Nr 5 - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

AIRCLIM-NEWS
NR 5, WRZESIEŃ 2009
SŁOWO OD KOORDYNATORA
NA DRODZE DO ADAPTACJI
DO ZMIAN KLIMATU
W dniach 17 - 18 czerwca br. w Budapeszcie odbyły się warsztaty
na temat „Krajowych Strategii Adaptacji do Zmian Klimatu”,
zorganizowane w ramach ERA-NET CIRCLE CA, których celem
było dokonanie przeglądu strategii adaptacyjnych i najlepszych
praktyk adaptacyjnych krajów Unii Europejskiej.
Szanowni Pań stwo,
„Wyzwanie, jakim są zmiany klimatyczne i sposób
w jaki stawiamy mu czoła zdefiniuje nas, naszą erę
i w ostatecznym rozrachunku, nasze światowe dziedzictwo” – powiedział Sekretarz Generalny ONZ,
Ban Ki-Moon.
W Polsce w tym roku opady deszczu spowodowały ogromne straty
niszcząc drogi, mosty, sieć wodociągową i kanalizacyjną, domy
i gospodarstwa oraz powodując straty w plonach. Nawalne deszcze,
silne burze, podtopienia, trąby powietrzne, susze, to zjawiska ekstremalne coraz częściej występujące w Polsce, których intensywność
może wzrosnąć w przyszłości w wyniku zmian klimatycznych. Władze
lokalne prowadzą działania doraźne, aby pomóc mieszkańcom terenów objętych szkodami.
Wiedza o problemach związanych ze zmianami klimatycznymi
i o działaniach adaptacyjnych na poziomie regionalnym i lokalnym
wciąż nie jest wystarczająca. Brak jest przede wszystkim lokalnych
ocen potencjalnych skutków tych zmian. Przykładem mogą być
miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, które powinny
brać pod uwagę skutki zmian klimatycznych podczas kwalifikowania
terenów pod zabudowę.
W większości krajów Unii Europejskiej proces przygotowania do
wdrożenia zapisów „Białej Księgi” jest bardzo zaawansowany, zarówno na poziomie rozpoznawania oddziaływania zmian klimatu, jak
i na płaszczyźnie politycznej. Na tym tle nasze krajowe działania są
mizerne. Specjaliści ostrzegają, że koszty kontynuacji niefrasobliwego
podejścia i niedostrzegania problemu będą wyższe niż koszty
przeciwdziałania i adaptacji. Istnieje więc pilna potrzeba opracowania
długoterminowej polityki przystosowania się do zmian klimatycznych
i zabezpieczenia stosownych środków finansowych na inwestycje
związane z jej wdrażaniem.
Oprócz strategii adaptacji sektora społeczno-gospodarczego do zmian
klimatu konieczne są szczegółowe badania naukowe oraz informowanie społeczeństwa o ich wynikach. Udostępnianie wyników tych
badań jest niezwykle ważnym działaniem jeżeli chcemy się w pełni
zaangażować i upodmiotowić opinię publiczną w procesie zapobiegania i łagodzenia skutków zmian klimatu.
dr Janina Fudała
Kierownik Sieci AIRCLIM-NET
W TYM NUMERZE
Przedstawiono strategie adaptacyjne: Finlandii, Francji, Holandii,
Niemiec, Hiszpanii, Węgier, Danii i Wielkiej Brytanii oraz dodatkowo wyniki prac prowadzonych w Szwecji i Turcji.
Podstawę do dyskusji nad problemami adaptacji do zmian klimatu w tych krajach stanowiły wyniki projektu PEER „Europe
adapts to climate change: Comparing National Adaptation
Strategies”. Projekt PEER był realizowany przez wiele instytutów
naukowych i 4,8 tys. pracowników, a budżet wynosił 400 mln Euro.
W jego ramach opracowano cały szereg „case studies”. Dokonano
m.in. inwentaryzacji i opisu istniejących strategii krajowych oraz
opracowań na temat adaptacji.
