na koniec 2002 r. kanalizacją sanitarną i ogólnospławną objętych jest około 18,3 tys. mieszkańców, co stanowi 85% ludności miasta. Podstawowym problemem w zakresie gospodarki ściekowej na obszarze miasta, jest funkcjonowanie na obszarze śródmiejskim kanalizacji wspólnej dla ścieków sanitarnych i wody opadowej. Na obszarze miasta Chełmna nie funkcjonuje system centralnego zaopatrzenia budownictwa mieszkaniowego i budynków uŜyteczności publicznej w energię cieplną. Miasto jest bardzo korzystnie połoŜone pod względem komunikacyjnym. Przez obszar miasta przebiega droga krajowa nr 1, która w pobliskim Świeciu łączy się z drogami krajową nr 5 i wojewódzką nr 240, zaś w pobliskim Stolnie z drogami krajową nr 55 i wojewódzką nr 548. Dzięki takiemu połoŜeniu miasto jest korzystnie dostępne z całego kraju. Obecny układ komunikacyjny Chełmna determinują historyczna struktura urbanistyczna i topografia miasta, jego niedostosowanie do obecnego poziomu motoryzacji. Pilne są w szczególności eliminacja ruchu tranzytowego (w ciągu drogi wojewódzkiej nr 550) z Zespołu Staromiejskiego i dalsza funkcjonalna segregacja ruchu drogowego w obrębie tego zespołu (ciągi samochodowe, piesze, strefy postojowe), strefowanie dostępności ruchu kołowego w innych obszarach miasta, przygotowanie układu drogowego dla miejskiego transportu pasaŜerskiego. Powszechnie znane są potrzeby w zakresie modernizacji technicznej ulic i dróg w mieście w zakresie naprawy ich nawierzchni, przystosowania ich do wymogów normatywnych uwzględniających: szerokości, chodniki, pobocza, zatoki autobusowe, ścieŜki rowerowe itp. Komunikację zbiorową z sąsiednimi gminami, innymi miastami powiatowymi i stolicami województwa kujawsko-pomorskiego zapewnia komunikacja autobusowa PKS i innych przewoźników. Wielkość i struktura przestrzenna miasta (13,86 km2), liczba jego mieszkańców, zapoczątkowały uruchomienie systemu zbiorowej komunikacji pasaŜerskiej w formie obecnie jednej linii obsługiwanej przez mikrobusy. Dzisiejsze miasto jest w pełni bezpieczne z punktu widzenia zasilania energią elektryczną. Zlokalizowany na wschodnich peryferiach Główny Punkt Zasilania (GPZ) o napięciu 110 kV/15 kV posiada wystarczające rezerwy mocy i na najbliŜsze lata pozostanie podstawowym źródłem zasilania Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 9 Plan Rozwoju Lokalnego sieci elektroenergetycznej miasta. Aktualnie istnieje rezerwa mocy, a w ramach rozwoju sieci 110 kV w najbliŜszych latach nastąpi odciąŜenie GPZ „Chełmno” przez projektowaną stację 110 kV/15 kV „Lisewo”, która przejmie zasilanie terenów wiejskich. Na terenie miasta zlokalizowana jest stacja redukcyjno – pomiarowa gazu ziemnego I stopnia, zlokalizowana w północnej części miasta o przepustowości 9000 m3/h. Obecna stacja źródłowa zasilana jest z gazociągu wysokiego ciśnienia D100 mm, będącego odgałęzieniem od magistrali gazowej D 400 mm relacji Włocławek-Gdańsk. Miasto korzysta z nowego, dobrze wyposaŜonego składowiska odpadów komunalnych znajdującego się na gruntach podmiejskiej wsi Osnowo (gmina Chełmno). Wysypisko o charakterze międzygminnym powinno zabezpieczyć potrzeby m.in. miasta Chełmna na co najmniej 20 lat. Jest to nowoczesne składowisko, oddane do eksploatacji w 1998 r., którego całkowita powierzchnia wynosi 7,2 ha. W końcu 2001 roku mieszkańcy miasta Chełmna zamieszkiwali w 6714 mieszkaniach, w tym 113 stanowiących własność gminy. Przeciętna powierzchnia uŜytkowa mieszkania wynosiła 52,6 m2 i była niŜsza od średniej powiatowej (62,0 m2) i wojewódzkiej (59,5 m2). Przeciętna liczba osób w 1 mieszkaniu wynosząca 3,31 osób była takŜe niŜsza od średniej dla powiatu chełmińskiego (3,66). Na 1 osobę przypadało zaś 15,8 m2 powierzchni uŜytkowej mieszkań. Niezaspokojone potrzeby mieszkaniowe w mieście ilustrują liczby wniosków o przydziały lokali mieszkalnych komunalnych lub socjalnych. W 1999 r. wpłynęło 95 takich wniosków, w 2000 r. – 89, w 2001 r. – 77, w 2002 r. – 98, a do 8.10.2003 r. – 65 wniosków. