skąd mamy pieniądze i na co je wydajemy???

SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY???
Działalność Gminy, w tym oczywiście finanse są jawne. Mówi o tym art. 61 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej i ustawa o dostępie do informacji publicznej. Każdy ma prawo
wiedzieć jak wygląda sytuacja finansowa Gminy, w której mieszka, ile jest pieniędzy w
budżecie i na co są wydawane.
1. Co to jest budżet?
Każda rodzina, firma, instytucja i każde państwo ma wydatki i dochody. Zestawienie dochodów i
wydatków dotyczących jakiegoś określonego czasu - na przykład miesiąca lub roku - nazywamy
budżetem.
Celem sporządzania budżetu jest rozsądne zarządzanie posiadanymi środkami (pieniędzmi). Budżet
stanowi podstawę finansowego planowania przedsięwzięć oraz dostarcza najważniejszych informacji
potrzebnych do kontroli prowadzonej działalności.
Budżet gminy jest dokumentem, w którym zapisuje się finansowy i rzeczowy roczny plan działania
gminy - gromadzi po jednej stronie dochody, a po drugiej wydatki związane z dziedzinami podległymi
samorządowi.
Budżet gminy jest więc podobny do budżetu rodzinnego, w którym także planuje się uzyskiwanie w
ciągu roku określonych dochodów i dostosowanych do nich wydatków.
Skąd się biorą pieniądze w budżecie domowym?
Pensja żony
Pensja męża
Finansowa
pomoc
rodziców
Wynagrodzenie z
umowy zlecenia
męża
Zysk z lokat
bankowych
Oddanie
długu przez
sąsiada
Na co swoje pieniądze wydaje gospodarstwo domowe:
Gospodarstwo domowe wydaje pieniądze zależnie od swoich potrzeb i posiadanych środków.
Przykładowe wydatki gospodarstwa domowego obejmują:
1.
Zakupy produktów spożywczych
2.
Wydatki na dzieci
3.
Czynsz, energia elektryczna, gaz, telefon, abonament radiowo-telewizyjny
4.
Zakup ubrań i innych
5.
Zakup roweru
Skąd się biorą pieniądze w budżecie Gminy
20% - Podatki częściowo
zasilające budżet gminy
- od osób fizycznych
- od osób prawnych
3% -Opłaty
- targowa
- miejscowa
- administracyjna
- skarbowa
- inne
3% -Dochody z majątku gminy
- sprzedaż mienia komunalnego
- dochody z najmu lokali
komunalnych
- opłaty z tytułu użytkowania
wieczystego
11% 34% -Subwencje
ogólna z budżetu
państwa
17% - Podatki w całości
zasilające budżet gminy
- od nieruchomości
- od środków
transportowych
- rolny
- leśny
- od spadków i darowizn
- w formie karty
podatkowej
- od posiadania psa
PRZYCHODY:
- nadwyżki z lat
ubiegłych
- kredyty i
pożyczki
- emisja obligacji
8% - dotacje celowe
4% -Inne dochody
wpływy z samoopodatkowania
się mieszkańców
spadki, zapisy, darowizny
kolor czerwony –dochody, na które gmina nie ma wpływu
kolor niebieski – dochody pośrednio zależne od woli gminy
kolor zielony – dochody które zależą wyłącznie od woli gminy
Szczegółowe źródła dochodów gminy określa ustawa o dochodach jednostek samorządu
terytorialnego.
Jeżeli uzyskiwane dochody nie starczają na wydatki lub też Gmina chce zrealizować inwestycje na
które nie ma pieniędzy to może zaciągnąć kredyt, pożyczkę lub emitować obligacje komunalne albo
też wydać pieniądze zaoszczędzone z lat poprzednich (są to tzw. przychody)
Gmina nie może jednak zaciągać kredytów i pożyczek lub emitować obligacji w dowolnej wysokości.
Ustawa o finansach publicznych pozwala na zadłużenie się gminy do wysokości 60% planowanych w
danym roku dochodów. Ograniczenia te służą ochronie Gminy przed bankructwem.
Na co Gmina wydaje pieniądze?