EUROPEJSKIE STRATEGIE ADAPTACJI
Strategie lub polityki adaptacyjne mają już prawie wszystkie
kraje Europy Zachodniej, Skandynawia, Kraje Bałtyckie oraz niektóre kraje południowej Europy. Strategie zostały przyjęte przez
rządy ośmiu państw. W końcowej fazie opracowania są strategie dla sześciu krajów. Siedem krajów ma oceny oddziaływania
zmian klimatu.
Generalnie strategie mają charakter ogólnych zaleceń i dotyczą
oddziaływania zmian klimatu na gospodarkę. W niektórych
przypadkach obejmują one także plany działań adaptacyjnych.
Mają albo bardzo szeroki zakres obejmujący wiele dziedzin życia albo ograniczają się tylko do wybranych sektorów, regionów
lub dziedzin.
WCIĄŻ ZA MAŁO BADAŃ NAUKOWYCH
Kluczową rolę odgrywają badania naukowe stanowiące
podstawę do przygotowania polityki adaptacyjnej, zwłaszcza
na poziomie regionalnym i lokalnym. Jest ich wciąż za mało.
Bardzo istotnym problemem jest przygotowanie społeczeństwa
i w tym celu niezbędne są intensywne działania komunikacyjne służące kształtowaniu świadomości społecznej. Ponadto
konkretne plany działania, mechanizmy, wskaźniki wdrażania
i oceny wymagają jeszcze dalszych opracowań. Wydaje się, że
większą trudność stanowi rozwiązanie problemów politycznych
niż technicznych adaptacji do zachodzących zmian klimatu.
POLSKA STRATEGIA ADAPTACJI
Na drodze do adaptacji do zmian klimatu – str. 1
Instalacje spalania paliw stałych małej mocy SCIs - dyrektywa
2005/32/WE Ecodesign o ekoprojektowaniu urządzeń zużywających energię – część II – str. 2
Zmiany klimatu – aspekt zdrowotny – str. 3
Nowości z sieci – str. 4
W większości krajów Unii Europejskiej proces przygotowania do wdrożenia zapisów „Białej Księgi” jest bardzo zaawansowany zarówno na poziomie rozpoznawania oddziaływania zmian klimatu, jak i na płaszczyźnie politycznej.
Na tym tle działania podejmowane w Polsce są zupełnie
nieadekwatne.
AIRCLIM-NEWS NR 5/2009
STR. 1
Konieczne jest skoordynowanie rozproszonych działań i ukierunkowanie ich na przyszłą strategię adaptacyjną. W tym celu
w pierwszym etapie należy zebrać wyniki już przeprowadzonych badań i dokonać inwentaryzacji rozproszonych działań.
Spośród prezentowanych w Budapeszcie strategii dwie wydają
się być interesujące z punktu widzenia przygotowania strategii
dla Polski: niemiecka i fińska. Niemieckie podejście koncentruje
się na wdrażaniu działań adaptacyjnych na poziomie regionalnym. Fińska strategia jest bardzo obszerna i wszechstronna,
choć ze zrozumiałych względów skupia się przede wszystkim na
sektorze leśnym, rybołówstwie i turystyce.
Strategie adaptacyjne: Finlandii, Francji, Holandii, Niemiec, Hiszpanii, Węgier, Danii
i Wielkiej Brytanii dostępne są na stronie internetowej:
www.circle-era.net/results/circle-nas-workshop/
Prof. dr hab. Maciej Sadowski
Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa
CIRCLE (Climate Impact Research Coordination for a Larger Europe)
to sieć naukowa finansowana przez Unię Europejską. Jej celem jest
skoordynowanie w Europie krajowych programów badawczych w zakresie zmian klimatu. CIRCLE skupia się głównie na szacowaniu skutków zmian klimatu, wrażliwości na zmiany, adaptacji oraz monitoringu
i modelowaniu. W skład sieci wchodzi 20 partnerów i 7 obserwatorów.
Sieć AIRCLIM-NET od 2005 roku uczestniczy jako obserwator w Programie ERA-NET CIRCLE.
