WIĘCEJ TROSKI O INDYKI W GOSPODARSTWIE

OID (266) 11/2013
WIĘCEJ TROSKI O INDYKI
W GOSPODARSTWIE
Ojczyzną indyków jest Ameryka Środkowa
i Północna. W XV wieku dotarły one także do
Europy. Ptaki te mają największy przyrost mięsa, gdyż pisklę ważące 35 g w ciągu 6 miesięcy
osiąga wagę 18-19 kg. Gdyby prosię rosło w takim tempie, to ile ważyłaby świnia?
W chowie indyków ważne jest zamiłowanie
do porządku i czystości, wyniki bowiem zależą w znacznym stopniu od warunków zoohigienicznych. Niedocenianie wpływu zoohigieny prowadzi często do licznych padnięć ptaków oraz obniżenia ich wydajności produkcyjnej. Choroby przecież mają swoje źródło w braku czystości, niedożywieniu, w złych warunkach bytu lub zbyt niskiej temperaturze (zimą
nie może spadać poniżej 15°C) albo dużym zagęszczeniu ptaków, co dla indyków oznacza 5-6
samic lub 3 samce na 1 m². Lepsze rezultaty
osiąga się chowając indyki jednego typu. W gospodarstwach mniejszych należy trzymać ptaki typu lekkiego.
Przystępując do chowu indyków trzeba zwracać uwagę na właściwy wybór miejsca na pomieszczenie, w którym będą one przebywały.
Najlepiej, jeżeli indycznik jest zlokalizowany
na gruncie suchym, piaszczystym, łatwo przepuszczalnym oraz osłoniętym od wiatru i usytuowany wzdłuż osi północ - południe. Pomieszczenie musi być widne, suche, zabezpieczone przed przeciągami. Rozmiary indycznika uzależnia się od liczby ptaków. Dla dorosłej
sztuki potrzeba około 2 m² powierzchni podłogi. Większe zagęszczenie wpływa niekorzyst-
nie na stan zdrowotny ptaków oraz wzrasta zużycie paszy.
Powierzchnia wybiegu powinna być również
dostosowana do liczby ptaków. Na dobrym pastwisku o powierzchni 0,5 ha można trzymać
od 90 do 100 sztuk. Pastwisko należy obsiać lucerną lub trzyletnią mieszanką trawy z dodatkiem koniczyny. Indyki także chętnie się pasą
na ziemniaczyskach, w zagajnikach albo na suchych łąkach.
Na pastwisku trzeba zapewnić indykom schronienie przed nadmiernym upałem, jak też
przed deszczem. Ptaki wypuszcza się na pastwisko dopiero po ustąpieniu rosy.
Bardzo ważna jest jakość i stan ściółki. Na
ściółkę szczególnie nadają się suche wióry, słoma owsiana lub żytnia, która znacznie lepiej
chłonie wodę niż wióry. Na 1 m² podłogi potrzeba od 12 do 18 kg materiału ściółkowego.
Grubość warstwy głębokiej ściółki powinna
wynosić od 10 do 15 cm. Dobrze jest parę razy
w miesiącu dodać do ściółki nieco superfosfatu, który dobrze wiąże amoniak wydzielający
się z pomiotu.
Sporo uwagi należy także poświęcić temperaturze i wilgotności w pomieszczeniu. Dla dorosłych indyków temperatura powinna wynosić od 14° do 17°C, a wilgotność względna
65-70%. Nadmierna wilgotność wpływa ujemnie na stan zdrowotny ptaków. Należy również
brać pod uwagę fakt, że indyki są bardzo wrażliwe na przeciągi. Dlatego też nie można dopuszczać do jednoczesnego otwierania drzwi
i okien oraz pozostawiania w budynku różne-
OID (266) 11/2013
go rodzaju szpar i otworów.
Na zdrowotność indyków bardzo źle oddziałuje gromadzenie się szkodliwych gazów: amoniaku, siarkowodoru i dwutlenku węgla. Do
nadmiaru amoniaku dochodzi przy dużej wilgotności względnej powietrza i niesprawnie
działającej wentylacji. Przy nadmiernej ilości amoniaku u ptaków wypływa z oczu płyn
surowiczy, starają się one wówczas przebywać
w miejscach słabiej oświetlonych, mniej jedzą
i piją. Podobne objawy występują przy nadmiarze siarkowodoru.
Chów indyków w dużym stopniu zależy od
właściwego przedłużania dnia świetlnego.
Dla niosek powinien on trwać 16 godzin. Do
oświetlenia nie można używać żarówek zabarwionych na kolor niebieski, wówczas bowiem
ptaki znacznie gorzej widzą i niechętnie zbliżają się do paszy oraz wody, co powoduje spadek nieśności. Ważną rzeczą jest także umieszczanie okien na właściwym poziomie. Stosunek
powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić 1:10.
