Jak walczyć z atopowym zapaleniem skóry Poradnik dla rodziców i

Jak walczyć z atopowym zapaleniem skóry
Poradnik dla rodziców i opiekunów „atopików”
(fragment)
(autor: Aleksandra Banasiewicz-Tenerowicz)
1. Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to zwykle zmiany skórne w postaci grudkowej,
czerwonej, swędzącej wysypki, z pojawiającym się często wysiękiem i strupkami na
suchej, łuszczącej się skórze. Lokalizacja zmian zależy od wieku dziecka. Często
zmiany zaczynają się na policzkach, szyi, obejmują stopniowo owłosioną skórę głowy, różne części kończyn, a następnie atakują tułów. Dziecko zaczyna się drapać,
skóra dotkliwie je swędzi. Często maluch jest niespokojny, gorzej śpi. U niektórych
dzieci mogą także wystąpić zaczerwienienie powiek lub zmiany w okolicy ust. Widoczne są również cienie pod oczami. Objawy pojawiają się najczęściej w 2. miesiącu
życia, choć bywa, że w 1. lub 3. – reguły nie ma. Późniejsze wystąpienie AZS wiąże
się zwykle ze zmianą diety u dziecka.
Mimo stopniowego zanikania objawów AZS bardzo rzadko się zdarza, aby ustąpiły
one przed 2. rokiem życia. U niektórych dzieci utrzymują się one nawet do 5 lat lub
dłużej, czasem występują także w wieku dojrzałym[1]. AZS jest chorobą przewlekłą,
o różnym stopniu nasilenia zmian skórnych, która w opinii niektórych badaczy
szybciej mija u chłopców, ponieważ ich skóra jest nieco grubsza niż dziewczynek. Z
badań dorosłych atopików wynika, że większość z nich to przedstawicielki płci
pięknej. Niezależnie jednak od płci choroba ta – ze względu na swój
psychosomatyczny charakter – potrafi uprzykrzyć życie człowiekowi w najmniej
odpowiednim momencie. Bywają chwile, w których objawy AZS są bardzo dotkliwe.
AZS często współwystępuje z astmą i alergicznym nieżytem nosa – stąd też pojęcie
triady alergicznej[2]. W Polsce wyniki badań wskazują, że na atopowe zapalenie
skóry choruje 4,7% dzieci w wieku 3–18 lat i 1,4% dorosłych[3].
2. Skąd się bierze AZS?[4]
Atopowe zapalenie skóry jest chorobą, której przyczyny nie są do końca rozpoznane.
Ważną rolę w rozwoju tego schorzenia odgrywają predyspozycje genetyczne, m.in.
alergia/atopia, w wyniku których człowiek może mieć suchą skórę, słabo chroniącą
przed czynnikami zewnętrznymi. Czynniki te zazwyczaj współistnieją u osoby z
AZS, ale tylko jeden z nich może odpowiadać za zmiany skórne. Badania wykazują,
że dzieci częściej dziedziczą tę chorobę po matce niż po ojcu. Ważna jest informacja,
że jeśli oboje rodzice mają skłonność do AZS, to u dziecka ryzyko pojawienia się tej
choroby wynosi aż 70%[5]. Ponadto schorzenie nasilają czynniki środowiskowe,
takie jak: roztocze kurzu domowego, zanieczyszczenie przyrody, detergenty,
kosmetyki, dym tytoniowy, pokarmy. Niemałą rolę w zaostrzeniu dolegliwości
odgrywają też emocje.
W celu potwierdzenia tezy o negatywnym wpływie środowiska można przytoczyć
prace hiszpańskich naukowców, którzy po przebadaniu 28 tys. dzieci stwierdzili, że
AZS częściej dotyka osób mieszkających w wilgotnym klimacie, gdzie opady deszczu
są dość znaczne. W państwach, w których jest dużo słońca i panuje wysoka
temperatura, ryzyko zachorowania na AZS znacznie maleje[6].
3. Objawy
Początkowo jest to najczęściej „[…] grudkowa, łuszcząca się, swędząca wysypka na
zaczerwienionych policzkach, która stopniowo obejmuje całą buzię, przechodzi w
zgięcia łokci i kolan”[7], rozprzestrzeniając się na inne okolice skóry. Dziecko może
się drapać, czasem nawet do krwi, ponieważ zmiany skórne bardzo je swędzą. Należy
wtedy pamiętać o częstym obcinaniu paznokci lub/i zakładaniu atopikowi rękawiczek
na noc. Rodzicom może się wydawać, że maluszek jest bardzo nerwowy albo
nadpobudliwy. Zwykle jest to jednak objaw choroby i mija wraz z zanikaniem zmian
skórnych.
Zmiany te zaostrzane są także często przez ślinę, szczególnie w okresie ząbkowania,
kiedy to niemowlak wkłada paluszki do buzi i przenosi ślinę na bródkę, policzki i
rączki. Co prawda, nie ma sposobu, aby temu zapobiec, ale można częściej osuszać te
miejsca i starać się, aby jak najrzadziej były wilgotne. Gdy są suche, należy je
smarować balsamem dla atopików bądź maścią przepisaną przez alergologa lub
dermatologa. Niestety, zmiany te są jednymi z trudniejszych do wyleczenia ze
względu na ciągłe powracanie. W leczeniu jednak pomagają różnego rodzaju
preparaty natłuszczająco-nawilżające dostępne w aptece oraz oliwka dla dzieci.
[1] Por. M. Szczypiorska-Mutor, E. Sawicka, AZS – swędzące uczulenie, „Dziecko”
2009, nr 9, s. 18–21.
[2] P. Kuna, P. Górski, Atopowe zapalenie skóry (AZS),
http://www.jakowicki.pl/doc/Atopowe_zapalenie_skory_3.pdf, dostęp: lipiec 2010.
[3] Tamże.
[4] Przyczynom pojawienia się AZS została poświęcona część piątego zeszytu
czasopisma „Postępy Dermatologii i Alergologii” (2006).
[5] P. Kuna, P. Górski, Atopowe zapalenie..., dz. cyt.
[6] . Kozłowska, Przygotowanie informacji dotyczących występowania AZS, „Twoje
Dziecko” 2009, nr 4, s. 60.
[7] M. Kotowska, Informacje dotyczące objawów AZS, „Dziecko” 2009, nr 3, s. 18.