Program profilaktyki - Zespół Szkół im. Jadwigi i Władysława

ZESPÓŁ SZKÓŁ im J. i W. ZAMOYSKICH W ROKIETNICY
Program profilaktyki dla uczniów klas I-IV
technikum oraz I-III zawodowej
„Umysł jest jak spadochron. Nie działa kiedy nie jest otwarty”
Frank Zappa
Opracowanie:
mgr Anita Durowicz-Janicka – pedagog
OKREŚLENIE PROBLEMU I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Zmiany społeczno-ekonomiczne oraz polityczne ostatnich lat sprawiły, iż zwiększyła
się liczba czynników destrukcyjnych oddziałujących na dzieci i młodzież, skutkiem czego
stale wzrasta liczba osób przejawiających różnego rodzaju dysfunkcje rozwojowe oraz
poszukujących szybkiego
i łatwego sposobu poradzenia sobie w trudnych sytuacjach
życiowych. Niestety dla wielu młodych ludzi tym najlepszym sposobem jest sięganie po
różnego rodzaju używki.
Zjawisko uzależnień od środków psychoaktywnych takich jak: alkohol, narkotyki,
dopalacze, leki, tytoń wśród dzieci i młodzieży staje się problemem społecznym, a hasło
„Szkoła wolna od narkotyków” promujące nowy styl życia uczniów pozostaje nadal w sferze
marzeń i często jest tylko apelem nie mającym odzwierciedlenia w rzeczywistości.
Poczucie bezradności, brak perspektyw na przyszłość i trudna sytuacja materialna
uczniów i ich rodzin stanowią podatny grunt do powstawania sytuacji problemowych
zarówno w środowisku rodzinnym, jak i w szkole. W obecnej sytuacji szkoła musi aktywnie
przeciwdziałać zjawiskom problemowym i tworzyć własną strategię czynników chroniących.
Współczesna szkoła odgrywa szczególną rolę w zakresie zapobiegania i redukowania
zagrożeń dzieci i młodzieży. Zadania szkoły w tym zakresie zostały dokładnie określone
w Rozporządzeniu Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 29 marca 1986 r. i obejmują:
 Prowadzenie edukacji uczniów w zakresie profilaktyki uzależnień,
 Informowanie rodziców o przyczynach, objawach i skutkach używania środków
uzależniających,
 Tworzenie w szkole atmosfery i środowiska społecznego, które sprzyja dobremu
samopoczuciu uczniów i nauczycieli, rozwojowi zainteresowań indywidualnych i uzdolnień
uczniów, atrakcyjnemu spędzaniu czasu wolnego, kształtowaniu w uczniach umiejętności
radzenia sobie ze stresem, współpracy z rodzicami,
 Udzielenie indywidualnej pomocy uczniom zagrożonym uzależnieniem.
Aby przeciwdziałać zagrożeniom i wszelkim patologicznym zjawiskom na terenie
szkoły i w środowisku uczniów konieczna jest modyfikacja procesu wychowania oraz
podejmowania wielopoziomowych działań profilaktycznych. W szkole istnieje program
wychowawczy, którego celem jest wspieranie ucznia we wszechstronnym rozwoju,
ukierunkowanym na osiąganie dojrzałości fizycznej, psychicznej i społecznej. Niezależnie od
powyższego programu widziałyśmy konieczność opracowania i wdrożenia programu
profilaktyki, którego celem jest promowanie zdrowego stylu życia, zapobieganiu
uzależnieniom i przeciwdziałanie agresji wśród uczniów oraz szeroko rozumiana edukacja
niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań. Edukacja musi koncentrować się na
bezpośrednich, psychospołecznych skutkach używania substancji psychoaktywnych. Ponadto
konieczne wydaje się być odejście w profilaktyce od koncentracji na uzależnieniu jako
głównym zagrożeniu.
Używanie narkotyków to ”droga na skróty” w zaspakajaniu potrzeb i realizacji zadań
rozwojowych młodzieży, która zastępuje naukę ważnych umiejętności życiowych.
