Światowa rzeka mleka - Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich

mleczarstwo
3) ceny na światowych rynkach,
4) wzrost popytu na rynku wewnętrznym,
5) realne działanie Komisji Europejskiej – min. właściwe ceny
interwencyjne, dopłaty eksportowe.
Światowa
rzeka mleka
Bronisław Komorowski – prezydent RP
Katarzyna Gajownik – pierwsza Królowa Mleka 2014
i Waldemar Broś – prezes KZSM
fot.: Łukasz kamiński, kancelaria prezydenta rp
trudną sytuację na rynku mleka opisuje
prezes zarządu kzsm WAldEMAR BROŚ
• mleko w proszku - 218 tys. t,
• masło - 181 tys. t,
• śmietana - 219 mln l,
• serwatka w proszku – ok. 310 tys. t (szacunek Autora).
od prawej: Janusz Piechociński – wicepremier i minister
gospodarki i Waldemar Broś – prezes KZSM
W
2014 roku produkcja i skup mleka zarówno w
świecie, jak i w Polsce utrzymywała tendencję
wzrostową. Skup mleka w 2014 r. wyniósł 10
274 mln l i był wyższy o 631 mln l (tj. 7,2%
wg GUS) niż w roku 2013.
Tempo wzrostu produkcji w świecie (wg OECD) w 2014 r.
wyniosło ponad 2,6%. Na szczególną uwagę w tym względzie
zasługują kraje rozwijające się oraz Ameryka Południowa, Indie, Nowa Zelandia i USA.
W Polsce głównymi produktami wytwarzanymi z mleka były
przede wszystkim:
• twarogi – 405 tys. t,
• sery – 306 tys. t,
6
NOWA WIEŚ EUROPEJSKA
Ponadto produkowaliśmy tzw. galanterię mleczną i mleko spożywcze. Niestety te dwa ostatnie produkty w mniejszej ilości
(ok. 4-6%) niż w roku 2013.
W roku 2014 odnotowaliśmy drastyczny spadek cen zbytu
artykułów mleczarskich. Co nie oznacza, że o tyle spadły ceny
dla konsumentów, ale to jest już kwestia ,,moralności” handlu,
a zwłaszcza tzw. sieci wielkopowierzchniowych. Największy
spadek cen (rok 2014 do roku 2013) dotyczył odtłuszczonego
mleka w proszku (ok. 35-40%), pełnego mleka w proszku
(ok. 25-30%) oraz masła (ok. 20-30%), serów dojrzewających
(ok. 30), galanterii (ok. 5-10%).
Efektem tego jest znaczne pogorszenie rentowności (netto),
która w pierwszym półroczu 2014 roku wyniosła 1,40% (rok
2013 – I półrocze – 2,73%) i była niższa od analogicznego
okresu roku poprzedniego o około 49%. Należy zakładać, że
za cały rok 2014 wskaźnik rentowności będzie jeszcze niższy.
Biorąc pod uwagę fakt, że spółdzielnie wypłaciły rolnikom
cenę za skupione mleko na poziomie nieco wyższym niż
w roku 2013 tj. ok. 1,37 zł/l przy drastycznym spadku cen
zbytu artykułów mleczarskich, należy zakładać, że wiele
z nich poniosło w 2014 r. straty.
Miniony rok (mimo embarga Federacji Rosyjskiej) był niezły
jeżeli chodzi o eksport produktów mleczarskich. Szacuję (brak
ostatecznych danych), że wartość eksportu produktów
mleczarskich w 2014 roku wyniesie ok. 1800-1850 mln € (tj.
ok. 12% więcej niż w roku 2013).
Najwyższe wskaźniki w eksporcie uzyskaliśmy w następujących produktach:
• mleko w proszku (ok. 165 tys. t) – ok. 170% dynamika,
• mleko w płynie (ok. 390 - 400 tys. t) – ok. 125% dynamika,
• masło (ok. 36 tys. t) – ok. 107% dynamika,
• serwatka w proszku (ok. 260 tys. t) – ok. 104% dynamika,
• galanteria (ok. 110 tys. t) – ok. 101% dynamika,
• sery (ok. 200 tys. t) – ok. 97% dynamika.
