Opera i balet

Kod przedmiotu/modułu
D2-12/2012
D2-08/2013
Nazwa przedmiotu/modułu
Opera i balet
Kierunek
Dyrygentura
Specjalność
Nie dotyczy
Typ studiów
II stopnia
Wymagania wstępne
Opanowanie
podstawowej
literatury
symfonicznej
oraz
podstawowych zasad komunikacji ruchowej na linii dyrygent zespół
Wymagania końcowe
Wykazanie odmienności stylistycznej dzieł poszczególnych epok
historycznych od monodii akompaniowanej po dzieła XX wieku.
Nauczenie specyficznej umiejętności dyrygowania recytatywem
„accompagnato” oraz zrozumienie istoty recytatywu „secco”. Stałe
doskonalenie techniki dyrygenckiej ze zwróceniem szczególnej
uwagi na polifonizację rąk i bardzo charakterystyczny sposób
prowadzenia akompaniamentu dla śpiewaków, chóru. Zwrócenie
uwagi na niezwykle ważny element jakim jest tempo dla tancerza, co
związane jest z podstawowymi figurami tanecznymi, możliwościami
technicznymi, budową fizyczną, a więc fizyką ruchu tancerza.
Cele przedmiotu/modułu
Wykazanie odmienności stylistycznej dzieł poszczególnych epok
historycznych od monodii akompaniowanej po dzieła XX wieku.
Nauczenie specyficznej umiejętności dyrygowania recytatywem
„accompagnato” oraz zrozumienie istoty recytatywu „secco”. Stałe
doskonalenie techniki dyrygenckiej ze zwróceniem szczególnej
uwagi na polifonizację rąk i bardzo charakterystyczny sposób
prowadzenia akompaniamentu dla śpiewaków, chóru. Zwrócenie
uwagi na niezwykle ważny element jakim jest tempo dla tancerza, co
związane jest z podstawowymi figurami tanecznymi, możliwościami
technicznymi, budową fizyczną, a więc fizyką ruchu tancerza.
Treści kształcenia
Studenci rozpoczynają zajęcia przedmiotu od realizacji
następujących dzieł oratoryjnych /Mozart Requiem, Dvorak Requiem
lub Stabat Mater, Pergolesi Stabat mater/ obdarzonych niezwykłym
ładunkiem dramatycznym, co jest niebagatelne na drodze
poznawania zagadnień dramaturgii sceny oraz współpracy na linii
dyrygent orkiestra, soliści, chór i balet. Kolejnym etapem jest
poznawanie stylów w operze i dyrygowanie wybranymi dziełami.
Ich dobór i ilość zależna jest od indywidualnych predyspozycji danej
jednostki. Ze względu na bogatą dramaturgię dzieł oratoryjnych
1
wielu reżyserów i choreografów realizuje przy pomocy baletu wiele
scen lub całe dzieła.
Z dzieł operowych wymieniam przede wszystkim dzieła Mozarta:
Czarodziejski flet, Cyrulik sewilski, Wesele Figara, Moniuszko:
Straszny dwór, Halka, Verdi: Traviatta, Rigoletto, Puccini: Madame
Butterfly, Tosca, a więc dzieła najbardziej znane i najczęściej
wykonywane w teatrach operowych. Dzieła baletowe: Delibes:
Coppelia, Adam: Giselle, Czajkowski: Jezioro łabędzie. Podczas
kształcenia zwracam szczególna uwagę na następujące elementy: 1)
nabycie umiejętności budowania dramaturgii sceny, budowanie
napięć w utworach scenicznych oraz stałą obserwację rytmu postaci
scenicznych, 2) specyfikę tempa w utworze scenicznym
dostosowanym do rytmu postaci. Tak solistów jak i chóru i baletu, 3)
nieustanne kontrolowanie /na każdych zajęciach/ wyrazistości
schematu dyr. prawej ręki /ze względu na różne odległości przekazu/
oraz oddzielenie jej od lewej. Przy tym wyczucie przestrzeni,
sugestywność przedtaktów oraz świadomość, że artyści sceny mają
bardzo różne balasty w postaci rekwizytów, dekoracji, układów
choreograficznych. Są to niebagatelne zagadnienia zupełnie inne niż
dyrygowanie statycznymi utworami w sali koncertowej.
