Księga Rodzaju widziana z perspektywy i przez

Księga Rodzaju widziana z
perspektywy i przez pryzmat
Nowego Testamentu
Konkurs Biblijny 2013/2014
Bóg błogosławi ludziom
• „A wreszcie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz,
podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad
ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad
wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!»
• Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży
go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę.
• Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie
płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją
sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad
ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami
pełzającymi po ziemi»” (Rdz 1,26-28).
Bóg błogosławi ludziom
• Po czym Bóg pobłogosławił Noego i jego synów [Sema,
Chama i Jafeta – por. 10,1], mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i
mnóżcie się, abyście zaludnili ziemię (Rdz 9,1).
• Wy zaś bądźcie płodni i mnóżcie się; zaludniajcie ziemię i
miejcie nad nią władzę» (Rdz 9,7).
• Bóg błogosławi: Izaakowi i Izmaelowi, Jakubowi i Ezawowi.
• Błogosławiony Abraham i jego potomstwo ma być źródłem
błogosławieństwa (Rdz 12,3; 22,18).
• Dla nas jest błogosławieństwo dane Abrahamowi (Dz 3,25-26).
Synostwo cielesne i duchowe
• Synostwo cielesne (Łk 13,16; 19,9; Rz 4,1.9.1213.16; 11,1; 2Kor 11,22; Hbr 2,16; 7,5).
• Synostwo duchowe (Mt 3,9; J 8,39-40).
Potop ilustracją paruzji
i symbolem podziału epok
• „A jak było za dni Noego, tak będzie z
przyjściem Syna Człowieczego. Albowiem jak
w czasie przed potopem jedli i pili, żenili się i
za mąż wydawali aż do dnia, kiedy Noe
wszedł do arki, i nie spostrzegli się, aż
przyszedł potop i pochłonął wszystkich, tak
również będzie z przyjściem Syna
Człowieczego” (Mt 24,37-39; por. Łk 17,26).
Tablica narodów
• Od różnorodności etnicznej i językowej
narodów (Rdz 10) do jedności w Jezusie
Chrystusie (Ga 3,28). Od wieży Babel (Rdz
11) do Pięćdziesiątnicy (Dz 2).
• Tablica narodów a genealogie Jezusa.
Wiara Abrahama
i usprawiedliwienie przez wiarę
• Abraham uwierzył Bogu i zostało mu to
poczytane za sprawiedliwość (Rdz 15,6).
Porównaj: Ga 3,6; Rz 4,3.9; Jk 2,13.
• Usprawiedliwienie przez wiarę w Jezusa.
Porównaj: Ga 2,16; 3,7.
• Albert Vanhoye SJ, „Usprawiedliwienie przez
wiarę”, Pastores 59 (2013) 112-122.
Ofiara Izaaka i Jezusa
• Izaak idzie na wzgórze (Jezus na Golgotę),
niesie drewno na ofiarę (Jezus krzyż),
ofiarowuje go jego własny ojciec (Jezusa
poświęca w ofierze Bóg Ojciec).
Postać Noego
• Mityczny Gilgamesz
• Chrystus głosił Dobrą Nowinę zmarłym m.in.
w czasach Noego (1P 3,20).
• Noe i Lot przykładem ocalenia
sprawiedliwych (2P 2,5-6).
• Wiara, która ocala Noego (Hbr 11,7).
Postać Melchizedeka
• Autor Listu do Hebrajczyków przywołuje postać
króla i kapłana Salemu (Hbr 5,6.10; por. Ps 110,4 –
Dawid na wzór Melchizedeka). Kapłaństwo i
królestwo (sacrum i profanum).
• Analogia Chrystus – Melchizedek (Hbr 6,20-7,28)
służy wykazaniu wyższości kapłaństwa Chrystusa
nad Lewitami.
• Bez bez początku i końca, bez genealogii, kapłan na
wieki, król pokoju, daje Abrahamowi chleb i wino,
błogosławi go, otrzymuje od niego dziesięcinę.
• Melchizedek świadkiem uniwersalności Bożego
planu zbawienia.
Posłaniec zwiastuje Hagar
narodziny Izmaela
• Podobieństwo do sceny Zwiastowania:
porównanie tekstu z Rdz 16 z tekstem z Łk 1.
• Postać Hagar i Sary w Ga 4,24-26 nawiązuje
alegorycznie do Rdz 21.
Obrzezanie ciała w ST
i obrzezanie duchowe u św. Pawła
• Znak przynależności do wspólnoty.
• Znak przymierza z Bogiem (Rdz 17,9-14).
• Do obrzezania serca nawołują później prorocy
a św. Paweł mówi o skuteczność duchowego
obrzezania i nieskuteczność cielesnego
(Gal 5,6; Rz 2,28-29).
Temat gościnności
• U Abrahama pod dębami Mamre (Rdz 18,1-18).
• Gościnność Lota względem aniołów w Sodomie
(Rdz 19,1-2).
• „Nie zapominajcie o gościnności, gdyż przez nią
niektórzy, nie wiedząc, aniołom dali gościnę” (Hbr
13,2).
• Ewangelia: Mt 22,1-14; Mk 2,15-22; Łk 19,1-10.
• Listy: Rz 15,7; 1Tm 3,2; 2J 2,9; 3,9.
Sodoma i Gomora
• Ewangelia na temat sądu i powrotu Syna
Człowieczego : Mt 10,15; 11,20-24; Łk 10,1215 oraz Mt 24,37-39; Łk 17,26-32.
• Studium fragmentów 2 Listu św. Piotra oraz
Ap 11,8.
Dwunastu synów Jakuba
• Zapowiedź dwunastu apostołów Jezusa.
• Tajemnicza liczba 144 tysięcy zbawionych
w Apokalipsie (4,4).
Abraham
Izaak
Jakub
Izmael
Ezaw
Imiona synów i córki Jakuba
• Nazwy pokoleń Izraela z czasów podziału
ziemi (Rdz 49) różnią się od tych z czasów
czterdziestoletniej wędrówki po pustyni.
plemię Józefa zastępują plemiona Efraima i
Manassesa (obaj byli synami Józefa i jego
egipskiej żony Asenat, których potomków
Jakub podniósł do rangi pełnoprawnych
pokoleń (plemion).
Jak zapamiętać?
Potomstwo Jakuba (Izraela)
Ruben
Symeon
Dan
Lewi
Gad
Juda
Aser
Zabulon
Neftali
Issachar
Józef
Dina
Beniamin
Efraim
Rdz 49
Manasses
Juda
Ruben
Neftali
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Symeon
Gad
Aser
Lewi Issachar Zabulon
Józef
Dan
Beniamin
Ruben - kwiat mandragory (Bereszit 30:14)
Symeon - bramy miasta Sychem
Lewi - napierśnik Najwyższego Kapłana, składający się z 12 płytek symbolizujących
12 pokoleń Izraela lub menora
Juda - lew
Issachar - słońce i gwiazdy lub osioł
Zabulon - statek
Gad - obóz wojenny (namiot)
Aser - drzewo oliwne
Józef (Efraim i Manasses) - snop zborza lub kiść winogron
Beniamin - wilk
Dan - waga sprawiedliwości lub wąż
Naftali - gazela