51% -Oświata i wychowanie
13% -Pomoc społeczna
3% -Kultura
1% - Sport
1% -Bezpieczeństwo
11% Urząd
10% -Drogi gminne
2% -Utrzymanie czystości i
zieleni
1% -Oświetlenie uliczne
1% -Ochrona zdrowia
publiczne
I na wiele innych zadań, które drobiazgowo wymienia ustawa o samorządzie gminnym.
Szczegółowe przepisy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy. Pieniądze
na wykonywanie tych zadań muszą zawsze być zaplanowane w budżecie gminy w wystarczającej
wysokości.
Ponadto inne ustawy mogą nałożyć na gminę obowiązek wykonywania dodatkowych zadań np
zwiększając zakres zadań własnych obowiązkowych lub przekazując do realizacji tzw. zadania
zlecone z zakresu administracji rządowej. Może to jednak nastąpić tylko pod warunkiem zapewnienia
gminie odpowiednich wpływów (dotacje celowe, subwencje, zwiększenie dochodów własnych)
Budżet Gminy Myślenice na rok 2005
Budżet Gminy Myślenice uchwala Rada Miejska, czyli obecnie 21 radnych, którzy zostali wybrali w
wyborach samorządowych jesienią 2002 roku. Budżet dla danego roku powinien być uchwalony
zgodnie z przepisami do końca marca.
Budżet Gminy Myślenice na 2005 rok został przyjęty Uchwałą Rady Miejskiej Nr 206/XXXIV/2004 w
dniu 30 grudnia 2004r
59.758.814 zł
deficyt:
5.467.659 zł
67 000 000
62 000 000
57 000 000
52 000 000
47 000 000
42 000 000
37 000 000
32 000 000
27 000 000
22 000 000
17 000 000
12 000 000
7 000 000
2 000 000
-3 000 000
-8 000 000
deficyt
54.291.155 zł
wydatki:
dochody
dochody:
wydatki
W budżecie Gminy na rok 2005 ustalono następujące wielkości:
Deficyt to różnica pomiędzy wydatkami i dochodami - powstaje wtedy, gdy wydatki budżetu są
większe niż jego dochody.
Deficyt w budżecie Gminy bierze się stąd, iż zaspokojenie potrzeb w różnych dziedzinach, którymi
opiekuje się samorząd, wymaga wydania więcej pieniędzy, niż gmina jest w stanie zgromadzić po
stronie dochodów.
Planowane wydatki w roku 2005 są wyższe od dochodów, co oznacza, że w budżecie gminy
Myślenice powstanie deficyt budżetowy. Jest on jednakże związany wyłącznie z inwestycjami
gminnymi, nie ma więc charakteru konsumpcyjnego. Pieniądze przeznaczane na inwestycje decydują
natomiast o rozwoju gminy.
Ponieważ w ostatecznym rozliczeniu kwoty po stronie wydatków i wpływów muszą się równoważyć,
trzeba znaleźć źródło pokrycia dla deficytu. W tym celu w roku 2005 Gmina zaciągnie pożyczkę z
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wyemituje obligacje
komunalne. Emitowanie obligacji jest sposobem na pożyczanie pieniędzy od osób fizycznych lub od
przedsiębiorców. Jedna obligacja Gminy Myślenice kosztuje 100.000zł i mogą ją nabyć tylko osoby
prawne, czyli przedsiębiorcy (jest to tzw. emisja niepubliczna). W roku 2005 gmina wyemituje
59 obligacji. Nie mają one formy papierowej, więc nie można ich wziąć do ręki. Są w postaci
elektronicznej, czyli są zapisem na rachunku bankowym. Przedsiębiorcy kupują obligacje od banku,
który zajmuje się wszystkimi czynnościami z tym związanymi a gmina przekazuje w odpowiednim
czasie pieniądze na konto na odkupienie obligacji od przedsiębiorców i na zapłatę im odsetek za to,
że pożyczyli swoje pieniądze. Podobnie jest z obligacjami Skarbu Państwa. Są lepiej oprocentowane
niż lokaty bankowe i dlatego opłaca się je kupować.
