pobierz - Powiatowa Poradnia Psychologiczno

PATOMECHANIZM
UZALEŻNIENIA OD
KOMPUTERA –
PSYCHOLOGICZNE STUDIUM
PRZYPADKU
Małgorzata Stolarska
Psycholog
Powiatowa Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Olsztynie
Kimberly Young z University of Pittsburgh (USA) stwierdziła, że osoby uzależnione
spędzają przy komputerze średnio 35 godzin tygodniowo (poza obowiązkami
wynikającymi z zatrudnienia). Wyróżniła pięć podtypów uzależnienia związanego
z komputerem, tj.:

erotomanię internetową (cybersexual addiction) – np. oglądanie filmów i zdjęć
o charakterze pornograficznym, uczestniczenie w czatach o tematyce
seksualnej itp. (zob. Cyberseks),

socjomanię internetową, czyli uzależnienie od internetowych kontaktów
społecznych (cyber-relationship addiction) – np. korzystanie z chat-roomów
i poczty elektronicznej, uczestniczenie w grupach dyskusyjnych, które zastępują
kontakty z rodziną i przyjaciółmi, a nawet „wirtualne zdrady”,

uzależnienie od sieci internetowej (net compulsions) – np. uzależnienie od gier
hazardowych (internetowy patologiczny hazard w kasynach sieciowych), od
gier sieciowych (przeciwnik jest żywym człowiekiem, który również siedzi w tym
momencie przy monitorze), od operacji giełdowych poprzez internet, od aukcji
czy zakupów online,

przeciążenie informacyjne – czyli przymus pobierania informacji (information
overload) – np. poszukiwanie nowych informacji, przeszukiwanie baz danych,

uzależnienie od komputera (computer addicion) – np. uzależnienie od gier
komputerowych.
OBLICZA UZALEŻNIENIA
Na rozwój uzależnienia od komputera mają wpływ czynniki
biologiczne, psychologiczne, duchowe i społeczne.
Wśród czynników biologicznych wyróżniamy:

zbyt małe stężenie serotoniny i dopaminy w mózgu, które mają
wpływ na układ motywacyjny,

stany hiperaktywności, jak i hipoaktywności obszarów mózgu
związanych z układem opioidowym (tzw. układ pozytywnego
wzmocnienia, układ nagrody).
PODŁOŻE
Wyniki badań Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego
wskazują, że ok. 6% osób korzystających z Internetu jest od niego
uzależnionych, natomiast ok. 30% traktuje go jako sposób na
ucieczkę od rzeczywistości.
Poprawa (2006), na podstawie wyników badań, którymi objął 4900
osób, wskazuje, że 23% osób w Polsce spełnia kryteria zagrożenia
uzależnieniem od Internetu, a około 1% jest uzależnionych od sieci.
CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA

zetknięcie się i zafascynowanie Internetem/komputerem jako nowością,
poznawanie jego możliwości, „wejście” w nową rzeczywistość, poczucie
„więzi z całym światem” czy „braku granic”,

zwrócenie uwagi na fakt, że korzystanie z Internetu/komputera ułatwia
odprężenie się i pomaga w zredukowaniu dyskomfortu (napięcia
psychicznego, poczucia samotności itp.),

coraz bardziej regularne korzystanie z Internetu/komputera w celu
unormowania swoich stanów emocjonalnych,

postępujące ograniczanie kontaktów z bliskim otoczeniem (wycofywanie
się ze świata realnego, zobojętnienie społeczne) na rzecz kontaktów
wirtualnych i poświęcanie im coraz większej ilości czasu,

poczucie dyskomfortu w sytuacjach ograniczonego dostępu do
Internetu/komputera,

pojawienie się problemów społecznych, zdrowotnych, finansowych itp.
związanych z korzystaniem z Internetu/komputera.
ETAPY WCHODZENIA W UZALEŻNIENIE
Uzależnienie od Internetu/komputera rozpoznajemy, gdy w okresie ostatniego roku
stwierdzono obecność co najmniej trzech objawów z poniższej listy:

silną potrzebę lub poczucie przymusu korzystania z Internetu lub komputera,

subiektywne przekonanie o mniejszej możliwości kontrolowania zachowań
związanych z Internetem/komputerem, tj. upośledzenie kontroli nad
powstrzymywaniem się od tej czynności oraz nad czasem, który się jej poświęca,

