Ścieżka 3 Nasze Łódzkie miejsca

KONSPEKT ZAJĘĆ
ŚCIEŻKA 3
Planowana liczba odbiorców i
charakterystyka grupy
Grupa gimnazjalna lub
licealna uczestnicząca w
zajęciach lekcyjnych - 20-30
osób lub zajęcia dodatkowe
w ramach Kół Detektywów
(5-20 osób).
Czas trwania
45 min + 45 min – zajęcia
powinny odbywać się w
takim odstępie
czasowym, aby
uczniowie mieli czas na
wykonanie zadania
domowego
Opis warsztatu
Tytuł: „Nasze łódzkie miejsca – nasza historia opowiedziana przez nas samych” (W ramach obszaru tematycznego
„Łódź – historia mojej rodziny, wspomnienia o Łodzi: mamy, taty, babci, dziadka, prababci, pradziadka…”)
Cele ogólne:
1. Wzmacnianie poczucia własnej i grupowej wartości na tle historii lokalnej. Budowanie/wzmacnianie lokalnej
tożsamości i związku z miastem. Zainteresowanie młodzieży historią najbliższego sąsiedztwa, rodziny – za ich
pośrednictwem można poznać historię miasta i kraju – oraz do dzielenia się własnymi wspomnieniami.
2. Zapoznanie młodzieży z metodami oral history (historii mówionych) oraz stronami internetowymi zajmującymi się
archiwistyką społeczną.
Metody: projekcja, prezentacja interaktywna, rozmowa/dyskusja; praca w grupach; prezentacja wykonanych zadań.
Scenariusz pozostawia nauczycielowi swobodę wyboru i zmiany metod.
Uwagi dla nauczyciela:
1. Scenariusz stworzony jest z myślą o zajęciach mających na celu raczej urefleksyjnienie biograficznego związku z
miastem, niż rozrywkę czy przekazywanie określonej wiedzy.
2. Jeżeli niemożliwym będzie zorganizowanie kolejnych zajęć w tym temacie, zadanie domowe można przygotować w
formie wypracowania czy prezentacji multimedialnej.
3. Praca w grupach i zadanie domowe może funkcjonować również jako zadania Koła Detektywów.
4. Praca na historiach rodzinnych może okazywać się dla niektórych personalnie trudna – zła komunikacja w rodzinie,
brak jednego z rodziców, brak dziadków etc. – dlatego należy wskazywać młodzieży jako równoważne możliwości
rozmowy z sąsiadami czy znajomymi.
Opis metodologii i działań
Czas
Działanie osoby prowadzącej - opis
Działanie dzieci
- opis
Jakie metody Jaki jest cel
Potrzebne
edukacyjny?
zostaną
materiały
zastosowane? Czego odbiorcy
się nauczą?
Młodzież ogląda
teledysk.
Projekcja
LEKCJA 1
6 min. Projekcja
Projekcja teledysku do utworu „Obiecana
ziemia” (Familia HP, O.S.T.R., Zeus,
Afront).
W przypadku braku dostępu do Internetu w
szkole, nauczyciel powinien uprzednio
przygotować nagranie teledysku.
W przypadku kolejnych trudności – można
zrezygnować z tego elementu, ale w
zamian należy wymyślić inny punkt
wyjściowy, który „zakotwiczyłby” uwagę
młodzieży i pobudził do myślenia.
10
min.
Moderowanie rozmowy – wstęp do pracy
w grupach.
Docelowo –
Rozmowa.
młodzież bierze
aktywny udział w
Na tablicy można wywiesić mapę ze zdjęcia dyskusji.
lotniczego miasta (pomoc naukowa „Łódź
jakiej nie znacie”; mapa nie jest
konieczna, ale jej obecność pobudzi
wyobraźnię przestrzenną młodzieży).
1. Czy piosenka się podoba?
O czym jest jej tekst?
Do jakich związanych z Łodzią autorów
nawiązuje tekst? (Reymont, Tuwim)
Czy/dlaczego czują uczniowie/uczennice
związek z Łodzią, tak jak autorzy piosenki?
Czy wiedzą, gdzie kręcony był teledysk do
Celem jest
prezentacja
różnych
sposobów
wyrażania
swojego
przywiązania do
miasta. Utwór
ma posłużyć
jako punkt
wyjściowy do
rozmowy o
prywatnych
związkach z
Łodzią i jej
konkretnymi
miejscami.
Komputer
z
dostępem
do
Internetu
(lub
nagranie
teledysku)
rzutnik.
