Word bardziej zaawansowany plik końcowy

Magdalena Szpunar
Maria Świątkiewicz-Mośny
Niebezpieczna myszka. Uzależnienie od Internetu.
1
2
Wstęp .................................................................................................................. 1
Uzależnienia od Internetu .................................................................................... 1
2.1
Badania ........................................................................................................ 1
3 Mechanizmy uzależnienia od Internetu ............................................................... 2
4 Zakończenie ........................................................................................................ 3
1 Wstęp
Komputer i sieć internetowa wciągają w swe podwoje coraz większa rzesze młodych
ludzi. Międzynarodowa Unia Telekomunikacji, szacuje, że z sieci korzysta dzisiaj
blisko 900 milionów osób (Polityka 47/2005). W Polsce co 8 mieszkaniec powyżej 15
roku życia ma dostęp do Internetu. Ograniczenie dostępu to wciąż zbyt wysoki dla
wielu rodzin koszt sprzętu komputerowego oraz koszt dostępu do Internetu. Jednak
dzięki takim akcjom i projektom jak „Internet w każdej szkole”, „Interkl@sa”, czy
„Internet za złotówkę” coraz więcej placówek oświatowych wyposażonych jest w
pracownie komputerowe z dostępem do sieci. Coraz więcej szkół dba również o to,
żeby komputery były wykorzystywane nie tylko na lekcjach informatyki, ale także
podczas innych zajęć również tych pozalekcyjnych.
2 Uzależnienia od Internetu
Korzystanie z komputera i Internetu może być
atrakcyjne i absorbujące, a liczba osób, które tracą
kontrolę nad czasem spędzanym przed szklanym
ekranem rośnie. Czatownia, kupowanie, czytanie
blogów to tylko niektóre „pożeracze czasu”, które
całkiem niepostrzeżenie mogą przerodzić się w
nałogowe czatownie, kompulsywne sprawdzanie
poczty
elektronicznej,
nieposkromione
chęci
kupowania,
uzależnienie
od
surfowania.
„Uzależnienie od Internetu to nowa pułapka, w którą wpadamy, gdy zaczynamy
wierzyć, że coś lub ktoś poza nami samymi wypełni pustkę i lęk, które są w nas – że
zrobi to tym razem Internet” 1 . Uzależnienie to przybiera coraz bardziej masowy
wymiar, zaliczane jest do kręgu patologii, które wymagają leczenia odwykowego
podobnie jak alkoholizm, a w USA uzależnienie od Internetu zostało wpisane na listę
chorób refundowanych 2 .
2.1 Badania
Yahoo przeprowadziła badania na aktywnych internautach. Okazało się, iż aktywny
internauta może być odłączony od Internetu maximum 5 dni, prawie połowa, nie
mogła wytrzymać bez Internetu 2 tygodni. Ci, którzy brali udział w badaniach
oznajmiają, że w czasie spędzonym offline czuli się wyrzuceni poza nawias oraz
1
2
Wargacka, M. Komputer i Internet. Świat Problemów nr 3/2004
Przybysz, M. (2005) Uzależnienie od medium XXI wieku, w: M. Sokołowski (red.)
1
Magdalena Szpunar
Maria Świątkiewicz-Mośny
ogarniała ich ogromna pokusa przerwania eksperymentu i zajrzenia do sieci, a także
brakowało im przyjaciół, których mieli w swoich komunikatorach internetowych, bądź
z którymi pisali e-mail'e 3 . Autorzy akcji „Dziecko w Sieci” przeprowadzili sondę, z
której wynika, iż 10,25% badanych (738 osób) obawia się uzależnienia od Internetu.
Tabela 1 Największe zagrożenia w Sieci
Co jest według ciebie największym (najgroźniejszym i/lub najczęstszym)
zagrożeniem w Sieci?
źli ludzie, mogący nas skrzywdzić w prawdziwym świecie (3193)
źli ludzie, mogący nas nękać w Sieci (531)
niebezpieczne treści (488)
uzależnienie od Internetu (738)
wirusy, trojany itp. (1515)
możliwość łamania prawa (361)
inne (372)
Źródło: http://www.dzieckowsieci.pl/sonda/wyniki.php
44,36%
7,38%
6,78%
10,25%
21,05%
5,02%
5,16%
Należy pamiętać, że Internet niesie ze sobą prawdziwe zagrożenia. Szczególnie
dzieci narażone są na wiele z nich. Wymienić należy kłopoty w nawiązywaniu relacji
interpersonalnych w realnym świecie, trudności w szkole, kiedy dziecko spędza zbyt
dużo czasu w sieci, zaburzenia rozwoju fizycznego, zagrożenia związane z
przestępstwami na tle seksualnym. Szczególnie przeciwko temu ostatniemu
zagrożeniu skierowana jest szeroko zakrojona kampania Dziecko w Sieci, pod
hasłem Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie. Kampania ta miała zdaniem
organizatorów uwrażliwić opinię społeczną na problem pedofilii w Internecie,
edukować dzieci w zakresie bezpieczeństwa w Sieci. Na bilbordach i w telewizji
widzieliśmy małą, dwunastoletnią Anię, która rozmawia przez komputer z otyłym
panem Wojtkiem, w podartym podkoszulku, który przedstawia się jako
dwunastolatek.
