Nowy wspaniały żołnierz

Nowy wspaniały żołnierz
Ł. Kamieński
Spis treści
Wstęp 11
Podejście 12
Teza 14
Pytania badawcze 15
Układ książki 15
Część pierwsza: konteksty 19
1. Tayloryzm 21
Zarządzanie naukowe 21
Unaukowienie wojny 26
Ponowoczesny duch tayloryzmu 34
2. Wojna jako zarządzanie ryzykiem 36
Paradygmat ryzyka 36
Społeczeństwo ryzyka na wojnie 40
Nowe technologie jako instrumenty zarządzania ryzykiem taktycznym 50
Ryzykowne zarządzanie ryzykiem 51
3. Biotechnologiczne poprawianie człowieka 55
Rewolucja biotech 55
Technologie ciała 60
Wielka konwergencja 62
4. DARPA: agencja „szalonych” naukowców 65
Geneza i rozwój 65
Od systemów komputerowych do symbiozy człowieka i maszyny 68
High-risk, high-payoff 71
5. Fantastyka naukowa czy rzeczywistość? 74
Specyfika gatunku 74
Nauka urzeczywistnia fantastykę 78
Uwaga metodologiczna 83
Część druga: żołnierz (psycho)farmakologiczny 85
1. Wprowadzenie: farmakologizacja wojny 87
2. Zarządzanie czujnością, snem i zmęczeniem 89
Szybka wojna i „przemoc prędkości” 89
Ryzykowne zmęczenie bojowe i operacyjny niedobór snu 93
Psychofarmakologiczne zarządzanie zmęczeniem 100
Dekstroamfetamina 103
Modafinil 115
Ampakiny 121
Leki nasenne nowej generacji 124
Kontrowersje 126
Konkluzja: od podtrzymywania do wzmacniania 129
3. Zarządzanie stresem bojowym i traumą wojenną 134
Niewidzialne rany umysłu 135
Współczesne operacje wojskowe i ryzyko traumy wojennej 139
Zbawienne „terapeutyczne zapominanie”: zapobieganie PTSD 143
Dylematy etyczne 148
Błogosławieństwo: propranolol jako panaceum na traumę wojenną 148
Przekleństwo: propranolol jako ponowoczesny faustowski pakt 153
Konkluzja: w stronę postludzkiej sfarmakologizowanej wojny? 159
4. Zarządzanie spójnością grupową 164
Zaufanie w społeczeństwie 164
Oksytocyna: „hormon zaufania” i „molekuła moralności” 168
Zaufanie: fundament armii 174
Prowadzenie wojny na oksytocynie? 180
Konkluzja: od neurowzmacnianej miłości do kompanii hormonalnych braci 185
5. Zarządzanie rannymi: farmakologia plus 189
Krwawe ryzyko wojny 189
Sztuczna hibernacja: science fiction czy realna szansa? 194
Życiodajna krew 198
Ratujące życie roboty-medycy 201
Konkluzja: biotechnologicznie regenerowani żołnierze 204
6. Konkluzja: od farmakologizacji społeczeństwa do farmakologizacji armii 208
Część trzecia: żołnierz cyborgiczny 213
1. Wprowadzenie: narodziny cyborga 215
2. Zarządzanie personelem: neurobiologia, chipy i biosensory 220
(Neuro)rekrutacja: poszukiwanie neurobiologicznie idealnych żołnierzy 220
Zautomatyzowana identyfikacja i lokalizacja 225
Od zautomatyzowanego łańcucha dostaw... 225
...do chipowych społeczeństw i zachipowanych żołnierzy 230
Biosensory: monitorowanie ciała 241
Konkluzja: zidentyfikowani, oznakowani, monitorowani 245
3. Zarządzanie zdolnościami kognitywnymi: żołnierz neuromodelowany 247
Elektryczność i medycyna 248
Stymulacja inwazyjna mózgu 250
Stymulacja nieinwazyjna mózgu 252