Aby indykom zapewnić właściwe warunki wychowu, niezbędne jest odpowiednie wyposażenie indycznika w dostateczną ilość sprzętu:
karmideł, poideł, gniazd oraz grzęd. Długość
brzegu karmidła do paszy suchej w przeliczeniu na jednego ptaka nie może być krótsza niż
7 cm, natomiast do paszy wilgotnej 17-18 cm.
Długość brzegu poidła nie powinna być mniejsza niż 3 cm.
Już w trzecim tygodniu życia indyki zaczynają siadać na grzędach. Muszą być one gładkie,
o zaokrąglonych brzegach. Szerokość ich powinna wynosić około 10 cm, grubość 6 cm,
a długość nie może okazać się mniejsza niż
30 cm w przeliczeniu na jednego ptaka. Niezbędne są także gniazda o rozmiarach: szerokość 40 cm, głębokość 60 cm, wysokość ściany poprzedniej 50 cm, a tylniej 90 cm. Jedno
gniazdo przeznacza się na 2-3 indyczki.
Dawki pokarmowe dla indyków należy tak
układać, aby zawierały one właściwą ilość biał-
ka, witamin oraz związków mineralnych. Ilość
białka w diecie dla dorosłego osobnika powinna wynosić 17%, a włókna od 4 do 7%. Indyki
są szczególnie wrażliwe na niedobór witamin.
Dotyczy to przede wszystkim witaminy A, D₃
oraz E. Źródłem witaminy A są głównie świeżo
skoszone zielonki lucerny lub jej susz. Witamina D₃ m.in. w Polfamiksie. Najwięcej witaminy E zawierają zielonki, owies, susz z lucerny,
koniczyny lub trawy łąkowe, a także kiszonki.
Niedobór witamin w paszy wpływa ujemnie na
stan zdrowotny ptaka. Do jednego z objawów
zalicza się wystąpienie choroby zwanej perozą.
Powoduje ona obrzmienie i wykrzywienie nóg.
Przyczyną pojawienia się tej choroby może być
również niedobór manganu.
Stosunek wapnia do fosforu w dawce pokarmowej musi wynosić jak 3:1, a w jednym kilogramie paszy powinno się znajdować około 50 g
manganu.
Orientacyjna dawka żywieniowa dla dorosłej
indyczki może zawierać następujące składniki:
• ziarno 65-70%
• śruta 10-12%
• mączka z traw 2-3%
• suche drożdże 2%
• mieszanka mineralna 4-5%
Gorsze wyniki w chowie indyków osiąga się
często wskutek niedoboru wody pitnej. Szczególnie wrażliwe na brak wody są indyczki
o wyższej nieśności. Dorosły ptak przeciętnie
wypija dziennie ponad 0,5 l wody. Zdrowie indyków w dużej mierze zależy od jakości wody
pitnej. Nie powinna ona zawierać drobnoustrojów chorobotwórczych oraz nie może być zanieczyszczona ziemią lub pomiotem.
Wodę trzeba zmieniać kilkakrotnie w ciągu
dnia, a poidła muszą być zawsze czyste. Jeśli
istnieją wątpliwości co do jakości wody, powinno się ja odkazić. W tym celu do wody dodaje się 1 g nadmanganianu potasu na 20 l wody.
Dbając o indyki, należy przeprowadzać okresowo dezynfekowanie pomieszczenia oraz sprzętu 2% roztworem sody kaustycznej lub innym
OID (266) 11/2013
preparatem.
Indyczęta w gospodarstwie
Wychów indycząt nie jest łatwy ze względu
na ich dużą wrażliwość na warunki utrzymania i żywienia. Pierwsze 8 tygodni życia to ich
szybki wzrost, zmiana upierzenia oraz pojawienie się korali i wisiora. Jest to okres, kiedy ptaki
są najbardziej podatne na choroby.
Temperatura w budynku powinna wynosić w pierwszym tygodniu 21°-23°C, a w każdym następnym o 1°C mniej, tak aby od 7. tygodnia była stała i równa 15°C. Podobnie musi
się zmieniać temperatura pod promiennikiem:
od 38°C w pierwszym tygodniu, w każdym następnym zmniejsza się o 3°C, aż do 7. tygodnia,
kiedy promiennik usuwa się.
Na ściółkę w pierwszych tygodniach wychowu
indycząt najbardziej nadają się wióry drzewne,
a od 5. tygodnia - sucha słoma.
W żywieniu indycząt stosuje się pasze podobnie jak w żywieniu kur, ale o większej zawartości białka i witamin. Niezbędny jest także dodatek aminokwasów egzogennych, których organizm nie potrafi sam wytworzyć oraz związków mineralnych w ilości 1,0 - 1,5% całej dawki.
Nie mając z jakiś powodów do dyspozycji mieszanek przeznaczonych dla indyków z różnych
grup wiekowych, z powodzeniem można stosować mieszanki produkowane dla kur, uzupełniając je paszami własnymi, jak gotowane jaja,
mleko, twaróg i zielenina.
