Republika Francuska

Republika Francuska
„Rewolucja, jak Saturn, pożera własne dzieci”
Georges Danton
1. Proklamowanie republiki






Idee rewolucyjne dotarły do wielu państw; np.
Niderlandy Płd. wystąpiły przeciw Habsburgom
W wielu państwach obawiano się rozprzestrzeniania się
idei rewolucyjnych
Monarchie postanawiają siłą powstrzymać rozlew
rewolucji w Europie
Arystokraci francuscy przekonywali cesarza Józefa II, potem
Leopolda II, by interweniowali we Francji
W odpowiedzi Zgromadzenie Narodowe w 1792 r.
wypowiada wojnę Austrii; wszyscy za wojną, nawet król
Słaba armia francuska, rozewolucjonizowana,







Do wojny włączają się Prusy
Powszechne oskarżanie za klęski
kontrrewolucjonistów
ogłoszenie alertu „ojczyzna w
niebezpieczeństwie”
W sierpniu 1792 r. manifestacje
organizowane przez jakobinów i
radykalnych sankiulotów porywają
króla i umieszczają go w zamku Temple
około 1400 ofiar sądów doraźnych
powołanych przez sankiulocką Komunę
Paryża
Wygrana francuzów pod Valmy (bardziej
propagandy niż wielki sukces)
22 września 1792r. nowe zgromadzenie
zwane Komitetem Narodowym ogłosiło
republikę

wprowadzenie kalendarza rewolucyjnego, w
którym nową erę liczono od dnia proklamowania
republiki; rok został podzielony na 12 miesięcy:
vendemiaire, brumaire, frimaire, nivose, pluviose, ventose,
germinal, floreal, prairial, messidor, thermidor, fructidor
(kalendarz gregoriański został przywrócony dekretem
Napoleona z 1 I 1806 roku)
2. Stracenie Ludwika XVI



Większość w Konwencie
mieli jakobini z
triumwiratem na czele
(Danton, Marat,
Robespierre)
Gdy wyszyły na jaw listy
króla z prośbą o
interwencję zbrojną w
obronie monarchii podjęto
decyzję o jego egzekucji
21 stycznia 1793 r.
ścięcie króla na gilotynie
3. Wojna i dyktatura jakobinów




szok w Europie po dokonaniu
królobójstwa; zawiązanie I koalicji
przeciw rewolucyjnej Francji:
Austria+Prusy+Wielka
Brytania+Holandia+Hiszpania
Mimo tego sukcesy wojsk
francuskich
II-III 1793 - klęski Dumourieza
w Holandii i Belgii; generał
podpisuje rozejm z
Austriakami, zobowiązując się
ewakuować Belgię
Dumouriez planuje marsz na
Paryż i rojalistyczny zamach
stanu; wobec porażki tych planów
(Konwent dymisjonuje go) generał
przechodzi na stronę Austriaków
Powstanie chłopów w Wandei 1793-1796


marzec 1793 - wielkie
powstanie chłopskie w
Wandei (północny zachód
Francji) - przyczyny:
ogłoszenie przez władze
rewolucyjne poboru do
wojska i zwalczanie przez
rewolucję Kościoła
katolickiego, który w Wandei
cieszył się wyjątkowo dużym
poparciem i szacunkiem;
dekret żyrondystów o
wyjęciu powstańców spod
prawa i skazaniu na śmierć;
powstanie rozszerzyło się na
Bretanię i Normandię
3 stronnictwa mają
decydującą rolę
1. Żyrondyści – zamożna i
średniozamożna burżuazja
2. Jakobini –
drobnomieszczaństwo
3. Sankiuloci – lud Paryża


Powołany w poł. 1793 r.
Komitet Ocalenia
Publicznego
zdominowali (po
zamachu stanu) jakobini
pod przywództwem
Dantona
Konstytucja jakobińska 1793

Powszechne prawo wyborcze dla mężczyzn powyżej
21 lat
Powszechna oświata
Pomoc dla ubogich i chorych

Nie weszła w życie


4. Terror jakobiński


Przeciw jakobinom
wybuchały częste
powstania
monarchistów i
żyrondystów
Kiedy w lipcu 1793 r.
został zabity Marat zaczął
panować powszechny
terror jakobiński





w ustawie o podejrzanych (uchwalonej 5 IX 1793) do wrogów
rewolucji zaliczono księży niezaprzysiężonych, szlachtę, emigrantów i
ich rodziny oraz wszystkich pozostałych, którzy w jakikolwiek sposób
wykazali niechęć wobec rewolucji
walka z Kościołem i religią: masowo demolowano wnętrza
świątyń jako „zabytków ciemnoty” (np. w katedrze paryskiej
zniszczono w październiku 1793 wszystkie rzeźby i posągi), część
kościołów zamieniono na świątynie Rozumu
masowe konfiskaty majątków wrogów rewolucji
„rewolucja , jak Saturn, pożera własne dzieci”: w marcu 1794
stracono przywódców paryskich sankiulotów reprezentujących
najbardziej radykalne siły rewolucji (zgilotynowany został m.in.
Jacques Rene Hébert); w kwietniu został zgilotynowany Georges
Danton oraz 13 jego współpracowników
w okresie Wielkiego Terroru wszystkie sprawy były sądzone w
Paryżu; oskarżonym nie przysługiwało prawo do obrony,
Trybunał Rewolucyjny nie musiał przesłuchiwać świadków
5. Przewrót 9 thermidora (27 lipca 1794r.)





wiosna 1794 - sukcesy armii francuskiej: wkroczenie do
Belgii (powstanie kościuszkowskie uniemożliwiło interwencję
Rosji)
opozycja antyjakobińska - Joseph Fouche i Paul Barras, związani
z jakobinami, ale winni nadużyć, i dlatego obawiający się
Robespierre’a, głównymi organizatorami przewrotu
26 VII Robespierre ogłasza, że następnego dnia
przedstawi listy proskrypcyjne
27 VII 1794- Konwent Narodowy przegłosowuje
wyjęcie spod prawa Robespierre’a i Saint-Justa;
stracenie obu przywódców
termidorianie jako siła centrowa rewolucji; po przejęciu
władzy otwierają kościoły, pacyfikują Wandeę i Bretanię; „biały
terror” przeciwko jakobinom i sankiulotom
Konstytucja roku III (1795)



Władza ustawodawcza – dwuizbowy parlament
(Rada Pięciuset i Rada Starszych)
Władza wykonawcza – 5-cio osobowy dyrektoriat;
powoływany przez parlament na okres 1 roku
Głosować mogli ci co płacą podatki, ale
kandydować tylko najbogatsi