Profilaktyka powinna, zatem zawierać ofertę innego życia, promować aktywne formy
spędzania czasu wolnego zamiast picia alkoholu i zażywania narkotyków, stawiać na rozwój
osobisty, a także rozwijać umiejętności społeczne uczniów.
Przy opracowaniu programu wzięliśmy pod uwagę min.:
 wyniki przeprowadzonych dotychczas ankiet,
 ewaluację istniejących programów: wychowawczego i profilaktycznego,
 obserwację środowiska szkolnego,
 uwagi i spostrzeżenia rodziców, uczniów i nauczycieli.
DIAGNOZA OBASZARÓW PROBLEMOWYCH
Program profilaktyki powstał w wyniku diagnozy ilościowej i jakościowej uczniów,
rodziców oraz nauczycieli. Z uwzględnieniem rozwoju i nasilenia specyfiki zagrożeń
występujących w środowisku szkolnym zdiagnozowałam następujące obszary problemowe.
 alkohol - spożywa znaczna część badanych, uczniowie najczęściej piją piwo i wódkę,
 palenie papierosów,
 zażywanie narkotyków – incydentalne przypadki,
 brak umiejętności społecznych, radzenia sobie ze stresem, poprawnej komunikacji
interpersonalnej, radzenia sobie z pojawiającymi się emocjami,
 problemy z koncentracją uwagi, z efektywnym wykorzystywaniem pamięci,
 brak umiejętności zarządzania w kreatywny sposób swoim czasem wolnym,
 brak sprecyzowanych zainteresowań,
Wnikliwa analiza wniosków z obserwacji, wywiadów, rozmów i dokumentacja szkolnej
pozwoliła wyodrębnić następujące płaszczyzny działania:
 Rozwijanie pozytywnej motywacji do sumiennego wykonywania obowiązków
szkolnych,
 Promowanie zdrowego stylu życia wolnego od nałogów,
 Przeciwdziałanie wszelkim przejawom agresji i przemocy.
Szkolny program profilaktyki uzupełnia program wychowawczy szkoły i jest zgodny z
aktami prawa oświatowego. Obejmuje uczniów z klas I-IV technikum oraz uczniów z klas
I-III szkoły zawodowej.
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z dnia 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(Dz. U. Z 12.11.1982 r.) z późniejszymi zmianami
Ustawa z dnia 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Z 20.10.1994 r.)
z późniejszymi zmianami
Ustawa z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Z 30.01.1996 r.) z późniejszymi zmianami
Ustawa z dnia 24.04.1997 r. o przeciwdziałaniu narkomani (Dz. U. Z 1995)z późniejszymi
zmianami
Artykuł 72.1 i 72.1 konstytucji RP z dnia 02.04.1997 r. (Dz. U. Nr 78/1997 r.)
Konwencja o prawach dziecka z dnia 20.11.1989 r. (Dz. U. Nr 120/1991 r.)