Więcej informacji: www.circle-era.net
Projekt PEER (Partnership for European Environmental Research) jest
światowym liderem w dziedzinie integracji wiedzy i doświadczenia
w zakresie zrównoważonego rozwoju, powstał z inicjatywy pięciu czołowych ośrodków badawczych w Europie. Obecnie PEER liczy siedmiu
członków, zatrudniających łącznie 4,7 tys. osób.
Misja PEER:
budowanie strategicznego partnerstwa z najważniejszymi europejskimi ośrodkami badawczymi,
wprowadzenie do Europejskiej Przestrzeni Badawczej, podniesienie
poziomu wiedzy na rzecz zrównoważonego rozwoju,
wspieranie innowacyjnych i interdyscyplinarnych badań przekrojowych w celu wsparcia krajowych i europejskich decydentów
politycznych, przedstawicieli przemysłu i społeczeństwa.
środowisku (np. produktów charakteryzujących się niższym
zużyciem energii i materiałów oraz możliwością odzysku lub
bezpiecznego unieszkodliwienia po zakończeniu eksploatacji).
Zapisy dyrektywy 2005/32/WE jednoznacznie zwracają uwagę na produkty, które mają duży udział w zużywaniu zasobów
naturalnych i energii we Wspólnocie oraz oddziałują w różnym stopniu na środowisko:
(2) Produkty wykorzystujące energię („PWE”) mają duży
udział w zużywaniu zasobów naturalnych i energii we Wspólnocie. Wywierają one również innego rodzaju poważny wpływ
na środowisko. W przypadku przeważającej większości kategorii produktów dostępnych na rynku wspólnotowym można
zaobserwować bardzo zróżnicowany stopień wpływu na środowisko, mimo iż mają one podobne parametry funkcjonalne.
W celu zrównoważonego rozwoju, należy zachęcać do ciągłej
poprawy ogólnego wpływu tych produktów na środowisko,
w szczególności przez określenie głównych źródeł negatywnych wpływów na środowisko oraz unikanie przenoszenia
zanieczyszczeń, o ile poprawa taka nie wiązałaby się z nadmiernymi kosztami.
(3) Ekoprojekt dla produktów jest podstawowym czynnikiem
w strategii Wspólnoty dotyczącej Zintegrowanej Polityki Produktowej. Jako podejście zapobiegawcze, mające na celu optymalizację oddziaływania produktów na środowisko przy
zachowaniu ich cech funkcjonalnych, daje rzeczywiste nowe
możliwości producentom, konsumentom oraz całemu społeczeństwu [1].
Założono, że w ramach Dyrektywy 2005/32/WE zostaną stworzone ramy dla ustalania wymogów w zakresie
ekoprojektowania w pierwszej kolejności dla takich grup
produktów jak: kotły gazowe i olejowe [2] i podgrzewacze
wody [3], sprzęt elektryczny i elektroniczny wyposażony
w funkcję „czuwania”, sprzęt biurowy np. kopiarki, odbiorniki telewizyjne, ładowarki do akumulatorów, silniki elektryczne i pompy, systemy oświetlenia biurowego i ulicznego,
sprzęt chłodniczy, urządzenia pralnicze, urządzenia klimatyzacyjne. Prace studialne dla poszczególnych grup produktowych stopniowo zbilżają się do końca, a proces konsultacji
i przygotowania propozycji rekomendacji jeszcze trwa.
Więcej informacji: www.peer-initiative.org
INSTALACJE SPALANIA PALIW STAŁYCH MAŁEJ
MOCY SCIs - DYREKTYWA 2005/32/WE ECODESIGN
O EKOROJEKTOWANIU URZĄDZEŃ ZUŻYWAJĄCYCH
ENERGIĘ CZ. II
Dyrektywa 2005/32/WE [1] określa zasady i kryteria służące
do ustalenia szczegółowych wymagań stawianych urządzeniom wykorzystującym energię (głównie energię elektryczną,
ale też paliwa kopalne i odnawialne; jej przepisy nie odnoszą się do środków transportu). Głównym celem dyrektywy
jest z jednej strony harmonizacja przepisów dotyczących
projektowania takich urządzeń (w celu uniknięcia zakłóceń
w swobodnym przepływie produktów), z drugiej skłonienie
producentów do takiego projektowania swoich produktów,
które uwzględniałoby potrzeby ochrony środowiska i przyczyniało się do wytwarzania produktów bardziej przyjaznych
Rys. 1. Emisja pyłu (TSP) różnych urządzeń grzewczych opalanych węglem i biomasą.