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 10 Plan Rozwoju Lokalnego 2.6. Stan finansów miasta W latach 1999- 2002 dochody budŜetu miasta Chełmna sukcesywnie rosły, niemniej tempo tego wzrostu było zmienne (wyjątkowym był budŜet roku 2000, w którym dochody własne były mniejsze aniŜeli w roku poprzednim). Udział dochodów własnych w strukturze wahał się w zakresie 47 – 53%. W strukturze dochodów własnych sukcesywnie malał udział podatków od osób fizycznych (otrzymywanych za pośrednictwem budŜetu państwa), natomiast zwiększał się w nich udział podatku od nieruchomości (ustalany lokalnie). Względnie stałymi udziałami występowały w budŜecie dotacje celowe 13 –14 % i subwencje 32 – 35 % z budŜetu państwa. W odróŜnieniu od dochodów budŜetowych wydatki budŜetów systematycznie rosły. W okresie 1999 – 2002 podstawowe kierunki wydatków budŜetu miasta generalnie utrzymywały proporcje, zaś główny kierunek - wydatki na bieŜące funkcjonowanie miasta, zmieniały się rosnąco w zakresie 55 – 61% ogółu wydatków. Na świadczenia na rzecz osób fizycznych desygnowano co roku około 14 %, natomiast na wydatki majątkowe, głównie na inwestycje materialne, kierowano około 17 % środków. Głównym działem konsumpcji budŜetowych środków była dotąd miejska oświata. W 2002 r. realizacja zadań finansowanych w ramach działu 801 – oświata i wychowanie, pochłonęła 35,87 % ogółu budŜetu miasta, rok wcześniej 33,23 %. Następnymi w kolejności działami wydatków budŜetowych były 853 – opieka społeczna i 854 - edukacyjna opieka wychowawcza, które łącznie pochłonęły 21,21 % środków budŜetu wykonanego w 2002 r. Trzecim pod względem wielkości wydatków budŜetowych był dział 750 – administracja publiczna, która w 2002 r. skonsumowała 11,4 % budŜetu miasta Chełmna. Wyznacznikiem pro rozwojowej polityki samorządu lokalnego są inwestycje. Samorząd miasta Chełmna realizował politykę w tym zakresie, przeznaczając na zadania inwestycyjne środki z bieŜąco pozyskiwanych dochodów budŜetu jak równieŜ środki pozyskiwane w formie poŜyczek i kredytów. Konsekwencją powyŜszego sposobu finansowania inwestycji są zobowiązania finansowe miasta, rozłoŜone w rocznych płatnościach do 2012 r. r. włącznie. Arytmetyczna suma rocznych płatności dla okresu 2003 – 2012 wynosi 8 567 tys. zł. W 2002 r. kwota ta stanowiła ponad 35 % dochodów budŜetu miasta w tym roku. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 11 Plan Rozwoju Lokalnego Analiza diagnostyczna obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej i stanu zagospodarowania miasta identyfikuje następujące problemy waŜące na dalszym rozwoju miasta: ♦ niewykorzystany potencjał turystyczny miasta, ♦ niedostateczną aktywność gospodarczą miasta, ♦ brak długookresowego planu inwestycyjnego rozwoju miasta, ♦ złe rozwiązania komunikacyjne w mieście, ♦ niedostateczną infrastrukturę społeczną i materialną dla działań socjalnych. W skali wielkości miasta Chełmna, rozpoznane problemy rozwoju mają charakter generalnie ogólno miejski, ich rozwiązywanie będzie w głównej