Skąd Gmina będzie mieć pieniądze w roku 2005
dotacje celowe
5.071.559zł
9%
pozostałe dochody
2.320.116zł
4%
dochody z mienia
1.573.261zł
3%
udziały w podatkach
państwowych
11.999.222zł
22%
subwencje
21.115.124zł
40%
podatki i opłaty
lokalne 12.211.873zł
22%
Subwencje
W roku 2005 podobnie jak w latach poprzednich największe dochody pochodzić będą z subwencji
(40% wszystkich dochodów)
Subwencje stanowią bezzwrotną formę zasilania finansowego z budżetu państwa jednostek
samorządu terytorialnego i są formą wyrównania niewystarczających dochodów własnych gminy.
Otrzymane z budżetu państwa subwencje ogólne mogą być swobodnie wykorzystane.
Podatki i opłaty lokalne
Kolejnym ważnym źródłem dochodów budżetu Gminy Myślenice będą wpływy z tytułu podatków i
opłat lokalnych (22% wszystkich dochodów). Spośród podatków i opłat lokalnych największe wpływy
Gmina planuje pozyskać z podatku od nieruchomości (8.128.500zł) i podatku od środków
transportowych (802.165zł).
Udziały w podatkach państwowych
Każdy mieszkaniec Gminy co roku płaci podatek dochodowy od osób fizycznych zależnie od
osiąganych dochodów. Do budżetu Gminy za pośrednictwem Ministerstwa Finansów wpłyną w roku
2005 dochody w wysokości 35,72% zapłaconego przez wszystkich mieszkańców Gminy podatku
dochodowego od osób fizycznych. Jest to tzw. udział w podatku dochodowym od osób fizycznych. Im
więcej pieniędzy mają mieszkańcy Gminy tym więcej pieniędzy ma gmina w swoim budżecie.
W roku 2005 będzie to kwota 11.999.222zł.
Poza mieszkańcami podatek dochodowy płacą też firmy mające siedzibę na terenie gminy. Udział
Gminy w tzw. podatku dochodowym od osób prawnych wynosi % i w roku 2005 Gmina powinna
otrzymać za pośrednictwem Urzędów Skarbowych kwotę 210.000zł. Tutaj tak samo jak się to ma z
mieszkańcami płacącymi podatki im więcej firm ma siedzibę w Gminie i im wyższe te firmy mają zyski
tym więcej pieniędzy wpływa do budżetu Gminy.
Czyli razem dzięki mieszkańcom i firmom płacącym podatki Gmina otrzyma w roku 2005 11.999.222zł
i będzie to 22% wszystkich dochodów.
Dotacje celowe
Dochody pochodzące z dotacji celowych muszą zostać wydatkowane na ściśle określony cel. Gmina
nie może swobodnie decydować na co wydać te pieniądze. Niewydatkowane na wskazany cel
pieniądze trzeba zwrócić.
W roku 2005 Gmina otrzyma dotacje w wysokości 5.071.559zł (9% wszystkich dochodów) i będą to w
większości dotacje na zadania gminy dotyczące pomocy społecznej czyli przede wszystkim na wypłaty
zasiłków przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Myślenicach.
Dochody z mienia:
Gmina ma też swoje mienie (mieszkania gminne, budynki – np. szkoły, grunty) i może uzyskiwać
dochody z wynajmowania mieszkań, najmu i dzierżawy budynków lub ich części (np. sal
gimnastycznych, najmu powierzchni budynku na tablice reklamowe itp.), dzierżawy gruntów.
Może też sprzedać mieszkania, budynki lub grunty i w ten sposób również otrzymać pieniądze.
W roku 2005 Gmina Myślenice gospodarując posiadanym mieniem uzyska pieniądze w kwocie
1.573.261zł (3% wszystkich dochodów).
Z tego w roku 2005 planuje się sprzedać część mieszkań, budynki starej szkoły na Chełmie, starej
szkoły w Bysinie, parcele przy ul. 3-go Maja, działkę w Osieczanach, Ośrodek Wczasowy przy ul
Modrzewiowej .
