Sprawozdanie - rok 2008 - Muzeum i Instytut Zoologii PAN

Fundacja
Natura optima dux
00-679 vva^szswa
tei'o-22 629 32 23
Sprawozdanie z działalności statutowa]
Fundacji Natura optima dm za rok 2008
Regon: 01748^052
1. Wydano Annate Zooiogici tom 58. z. 1-4.
W 2008 roku w piśmie Annales Zooiogici opublikowane zostały przede wszystkim prace
z zakresu taksonomii. Były to zarówno wyodrębnione opisy 149 nowych taksonów (w tym 7
rodzajów i 4 plemion), jak i obszerne rewizje systematyczne, a także publikacje obejmujące
zagadnienia wyższej taksonomii i fUogenetyki. Ukazały się również opracowania zawierające
wyniki badań porównawczych morfologii i anatomii (obejmujące formy dorosłe i młodociane)
oraz przedstawiające analizę cech przydatnych do badań systematycznych uzyskanych na
podstawie obserwacji biologii (fazy rozwojowe, dane środowiskowe, dane genetyczne, DNA
etc.). Prace obejmowały problemy systematyki bezkręgowców (głównie owadów, roztoczy i
pająków), a także kręgowców (ryby, ptaki).
Przedstawione powyżej zagadnienia realizowane były w oparciu o badania gatunków
współcześnie żyjących, jednak spora grupa prac dotyczyła gatunków wymarłych (inkluzje,
fossylia).
Drugi zeszyt poświęcony został Prof. dr hab. Czesławowi Błaszakowi, wybitnemu
polskiemu akarologowi (obchodził 65 urodziny). W specjalnym zeszycie 52 specjalistów z
całego świata opublikowało 26 oryginalnych artykułów naukowych dedykując jubilatowi
nowoopisane taksony zarówno szczebla gatunkowego, jak i rodzajowego.
W tomie 58, o objętości 920 stron (4 zeszyty), opublikowano 69 prac. Maszynopisy
opracowywało 132 autorów, w tym 78 autorów zagranicznych. Z redakcją współpracowało 89
recenzentów; nie przyjęto do druku 21 maszynopisów.
W skład Redakcji wchodzili: Dariusz Iwan (Redaktor Naczelny), Małgorzata
Banaszkiewicz, Grzegorz Gabryś, Joanna Mąkol, Marcin Popiołek, Anna Skoracka, Adam
Stroiński, Ryszard Szadziewski, Jacek Szwed o.
Czasopismo jest indeksowane w: SciSearch (Science Citation Index-Expanded), ISI
Alerting Services, Current Contents (Aigicurture, Biology and Environmental Sciences),
Entomological Abstracts, Zoological Record. Impact factor w roku 2006 wynosił 0.362, a w
roku 2007 0.272
2. Wydano Acta Chiropteroiogica tom 10 z. 1-2.
Czasopismo jest indeksowane w: Elsevier GEO Abstracts, Pascal, Science Citation
index-Expanded, ISI Alerting Services,
Current Contents (Agriculture, Biology and
Environmental Sciences), Polish Scientific Journals Contents (Agriculture & Biology),
Referativnyi Zhurnal, Wildlife Review Abstracts i Zoological Record.
Jest to jedyne czasopismo w całości poświęcone nietoperzom, które znajduje się na tzw.
liście filadelfijskiej. Powstało w 1999 r., a już w 2001 r. zostało włączone do bazy Institute for
Scientific Information w Filadelfii. Impact factor w roku 2006 wynosił 0.95, a w 2007 r. 0,86.
W tomie 10, o objętości 393 stron, opublikowano 33 oryginalne prace, 5 krótkich notatek
naukowych oraz 3 recenzje książek naukowych poświęconych nietoperzom. Spośród 143
autorów tylko 5 jest zatrudnionych w polskich placówkach.
Tematyka zamieszczonych artykułów ma bardzo szeroki zakres i dotyczy niemal
wszystkich dziedzin związanych z nietoperzami, od morfologii i biologii (Wei et al. 2008,
Rodriguez-Herrera et al. 2008) przez filogenezę i filogeografię (Giannini et al. 2008, Lamb et
al. 2008, Valio et al. 2008), po biogeografię (Soissook et al. 2008) i prace o znaczeniu
ochroniarskim (Mazurska & Ruczyński).
Opublikowano również 3 prace opisujące nowe dla nauki gatunki: Mops bakarii z Tanzanii
(Stanley 2008), Murina harpiolpides z Wietnamu (Kruskop & Eger 2008) oraz kryptyczny
gatunek Rhinolophus macrotis z Chin (Sun et al. 2008). Warto zaznaczyc, że nowe gatunki
ssaków opisuje się stosunkowo rzadko i prace te są często cytowane.