Celem jest
pobudzenie
młodzieży do
refleksji nad ich
prywatnym
związkiem z
Łodzią, z
konkretnymi
miejscami.
Mapa
miasta,
znaczniki
(pomoce
naukowe
„Łódź
jakiej nie
znacie”).
utworu? (Pałac Poznańskiego, obecnie
Muzeum Miasta Łodzi),
Jakie osiedla, dzielnice, ulice, miejsca
zostały wymienione w piosence? (Dąbrowa,
Bałuty, al. Włókniarzy)
Czy te miejsca są jakoś bliskie również
uczniom/uczennicom?
20
min.
Moderowanie pracy w grupach
Nauczyciel prosi młodzież, aby w sposób
dowolny podzieliła się na grupy (ważne,
aby miały mniej więcej tyle samo osób) i
rozdaje im materiały.
Pytania wyjściowe do pracy:
Jakie miejsca w Łodzi są dla
uczniów/uczennic osobiście ważne?
Dlaczego są ważne?
Jakie wydarzenia się z nimi wiążą?
Jakieś śmieszne, albo straszne historie?
W dowolnych metodach – pisząc, rysując,
stwarzając schematy czy symbole – każdy z
członków grupy powinien opisać swoje
miejsce.
Grupa może również wybrać wspólne
ulubione miejsce.
Wykonana podczas tej lekcji praca stanie
się konspektem dla zadania domowego.
W trakcie pracy nauczyciel odwiedza każdą
z grup, a uczniowie opowiadają o swoich
miejscach i historiach; prezentują
wykonaną pracę.
Uwaga: w toku pracy pojawić się mogą
przypadki negatywne – niekoniecznie należy
je wykluczać; można spytać: „Dlaczego nie
lubisz tego miejsca? Czy
Młodzież dzieli
się na zespoły –
najlepiej od 3 do
5 osób i pracuje
w grupach –
dyskutuje,
wykorzystuje
materiały.
Praca w
grupach,
dyskusja,
prezentacja.
jw.
Wykonana
podczas tej
lekcji praca
stanie się
konspektem dla
zadania
domowego.
Duże
arkusze
papieru (z
flipcharta)
kolorowe
flamastry.
polubiłbyś/polubiłabyś je, gdyby można je
jakoś zmienić? Jak?”
Opcjonalne podczas pracy grup –
interaktywna prezentacja stron
internetowych z łódzkimi archiwaliami
Młodzież ogląda Interaktywna
prezentowane im prezentacja
strony.
Miastograf.pl – cyfrowe archiwum
społecznościowe czy też strona
Refotografie, która dokonuje montażu
starych i nowych zdjęć.
Pytania wyjściowe:
Czy zastanawiają się, jak wyglądały ich
miejsca dawniej? Jak wyglądało miasto?
Czy szukają czasami takich informacji?
Czy znają takie strony internetowe?
5 min. Wprowadzenie do zadania domowego –
zadanie domowe jest w istocie
rozwinięciem pracy, która odbyła się w
grupach.
- Historia to nie podręczniki i jedna wersja
wydarzeń, to suma naszych mikrohistorii, w
których historia przez wielkie „H”
przefiltrowana przez życie ujawnia swoje
prawdziwe oblicze.
- Każda historia życia jest ważna – każdy
ma ważną historię do opowiedzenia. Każda
osoba, z wiekiem zyskuje bezcenną wiedzę
na temat okresu, w którym przyszło jej żyć;
zwyczajów właściwych dla swojego miejsca
Odbiorcy
poznają portal
społecznościowy
poświęcony
Łodzi, jego
działanie,
możliwości,
które daje,
motywacje jego
tworzenia.
Komputer
z
dostępem
do
Internetu,
rzutnik.
Odbiorcy mają
możliwość
odszukania
informacji o
swojej okolicy –
poznania jej
historii.
Młodzież słucha,
zadaje pytania,
rozmawia.
Pogadanka.
Celem jest
brak
zachęcenie
młodzieży do
refleksji nad
swoim
otoczeniem i
historią –
własną,
rodzinną,
sąsiedztwa,
całego miasta –
oraz wsparcie w
opowiadaniu ich
własnym głosem
i z własnej
perspektywy.
zamieszkania czy historii miejsc, które były
lub są jej bliskie, takich jak szkoła czy
zakład pracy. Warto opowiadać głośno o
rzeczach dla nas ważnych.
Działanie ma
wzmacniać
poczucie
własnej i
grupowej
wartości na tle
historii lokalnej.