Ustawa z dnia 14.03.85 r. o Państwowej inspekcji sanitarnej art. 27, 31a, 29
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomani (nowelizacja)
Uchwała Rady Powiatu z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony
Zdrowia Psychicznego Powiatu Poznańskiego na lata 2012-2015
CEL GŁÓWNY
PROMOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA, ROZWOJU OSOBISTEGO
I ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM WŚRÓD UCZNIÓW SZKOŁY
CELE SZCZEGÓŁOWE
 kształtowanie umiejętności życiowych uczniów,
 rzetelna informacja o skutkach przyjmowania środków psychoaktywnych i ukazywanie
zagrożeń, jakie niosą ze sobą uzależnienia,
 umożliwianie uczniom podejmowania świadomych decyzji w sprawie używek i uczenie jak
odmawiać bez obawy przed odrzuceniem,
 umożliwienie uczniom wycofania się z zachowań ryzykownych,
 opóźnienie wieku inicjacji seksualnej,
dostarczenie informacji o pozytywnych wymiarach zdrowego stylu życia oraz właściwego
odżywiania się,
 kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego,
 rozbudzenie zainteresowania własnym rozwojem osobistym i zdrowiem ułatwienie
nabywania podstawowych umiejętności z zakresu profilaktyki i psychologii społecznej,
 eliminowanie stresów i napięć,
 poprawa koncentracji uwagi, spostrzegania, zapamiętywania, poprawa funkcjonowania
koordynacji wzrokowo-ruchowej, przestrzennej
ZAŁOŻENIA PROGRAMU I PRZEWIDYWANE EFEKTY
Wysiłki podejmowane i starania w ramach szkolnej edukacji profilaktycznej przyniosą
efekty jeżeli uczniowie:
 będą wiedzieli, co to jest uzależnienie, dlaczego nie należy używać środków
uzależniających oraz jaki mają wpływ na rozwój i życie człowieka,
 potrafili przeciwstawić się negatywnym presjom społecznym,
 potrafili aktywnie spędzać czas wolny i radzić sobie z trudnościami życiowymi bez
używania substancji psychoaktywnych tj. narkotyki, dopalacze, leki,
 będą wiedzieli gdzie znaleźć profesjonalną pomoc i wsparcie w sytuacji zagrożenia
uzależnieniem oraz problemów osobistych,
 będą potrafili dokonywać świadomych i odpowiedzialnych wyborów,
 potrafili radzić sobie z przeżywanymi lękami, emocjami, stresem,
 będą świadomi swojej odpowiedzialności za swoją postawę w stosunku do innych ludzi,
za tworzenie i zachowanie swojego środowiska wolnego od przemocy i od środków
odurzających, ciągły rozwój w życiu i poszerzanie swojej świadomości,
 będą świadomi konsekwencji w przypadkach o posiadanie, rozprowadzanie i promocję
środków psychoaktywnych, grożącej im odpowiedzialności karnej,
 będą rozwijać swoje poczucie własnej wartości, akceptować pozytywne aspekty własnego
dojrzewania i rozwoju,
 będzie potrafił rozpoznać swoje predyspozycje zawodowe, planować swój rozwój
i doskonalić się w wybranym kierunku,
 będzie umiał zgodnie współżyć i współpracować w zespole, szanując pracę swoją i innych.
SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU
METODY
-
zajęcia
warsztatowe
wykłady
prelekcje
pogadanki
FORMY PRACY
-
grupowa
indywidualna
DIAGNOZA I EWALUACJA
-
-
rozmowy
wywiady
obserwacja
analiza przypadków
sprawozdania wychowawców,
pedagoga szkolnego, kierownika
internatu podsumowujące
stopień realizacji celów
zawartych w Szkolnym
Programie Profilaktyki.
ankiety dla uczniów klas I,
termin realizacji:
grudzień/styczeń, wstępna
diagnoza problemów,
wychowawcy klas pierwszych
we współpracy z pedagogiem.
Realizacja programu odbywać się będzie w ramach:
 Specjalnych zajęć warsztatowych prowadzonych przez pedagoga, psychologa i innych
specjalistów.
 Codziennych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz opiekuńczych prowadzonych
w szkole podczas zajęć edukacyjnych (godzin wychowawczych) przez wychowawców
i pedagoga.
 Spotkań psychoterapeutycznych prowadzonych przez psychologa bądź pedagoga z zakresu
psychologii społecznej, komunikacji interpersonalnej.
 Zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów do spraw patologii i uzależnień
mających na celu podniesienie poczucia własnej wartości oraz doskonaleniu umiejętności
zastosowania zachowań asertywnych w sytuacjach nacisku ze strony kolegów i środowiska.
 Spotkań z
przedstawicielami
policji
mającymi
na celu
informowanie uczniów
o szkodliwości używek oraz ich wpływie na bezpieczeństwo swoje i innych osób.