W skład Redakcji wchodzili: Wiesław Bogdanowicz (Warszawa, Polska - Redaktor
Naczelny), R. Rutkowski (Warszawa, Polska - zastępca redaktora naczelnego), Grażyna
Winiszewska (Warszawa, Polska - sekretarz redakcji), Rick A. Adams (Greeley, USA), Luis
F. Aguirre (Cochabamba, Bolivia), Robert J. Baker, (Lubbock, USA), Paul J. J. Bates
i
(Sevenoaks, Great Britain), R. Mark Brigham (Regina, Canada), Jakob Fahr (Ulm,
Germany), M. Brock Fenton (North York, Canada), William L. Gannon (Albuquerque, USA),
Suzanne J. Hand (Sydney, Australia), Ivan Horacek (Praha, The Czech Republic), David S
Jacobs (Cape Town, South Africa), Gareth Jones (Bristol, Great Britain), Sergiey V. Kruskop
(Moskva, Russia), Thomas H. Kunz (Boston, USA), Brad Law (Beecroft, Australia), Lindy
Lumsden (Heidelberg, Australia), Ganapathy Marimuthu (Madurai, India), Gary McCracken
(Knoxville, USA), Rodrigo A. Medellln (Mexico, D.F., Mexico), Robert D. Owen (Lubbock,
USA), Jorge M. Palmeirim (Lisboa, Portugal), Stuart Parsons (Auckland, New Zeland), Paul
A. Racey (Aberdeen, Great Britain), Björn M. Siemers (Seewiesen, Germany), Nancy B.
Simmons (New York, USA), Peter J. Taylor (Durban, South Africa), Emma Teeling (Dublin,
Ireland), Ronald A. Van Den Bussche (Stillwater, USA).
3. Wydano Acta Ornlthologica tom 43 z. 1-2.
W 2008 roku w piśmie Acta Ornithologica opublikowano artykuły z szeroko pojętej
ekologii ptaków. W tomie 43 opublikowano 30 prac (w tym 7 krótkich doniesień, dodatkowo
jedna praca wprowadzająca do zeszytu pierwszego). Pierwszy tom poświęcony był
badaniom nad dziuplakami i zawierał przede wszystkim materiały z konferencji „ Hole using:
adaptations and constrains". Tematyka prac obejmowała m.in. skład pokarmu i jego
zmienność, biologię lęgów (także gatunków endemicznych), fizjologię, wpływ ektopasożytów
oraz czynniki wpływające na różnorodność gatunkową ptaków. Wśród autorów dominowali
badacze z zagranicy (20 prac — 66%). Do redakcji nadchodziły prace z całego świata
(Europa, Azja, Ameryka Południowa, Australia). W trakcie prac redakcyjnych w 2008
odrzucono 60 prac, a więc 66% maszynopisów złożonych w tym okresie do druku (w roku
2005 było to ponad 40%, w 2006 - ok. 50%, 2007 -55%). Recenzentami w roku 2008
oprócz członków Rady Redakcyjnej było ponad 50 ornitologów z kraju i zagranicy.
W 2008 roku Redakcja pracowała w składzie Tomasz Mazgajski (Redaktor
Naczelny), Przemysław Chylarecki, Łukasz Rejt. W skład Rady Redakcyjnej
wchodzili: Jerzy Bańbura, Joerg Boehner, Andrzej Elżanowski, Marcel M.
Lambrechts, Maciej Luniak, John Marzluff, Tomasz Osiejuk, Gilberto Pasinelli Peter
Senn, Timothy Sparks, Piotr Tryjanowski, Kareł Weidinger, Tomasz Wesołowski.
Czasopismo jest indeksowane w Current Contents, Science Citation index. Wyliczony IF
za 2006 r wyniósł 0.809, a za 2007 0.745.
4. Wydano dwa tomy monografii systematycznych Faunae Polonia®, vol. 2 i 3 NB,
E. Barycka. "Middle and iate Pleistocene Felidae and Hyaenidae of Poland", vol. 2 NS,
1-230. Natura optima dux Foundation, Warszawa.
Monografia została opracowana na podstawie pracy doktorskiej autorki. Niestety,
przedwczesna śmierć nie pozwoliła jej na obronę doktoratu, ani udział w pracach przy
redagowaniu ostatecznej wersji pracy, która ukazała się drukiem. Pomocy merytorycznej w
trakcie prac redakcyjnych udzielili promotor autorki prof. Mieczysław Wolsan oraz recenzent
prof. Adam Nadachowski. Jest to opracowanie monograficzne ssaków drapieżnych z rodziny
kotowatych (Felidae) i hienowatych (Hyaenidae) ze środkowego i późnego plejstocenu
Polski. Opracowanie stanowi rewizję taksonomiczną, a także zawiera szczegółowe opisy i
wyniki pomiarów uzębienia i szkieletu Iwa jaskiniowego (Panthera spelaea), rysia (Lynx lynx),
żbika (Felis silvestris) i hieny jaskiniowej {Crocuta spelaea).