Dyrektywą objęte zostały także urządzenia grzewcze małej
mocy opalane paliwami stałymi – węglem i biomasą [4].
Prace obejmują analizę obowiązujących standardów testowania, wymagań energetyczno-emisyjnych, analizę rynku
urządzeń, technik i technologii oraz BAT w odniesieniu do
wszystkich grup SCIs o mocy poniżej 500kW,
AIRCLIM-NEWS NR 5/2009
STR. 2
zgodnie z funkcją, jaką mają spełniać te urządzenia:
ogrzewanie pomieszczenia – kominki, piece ceramiczne,
piece żeliwne, zautomatyzowane piece opalane peletami, itp.,
ogrzewanie budynku w systemie c.o; ogrzewanie i przygotowanie c.w.u. – kotły ręcznie i automatycznie zasilane
paliwami stałymi,
przygotowanie posiłków bez równoczesnego ogrzewania
pomieszczenia i przygotowania c.w.u. – pieco-kuchnie,
kuchnie, itp.
Wstępna analiza dostępnych na rynku europejskim SCIs
o mocy poniżej 500 kW wykazuje, że rozwój stosowanych
technik i konstrukcji SCIs w powiązaniu z automatyzacją procesu jego sterowaniem i kontrolą pozwalają na stwierdzenie,
że zarówno biomasa jak i węgiel mogą być surowcem dla
czystszych technologii spalania w sektorze indywidualnego
i komunalnego ogrzewnictwa, Rys. 1 – 2.
ZMIANY KLIMATU – ASPEKT ZDROWOTNY
Intensywne fale upałów, silne mrozy, susze, powodzie, huragany, o których coraz częściej informują media, są interpretowane
jako skutki zmian klimatu. W opublikowanym niedawno Czwartym Raporcie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu
(IPCC) podkreślono, że zmiany klimatyczne mają niekorzystny
wpływ nie tylko na działalność człowieka, ale także na jego
zdrowie. Skutki wpływu klimatu na zdrowie, jak również bezpośrednie działanie i modyfikację wpływu na środowisko, społeczeństwo i system zdrowotny, analizowano zgodnie z przedstawionym schematem.
Oddziaływanie zmian klimatu na zdrowie i równoczesnie bezpośrednie działanie i modyfikacja wpływu na środowisko, społeczeństwo i system zdrowotny.
Źródło: (IPCC Fourth Assessment Report, 2007)
Rys. 2. Emisja CO z różnych urządzeń grzewczych opalanych węglem i biomasą.
Oczekiwania wiązane z implementacją dyrektywy 2005/32/
WE w odniesieniu do SCIs opalanych paliwami stałymi,
w zakresie poprawy efektywności energetycznej, związane są
z wprowadzeniem obligatoryjnych zunifikowanych standardów minimalnych efektywności energetycznej oraz dopuszczalnych poziomów emisji zanieczyszczeń. Na uwagę zasługuje również problem niezbędnych zmian w normalizacji
w zakresie efektywności energetycznej i ekologicznej SCIs,
w tym aktywnego udziału w tworzeniu nowych standardów badania i szybkiego przenoszenia na grunt polski tych
norm, które zostały już stworzone i uznane w UE. Unifikacja
standardów winna się przyczynić do promowania konkurencyjności polskich produktów w grupie kotłów c.o., pieców
i kominków opalanych stałymi biopaliwami i paliwami węglowymi. Prace studialne jeszcze trwają, zainteresowanych postępem prac w projekcie dotyczącym przygotowania założeń do
wdrożenia Dyrektywy 2005/32/WE Ecodesign o ekoprojektowaniu urządzeń zużywających energię w odniesieniu do
instalacji spalania małej mocy zużywających paliwa stałe
(SCIs) – węgiel i biomasę zapraszam do odwiedzania strony
www.ecosolidfuel.org [5].