Pozostałe dochody:
Rodzice płacą za obiady na stołówkach szkolnych, za czesne w przedszkolu, bank płaci gminie
odsetki od lokat pieniężnych na kocie bankowym, lokatorzy mieszkań gminnych zwracają gminie
pieniądze za prąd wodę i ogrzewanie a to wszystko składa się na pozostałe dochody Gminy, które w
roku 2005 wyniosą 2.320.116zł (4% wszystkich dochodów)
A kiedy dochody nie wystarczają?
W takiej sytuacji Gmina może zaciągnąć kredyt bankowy, pożyczkę lub emitować obligacje
komunalne.
Tak też się stanie w roku 2005. Gmina Myślenice aby wystarczyło pieniędzy na ważne inwestycje - na
poprawę stanu dróg i utworzenie strefy przemysłowej- wyemituje obligacje komunalne w wysokości
5.900.000zł. Na ocieplenie budynku Myślenickiego Ośrodka Kultury zostanie zaciągnięta pożyczka
w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie w wysokości
265.240zł. Ponadto Gmina odzyska pożyczone innym podmiotom pieniądze w kwocie 240.000zł. Z
niewydatkowanych środków z lat ubiegłych budżet zasili kwota 510.139zł
Również w latach poprzednich Gmina pożyczała pieniądze i cały czas spłaca w ratach swoje długi.
W roku 2005 trzeba będzie spłacić raty w kwocie 1.454.720zł.
Na koniec roku 2005 Gmina Myślenice będzie winna różnym instytucjom 12.905.816zł i będzie to 24%
planowanych dochodów przy możliwym 60% zadłużeniu w stosunku do planowanych dochodów.
Jednak nie należy się niepokoić. Spłata długu rozłożona jest do roku 2014, a raty w kolejnych latach
dostosowane do możliwości finansowych. Co roku w przeliczeniu na 1 mieszkańca Gmina wyda na
spłatę długu nie więcej niż 43,61zł.
wydatki
Na co Gmina wyda pieniądze w roku 2005?
0
5 000 000
10 000 000
15 000 000
20 000 000
25 000 000
30 000 000
35 000 000
Oświata i wychowanie
czyli m.in wydatki na utrzymanie 19 szkół podstawowych, 17 przedszkoli i 7
gimnazjów
Pomoc społeczna
czyli m.in. zasiłki z pomocy społecznej, koszty działalności Miejsko-Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej
Transport i łączność
czyli m.in utrzymanie dróg, budowa chodników, budowa dróg
Administracja publiczna
czyli m.in. na wydatki na utrzymanie Urzędu i wydatki radnych gminny oraz
wydatki na promocję gminy
Gospodarka mieszkaniowa
czyli m.in utrzymanie mieszkań gminnych, gruntów a także wydatki na
utworzenie strefy przemysłowe
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
czyli m.in. wydatki na dofinansowanie imprez kulturalnych a także działalności
Myślenickiego Ośrodka Kultury, Muzeum Regionalnego, Biblioteki
Publicznej
Różne rozliczenia
czyli rezerwy na wydatki nieprzewidziane i rezerwy celowe np. na inwestycje
Gospodarka komunalna i ochrona środowiska
czyli m.in sprzątanie miasta, utrzymanie zieleni, zapłata za prąd dostarczany do
ulicznych lamp
Edukacyjna opieka wychowawcza
czyli m.in utrzymanie świetlic w szkołach i gimnazjach
Kultura fizyczna i sport
czyli m.in nagrody w dziedzinie sportu, organizacja imprez sportowych,
dofinansowania dla stowarzyszeń sportowych a także dopłaty do basenu i
kolejki linowej
Obsługa długu publicznego
czyli pieniądze na zapłatę odsetek od zaciągniętych kiedyś kredytów, pożyczek,
emisji obligacji
30 435 635
6 874 722
5 655 689
5 458 300
2 641 800
1 939 635
1 337 915
1 264 500
1 071 142
788 000
650 000
Ochrona zdrowia
czyli pieniądze na zapobieganie i przeciwdziałanie alkoholizmowi
Bezpieczeństwo publiczne
czyli m.in pieniądze na Straż Miejską i dofinansowania dla Ochotniczych Straży