3 Mechanizmy uzależnienia od Internetu
Istnieje kilka wyjaśnień teoretycznych, dotyczących uzależnienia od Internetu 4 :
1. wyjaśnienie psychodynamiczne: uzależnienia mają swe źródło w urazach z
wczesnego dzieciństwa, stwierdza się korelacje pomiędzy pewnymi cechami
osobowości, a także dziedziczną podatnością psychiczną. Zgodnie z tą teorią
ludzie będą bardziej skłonni do rozwijania uzależnienia od czegoś, niezależnie od
tego, czy będzie to alkohol, heroina, hazard, seks, zakupy czy przebywanie w
cyberprzestrzeni.
2. wyjaśnienie społeczno-kulturowe: skłonność do uzależnień różni się, w zależności
od płci, wieku, pozycji społeczno-ekonomicznej, narodowości, religii, czy kraju
zamieszkania
3. wyjaśnienie behawioralne: oparte są o teorię warunkowania Burrhusa Skindera,
wedle którego osoba zachowująca się w określony sposób otrzymuje za to
3
4
http://www.myportal.pl/
Nadużywanie Internetu: przyczyny, objawy, konsekwencje, w: Świat Problemów, 2002/7-8
2
Magdalena Szpunar
Maria Świątkiewicz-Mośny
nagrodę lub karę. Narkotyki, alkohol, hazard, seks, Internet czy zakupy dysponują
całym wachlarzem nagród: miłość, ekscytację, psychiczny, emocjonalny i
materialny komfort oraz sposoby na ucieczkę od rzeczywistości. Jeśli Internet
zaspokaja potrzeby i pragnienia, to zwiększa się prawdopodobieństwo, iż
następnym razem, kiedy poczuje te potrzeby, okażą się one wzmacniające i cykl
będzie się powtarzał
4. wyjaśnienie biomedyczne: chromosomy, hormony i nadwyżka/niedobór pewnych
koniecznych substancji chemicznych bądź neurotransmiterów, które regulują
aktywność mózgu i pozostałej części systemu nerwowego. Może się to także
odnosić do uzależnienia od Internetu, ponieważ stwarza możliwości s zabawy i
ekscytacji.
Może wydawać się to zabawne i zupełnie dalekie od polskich realiów. Niestety jest to
mylne przekonanie. W Ełku powstaje właśnie ośrodek leczący osoby uzależnione od
Internetu. Terapia jest bezpłatna, płaci za nią Narodowy Fundusz Zdrowia, a
placówkę poprowadzi Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny „Karan”.
B. Wornowicz powołując się na Younga wyróżnia pięć podtypów uzależnienia
związanego z komputerem 5 :
 erotomanię internetową (cyberseksual addiction),
 socjomanię internetową czyli uzależnienie od internetowych kontaktów
społecznych (cyber-relationship addiction)
 uzależnienie od sieci internetowej (net compulsions)
 przeciążenie informacyjne czyli przymus pobierania informacji (information
overload)
 uzależnienie od komputera (computer addicion)
Wszystkie wymienione podtypy uzależnień wywołują spustoszenie w psychice,
utrudniają kontakty interpersonalne w życiu off-line oraz prowadzą do
samozniszczenia.
4 Zakończenie
Korzystanie z Internetu jest niezbędne we współczesnym świecie. Możliwości jakie
daje globalna sieć są ogromne i każdy kto choć raz doświadczył radości otrzymania
elektronicznego listu od przyjaciela, dzwonił przez „skype” do bliskich, którzy
przebywali w odległych zakątkach świata, albo kupił długo poszukiwaną płytę
ulubionego wykonawcy na aukcji internetowej podzieli entuzjazm milionów
użytkowników. Zalet globalnej sieci jest o wiele więcej, a możliwości jej
wykorzystania wręcz nieograniczone. Jednak korzystanie z zasobów globalnej
pajęczyny musi być kontrolowane. Zagrożenie uzależnieniem jest realne. Świat
wirtualny kusi bliskością, dostępnością, entuzjazmem. Jest idealnym miejscem dla
ludzi samotnych, smutnych, opuszczonych ponieważ z drugiej strony zawsze
znajdzie się ktoś kto pocieszy, poda wirtualną, pomocną dłoń.
Szczególnie narażone na niebezpieczeństwa korzystania Internetu są dzieci, które
nie wiedzą jakie zagrożenia może ze sobą nieść to medium. Rodzice i wychowawcy
powinni zwracać szczególną uwagę na edukację medialną i uważnie śledzić
zachowania swoich podopiecznych. Zadanie to wydaje się bardzo trudne, ponieważ
5
Woronowicz, B. Uzależnienie od Internetu (siecioholizm)
3
Magdalena Szpunar
Maria Świątkiewicz-Mośny
najprostsze rozwiązanie: „abstynencja komputerowa” nie jest najlepsza. Należy
próbować nauczyć dziecko bezpiecznego korzystania z Internetu.
Bibliografia
[1] Wargacka, M. Komputer i Internet. Świat Problemów nr 3/2004
[2] Przybysz, M. (2005) Uzależnienie od medium XXI wieku, w: M. Sokołowski (red.)
[3] http://www.myportal.pl/
[4] Nadużywanie Internetu: przyczyny, objawy, konsekwencje, w: Świat Problemów,
2002/7-8
[5] Woronowicz, B. Uzależnienie od Internetu (siecioholizm).
4