Konkluzja: neuromodelowani żołnierze 256
4. Zarządzanie zmęczeniem i wydajnością: egzoszkielet 261
Ciężar wojny 261
Wizje science fiction: od humanoidalnej maszyny parowej do Iron Mana 270
Nauka i technika: od świata science fiction do prototypów 272
Żołnierz przyszłości: Iron Man nadchodzi 275
Konkluzja: zjednoczenie człowieka z maszyną? 282
5. Zarządzanie inwalidztwem: bioniczne protezy 289
Ludzki koszt wojny: okrutnie rozczłonkowane ciało żołnierza 289
Rekonstrukcja ciała: od protez drewnianych do mioelektrycznych 293
Od amerykańskiej wojny domowej do I wojny światowej 296
Sztuczne kończyny w drugiej połowie XX wieku 303
Rewolucja zarządzana przez DARPA: narodziny bionicznego człowieka? 305
Ręka Luke’a 309
Bioniczny cud techniki 311
Od uzdrawiania do wzmacniania 317
Proteza jako symbol i metafora 321
Konkluzja: bioniczna proteza jako instrument zarządzania ryzykiem 323
6. Kreowanie nadludzkich możliwości: interfejs mózg-maszyna 327
Człowiek plus: interfejsy mózg-komputer i mózg-maszyna 327
Kognitywny kokpit: od Pilot’s Associate do AugCog 331
Nieuświadomiona percepcja: superanalitycy zdjęć i lornetka Luke’a 336
Sterowanie maszynami za pomocą myśli 339
Od gier komputerowych i gadżetów do dronów 340
Od interfejsu mózg-maszyna do interfejsu mózg-mózg 344
Mózgi sprzężone 344
Rewolucja w komunikacji wojskowej: „bezgłośna mowa” i hełmy myślowe 346
Konkluzja: w oczekiwaniu na wojskowego awatara 348
Przekraczanie granic technicznych i etycznych 348
Kabinowi wojownicy 351
Marzenia o wojskowym awatarze 355
7. Konkluzja: od człowieka do hybrydy 358
Część czwarta: Żołnierz genetyczny 365
1. Wprowadzenie: genetyzacja medycyny, społeczeństwa i armii 367
Od grochu do ludzkiego genomu 367
Mistycyzacja genu 370
Genetyzacja społeczeństwa 373
2. Zarządzanie personelem: profilowanie genetyczne 382
Sportowcy i żołnierze 382
Profilowanie genetyczne żołnierzy 385
Profilowanie negatywne i groźba dyskryminacji 386
Profilowanie pozytywne: w poszukiwaniu genotypu idealnego żołnierza 390
Farmakogenetyka na usługach armii 396
Konkluzja: ryzyko genetycznej dyskryminacji 398
3. Zarządzanie zdolnościami i zachowaniem: modyfikacje genetyczne 404
Interwencje genetyczne 404
Od genoterapii do poprawiania: genetyczne przeprogramowywanie żołnierzy 406
Konkluzja: ryzyko i dylematy etyczne 413
4. Zarządzanie rannymi: klonowanie 420
Klonowanie terapeutyczne: zarządzanie rannymi i medycyna regeneracyjna 423
Od inżynierii genetycznej do biologii syntetycznej 427
Konkluzja: strach przed klonowaniem 428
5. Konkluzja: od memów do genów 430
Zakończenie 439
Nowy wspaniały żołnierz i nowa wspaniała wojna circa 2040 441
Nieprzewidywalność, przypadkowość i ryzyko 445
Kompleks Frankensteina 449
Asymetria: o wygrywaniu bitew i przegrywaniu wojen 452
Humanizm, transhumanizm, posthumanizm 454
Kondycja (post)ludzka 460
Od posthumanizmu do filozofi i techniki Martina Heideggera 462
Spis tabel i wykresów 467
Bibliografia 469
Indeks 519