Pożarnych
Działalność usługowa
czyli m.in. pieniądze na sporządzenie planów zagospodarowania
przestrzennego i utrzymanie cmentarzy
Dochody od osób prawnych od osób fizycznych i innych
czyli m.in. pieniądze na diety dla sołtysów, na koszty dostarczenia
mieszkańcom gminy informacji o tym ile podatku powinni zapłacić
Turystyka
czyli m.in. pieniądze na dofinansowania dla stowarzyszeń zajmujących się
turystyką i pieniądze na utrzymanie terenów turystycznych gminy
Rolnictwo i łowiectwo
czyli m.in. pieniądze obowiązkowe wpłaty przez Gminę na izby rolnicze
Pozostałe zadania z zakresu polityki społecznej
czyli pieniądze na Gminne Centrum Informacyjne
Urzędy naczelnych organów władzy kontroli prawa i sądownictwa
czyli pieniądze na sprawdzanie i aktualizację list mieszkańców uprawnionych
do głosowania w wyborach
RAZEM:
626 345
587 551
187 900
147 580
41 300
24 700
20 000
6 100
59 758 814
Najwięcej pieniędzy Gmina przeznaczy na utrzymanie szkół, przedszkoli gimnazjów i świetlic
szkolnych. Razem będzie to 31.506.777zł czyli ponad połowa wszystkich wydatków. Na pomoc
społeczną Gmina przeznaczy 13%, na administrację publiczną 11% oraz na utrzymanie dróg i
poprawę komunikacji 9%.
Na 1 mieszkańca przypadnie 1.491,66zł.
A w podziale na najważniejsze rodzaje wydatków i na 1 mieszkańca wygląda to tak:
Eduk. opieka wych;
26,74 zł
Kultura fiz. i sport
19,67 zł
Gospodarka kom.
31,56 zł
Pozostałe: 86,91 zł
Bezpieczeństwo
publiczne: 14,67 zł
Gosp. mieszk.
35,12 zł
Kultura 52,16 zł
Transport i łączność
123,85 zł
Oświata i wych.
744,30 zł
Administracja pub.
136,25 zł
Pomoc społeczna
171,60 zł
Ile z tego przeznaczy się na inwestycje?
wydatki
bieżace
50.955.354zł
wydatki
inwestycyjne
8.803.460zł
Wydatki inwestycyjne służą rozwojowi Gminy, ponieważ albo powiększają majątek gminy albo
zwiększają wartość już posiadanego majątku. Dzięki inwestycjom gmina może lepiej realizować swoje
zadania i przez to poprawiać poziom życia samych mieszkańców. Ponadto w przyszłości dzięki
inwestycjom mogą pojawić się dodatkowe dochody (np. podatki płacone przez nowe firmy, które
rozpoczną działalność na terenie gminy gdyż będą mieć odpowiednio przygotowane grunty i dobre
drogi dojazdowe) lub też zmniejszą się wydatki bieżące (np. zmniejszą się koszty ogrzewania budynku
dzięki ociepleniu) co w efekcie oznacza więcej pieniędzy na inne rzeczy.
Na wydatki inwestycyjne w roku 2005 Gmina przeznaczy prawie 15% wszystkich wydatków.
Na kompleksowy program poprawy komunikacji w mieście i gminie Myślenice, czyli na remonty
i przebudowę dróg w gminie, chodników i mostów Gmina wyda 5.194.189zł
Na utworzenie strefy przemysłowej i zakup gruntów do rozwoju przedsiębiorczości: 2.235.000zł
Na inwestycje w budynkach szkolnych: 467.674zł
Na ocieplenie budynku Myślenickiego Ośrodka Kultury: 402.097zł
Na pozostałe inwestycje: 504.500zł
Sfinansowanie tych inwestycji z dochodów własnych przekraczałoby możliwości finansowe Gminy.
W związku z tym w roku 2005 zostaną wyemitowane obligacje komunalne (5.900.000zł) a także
zaciągnięta pożyczka w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
(265.240zł).
Podsumowując radni w imieniu każdego mieszkańca Gminy Myślenice zbiorą pieniądze
a następnie podzielą je w roku 2005 tak:
dochody
własne: 1.227zł
wydatki bieżące
1.272zł
nowy dług: 154zł
wydatki inwestycyjne
dotacje:
126zł
220zł
spłata długu
36zł