W handlu zagranicznym produktami mleczarskimi za rok 2014
uzyskamy saldo dodatnie na poziomie ok. 1 mld Euro.
Zniesienie kwotowania prawdopodobnie przyczyni się do
wzrostu produkcji mleka w Polsce i Unii Europejskiej. Na
pewno z tej sytuacji będą zadowoleni rolnicy, którzy przekraczali swoje limity i płacili kary. Przypomnę, że krajowi rolnicy
płacili już trzykrotnie kary tj. w latach:
- 2005/2006 – 39,00zł/100kg, na łączną kwotę 64 mln €,
- 2012/2013 – 3,23zł/100kg, na łączną kwotę 3,7 mln €,
- 2013/2014 – 29,36zł/100kg, na łączną kwotę 46,4 mln €.
Kwotę przekroczyło ok. 57 tysięcy rolników. Z likwidacji
kwotowania prawdopodobnie nie będą zadowoleni producenci
o mniejszej skali produkcji, a takich jest w Polsce ok. 49 tys.
(na ogólną ich liczbę ok. 140 tys.).
Mimo wielu różnych opinii uważam, że system kwotowania
dawał pewną dozę bezpieczeństwa właśnie dla tych gospodarstw. Jego likwidacja przyczyni się do wcześniejszego
zaprzestania produkcji właśnie w gospodarstwach mniejszych
– siłą rzeczy mniej konkurencyjnych. Nie oznacza to, że
produkcja mleka w Polsce z tego tytułu spadnie. Myślę, że
produkcję małych gospodarstw przejmą większe podmioty.
Rok 2015 na pewno będzie bardzo trudny dla polskiego mleczarstwa i to zarówno dla producentów jak i przetwórców.
Sytuacja będzie zdeterminowana następującymi uwarunkowaniami:
1) sankcje Federacji Rosyjskiej (jak długo będą trwały?),
2) popyt na artykuły mleczarskie – Chiny, Indie oraz kraje
rozwijające się,
W sytuacji niskiego spieniężenia wyprodukowanych artykułów
mleczarskich trudno zakładać, że ceny płacone rolnikom
będą atrakcyjne. Ceny skupu mleka w 2015 r., a zwłaszcza
w I połowie, ukształtują się prawdopodobnie na poziomie 1,201-25 zł/l. Oznacza to, że będą niższe o ok. 20% niż w roku
poprzednim. Należy przy tym pamiętać, że na polskich producentów czekają (do końca września br.) do zapłacenia gigantyczne kary za nadprodukcję.
Według ARR mogą one wynieść 50-80 gr/kg. Łączna kwota,
którą mogą zapłacić w bieżącym roku producenci mleka może
wynieść 800 mln zł, a może i więcej. Jeżeli nie dojdzie do
skutku rozłożenie tej kary na raty (proponujemy 5 lat) to zgodnie z prawem rolnicy muszą uiścić całość tej opłaty na konto
podmiotów skupowych w terminie do końca września.
Podmioty skupowe również mają termin do końca września
bieżącego roku na przekazanie całości środków na konta
Oddziałów Terenowych ARR.
Kraj przekazuje 99% naliczonej kwoty na konto Europejskiego
Funduszu Rolniczego Gwarancji w terminie 16 października30 listopada.
Katarzyna Gajownik - pierwsza Królowa Mleka 2014
i Waldemar Broś – prezes KZSM
źródło: projekt królowa mleka
Rok z Królową Mleka
projekt królowa mleka, utworzony w 2013 roku,
ma na celu wsparcie promocji przemysłu
mleczarskiego w kraju i zagranicą, szerzenie
wiedzy na temat mleka oraz kształtowanie
nawyków konsumenckich. akcja została stworzona
przez magazyn „Forum mleczarskie”,
a jej partnerem strategicznym jest krajowy
związek spółdzielni mleczarskich zw. rew.
WYDANIE 122
7