mierze inicjowane przez samorząd miasta, takŜe finansowanie rozwiązujących te problemy projektów na ogół wspomagane będzie środkami budŜetu miasta. Obszarem w planie przestrzennym miasta, który ze względu na swą specyfikę moŜna by określić mianem obszaru problemowego, jest stare miasto w obrębie średniowiecznych murów łącznie z przyległymi plantami. Jest to obszar koncentracji cennych zasobów dziedzictwa kulturowego, wymagający działań rewaloryzujących, teren koncentracji ruchu turystycznego. Niemniej wyróŜnianie w skali miasta Chełmna tylko dwóch obszarów – Starego Miasta i Plant, w istocie ściśle ze sobą współzaleŜnych, jest zabiegiem sztucznym, nie zwiększającym walorów operatywności planu. Podstawowe kryterium wyróŜnienia tego obszaru, zasoby dziedzictwa kulturowego, nie kwalifikuje go do ujmowania w kategoriach problemu warunkującego społeczno-gospodarczy rozwój miasta Chełmna. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 12 Plan Rozwoju Lokalnego III. Programowanie zadań inwestycyjnych – wyciąg ze Strategii Rozwoju Chełmna Opracowując harmonogram inwestycji do Planu Rozwoju Lokalnego Chełmna przyjęto zasadę umieszczenia w nim zadań inwestycyjnych, o oddziaływaniu ponadlokalnym. Wszystkie inwestycje znalazły się w Strategii Rozwoju Chełmna, a takŜe w Strategii Rozwoju Powiatu (tabela nr 1 i 2). Dokonano podziału okresu planowania na 2 etapy, związane z okresem planowania funduszy Unii Europejskiej: 2004-2006; 2007-2013. Przyjęte w Strategii zadania inwestycyjne były programowane bez tego wyodrębnienia, stąd etapowanie zadań traktować moŜna w sposób umowny. ZastrzeŜenia moŜe budzić równieŜ szacunek kosztów projektów. W wielu przypadkach wymagają one dokładniejszej kalkulacji. Weryfikacji wymaga równieŜ umieszczenie zadań w podanym horyzoncie czasowym, zwłaszcza w II etapie planowania, w odniesieniu do moŜliwości zaangaŜowania środków własnych, funduszy Unii Europejskiej, środków specjalnych, itp. Plan zakłada inwestycje w następujących obszarach problemowych, przyjmując, iŜ one mają główny wpływ na rozwój miasta: • infrastruktura turystyczna, • infrastruktura okołobiznesowa, • tereny pod inwestycje, • infrastruktura techniczna, • baza sportowa i rekreacyjna. PoniewaŜ wolne tereny inwestycyjne są podstawowym warunkiem ściągania inwestorów, plan zakłada oprócz ich wytyczenia i uzbrojenia, współpracę i współdziałanie z gminami ościennymi nad ich pozyskaniem. Z punktu widzenia aktywizacji gospodarczej niezmiernie istotnym byłaby realizacja następujących projektów: • utworzenie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości, • utworzenie Inkubatora Przedsiębiorczości • powołanie funduszy poŜyczkowego i gwarancyjnego. ZaangaŜowanie wielu partnerów (miasta, gmin ościennych, powiatu, stowarzyszeń gospodarczych) w realizację powyŜszych projektów zagwarantuje zasadę partnerstwa, ponadlokalny charakter oddziaływania, pozwoli na montaŜ finansowy oraz podniesie rangę projektu. W ramach Centrum moŜna uruchomić punkt konsultacyjno-doradczy dla małych i średnich przedsiębiorstw finansowany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w Warszawie. Powołane fundusze mogą znaleźć Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 13 Plan Rozwoju Lokalnego finansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i być w 50% dofinansowywane przez PARP. Istotnym zagadnieniem warunkującym rozwój gospodarczy jest dogodna komunikacja. W tym zakresie planowane są następujące inwestycje: • obwodnice: południowa i północna