Działania podejmowane w ramach programu obejmować będą trzy obszary:
 działania skierowane do uczniów,
 działania skierowane do rodziców,
 działania skierowane do wychowawców.
SZCZEGÓLOWE PROOPOZYCJE PRACY PROFILAKTYCZNEJ
1. Kształtowanie dojrzałej osobowości ucznia
Zadania
Forma realizacji
1. Uczenie umiejętności
komunikacyjnych.
2. Kształtowanie zdolności do
refleksji i autorefleksji a także
obiektywnej oceny siebie i
innych.
3. Kształtowanie umiejętności
racjonalnego oceniania sytuacji
oraz wydawania sprawiedliwych
sądów.
4. Kształtowanie postaw
asertywnych, szanujących
godność własną i drugiego
człowieka.
5. Pobudzanie do
współpracy i wzajemnej pomocy.
6. Wyrabianie umiejętności
pracy w grupie.
7. Kształtowanie postaw
empatycznych.
8. Uczenie kultury osobistej.
9. Uczenie: tolerancji dla innych
kultur, mniejszości etnicznych,
wyznaniowych; poszanowani
praw mniejszości seksualnych.
10. Zapoznanie z prawami i
obowiązkami ucznia.
11. Kształtowanie poczucia
odpowiedzialności
za środowisko, w którym
żyjemy (edukacja ekologiczna).
12. Wdrażanie uczniów do prac
projektowych szkoły.
- godziny wychowawcze,
- warsztaty,
- spotkania z pedagogiem,
- rozmowy,
- organizowanie pomocy
koleżeńskiej wśród uczniów
- prezentacje multimedialne,
- dyskusje,
-praca w ramach szkolnego
wolontariatu
Odpowiedzialni
wychowawcy,
pedagog,
Termin
realizacji
cały rok
według
potrzeb
2. Kształtowanie postaw obywatelskich i samorządowych.
Zadania
1. Wpajanie szacunku dla symboli
narodowych, religijnych i miejsc
pamięci.
2. Kształtowanie postaw i wartości
obywatelskich i patriotycznych
3. Przygotowanie uczniów do życia
społecznego i gospodarczego.
4.Rozwijanie samorządności wśród
uczniów.
5. Kształtowanie postaw etycznomoralnych w życiu codziennym.
6. Organizacja szkolnych imprez
integracyjnych dla całej społeczności.
7. Rozbudzanie i rozwijanie potrzeb
kulturowych uczniów.
8. Kultywowanie tradycji
państwowych.
9. Tworzenie tradycji szkolnych.
Forma realizacji
Odpowiedzialni
- rozmowy;
- dyskusje;
- prezentacje.
- wybór samorządu
klasowego i szkolnego,
- dokumentowanie życia
szkoły w kronice szkolnej,
-organizacja imprez
wychowawcy
szkolnych zgodnie z
nauczyciele
harmonogramem.
- realizacja zajęć w ramach historii, WOS,
opiekun
cyklu wystaw
Samorządu
historycznych IPN
Uczniowskiego
Termin
realizacji
cały rok
według
potrzeb
3. Respektowanie praw człowieka w szkole
Zadania
Forma realizacji
1. Upowszechnianie wiedzy o - lekcje wychowawcze
prawach i obowiązkach
przysługujących każdemu
człowiekowi.
2. Wyrabianie umiejętności
korzystania z przysługujących
praw oraz ich obrony.
Odpowiedzialni
Termin
realizacji
nauczyciele
cały rok
4. Współpraca z rodzicami
Zadania
Forma realizacji
1.Integrowanie wychowawczych działań - wybór Rady Rodziców,
szkoły i rodziny.
