Wojciech Kreft

„Standaryzacja usług doradczych w sektorze edukacji”
– KOWEZiU - Międzynarodowe Seminarium 27-28 maj 2009
Wojciech Kreft
Wiceprzewodniczący
Stowarzyszenia Doradców Szkolnych
i Zawodowych RP
Podsumowanie warsztatu
Standardy w zakresie poradnictwa indywidualnego w sektorze edukacji oraz
standardy w zakresie narzędzi wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym
w sektorze edukacji.
Główne pytania i obszary problemowe postawione przed uczestnikami warsztatu dotyczyły:
I.
Struktury standardu usług informacji i poradnictwa zawodowego w edukacji
II.
Propozycje wskaźników
III.
WdroŜenie standardu
IV.
MoŜliwych rozwiązań dla standardu w zakresie narzędzi wykorzystywanych w
poradnictwie zawodowym w sektorze edukacji
Ad. I. Struktura standardu usług informacji i poradnictwa zawodowego w edukacji
Pracę warsztatu oparto o Standard świadczenia usług poradnictwa zawodowego w szkołach
opracowany dla MEN w roku 2006 w ramach Projektu Zawodowe Drogowskazy. Standard ten został
opracowany jako otwarty zestaw zasad, wskazówek i warunków, których wspólnym celem jest
zapewnienie wysokiej jakości ujednoliconych usług poradnictwa zawodowego w polskich szkołach.
Nie jest on sztywnym opisaniem algorytmów realizacji usług poradnictwa zawodowego, lecz
dokumentem określającym i inspirującym profesjonalne wprowadzenie tych usług do polskich szkół.
Funkcje standardu:
(a) Opisowa – przedstawia główne elementy i warunki
profesjonalnego poradnictwa zawodowego w szkołach;
niezbędne
do
prowadzenia
(b) Regulacyjna – określa zasady funkcjonowania usług poradnictwa zawodowego w szkołach
(c) Inspirująca - wskazuje dalsze kierunki rozwoju; pokazuje główne sugestie i rekomendacje
wynikające ze światowych badań, wiedzy i doświadczeń.
WaŜną cechą proponowanego Standardu jest jego otwartość, tzn załoŜenie, Ŝe musi wciąŜ ewoluować
i zmieniać się dopasowując swoją formę i zawartość do zmieniającej się rzeczywistości. Tym samym
Standard nie wymusza schematycznego realizowania usług - nie ogranicza twórczych, autorskich i
innowacyjnych rozwiązań.
Budowa Standardu
Standard zbudowany jest z trzech warstw:
1. Opisu usługi poradnictwa,
1
2. Opisu elementów organizacji usługi wewnątrz szkoły
3. Opisu niezbędnego wsparcia zewnętrznego
Struktura standardu usług poradnictwa zawodowego w szkołach
System
informacji
zawodowej
Szkolenie
kadry
Promocja
Kompetencje
personelu
Pomieszczenia
Finansowanie
usług
Świadczenie
usług
Informacje
zwrotne
WyposaŜenie
Koordynacja
i rozwój
usług
Współpraca
zewnętrzna
Planowanie
i rozwój
Ocena
efektywności
Zapewnienie jakości
STRATEGIA
Z załoŜenia Standard jest dokumentem maksymalnie skondensowanym. Definiuje tylko to, co wymaga
określenia dla zapewnienia wysokiej jakości usług - np. konieczne zasoby, wsparcie itp. Nie definiuje
np. czasu wykonania poszczególnych usług, gdyŜ czas nie jest obiektywnym wyznacznikiem jakości
pracy doradcy.