Chełmna, • przebudowa skrzyŜowań z E1. Wg informacji uzyskanych z Dyrekcji Dróg Wojewódzkich, po przeprowadzeniu badania natęŜenia ruchu w Chełmnie, nie zakwalifikowano miasta do priorytetowej budowy obwodnicy, i ta inwestycja (obwodnica południowa) nie znalazła się w opracowanym przez DDW harmonogramie inwestycji do 2010 roku. Stąd teŜ umieszczono powyŜszą inwestycję w II etapie, po 2010 roku. Drugim elementem infrastruktury technicznej wpływającym na jakość terenów pod inwestycje jest uzbrojenie ich w media. W harmonogramie znalazły się zatem zadania: • budowa wodociągów i kanalizacji, • modernizacja ujęcia wody i stacji jej uzdatniania, • budowa linii segregacji odpadów, • gazyfikacja, • rozbudowa sieci energetycznej. PoniewaŜ ZOPRR zakłada rozwój turystyki jako elementu niezmiernie waŜnego dla aktywizacji obszaru, a Chełmno z posiadanymi walorami historycznymi, leŜące w atrakcyjnym przyrodniczo otoczeniu, ma podstawy do rozwoju w tym kierunku, w planie umieszczono następujące przedsięwzięcia z dziedziny turystyki, kultury i rekreacji: • rewitalizację Starówki, • budowę osady rycerskiej, • budowę skansenu w Kałdusie na górze Św. Wawrzyńca, • budowę i wytyczanie ścieŜek rowerowych, • rozbudowę stadionu, • budowę centrum kultury. Realizacja tych inwestycji moŜe podnieść atrakcyjność Chełmna jako miejsca wizyt turystów, co w połączeniu z bogatym programem imprez kulturalnych, wprowadzanych wraz z nowym produktem turystycznym, moŜe przyczynić się do podniesienia roli turystyki jako gałęzi gospodarki Chełmna. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 14 Plan Rozwoju Lokalnego IV. Miasto Chełmno w strategicznych opracowaniach planistycznych – powiązania projektów Miasto Chełmno, ze względu na swą tylko ponadlokalną pozycję w systemie społecznoekonomicznym kraju, nie występuje wprost w podstawowych dokumentach polityki rozwoju sporządzonych przez naczelne organy państwa. Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (10,1999), Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2001 –2006 (12,2000), Długofalowa Strategia Rozwoju Regionalnego Kraju (06,2003), rozpatrują system społecznoekonomiczny Polski, jej przestrzeń fizyczną w ujęciu, w zróŜnicowaniu regionalnym, zaś układy infrastruktury technicznej w strukturach sieci o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania kraju. Opracowaniami planistycznymi o charakterze strategicznym, w których miasto Chełmno jest wymienione jako przedmiot polityki rozwoju, są dokumenty poziomu regionalnego. Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego, uchwalona przez Sejmik Województwa w czerwcu 2000 r. i Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, uchwalony przez sejmik w czerwcu 2003 r. Wymienione dokumenty są ze sobą ściśle powiązane i są podstawowymi instrumentami polityki rozwoju regionalnego samorządu województwa. Oparta na strategii rozwoju koncepcja planu zagospodarowania województwa, zakłada koncentrację czynników rozwoju w centrach aglomeracji bydgosko-toruńskiej oraz w głównych ośrodkach miejskich poziomu rejonowego (powiatowego). Te drugie mają się rozwijać jako ponadlokalne ośrodki równowaŜenia rozwoju, generujące rozwój w bezpośrednim wiejskim otoczeniu i obsługujące mieszkańców w określonym zakresie obsługi. Strategia, a za nią plan zagospodarowania przestrzennego województwa zakładają, Ŝe miasta średniej wielkości w skali systemu osadniczego regionu, będące dziś siedzibami samorządu powiatowego, a więc wśród nich i Chełmno, będą wzmacniały