W. Niedbała. "Ptyctimous mites (Acari, Oribatida) of Poland" vol. 3 NS, 1-242. Natura
optima dux Foundation, Warszawa.
Jest to monograficzne opracowanie roztoczy ptychoidalnych (Acari, Oribatida) Polski.
Badania oparto na 22 654 osobnikach reprezentujących 40 gatunków (w trakcie
przeprowadzonych badań łączna liczba gatunków wykazanych z kraju wzrosła o 20, w tym
sześć gatunków nowych dla wiedzy). Każdy gatunek został zilustrowany, opatrzony
Fundacfa
wykazem synonimów, danymi biometrycznymi oraz opisem cech morfologicznych. Natura optima duj
Sporządzone zostały klucze do oznaczania gatunków i taksonów wyższych. Wtrakcieu i . w i l c z a 64
przeprowadzonych badań określone zostały również elementy zoogeograficzne.
00-679 Warszawa
teł. 0-22 629 32 23
Regon: 017482052
2
5. Kontynuowano sprzedaż publikacji książkowej pt. "Life beetles (Coleoptera:
Chrysomeiidae) of Europe and Mediterran area", A. Warchałowskiego.
Do końca ubiegłego roku rozprowadzono około 440 egzemplarzy spośród
wydrukowanych 500 egzemplarzy w roku 2003.
6. Udostępniono dla nauki zasoby muzealne - przegląd taksonomiczny kolekcji
Arachnida.
Kontynuowano prace związane z kolekcją pajęczaków. Prace obejmowały;
1) uporządkowanie kolekcji (3.000 prób),
2) weryfikację merytoryczną danych taksonomicznych (The World Spider Catalog, Norman !.
Płatnik, opieka merytoryczna - prof, dr hab. J. Prószyński),
3) nadanie numerów inwentarzowych z akronimem MIZ,
4) rekonserwacja zbioru,
5) sporządzenie bazy danych obejmującej wszystkie opracowane okazy pajęczaków
(19150):
a) Pani Izabela Dardzińska (5068 rekordów, dane dotyczące rodziny: Linphiidae),
b) Pan mgr Tomasz Huflejt (6920 rekordów, dane dotyczące rodzin: Araneidae,
Nephilidae),
c) Pani mgr Dominika Mierzwa (7162 rekordy, dane dotyczące rodzin: Araneidae,
Linyphiidae, Lycosidae, Nephilidae, Tetragnathidae, Theridiidae).
Cześć bazy danych (12,315 rekordów) została udostępniona w formie on-line w ramach
współpracy MilZ PAN z Krajową Siecią Informacji o Bioróżnorodności.
7. Zaprenumerowano czasopisma do czytelni.
Fundacja zatrudnia pracownika do obsługi zadań związanych z prenumeratą i
obsługą czytelni. Celem zaprenumerowania czasopism przeprowadzone zostało zapytanie o
cenę, które skierowano do pięciu firm. Każda z firm otrzymała pełną listę tytułów potrzebnych
czasopism. Wybrano trzy firmy, typując w każdej z niech te tytuły, które miały
najkorzystniejszą cenę.
W czytelni dostępny jest największy księgozbiór z zakresu zoologii jaki jest na terenie Polski.
W przypadku wielu tytułów są to jedyne egzemplarze na terenie kraju. Kontynuacja
prenumeraty czasopism umożliwiła czytelnikom, pracownikom naukowym, studentom i
amatorom z całej Polski na korzystanie z najnowszej światowej literatury w zakresie zoologii.
Zgodnie z regulaminem zbiory w czytelni są ogólnodostępne, wypożyczanie za
pośrednictwem wypożyczalni międzybibliotecznych. W czytelni jest 12 miejsc. W ciągu roku
udostępniono w czytelni 14588 woluminów, a poza czytelnię wypożyczono 3301 woluminy.
8. Festiwal Nauki
Współudział z Muzeum i Instytutem Zoologii PAN w organizacji Festiwalu Nauki w
Warszawie.
9. Uzyskane dofinansowania
- Akademia Podlaska w Siedlcach dofinansowała wydanie czasopisma Acta Ornithologica,
- Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu dofinansował wydanie serii Fauna Poloniae.
Sprawozdanie sporządziła: K. Wiśniewska
r:
7
Warszawa, dnia 20 lutego 2009 r.
Fundacja
Natura optima dux
s
Furu;"
34
'7 •- ' '
•'
B
V v
1
te!. 0-22 62S 3 2 23
Regon: 017482052
3