- wybór „trójki klasowej”,
2. Diagnozowanie oczekiwań rodziców - spotkania indywidualne
w stosunku do szkoły.
i telefoniczne,
4. Zapoznanie rodziców z
- spotkania
obowiązującymi programami,
grupowe(wywiadówki)
regulaminami, wynikami ankiet, statutem - wychowawca
szkoły.
pośrednikiem między
5. Włączenie rodziców do
rodzicami a
rozwiązywania problemów
nauczycielami
wychowawczych.
przedmiotów
6. Zindywidualizowanie współpracy i
- prelekcje zaproszonych
kontaktów miedzy rodzicami a
gości
wychowawcami.
7. Zrozumienie sytuacji rodzinnej ucznia,
pomoc w sytuacjach losowych.
8. Pedagogizacja rodziców.
Odpowiedzialni
Termin
realizacji
nauczyciele
cały rok
według
potrzeb
5. Doradztwo zawodowe
Zadania
Forma realizacji
Odpowiedzialni
Termin
realizacji
1. Uświadomienie uczniom znaczenia -spotkania z
pracy w życiu człowieka i
przedstawicielami
ukształtowanie w nim właściwego
Rejonowego Urzędu Pracy,
stosunku do pracy własnej i innych. Mobilnym Centrum
2. Wskazywanie sposobów
Informacji Zawodowej,
poszukiwania pracy.
- informowanie o przydatnych
3. Zachęcanie uczniów do ciągłego adresach internetowych,
poszerzania swej wiedzy i
- udostępnianie informacji o
uczestniczenia w różnorodnych
uczelniach i szkołach
cały rok
formach doskonalenia zawodowego – wyższych,
w
aktywna postawa na rynku pracy i
-kwestionariusze i testy
nauczyciel
zależnośc
rynku edukacyjnym.
określające zainteresowania,
przedsiębiori od
4. Akcentowanie konieczności nauki predyspozycje i preferencje
czości,
potrzeb
języków obcych.
zawodowe,
nauczyciele
5. Zapewnianie pomocy
- uczestnictwo w
języków obcych,
uczniom w podejmowaniu decyzji w Ogólnopolskim Tygodniu
pedagog
zakresie kierunku dalszego
Karier,
kształcenia - wyboru zawodu.
- uczestnictwo w Salonie
6. Zapoznanie ze strukturą
Maturzystów,
szkolnictwa wyższego
- zajęcia z doradztwa
7. Wyposażenie w umiejętność
zawodowego.
stworzenia dokumentacji aplikacyjnej,
prowadzenia rozmowy z pracodawcą,
własnej autoprezentacji.
8. Zapoznanie z problematyką
bezrobocia.
6. Integracja środowiska szkolnego
Zadania
Forma realizacji
1. Integracja zespołu klasowego.
2. Organizacja imprez szkolnych
integrujących środowisko szkolne.
3. Zwiększenie zaangażowania
nauczycieli w organizację i udział w
imprezach i uroczystościach
szkolnych.
- organizacja zajęć integracyjnych
dla klas pierwszych,
- organizacja wycieczek,
wyjazdów oraz imprez klasowych,
- organizacja imprez szkolnych.
Odpowiedzialni
nauczyciele
Termin
realizacji
zgodnie z
kalendarzem
imprez
7. Szkoła a środowisko lokalne
Zadania
Forma realizacji
Odpowiedzialni
- udział młodzieży w imprezach
1. Integracja ze
organizowanych na terenie
społecznością lokalną.
Rokietnicy
2. Dbałość o prestiż szkoły. - udział młodzieży w konkursach,
3. Promocja szkoły.
- udział młodzieży w działaniach
4. Gazetka szkolna.
na rzecz promocji szkoły,
5. Współpraca z mediami - udział młodzieży w Kiermaszu
lokalnymi.