funkcje obsługi ludności przede wszystkim w zakresie: szkolnictwa na poziomie średnim, lecznictwa szpitalnego, obsługi przedsiębiorczości, kultury, porządku i bezpieczeństwa publicznego. W niektórych z tych miast, w tym w mieście Chełmnie, dostrzega się ich predyspozycje do uruchomienia w nich instytucji kształcenia ustawicznego a nawet szkolnictwa wyŜszego. Tak w strategii jak i w planie zagospodarowania miasto Chełmno występuje jako znaczący w skali kraju ośrodek turystyki krajoznawczej. W obydwu dokumentach postuluje się rewaloryzację staromiejskiej części miasta, tak w celu ochrony i wyeksponowania jego dziedzictwa kulturowego, jak i zwiększenia jego atrakcyjności turystycznej. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 15 Plan Rozwoju Lokalnego W planie zagospodarowania przestrzennego ujęto zadanie eliminacji ruchu samochodowego z zabytkowego centrum miasta, w następstwie wybudowania jego obwodnicy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 550. TakŜe w tym planie występuje zadanie budowy gazociągu wysokopręŜnego (D 300), który od nowej magistrali gazowej (D 500) w pobliŜu miasta ChełmŜy poprzez Chełmno, Świecie poprowadzony będzie do miasta Mroczy. Gazociąg ten w pełni zaspokoi potrzeby miasta Chełmna w to paliwo. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa, zgodnie z Narodową Strategią Rozwoju Transportu na 2000 – 2006, zakłada przebudowę waŜnej dla miasta drogi krajowej nr 1, która na całej długości ma uzyskać wzmocnienie nawierzchni do obciąŜeń 115 kN/ oś. Strategiczna wizja rozwoju województwa zakłada powstanie kaskady dolnej Wisły, a w jej ramach wzniesienie „stopnia wodnego Chełmno” (10 cel operacyjny strategii). Postulat ten nie został potwierdzony w planie zagospodarowania przestrzennego województwa. W Regionalnej Strategii Innowacji, uchwalonej przez Sejmik Województwa w czerwcu 2001 r., miasto Chełmno występuje jako jeden z 19 węzłów Regionalnej Sieci Informacyjnej, a takŜe jako lokalizacja jednej z siedzib Lokalnej Akademii Informatycznej, które mają powstać w województwie w ramach współpracy z Fundacją Edukacji Ekonomicznej Interkl@sa. Strategia Polityki Zdrowotnej Województwa, uchwalona w listopadzie 2001 r., jest dokumentem o charakterze tzw. horyzontalnym, czyli adresującym zapisane w nim propozycje do ogółu mieszkańców i podmiotów działających w województwie w sferze lub na rzecz sfery ochrony zdrowia. W czerwcu 2003 r. zakończono prace nad strategią rozwoju powiatu chełmińskiego. Jakkolwiek jest to strategia dla mieszkańców i obszaru powiatu chełmińskiego, w szerokim zakresie dotyczy rozwoju jego ośrodka centralnego - miasta Chełmna. Zarówno cele jak i działania zapisane w obu dokumentach charakteryzują się duŜym merytorycznym podobieństwem. Jest to poniekąd oczywiste biorąc pod uwagę, iŜ dokumenty odnoszą się w zasadzie do tego samego przedmiotu planowania, diagnozowanego niemalŜe w tym samym momencie i są opracowane przez zespoły autorskie o zbliŜonych składach osobowych. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 16 Plan Rozwoju Lokalnego V. