PREHISTORIA GMINY SŁOMNIKI

PREHISTORIA GMINY SŁOMNIKI
Już od najdawniejszych czasów warunki topograficzne, hydrologiczne, klimatyczne i
glebowe miały ogromny wpływ na zasięg osadnictwa i jego chronologię w gminie Słomniki.
Najstarsze jego ślady znajdowane są w dolinach, nad brzegami rzek, w miejscach obronnych,
na wzniesieniach otoczonych bagnami itp. Gmina Słomniki leży na obszarze należącym do
najdawniejszych zaludnionych okolic Polski. Niektóre osady w gminie zamieszkiwane były
przez ludy różnych kultur. Tu znajdowano korzystne warunki do rozwoju.
W czasie badań archeologicznych przeprowadzonych przez Stanisława Jana Czarnowskiego
ustalono, że na terenie dzisiejszego miasta istniały dwie osady prehistoryczne z epoki
kamienia (4,5 mln lat temu do 1800 r. p. n. e.). Jedna od strony zachodniej, na tak zwanej
przez miejscowych górze Niedzieli, a druga od strony wschodniej na tzw. Kwietnicy.
Znaleziono tam kamienne narzędzia użytkowe i szczątki ceramiki pochodzące z
paleolitu (4,5 mln lat temu do 8000 r. p. n. e.). Z neolitu (8800-2000 r. p.n.e.) pochodzą
odkrycia kultury młodszej ceramiki wstęgowej kłutej w Wężerowie, nadcisańskiej - również
w Wężerowie, pucharów lejowatych w Niedźwiedziu i w Wężerowie. Z neolitu pochodzi
także znalezisko ceramiki sznurowej w Wężerowie. Ślady bliżej nieokreślonych osad
neolitycznych odkryto w Szczepanowicach, Kacicach, Prandocinie, Polanowicach. Znaleziska
narzędzi krzemiennych zarejestrowano w Smrokowie.
Z epoki brązu (2200 r. p. n. e. – 700 r. p. n. e.) pochodzą ślady kultury trzcinieckiej w
Smrokowie i Wężerowie oraz przedłużyckiej w Wężerowie. Z okresu tych kultur odkryto
część kurhanów i grobów płaskich znajdujących się w Januszowicach i Łętkowicach.
Z okresu wpływów rzymskich pochodzą natomiast osady w Prandocinie i Kacicach, gdzie
znaleziono skarby monet rzymskich.
Pozostałości otwartych osad z wczesnego średniowiecza znaleziono w Kacicach i Ratajowie.
W październiku 2002 roku przy Zespole Szkół w Smrokowie robotnicy wykopali ceramiczną
amforę, która należy do kultury ceramiki sznurowej. W eksplorowanej jamie znajdował się
też szkielet wojownika sprzed około 4,5 tysiąca lat. W wyposażeniu oprócz wcześniej
wykopanej amfory, znajdowały się: kamienny topór bojowy (będący atrybutem wojownika),
siekiera z krzemienia świeciechowskiego, puchar gliniany tzw. doniczkowaty (w znacznej
części zniszczony przez położone w rowie płyty kamienne). Szkielet został umieszczony w
niszy od której odchodził korytarz do jamy wejściowej (ta część grobu znajduje się pod
drogą). Prawdopodobnie w przeszłości znajdował się w tym miejscu kurhan. Dzięki badaniom
stwierdzono, że jest to pochówek mężczyzny - wojownika, pochowanego na prawym boku, w
pozycji skurczonej. Odkrycie zaowocowało kolejnymi badaniami w 2003 roku, dzięki czemu
światło dzienne ujrzał szkielet około dziesięcioletniego dziecka z kultury ceramiki sznurowej
oraz grób szkieletowy z kultury ceramiki promienistej - około 4,5 tysiąca lat. Na stanowisku
wyszły także obiekty osadowe - jamy, paleniska - z kultury pucharów lejkowatych (neolit) i
mierzanowickiej (wczesny brąz). Szczególnie interesująca jest jama mierzanowicka, na której
dnie znajdował się szkielet konia - jest to jeden z najwcześniejszych dowodów na
udomowienie przez człowieka tego ssaka na terenie Polski.