2
Z pracy grup warsztatowych oraz prowadzonej po niej dyskusji odnośnie struktury standardu
wypłynęły następujące wnioski:
a) Struktura standardu jest czytelna i zrozumiała
b) Zaproponowano połączenie elementów „Pomieszczenia” i „WyposaŜenie”, jako, Ŝe naleŜą do
tej samej grupy czynników
c) Zaproponowano zmianę opisu „Oceny efektywności”. Jako optymalne podano połączenie tego
elementu z „Zapewnieniem jakości” i przygotowanie wspólnego opisu dla obu tych elementów
d) Wskazano na konieczność dodania odpowiednich regulacji prawnych jako istotnego elementu
warunkującego moŜliwości świadczenia usług poradnictwa zawodowego w edukacji
e) Zaproponowano wprowadzenie do standardu zasady mówiącej, iŜ nie wolno jest w stosunku
do usług poradnictwa zawodowego nakładać wymagań czysto ilościowych (np. minimalna
liczba klientów w ciągu dnia itp.)
f)
NaleŜy w standardzie wyakcentować mocniej rolę współpracy zarówno pomiędzy doradcami
jak i samymi instytucjami.
Ad. II. Propozycje wskaźników
W obszarze wskaźników jakości usług poradnictwa zawodowego z obszarów:
- promocja
- pomieszczenia + wyposaŜenie
- kompetencje kadry
- współpraca z otoczeniem
z pracy grup warsztatowych oraz prowadzonej po niej dyskusji zebrano następujące wnioski:
a)
Istnieje bardzo mocna potrzeba precyzyjnego zdefiniowania czym jest kryterium, a czym
wskaźnik w usługach poradnictwa zawodowego.
b)
W dalszej pracy nad standardem moŜna równieŜ wykorzystać model podany przez KOWEZiU
celem dokonania lepszej operacjonalizacji kryteriów i wskaźników.
c)
Analiza kryteriów i wskaźników powinna być wielowymiarowa, tzn. jako minimum powinna
uwzględniać punkty widzenia róŜnych grup „uŜytkowników” standardu.
Ad. III. WdroŜenie standardu
Wnioski i rekomendacje z grup warsztatowych oraz z prowadzonej dyskusji odnośnie wdroŜenia
standardu dotyczyły:
a)
Konieczności dokonania zmian w obowiązujących aktach prawnych.
b)
Niezbędnych szkoleń dla wszystkich grup „uŜytkowników” standardu
c)
Rozwiązania dylematu, czy standard ma być obowiązkowy, czy dobrowolny.
d)
Alternatywnych dróg wdroŜenia standardu (nie tylko ustawa, czy rozporządzenie)
e)
WaŜnej roli kontroli rozumianej raczej jako coaching, mentoring, bądź superwizja, a nie zwykłe
wytykanie błędów
3
Ad. IV. Standardy w zakresie narzędzi wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym w sektorze
edukacji
Wnioski:
a)
Istnieje duŜa róŜnorodność narzędzi stosowanych w poradnictwie zawodowym (m.in. testy,
ankiety, kwestionariusze, zasoby informacji zawodowej /np. opisy, filmy, informatory,
przewodniki, analizy, bazy danych/, warsztaty, metody /np. IPD, portfolio/.
b)
Narzędzia te na dodatek mogą występować w róŜnych formach (np. drukowanych,
komputerowych)
c)
Standardy w zakresie narzędzi wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym powinny
uwzględniać tę róŜnorodność, czyli inne powinny być standardy dla testów, inne dla informacji
zawodowej, a jeszcze inne dla ich wersji komputerowych.
d)
Zwykłe mechanizmy rynkowe wyłaniające najlepsze produkty sa zdecydowanie za słabe, aby
wyeliminować słabe i niedopracowane narzędzia.
e)
Powinna istnieć niezaleŜna instytucja badająca jakość narzędzi i nadająca odpowiednie
certyfikaty.
f)
Standard rozumiany jest w przypadku narzędzi bardziej jako wytyczne odnośnie sposobu
konstruowania róŜnych narzędzi.
Wnioski ogólne - rekomendacje z warsztatu:
1) Istniejący Standard świadczenia usług poradnictwa zawodowego w szkołach moŜe stanowić
punkt wyjścia do dalszych prac i modyfikacji.
2) NaleŜy stworzyć grupę roboczą, która podejmie pracę nad standardem (SDSiZ RP oferuje tu
swoją pełną pomoc i organizację prac)
3) NaleŜy ustalić wizję, strategię i harmonogram działań.
4) W okresie ok. 4-5 miesięcy moŜna wypracować model standardu gotowy do wdroŜenia.
i wtedy niemoŜliwe stanie się moŜliwe…:
Jakość!
4