Świątecznym oraz Majówce u
Zamoyskich,
- internetowa strona Szkoły,
nauczyciele
i pracownicy
szkoły
Termin
realizacji
zgodnie z
kalendarzem
imprez
8. Bezpieczeństwo w szkole
Zadania
Forma realizacji
1. Przeciwdziałanie
- reagowanie na każdy przejaw
powstaniu zjawiska „fali”. agresji i niewłaściwego zachowania,
2. Ściślejsza współpraca
- informowanie pedagoga o
wychowawców z
niepokojących zjawiskach,
młodzieżą klas pierwszych. - dyżury nauczycieli na korytarzu i
2. Zapewnienie
terenie szkoły,
bezpieczeństwa młodzieży - organizacja zastępstw lub zajęć
podczas lekcji oraz na
opiekuńczo - wychowawczych
przerwach.
- monitoring na terenie szkoły,
3. Zapewnienie
- konsekwentne reagowanie na
bezpieczeństwa na terenie obecność obcych osób na terenie
szkoły.
szkoły.
Odpowiedzialni
nauczyciele
i pracownicy
szkoły
Termin
realizacji
cały rok
8. Profilaktyka zagrożeń
Zadania
Forma realizacji
Odpowiedzialni
Termin
realizacji
1.Zmniejszenie skali zachowań
- prowadzenie programów z zakresu
patologicznych
profilaktyki zdrowotnej i profilaktyki
wśród młodzieży i zapobieganie im zagrożeń:„ Światowy Dzień Bez
(przemoc psychiczna, fizyczna,
Tytoniu”, „ Światowy Dzień Walki z
uzależnienia).
AIDS”, Wybierz życie-pierwszy
3. Dostarczanie wiedzy o .
krok”, „KIK 34”
szkodliwości substancji
- spotkania ze specjalistami z Poradni
psychoaktywnych.
Psychologiczno-Pedagogicznej,
4. Uświadomienie
Powiatowej Stacji Sanitarno –
odpowiedzialności karnej za
Epidemiologicznej, Policji,
naruszanie zasad
- pedagogizacja rodziców,
w świetle obowiązujących
- szkolenia Rady Pedagogicznej,
przepisów.
- omawianie problemów na lekcjach
5. Zwiększanie kompetencji
wychowawczych,
rodziców w zakresie oddziaływań - korzystanie z gotowych propozycji
profilaktycznych.
lekcji wychowawczych na płytach
6. Przygotowanie ucznia do
CD o tematyce profilaktycznej,
skutecznego radzenia sobie
- przekazanie wiedzy o anoreksji i
ze stresem.
bulimii,
7. Wyrabianie umiejętności radzenia - zajęcia sportowe,
sobie w sytuacjach trudnych,
- gazetki informacyjne, prezentacje
konfliktowych.
multimedialne,
nauczyciele i
8. Kształtowanie
- spotkania z pedagogiem,
cały rok
pracownicy
poczucia własnej wartości.
-konsekwentne reagowanie na
w zaleszkoły
10. Współpraca z instytucjami
negatywne zachowanie i
żności od
wspierającymi
postępowanie zgodne z
potrzeb
działalność szkoły
opracowanymi procedurami w
11. Działalność Samorządu
przypadku sytuacji problemowych,
Uczniowskiego propagująca
- wykorzystanie kontraktu jako
pozytywne wzorce zachowań wśród metody pracy z młodzieżą
młodzieży.
sprawiającą problemy wychowawcze,
12. Propagowanie wśród uczniów - kontrola frekwencji uczniów i
zasad zdrowego stylu życia.
reagowanie na nieuzasadnione
13. Ścisła współpraca wychowawcy, nieobecności,
rodziców i pedagoga szkolnego.
- stosowanie ciekawych metod pracy
14. Zmniejszenie skali wagarów i na lekcji, indywidualizacja wymagań,
ucieczek z lekcji.
- jasne kryteria ocen z
15. Kształtowanie świadomości
poszczególnych przedmiotów,
zagrożeń związanych z Internetem. - system ocen z zachowania,
16. Wyjazdy profilaktyczne
- warsztaty realizowane w Centrum
17. Usprawnianie pamięci i
Profilaktycznym dla Młodzieży w
koncentracji uwagi.
Rogoźnie
- Biofeedback – zajęcia dla
młodzieży.