- Historią jest to, co się przeżyło (a więc
nie tylko fakt, ale także emocjonalny do
niego stosunek, interpretacja, rozumienie
w kontekście reszty historii).
Celem tych zajęć ma być odkrywanie
własnych i cudzych historii związanych z
konkretnymi miejscami Łodzi.
5 min. Przedstawienie i organizacja zadania
domowego (treść zadania wraz z pytaniami
znajduje się na kartach pomocniczych,
które należy rozdać uczniom).
Zadanie polegać będzie na przygotowaniu
krótkiej prezentacji lub wypracowania na
temat wybranych miejsc w Łodzi.
Wypracowanie jest bardziej „intymną”
formą pracy z tematem, wyboru zadania
można dokonać na podstawie oceny
dynamiki wcześniejszej pacy w grupach.
Elementy zadania kolejno:
Młodzież będzie
kontynuować
pracę w swoich
zespołach lub
pracować
indywidualnie
nad
wypracowaniem –
w zależności od
wyboru formy
zadania
domowego.
Zadanie
wykonywane jest
a. Wybranie ważnego miejsca w Łodzi – już poza zajęciami
nastąpiło na zajęciach, ale można je
lekcyjnymi.
zmienić lub wiele miejsc ograniczyć do
jednego, ważnego dla wszystkich w danej
Pozostałe
grupie.
szczegóły znaleźć
można na kartach
b. Młodzież powinna przygotować
pomocniczych.
prezentację o tym miejscu (alternatywnie –
napisać wypracowanie). Przygotowywanie
prezentacji można podzielić na trzy etapy
(pytania pomocnicze):
j. w.
Odbiorcy po
wykonaniu
zadania będą w
stanie
odczytywać
historię
biograficzną i
rodzinną na tle
historii lokalnej
i
krajowej/świato
wej.
Karty
pomocnicz
e zadania
domowego
.
1. Zastanówcie się i określcie:
Czy i dlaczego to miejsce jest dla Was
ważne?
Co znaczy dla każdego/każdej z Was?
Jakie wspomnienia, historie, opowieści
wiążą się z tym miejscem? Jakie emocje są
z nim związane?
Czy jest ważne tylko dla Was – prywatnie –
czy dla innych też?
2. Znajdźcie starszą osobę (babcię,
dziadka, kogoś z sąsiadów, znajomych,
dalszej rodziny, a nawet przypadkowych
osób spotkanych w „Waszym miejscu”).
Porozmawiajcie z tą osobą, ale postarajcie
się więcej słuchać niż mówić. Dowiedzcie
się:
Czy to miejsce jest związane z ich życiem?
Jak?
Jak to miejsce wyglądało dawniej?
Jak wyglądało i funkcjonowało, kiedy
jeszcze działały w Łodzi fabryki?
Czy ta osoba ma jakieś szczególnie
dobre/złe wspomnienia związane z tym
miejscem?
Czy wydarzyło się tam coś szczególnego?
3. Poszukajcie informacji o Waszym
miejscu w innych dostępnych źródłach:
Co o tym miejscu piszą w książkach,
kronikach czy podręcznikach?
Jakie informacje i opinie można znaleźć w
Internecie?
Jeżeli jest to budynek – kiedy go
wybudowano? Kto go wybudował i po co?
Jak „Wasze miejsce” można umiejscowić w
historii Łodzi/Polski/Europy/świata?
Czy są dostępne jakieś stare zdjęcia tego
miejsca?
Czy wiedzieliście o tym wszystkim
wcześniej? Czy te informacje zgadzają się z
Waszym doświadczeniem – z tym co
myślicie i czujecie wobec Waszego miejsca?
Wszystkie wyniki poszukiwań powinny być
włączone w prezentację.
LEKCJA 2 – opcjonalnie
45
min.
Moderowanie przedstawiania prezentacji z Młodzież
zadaniem domowym i rozmów wokół niego. prezentuje
wyniki zadania
domowego,
najlepiej
grupowa – tak,
aby wszyscy w
równym stopniu
brali udział w
prezentacji
Prezentacja.
j. w.
Zgodnie z
zapotrzebo
waniem
zgłoszony
m przez
młodzież,
np.
komputer
z
dostępem
do.
Internetu,
rzutnik;
tablica;
mapa, etc.
Źródła:
Historie mówione – podręcznik, Łódzkie Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich „Topografie”, opracowanie M.