Bibliografia
[1] Dyrektywa 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 2005 r. ustanawiająca
ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię.
[2] http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2005:191:0029:0058:PL:PDF.
[3] http://www.ec.europa.eu/dgs/energy_transport/tenders/doc/2007/s1_000055_specifications_en.pdf
[4] http://www.ecohotwater.org/
[5] http://www.ecosolidfuel.org/
[6] Mudgal S., Turunen L., Roy N., Stewart R., Woodfield M., Kubica K., Kubica R.; Preparatory Studies
for Ecodesign Requirements of EuPs (II) Lot 15 Solid Fuel Small Combustion Installations.
dr Krystyna Kubica, Politechnika Śląska, Instytut Techniki Cieplnej, Gliwice
e-mail: [email protected]
Klimat Ziemi gwałtownie się ociepla, szczególnie w ostatnim
50-leciu. Od 1850 r. średnia temperatura wzrosła o 0,76°C.
Według IPCC w efekcie anomalii pogodowych takich jak ekstremalne temperatury, susze, ulewne deszcze czy huragany,
co roku ginie na świecie kilkaset tysięcy ludzi.
Latem 2003 r., klęski upałów w Europie Zachodniej spowodowały 35 tys. dodatkowych zgonów głównie we Włoszech,
Portugalii, Niemczech, Hiszpanii, Francji i Wielkiej Brytanii.
We Francji w wyniku udaru cieplnego zmarło blisko 15 tys.
osób, w tym 60% stanowiły osoby powyżej 75 roku życia.
Susza, która wystąpiła w dorzeczu Amazonki w 2005 r. dotknęła 300 tys. osób w Boliwii, Peru i Brazylii. Wyjątkowo nie spowodował jej El Niñio, ale cyrkulacja atmosferyczna napędzana przez ciepłe wody Atlantyku. Braki wody oraz pożywienia
u znacznej liczby mieszkańców doprowadziły do odwodnienia
i niedożywienia oraz wzrostu zachorowań na choroby zakaźne.
Po upałach 2003 r., miasta Francji, Niemiec, Węgier, Włoch,
Hiszpanii i Wielkiej Brytanii opracowały plany na wypadek klęski
upałów, obejmujące między innymi systemy ostrzegawcze.
Dokładne i podawane z odpowiednim wyprzedzeniem prognozy
pogody, właściwe zrozumienie skutków upałów, informacje i doradztwo dla obywateli, priorytetowe działania w stosunku do grup
najbardziej zagrożonych oraz planowanie przestrzenne stanowią
klucz do zapobiegania tragicznym skutkom wysokich temperatur.
Efektywna prewencja wymaga włączenia klęsk upałów w proces
planowania kryzysowego, systemów ochrony zdrowia, środków do
obniżenia uciążliwości upałów i promowania zachowań ochronnych osób narażonych.
Ekstremalnie niskie temperatury, także wpływają niekorzystnie
na zdrowie człowieka. Występują nie tylko w niskich szerokościach geograficznych.
AIRCLIM-NEWS NR 5/2009
STR. 3
Ofiarami mrozów są również mieszkańcy południowo-wschodniej Azji.
Nagłe spadki temperatur sprawiają, że najbardziej narażeni stają się
robotnicy pracujący na wolnym powietrzu, bezdomni oraz osoby dotknięte patologią społeczną.
Głównym problemem związanym ze zmianami klimatu w Europie jest zachorowalność i śmiertelność powiązana z wysokimi
temperaturami. Ocenia się, że śmiertelność wzrasta o 1-4% na
jeden stopień wzrostu temperatury, co oznacza, że śmiertelność
spowodowana wysokimi temperaturami może wzrosnąć o 30 tys.
zgonów na rok do lat trzydziestych XXI w.
