Jak uprawiac czosnek cz.1

JAK UPRAWIAĆ CZOSNEK (cz. I)
Czosnek pochodzi z Azji Centralnej i jest jedna z najstarszych roślin użytkowych,
towarzyszących człowiekowi od ponad 5 tys. lat.
Ta wyjątkowa roślina o dużych właściwościach bakteriobójczych i antybiotycznych, posiada
również właściwości przeciwrakowe. Działa również żółciopędnie, przeciwmiażdżycowo,
obniża ciśnienie krwi, działa ogólnie wzmacniająco i uodparniająco.
W kuchni czosnek stosowany jest jako przyprawa, najczęściej do potraw mięsnych i sałatek
oraz do kwaszenia ogórków.
Czosnek jest rośliną mającą umiarkowane wymagania klimatyczne.
Jest wytrzymały na niskie temperatury. Posadzony jesienią dobrze zimuje w gruncie. Wpływ
temperatury na wyrastanie czosnku jest ściśle związany z wpływem światła. Tworzenie
główek jest stymulowane przez długi dzień. I wysoką temperaturę, po wcześniejszym
działaniu niskiej temperatury w czasie przechowywania czosnku jarego lub zimowania w polu
czosnku ozimego.
Czosnek jest warzywem o dużych wymaganiach wodnych, dlatego należy go uprawiać w
pobliżu rzek lub w rejonach o dużej ilości opadów. W latach o małych opadach deszczu w
celu uzyskania wysokiego plonu, trzeba nawadniać plantacje od połowy maja do połowy
czerwca.
Wysoki plon można uzyskać tylko na glebach żyznych o dużej zawartości próchnicy, dobrze
zatrzymujących wodę, ale nie podmokłej. Najlepsze pod jego uprawę są czarnoziemy, lessy,
mady i czarne ziemie.
Najlepszym przedplonem dla czosnku są zboża, trawy, mieszanki zbóż z motylkowym, groch,
fasola i ogórki wczesne. Nie należy uprawiać czosnku po sobie, po innych warzywach
cebulowych, roślinach porażonych nicieniami lub fuzariozą, roślinach wyczerpujących
składniki pokarmowe z gleby (np. buraki cukrowe i pastewne, późna kapusta , kalafiory),
przedplonach zachwaszczonych perzem, ostem, podbiałem i innymi chwastami wieloletnimi.
Odpowiednia wartość pH dla uprawy czosnku wynosi 6,5 - 7,0.
Czosnek dobrze reaguje na nawożenie organiczne na glebach żyznych można go uprawiać w
drugim roku po oborniku, na słabszych – w pierwszym. Przy sadzeniu jesienią obornik daje
się pod przedplon, a przy sadzeniu wiosna dobrze rozłożony obornik przyoruje się wczesna
jesienią. Dawki tego nawozu mogą dochodzić do 60 t/ha. Można go jednak zastąpić dobrym
kompostem lub nawozami zielonymi.
Nawożenie mineralne jest uzależnione od zasobności gleby i jej żyzności. Zalecane dawki
makroelementów wynoszą (na 1 ha): 90 – 13 kg azot, 120 – 170 kg potasu, około 60 – 80 kg
fosforu, przy czym nawozy azotowe zaleca się wysiewać w trzech dawkach: 1/3 przed
sadzeniem, pozostałe 2/3 w dwóch dawkach pogłównie – pierwszą po wschodach roślin i
drugą – na przełomie maja i czerwca. Czosnek dobrze reaguje na nawożenie dolistne (np.
Florovitem w stężeniu 0.3%), szczególnie w okresie suszy wiosennej.
W uprawie czosnku przeważają lokalne ekotypy, charakteryzujące się dużymi
właściwościami
ciami adaptacyjnymi do lokalnych warunków uprawy. W handlu znajdują
znajduj się
krajowe odmiany czosnku.
W krajowym rejestrze odmian znajdują się polskie odmiany czosnku wytwarzające
wytwarzaj
pędy
kwiatostanowe przeznaczone do uprawy z sadzenia jesiennego:
•
•
•
•
•
ARKUS,
HARNAŚ,
HUZAR,
MEGA,
ORNAK.
Termin sadzenia ozimych form czosnku przypada od połowy października
października do połowy
listopada. Należy go uzależnić
żnić od warunków atmosferycznych i dobraćć go tak aby rośliny
ro
zdążyły się ukorzenićć przed mrozami. Nie powinny się
si jednak w tym czasie nadmiernie
rozwinąć, gdyż byłyby bardziej wrażliwe
wra
na niską temperaturę i mogłyby wymarznąć.
wymarzn
Gleba pod jesienne sadzenie czosnku powinna być
by starannie uprawiona. Przynajmniej miesiąc
miesi
przed sadzeniem powinna zostać wykonana orka głęboka (25 – 30 cm), najlepiej
pogłębiaczem. Potem należy
ży wykonać
wykona bronowanie. Ponowne bronowanie wykonujemy przed
sadzeniem, możemy je zastąpić
ąpić, na glebach cięższych
szych płytkim spulchnieniem glebogryzarką.
glebogryzark
Do sadzenia przeznacza sięę ząbki ze zdrowych główek, bez śladów
ladów uszkodzeń
mechanicznych i żerowania
rowania szkodników, nieporażonych
niepora onych przez nicienie i choroby grzybowe.
Dzielenie główek na ząbki powinno przeprowadzać
przeprowadza się bezpośrednio
rednio przed sadzeniem.
Ząbki
bki czosnku ozimego sadzimy na głębokość
gł
5 – 7,5 cm (bez ściółkowania,
ciółkowania, a przy
zastosowaniu ściółki na 2,5 cm. Ściółkowanie stosuje się w celu utrzymania wilgotności
wilgotno
gleby, uniknięcia
cia nadmiernego zachwaszczenia, a w przypadku czosnku ozimego stanowi
dodatkowo ochronę przed przymrozkami.
Ząbek od ząbka
bka umieszczamy w odległości
odległo 5 cm, a odległość między rzędami
ędami powinna
wynosić 15 – 20 cm.
Czosnek podobnie jak cebula jest wrażliwy
wra liwy na zachwaszczenie. Aby zabezpieczyć
zabezpieczy plantacje
czosnku z jesiennego sadzenia przed chwastami należy
nale wykonać zabieg jednym z preparatów
Stomp 330 EC lub Golden Pendimet 330 EC. Zabieg
Zabieg zwalcza chwasty jednoroczne w fazie
kiełkowania, wschodów i liścieni.
ścieni. Oprysk wykonać
wykona na wilgotną glebę.
ę Jeśli
śli nie wykonano
zabiegu zwalczającego
cego chwasty bezpośrednio
bezpo rednio po sadzeniu to do 14 dnia po posadzeniu
ząbków czosnku można
żna zwalczać też chwasty jednoroczne za pomocą Afalonu
Dyspersyjnego 450 SC.
Anna Cieszyńska
Sekcja Ogrodnictwa