Zamierzone efekty kształcenia
w zakresie wiedzy:
−
posiadać gruntowną znajomość standardowego repertuaru
symfonicznego, operowego i baletowego i związanych z
nim tradycji wykonawczych, poszerzoną o znajomość
najnowszych dzieł
muzycznych ze
szczególnym
uwzględnieniem twórczości kompozytorów polskich
−
posiadać głębokie zrozumienie wzajemnych relacji
pomiędzy teoretycznymi i praktycznymi elementami
studiów oraz zdolność do integrowania nabytej wiedzy,
w zakresie umiejętności:
−
dysponować wysoko rozwiniętą wrażliwością artystyczną
umożliwiającą tworzenie, realizowanie i wyrażanie
własnych koncepcji artystycznych w oparciu o
wypracowaną technikę manualną gwarantującą swobodny i
czytelny przekaz intencji, emocji oraz innych środków
wyrazu artystycznego
−
uzyskać zdolność do samodzielnej interpretacji dzieł
muzycznych wszystkich epok i stylów w oparciu o własne
twórcze motywacje i inspiracje na wysokim poziomie
profesjonalizmu, zgodnie z wymaganiami stylistycznymi
−
uzyskać zdolność do samodzielnej interpretacji dzieł
muzycznych z wykorzystaniem wiedzy teoretycznej
dotyczącej elementów dzieła muzycznego i obowiązujących
wzorców formalnych
−
posiadać praktyczną umiejętność profesjonalnych realizacji
powszechnie wykonywanego repertuaru symfonicznego i
2
operowego
z
uwzględnieniem
dzieł
najnowszymi technikami notacji muzycznej
zapisanych
−
posiadać umiejętność pamięciowego opanowania partytur
powszechnie wykonywanego repertuaru symfonicznego i
operowego
−
posiadać umiejętności techniczne pozwalające na
profesjonalną realizację w zespole szerokiego repertuaru
symfonicznego i operowego z uwzględnieniem dzieł
zapisanych najnowszymi technikami notacji muzycznej
−
posiadać umiejętność szybkiego odczytania i opanowania
pamięciowego partytury, ze świadomym zastosowaniem
różnych typów pamięci muzycznej
−
poprzez znajomość nagrań i innych materiałów archiwalnych
posiada umiejętność swobodnego i dowolnego (zakładanego
przez kompozytora poprzez odpowiedni zapis) realizowania
materiału muzycznego.
w zakresie kompetencji społecznych:
Formy kształcenia
(np. wykład/ćwiczenia/inne)
−
artystyczną postawą potwierdzać swą samodzielność i
kompetencje do zdecydowanego działania na rzecz szeroko
pojętej animacji w obszarze kultury muzycznej, być
gotowym do publicznej prezentacji swoich wysokich
umiejętności, do podejmowania nowych i oryginalnych
inicjatyw artystycznych a także to profesjonalnego zapisu
archiwalnego wykonywanych dzieł. Stać się w pełni
kompetentnym i samodzielnym artystą – dyrygentem
rozwijającym się przez całe życie
−
stymuluje działania artystyczne w zakresie szeroko
pojętej kultury (podejmowanie projektów o charakterze
interdyscyplinarnym
lub
też
wymagających
współpracy z przedstawicielami innych dziedzin sztuki
i nauki),
−
posiadać zdolność koordynacji przedsięwzięć i projektów
interdyscyplinarnych w zakresie sztuki, wykorzystując
mechanizmy psychologiczne wspomagające podejmowane
działania
Wykład i zajęcia praktyczne 2 godz. w tyg.
Udział w zajęciach na wydziale wokalnym oraz na próbach w
operze.
Rok
I
II
3
Punkty ECTS (nakład pracy Semestr
studenta
niezbędny
do
osiągnięcia
zamierzonych
Punkty ECTS
efektów kształcenia)
1
2
3
4
Tok 2012
3
3
3
3
Tok 2013
3
3
4
4
2
2
2
2
zst
egz
zst
egz
Ilość godzin w
tygodniu
Rodzaj
zaliczenia
Legenda
zal – zaliczenie; zst – zaliczenie ze stopniem; egz –
egzamin; ekm – egzamin komisyjny
Kryteria oceny
Wynikają one z zainteresowań studenta formami scenicznymi, w
których podczas dwóch lat studiów powinien się odnaleźć. Studenci
wykazujący szczególne zainteresowanie formami scenicznymi biorą
udział w charakterze asystenta dyrygenta podczas realizacji dzieł
scenicznych na wydziale wokalnym. W ostatnich latach wyróżnieni
studenci dyrygowali następującymi przedstawieniami: Włoszka w
Algierze Rissiniego, Wesele Figara Mozarta, Rinaldo Haendla,
Wesołe kumoszki z Windsoru Nicolaia. Były to spektakle oceniane
przez komisję na wydziale I w ramach spektakli dyplomowych.
Literatura
L. Rotbaum Opera i jej kształt sceniczny
R. Rolland Z pierwszych wieków opery
B. Horowin Teatr operowy
J. Chomiński Formy sceniczne. Tom IV. Opera i balet.
Wyd zbiorowe Kronika opery
W. Wermińska Na obu półkulach
J. Waldorff Jan Kiepura
Wydawnictwo Jubileuszowe Opery Wrocławskiej
Język wykładowy
polski, niemiecki, rosyjski, włoski
Prowadzący
prof. Tadeusz Zathey
Uwagi
Studenci którzy wykazują zainteresowanie formami scenicznymi
biorą udział w otwartych próbach scenicznych w operze
wrocławskiej.
4
5