Welfe, red. J. Czurko, A. Zysiak, Łódź 2010
FAMILIA HP feat. Afront, O.S.T.R., Zeus "Obiecana ziemia":
https://www.youtube.com/watch?v=MGE4jPpVE9I
Załączniki: Karta z opisem zadania domowego
Historie mówione – podręcznik – do pobrania ze strony Miastograf.pl
Przydatne linki:
Cyfrowe Archiwum Łodzian Miastograf.pl: www.miastograf.pl
Film o Cyfrowym Archiwum Łodzian Miastograf: https://www.youtube.com/watch?v=bSxnue9NqVk
Strona Refotografie: refotografie.blogspot.com/
Wirtualna Łódź: www.historycznie.uni.lodz.pl
Narodowe Archiwum Cyfrowe: www.nac.gov.pl
Archiwum Historii Mówionej Ośrodka Karta: www.audiohistoria.pl
Brama Grodzka/Teatr NN, Program Historia Mówiona: www.teatrnn.pl/historiamowiona/
Neighborhood Story Project – projekt opisywania swojego sąsiedztwa i lokalnych tradycji przez młodzież w
Nowym Orleanie: www.neighborhoodstoryproject.org
Inne zagadnienia, które można poruszyć w temacie: pamięć biograficzna, pamięć międzypokoleniowa,
pamięć zbiorowa; wywiad biograficzny, wywiad narracyjny; mapy mentalne, geografia społeczna
Załącznik
KARTA POMOCNICZA ZADANIA DOMOWEGO
„Nasze łódzkie miejsca – nasza historia opowiedziana przez nas samych”
A. Podzielcie się na grupy liczące od trzech do pięciu osób.
B. Wybierzcie ważne miejsce w Łodzi – możecie wybrać miejsce ważne dla Was wszystkich lub miejsce
jednego/jednej z Was, na które zgodzą się inni.
C. Przygotujcie krótką prezentację o tym miejscu. Przygotowywanie prezentacji podzielcie na trzy etapy:
1. Zastanówcie się i określcie:
Czy i dlaczego to miejsce jest dla Was ważne?
Co znaczy dla każdego/każdej z Was?
Jakie wspomnienia, historie, opowieści wiążą się z tym miejscem?
Czy jest ważne tylko dla Was – prywatnie – czy dla innych też?
2. Znajdźcie starszą osobę (babcię, dziadka, kogoś z sąsiadów, znajomych, dalszej rodziny, a nawet
przypadkowych osób spotkanych w „Waszym miejscu”).
Porozmawiajcie z tą osobą, ale postarajcie się więcej słuchać niż mówić. Dowiedzcie się:
Czy to miejsce jest związane z ich życiem? Jak?
Jak to miejsce wyglądało dawniej?
Jak wyglądało i funkcjonowało, kiedy jeszcze działały w Łodzi fabryki?
Czy ta osoba ma jakieś szczególnie dobre/złe wspomnienia związane z tym miejscem?
Czy wydarzyło się tam coś szczególnego?
3. Poszukajcie informacji o Waszym miejscu w innych dostępnych źródłach:
Co o tym miejscu piszą w książkach, kronikach czy podręcznikach?
Jakie informacje i opinie można znaleźć w Internecie?
Jeżeli jest to budynek – kiedy go wybudowano? Kto go wybudował i po co?
Jak „Wasze miejsce” można umiejscowić w historii Łodzi/Polski/Europy/świata?
Czy są dostępne jakieś stare zdjęcia tego miejsca?
Czy wiedzieliście o tym wszystkim wcześniej? Czy te informacje zgadzają się z Waszym doświadczeniem – z
tym co myślicie i czujecie wobec Waszego miejsca?
Wszystkie wyniki poszukiwań powinny być włączone w prezentację.
Powodzenia!
Przydatne linki:
Cyfrowe Archiwum Łodzian Miastograf.pl: www.miastograf.pl
Film o Cyfrowym Archiwum Łodzian Miastograf.pl: https://www.youtube.com/watch?v=bSxnue9NqVk
Strona Refotografie: refotografie.blogspot.com/
Wirtualna Łódź: www.historycznie.uni.lodz.pl
Kalendarium historii Łodzi: http://pl.wikipedia.org/wiki/Kalendarium_historii_%C5%81odzi
Archiwum Państwowe w Łodzi: www.lodz.ap.gov.pl/index.php
Narodowe Archiwum Cyfrowe: www.nac.gov.pl
Archiwum Historii Mówionej Ośrodka Karta: www.audiohistoria.pl