W ostatnich dwóch dekadach intensywność oraz systematyczność
występowania powodzi i gwałtownych burz wzrosła. W 2003 r. skutki
powodzi odczuło 130 mln ludzi. W 1999 r. w Wenezueli 30 tys. osób
zginęło w wyniku powodzi i osunięcia się ziemi. W Mozambiku na
przełomie 2000/2001 roku powódź spowodowała śmierć 2 tys. osób.
Dzięki postępowi technicznemu, a zwłaszcza udoskonalaniu systemów
alarmowania o zagrożeniu, śmiertelność w wyniku powodzi i gwałtownych burz zmalała w ciągu ostatnich 30 lat.
Zmiany temperatury, ilości opadów, zjawiska ekstremalne, zanieczyszczenie powietrza, zaburzają funkcjonowanie poszczególnych komponentów środowiska, prowadząc do pogorszenia jakości wody, powietrza,
pożywienia, a co za tym idzie do zakłócenia funkcjonowania życia
społeczno-gospodarczego. Niestety prognozy nie są optymistyczne.
Ocieplenie klimatu sprzyja rozprzestrzenianiu się chorób takich jak
malaria, febra czy Gorączka Denga. Dodatkowo prawdopodobnie
wzrośnie zachorowalność na choroby zakaźne wrażliwe na wzrost
temperatury, takie jak zakażenia przenoszone przez żywność (np. Salmonella i inne).
Szacunki wykazują, że koszty przebudowy infrastruktury, są zdecydowanie niższe niż te, które ponieślibyśmy w skutek ekstremalnych zjawisk
pogodowych.
Działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu trzeba aktywować na
wszystkich poziomach życia społeczno-gospodarczego i zapewnić ich dobrą koordynację. W Polsce również należy przyspieszyć prace nad taką
strategią, aby w jak największym stopniu ograniczyć wpływ na kondycję
zdrowotną społeczeństwa polskiego zmieniających się warunków klimatycznych.
Opracowano na podstawie Czwartego Raportu IPCC oraz Wpływ zmian klimatu na
zdrowie ludzi, zwierząt i roślin, {COM (2009) 147 wersja ostateczna}
mgr Marta Fudała
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Katowice
NOWOŚCI Z SIECI
KONTROLA EMISJI W STREFACH WÓD PRZYBRZEŻNYCH
Stany Zjednoczone i Kanada wystąpiły do Międzynarodowej Organizacji
Morskiej (IMO) z propozycją utworzenia na większości wód przybrzeżnych
objętych statusem Wyłącznych Stref Ekonomicznych, stref kontroli emisji
(ECA – emissions control area) służących kontroli emisji tlenków siarki,
tlenków azotu i pyłu zawieszonego. Wysokozasiarczone paliwo jest przyczyną smogu, problemów zdrowotnych (zwłaszcza astmy i nowotworów) oraz
kwaśnych deszczy. Według szacunków Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska, wymuszenie spełniania ostrzejszych standardów środowiskowych
przez duże statki, pozwoliłoby ocalić do 2020 roku 8,3 tys. osób rocznie.
Proposal to designate an emission control area for nitrogen oxides, sulphur oxides and particulate
matter submitted by the United States and Canada. IMO MEPC 59/6/5, 2 April 2009.
Więcej informacji na stronie: www.epa.gov/otaq/oceanvessels.htm
Wzrost zachorowań i śmiertelności wśród ludzi może być zależny od klimatu bezpośrednio (np. w skutek ataku fali upałów lub
raka skóry wywołanego promieniowaniem ultrafioletowym), bądź
pośrednio (przez zarażenie chorobami rozwijającymi się w źródłach wody lub płodach rolnych). Kolejne przejawy negatywnego
wpływu zmian klimatycznych na ludzkie zdrowie mogą pojawić się
dopiero w 2010 r. lub jeszcze później.
WZROST EMISJI Z EUROPEJSKIEGO SEKTORA TRANSPORTU
Wszystkie państwa będą w coraz większym stopniu odczuwać negatywne skutki zmian klimatu (gospodarcze, społeczne, środowiskowe).