Zakupione indyczęta zaraz po przywiezieniu
wprowadza się do kojca, w którym powinny
odpocząć i ogrzać się. Do picia należy podać im
przegotowaną wodę o temperaturze 30-32°C,
a także dodatkowo napar z ziół mięty, pokrzywy lub rumianku, jako środka przeciwbakteryjnego oraz witamin C i B₁₂, a także glukozę
(mała łyżeczka na 10 piskląt).
Przywiezione pisklęta mogą mieć kłopoty ze
znalezieniem poidełek, dlatego podczas pierw-
szego pojenia trzeba im pomóc, zanurzając
dziobek w poidełku i odchylając głowę do tyłu,
aby płyn został połknięty. Poidełka są łatwiejsze do rozpoznania, jeśli stoją stale w tym samym i dobrze oświetlonym miejscu. Nie wypitą w ciągu 2 godzin wodę należy wylać, a poidełka wyczyścić. Następnie nalewa się świeżą
wodę z naparem ziół, o temperaturze 30°-32°C.
Wodę trzeba wymieniać jak najczęściej, aby
stale była czysta i świeża.
Żywiąc pisklęta nie wolno doprowadzić do ich
przegłodzenia, dlatego karmę podaje się 5-6
razy dziennie. W pierwszym dniu indyczęta
otrzymują wyłącznie płatki owsiane lub z dodatkiem kaszy jęczmiennej - karmę należy rozsypać na tackach względnie papierze. Jeśli nie
zostanie zjedzona w ciągu pół godziny, tacki
trzeba wyczyścić i zdezynfekować tak jak poidełka, a papier wyrzucić. Na drugi dzień można już podawać twaróg, posiekane, gotowane
jajo, zsiadłe mleko i posiekaną pokrzywę. Każdą porcję należy przygotować tuż przed podaniem ptakom, aby była zawsze świeża. Trzeba
tego przestrzegać, zwłaszcza przy skarmianiu
paszy wilgotnej. Jeśli stosuje się koncentrat, paszę można przygotować na cały dzień, dodając
płatki owsiane, kaszę jęczmienną i pokrzywę.
Na przykład na pierwszy tydzień chowu dla 10.
indycząt dziennie można przygotować następujące zestawy paszy:
suchej
• 70 g koncentratu
• 50 g płatków owsianych
• 20 g kaszy jęczmiennej
• 30 g pokrzywy
wilgotnej
• 40 g płatków owsianych
• 30 g kaszy jęczmiennej
• 40 g twarogu
• 30 g jaja gotowanego
• 50 g mleka zsiadłego
Co ważne, pasza wilgotna musi być gruzełkowata, a nie kleista i lepka.
OID (266) 11/2013
Od drugiego dnia życia powinny być ustawione w wychowalni karmidła z gruboziarnistym
piaskiem lub drobnym żwirkiem, wymieszanym z mieszanką mineralną.
W drugim tygodniu indyczęta są już bardziej
zaradne, więcej i lepiej jedzą, łatwiej trafiają
do paszy i wody. Można do zestawu paszy suchej dołączyć już śrutę pszenną, śrutę z grochu lub bobiku, mleko w proszku i drożdże, do
wilgotnej dodatkowo jeszcze śrutę jęczmienną.
Na drugi tydzień można przygotować dla indycząt do wyboru następujące dzienne dawki pokarmowe (dla 10. indycząt w gramach):
pasza sucha
• koncentrat 140
• śruta pszenna 200
• pokrzywa 100
pasza wilgotna
• śruta pszenna 100
• płatki owsiane 60
• twaróg 90
• mleko zsiadłe 80
• drożdże 1
• pokrzywa 70
Od drugiego tygodnia wychowu indycząt
zmienia się tacki na karmidła do paszy suchej
i wilgotnej, więc suchą mieszankę z koncentratem można zostawić w nich na cały dzień,
żeby ptaki jadły do woli, posypując ją po wierzchu siekaną zielonką. Również suche składniki mieszanki wilgotnej (śrutę, płatki i drożdże)
można wymieszać i część nasypać do karmideł
przeznaczonych do paszy suchej zostawiając na
cały dzień, a drugą część podzielić na 4 porcje
i do każdej dodawać bezpośrednio przed skarmieniem twaróg, mleko i pokrzywę. Jeśli mleka
będzie za dużo do mieszanki wilgotnej, resztę
należy podać indyczętom do wypicia.
W drugim tygodniu indyczęta powinny dostawać z wodą do picia 1 g preparatu z witaminą A, D₃, E lub A, D₃, E, C i 0,7 g preparatu
z kompleksem witamin z grupy B oraz co dru-
gi dzień środki przeciwgrzybiczne w takim stężeniu, jak w pierwszym tygodniu.
Woda musi być stale dostępna - na 1 kg suchej
paszy potrzeba około 2 l wody.
dr inż. Alina Rachwal