występowanie, przy próbach przerwania lub ograniczenia korzystania
z Internetu/komputera, niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia
oraz ustępowanie tych stanów z chwilą powrotu do komputera,

spędzanie coraz większej ilości czasu w Internecie/przy komputerze w celu
uzyskania zadowolenia czy dobrego samopoczucia, które poprzednio osiągane
było w znacznie krótszym czasie,

postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub
dotychczasowych zainteresowań na rzecz Internetu/komputera,

korzystanie z Internetu/komputera pomimo szkodliwych następstw (fizycznych,
psychicznych i społecznych) wywołanych tą czynnością.
F 63.9 ZABURZENIE NAWYKÓW I POPĘDÓW,
NIE OKREŚLONE
“
ABY KOMPUTER MÓGŁ SPEŁNIAĆ POŻYTECZNĄ
ROLĘ W ROZWOJU DZIECKA, NIE WOLNO
PRZEGAPIĆ MOMENTU, KIEDY CIESZĄC SIĘ, ŻE
DZIECKO WOLI SPĘDZAĆ CZAS W DOMU ZAMIAST
Z KOLEGAMI NA PODWÓRKU, RODZICE NIE
WIEDZĄ, ŻE ROBI TO NIE Z PRZYWIĄZANIA DO
RODZINY, ALE DLATEGO, ŻEBY BYĆ BLIŻEJ
KOMPUTERA.
dr n. med. BOHDAN T. WORONOWICZ
psychiatra i psychoterapeuta uzależnień
”
Pierwszy kontakt z Poradnią

wiek: 13,3 lata

I klasa Gimnazjum

powód: niechęć do nauki i uczęszczania do szkoły, liczne
absencje (53%)
Mama została poinformowana o tym, że zachowanie dziecka
wskazuje na uzależnienie od komputera/Internetu.
PRZYPADEK JANKA
Drugi kontakt z Poradnią

wiek: 14,6 lat

I klasa Gimnazjum

powód: zaburzenia zachowania i emocji, nauczanie
indywidualne, zachowania agresywne
Mama została poinformowana o konieczności leczenia
uzależnienia chłopca, otrzymała adresy ośrodków specjalizujących
się w terapii uzależnienia od komputera/Internetu.
PRZYPADEK JANKA
Trzeci kontakt z Poradnią

wiek: 15,6 lat

II klasa Gimnazjum

powód: zaburzenia zachowania i emocji, nauczanie
indywidualne
Matka bagatelizuje złożoność problemów chłopca.
PRZYPADEK JANKA
Dalsze losy

wiek: 17,6 lat

I klasa technikum

powód: nauczanie indywidualne, depresja
Z inicjatywy pedagoga szkolnego mama miała sprawę o odebranie
praw rodzicielskich.
Wygrała.
PRZYPADEK JANKA
Należy też pamiętać, że bardziej zagrożone uzależnieniem od
komputera lub od sieci będą osoby:

młode, sfrustrowane i zagubione w świecie dorosłych,

mające problem z bezpośrednim kontaktowaniem się z innymi,

z poczuciem niskiej wartości, potrzebujące dowartościowania,

z problemami emocjonalnymi czy zaburzeniami afektywnymi,

poszukujące przyjaźni, romansu,

z nieleczonymi dysfunkcjami seksualnymi,

cierpiące na inne uzależnienia, które traktują Internet jako
„bezpieczną” używkę.
Davis (2001) zaproponował, aby podczas leczenia stosować 10
wspomagających je zasad:

usytuować komputer w miejscu uniemożliwiającym izolowanie się od
otoczenia,

korzystać z komputera w obecności innych osób,

zmieniać pory korzystania z Internetu (komputera) oraz robić przerwy,

odnotowywać codziennie swoje wszystkie aktywności (w tym czas spędzany
przy komputerze),

nie używać w sieci pseudonimów,

rozmawiać o swoim problemie z bliskimi i znajomymi,

wykonywać ćwiczenia fizyczne,

robić stopniowo coraz dłuższe przerwy w korzystaniu z Internetu (komputera),

starać się kontrolować swoje myśli dotyczące Internetu,

stosować techniki relaksacyjne.
WSPOMAGANIE LECZENIA
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