W celu ich ograniczenia oraz z uwagi na kondycję zdrowotną społeczeństwa opracowuje się krajowe strategie dostosowania do zmian klimatu
(www.circle-era.net; www.unfccc.int). Skutki zmian klimatu są różne
w zależności od regionu, dlatego działania związane z adaptacją do tych
zmian muszą być prowadzone na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Polegają one na prognozowaniu negatywnych skutków zmian
klimatu, jak również podejmowaniu działań ograniczających powstawanie szkód przez nie wywołanych. Dostosowanie do zmian klimatu polega
np. na wprowadzeniu do uprawy roślin tolerujących susze, efektywniejszym wykorzystaniu ograniczonych zasobów wodnych, ochronie obszarów przybrzeżnych przed podniesieniem poziomu światowego wód mórz
i oceanów. Wczesne przeciwdziałanie skutkom zmian klimatu prowadzi
do zmniejszenia kosztów, jakie ponieślibyśmy w przyszłości, w skali
lokalnej, krajowej i międzynarodowej.
Transport at a crossroads. TERM 2008: indicators tracking transport and environment in the
European Union. EEA Report No 3/2009.
Emisja gazów cieplarnianych z sektora transportu w Europie, z wyłączeniem
międzynarodowego transportu lotniczego i morskiego, wzrosła o 26%
w latach 1990-2006, podczas gdy w innych sektorach gospodarki emisje
zmalały. Według raportu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), transport
drogowy, który wciąż wykorzystuje najmniej wydajne środki do transportu ludzi i towarów, pogarsza jakość powietrza i powoduje hałas, zwłaszcza
w rejonach silnie zurbanizowanych.
Więcej informacji na stronie www.wessex.ac.uk
CO CZWARTY MIESZKANIEC UNII EUROPEJSKIEJ CIERPI Z POWODU ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA
Pył zawieszony i ozon przyziemny są nadal uciążliwe dla Europejczyków.
Mimo redukcji emisji, zanieczyszczenia te nadal mają istotny wpływ na
zdrowie, zwłaszcza w południowej i wschodniej Europie. Europejska Agencja
Środowiska szacuje, że w 2005 r. zanieczyszczenie powietrza pyłem było
przyczyną przedwczesnej śmierci 373 tys. mieszkańców 25 krajów Unii
Europejskiej. Natomiast jedna czwarta mieszkańców odczuwała dolegliwości średnio przez kilka dni spowodowane podwyższonym stężeniem pyłu
w powietrzu.
Spatial assessment of PM10 and ozone concentrations in Europe (2005). EEA Technical report No
1, 2009, and Air pollution by ozone across Europe during summer 2008. EEA Technical report
No 2, 2009.
Więcej informacji o WCC-3 na stronie www.eea.europa.eu/publications/transport-at-a-crossroads
AIRCLIM-NEWS
Biuletyn Informacyjny Naukowej Sieci Tematycznej Zanieczyszczenia Powietrza / Zmiany Klimatu
w w w. i e t u . k a t o w i c e . p l / a i r c l i m - n e t
Koordynator Sieci
Instytut Ekologii Terenów
Uprzemysłowionych
ul. Kossutha 6
40-844 Katowice
Kierownik Sieci
dr Janina Fudała
tel. 032 254 03 81
faks 032 254 17 17
e-mail: j.fudala@ietu.
katowice.pl
Sekretariat Sieci
mgr Patrycja Przewoźnik
tel. 032 254 60 31 wew. 281
faks 032 254 17 17
e-mail: airclim-net@ietu.
katowice.pl
Biuletyn informacyjny
Naukowej Sieci
Tematycznej
redaguje zespół:
dr Janina Fudała
mgr inż. Wanda Jarosz
mgr Patrycja Przewoźnik
AIRCLIM-NEWS NR 5/2009
STR. 4
SUBSKRYPCJA
Jeśli chciałbyś otrzymywać bezpłatny
Biuletyn Informacyjny Naukowej Sieci Tematycznej
Zanieczyszczenia Powietrza/Zmiany Klimatu
pocztą elektroniczną, napisz do nas:
[email protected]