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Chełmna Cele / rezultaty Chełmno miastem aktywnym gospodarczo Chełmno miastem otwartym na inwestorów Chełmno miastem znanym wśród turystów o bogatej ofercie turystycznej Infrastruktura techniczna dostosowana do funkcji miasta i Miernik / Wskaźnik Informacja o mierniku wskaźniku ZałoŜenia / zagroŜenia Liczba nowopowstałych firm w ciągu 5 lat wzrasta o 5%, działające Centrum Wspierania Biznesu w 2005 r. działające fundusze w 2006 r. Urząd Statystyczny, Urząd Dekoniunktura Miasta, Wydział Ewidencji gospodarcza Gospodarczej Udostępnienie wolnych terenów pod inwestycje w 2006 r. Urząd Miasta Liczba wejść na stronę internetową Urząd Miasta miasta wzrasta rocznie o 8%, ukończenie inwestycji turystycznych i kulturalnych w zakładanych terminach Sprzeciw mieszkańców gminy Chełmno wobec połączenia z miastem Dekoniunktura gospodarcza Uzbrojenie terenów pod inwestycje Urząd Miasta w zaplanowanym terminie VI. Plan finansowy Prognozując działania, zwłaszcza inwestycyjne, nie sposób oceniać realności ich wdroŜenia, bez porównania orientacyjnych choćby nakładów na te zadania, z moŜliwościami finansowymi samorządu. Dowodzi to konieczności sporządzenia, w trakcie opracowywania Planu Rozwoju Lokalnego, prognoz budŜetu (planowanych przychodów i wydatków), w układzie wieloletnim, odpowiadającym horyzontowi czasowemu samego planu. Pomiędzy prognozami budŜetu a katalogiem zadań istnieje wzajemny związek, poniewaŜ od charakteru zadania zaleŜy, czy moŜe być ono współfinansowane zewnętrznie (fundusze pomocowe, resortowe itp.) PoniewaŜ okres, na który sporządzono Strategię, a później Plan Lokalny opiewa na 10 lat, wszelkie rozwaŜania o finansowaniu zadań, zwłaszcza w II jego etapie, obarczone są duŜym stopniem ryzyka. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 17 Plan Rozwoju Lokalnego Sformułowane w Lokalnym Planie Rozwoju Chełmna zadania inwestycyjne wykraczają w wielu przypadkach poza ustawowe kompetencje samorządu terytorialnego. Stąd teŜ ich finansowanie będzie uzaleŜnione od instytucji odpowiedzialnych za ich realizację. I tak, wymienić moŜna następujące źródła finansowania działań i projektów: ♦ budŜet miasta, ♦ budŜet Starostwa Powiatowego, ♦ budŜet Państwa, ♦ budŜet Województwa Kujawsko-Pomorskiego, ♦ budŜety gmin ościennych, ♦ Powiatowy Urząd Pracy, ♦ Generalna Dyrekcja Budowy Dróg Krajowych i Autostrad, ♦ Wojewódzki Zarząd Dróg, ♦ Zakład Gazowniczy, ♦ Zakład Energetyczny, ♦ Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ♦ środki Unii Europejskiej, Istnieją moŜliwości skorzystania ze środków europejskich w dofinansowywaniu projektów własnych gmin, stowarzyszeń, instytucji, firm. JednakŜe jedną z podstawowych zasad stosowanych przy wsparciu unijnym projektów, jest zasada dofinansowywania zadań, a nie ich całkowitego sfinansowania. Wielkość tego dofinansowania uzaleŜniona jest o charakteru projektu (twardy, miękki?), od statusu projektodawcy (publiczny, prywatny?), od partnerów w projekcie. W przypadku zadań inwestycyjnych gminy, bądź powiatu (projekty drogowe, komunalne, edukacyjne), moŜna załoŜyć, Ŝe projektodawca, jako osoba prawna publiczna, uzyska maksymalny poziom dofinansowania (80%). Przy sporządzaniu projektu trzeba wziąć pod uwagę to, iŜ dofinansowanie Unii odnosi się do kosztów kwalifikowanych projektu oraz do faktu, iŜ sfinansować trzeba 100% jego wartości, a środki unijne są zwracane w miarę przedkładania rozliczeń. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 18 Plan Rozwoju Lokalnego VII. Implementacja Planu Rozwoju Lokalnego oraz jego monitorowanie Opracowany Plan Rozwoju Lokalnego oparty jest na Strategii Rozwoju Chełmna i formułowany na lata 2004 - 2013. Sformułowane działania i zadania realizacyjne wykraczają w wielu przypadkach poza ustawowe kompetencje samorządów terytorialnych. Jest to zgodne z przyjętą metodologią formułowania strategii rozwoju lokalnego, która zakłada definiowanie zadań nie z punktu widzenia ustawowych kompetencji samorządów terytorialnych, lecz konieczności zaspokajania określonych potrzeb społeczno-gospodarczych w przyjętym horyzoncie czasu. Mimo tego, głównym podmiotem odpowiedzialnym za realizację ustaleń Strategii Rozwoju Chełmna i Panu Rozwoju jest Rada i Burmistrz Miasta. W przypadku zadań wykraczających poza swoje ustawowe kompetencje winny oni prowadzić określone działania inspirujące, stymulujące i wspierające w stosunku do innych podmiotów, a takŜe nawiązywać z nimi współpracę i współdziałanie przy realizacji określonych zadań. Do takich podmiotów zaliczyć moŜna: ♦ mieszkańców miasta lub ich reprezentantów, ♦ władze gmin ościennych, powiatu, ♦ administrację rządową szczebla centralnego (poszczególne ministerstwa i urzędy centralne), ♦ administrację ogólną i specjalną, ♦ urząd wojewody i podległe mu słuŜby, ♦ organizacje i instytucje międzynarodowe (np. pomocowe), ♦ instytucje i organizacje naukowe, badawczo-rozwojowe oraz szkoły wyŜsze, ♦ instytucje upowszechniania kultury i sztuki oraz słuŜby zdrowia, ♦ instytucje wchodzące w skład tzw. otoczenia biznesu (np. banki, fundacje, agencje), ♦ podmioty gospodarcze, ♦ organizacje zawodowe i społeczne (np. izby gospodarcze, stowarzyszenia zawodowe, kulturalne, sportowe, organizacje ekologiczne). Do dokumentu ramowego, począwszy od roku 2004, powinny być przygotowywane plany kilkuletnie (na okres 3-5 lat), określające zadania rzeczowe o wieloletnim horyzoncie czasowym, terminy ich realizacji, osoby odpowiedzialne za realizację, nakłady finansowe i źródła ich pokrycia. Do nich powinno się corocznie przygotowywać operaty, tworzone na okres jednego roku, z uwzględnieniem załoŜeń budŜetowych przyjętych przez Radę Miasta. Dopiero w tych dokumentach, w odniesieniu do kaŜdego celu operacyjnego, nakreślone zostaną szczegółowe działania i zadania mające oparcie w budŜecie. Działania te nie powinny zasadniczo odbiegać od zapisów przyjętych w harmonogramie, gdyŜ taka praktyka moŜe spowodować znaczne odejście od Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. zapisów pierwotnych Strategii. Tym samym 19 Plan Rozwoju Lokalnego dokument ramowy pozostanie podstawowym kryterium umieszczania zadań w corocznych programach operacyjnych. Kluczowym zagadnieniem jest wybór jednostki odpowiedzialnej za wdraŜanie Strategii Rozwoju i Planu Rozwoju Chełmna. MoŜliwe są dwa warianty: • Powierzenie jednemu z wydziałów Urzędu Miasta zadań, bądź wyodrębnienie w jego strukturze jednostki odpowiedzialnej za programowanie, planowanie i monitorowanie realizacji Strategii i Planu, • Utworzenie, z udziałem zainteresowanych podmiotów (firm, stowarzyszeń, organizacji) odrębnej jednostki (fundacji, agencji itp.) i powierzenie jej odpowiedzialności za wdraŜanie Strategii i Planu. Odrębnym zagadnieniem jest monitorowanie realizacji Strategii i Planu. Zastosowanie uspołecznionej metody ich budowania, z udziałem przedstawicieli mieszkańców, powoduje, Ŝe zainteresowanie ich wdraŜaniem moŜe budzić powszechne zainteresowanie. W związku z tym zasadnym byłoby powołanie przez Burmistrza, przy współudziale Rady Miasta, Komitetu Sterującego Realizacją Strategii. Komitet ten powinien z jednej strony zatwierdzać przyjmowane programy i plany, z drugiej zaś w okresach 2-3 letnich dokonywać oceny realizacji, przeglądu i weryfikacji zapisów Strategii, uwzględniając nową sytuację, moŜliwości finansowe, zmiany polityk zewnętrznych, itp. Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 20
