SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII

SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII
DLA UCZNIÓW KLASY I (ZAKRES PODSTAWOWY)
SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
TEMAT: Gaz z łupków – wsparcie energetyczne Polski
CZAS TRWANIA ZAJĘĆ – 45 minut
PODSTAWA PROGRAMOWA: IV etap edukacyjny 2.8 i 3.1
CEL GŁÓWNY:
Nabycie wiedzy dotyczącej gazu z łupków, umiejętności analizy szans i zagrożeń związanych z jego
poszukiwaniem i wydobywaniem.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
Uczeń:
opisuje cechy gazu z łupków i wyjaśnia jego genezę,
charakteryzuje warunki występowania gazu w łupkach w Polsce i na świecie,
wymienia potencjalne obszary występowania gazu w łupkach i wskazuje je na mapie
ogólnogeograficznej Polski i świata,
omawia główne etapy prac związanych z poszukiwaniem i eksploatacją gazu z łupków,
ze szczególnym uwzględnieniem technologii wierceń geologicznych,
przewiduje skutki poszukiwania i eksploatacji gazu z łupków,
poznaje sposoby przeciwdziałania zagrożeniom środowiska przyrodniczego związanego
z poszukiwaniem i eksploatacją gazu z łupków,
kształtuje właściwe relacje w grupie, wyrażanie własnego zdania, autoprezentację,
kształtuje postawę współodpowiedzialności za środowisko naturalne.
METODY PRACY:
Wykład ilustrowany, analiza porównawcza, dyskusja, praca z kartą pracy, studium przypadku.
FORMY PRACY:
zbiorowa, grupowa, indywidualna.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
prezentacja multimedialna, karty pracy, arkusze papieru A3, pisaki, ścienna mapa ogólnogeograficzna
Polski i świata, atlas geograficzny dla szkół ponadgimnazjalnych.
PRZEBIEG LEKCJI:
1. Faza wprowadzająca (5 min.)
a) Czynności organizacyjne.
b) Nauczyciel wprowadza w tematykę zajęć i przedstawia cele lekcji. Uczniowie przypominają
znane źródła energii wykorzystywane na świecie. Wskazują, które z nich są najważniejsze dla
Polski. Nauczyciel razem z uczniami omawia aktualny bilans energetyczny świata i prognozy na
najbliższe lata. Wskazują surowce, które w przyszłości odgrywać będą dominującą rolę
(slajdy 2-3)
2. Faza realizacyjna (28 min.)
a) Na podstawie prezentacji multimedialnej i danych statystycznych nauczyciel prezentuje wybrane
zagadnienia nt. gazu z łupków slajdy (4 – 17):
wyjaśnia genezę surowca (slajd 4),
b)
c)
d)
e)
f)
przedstawia perspektywiczne obszary występowania na świecie, w Polsce, w regionie
pomorskim, regionie lubelsko – podlaskim i na Mazowszu, szacowane zasoby (slajdy 5-8),
opisuje cechy i warunki występowania gazu w łupkach w Polsce (slajd 9) oraz informuje
o różnicach warunków występowania gazu w łupkach na przykładzie Stanów Zjednoczonych
i Polski,
omawia etapy prac: od poszukiwania do eksploatacji (slajd 10-11),
wyjaśnia proces szczelinowania jako szczególny etap prac w procesie poszukiwania gazu
z łupków (slajdy 12-13),
etapy prac prowadzonych na terenie wiertni nauczyciel ilustruje slajdami 14-16,
charakteryzuje wybrane aspekty środowiskowe istotne na etapie poszukiwania gazu z łupków
(slajdy 17-18).
Nauczyciel formułuje polecenie: Przedstawcie skutki związane z poszukiwaniem i eksploatacją gazu
z łupków.
Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup, które analizują skutki:
I - ekonomiczne (gospodarcze), II - środowiskowe (ekologiczne), III - krajobrazowe,
IV – społeczne, V - polityczne. Każda otrzymuje arkusz papieru A-3 z przygotowanym
schematem (zał. 1).
Nauczyciel objaśnia sposób wykonania zadania oraz określa czas na jego wykonanie
(ok. 10 min).
Nauczyciel kontroluje prace uczniów, pomaga im, wyjaśnia pojawiające się wątpliwości lub
zadaje pytania pomocnicze.
Po upływie wyznaczonego czasu liderzy grup prezentują wyniki swojej pracy.
3. Faza podsumowująca (10 min.)
a) Uczniowie analizują efekty pracy poszczególnych zespołów, nauczyciel weryfikuje i uzupełnia
wypowiedzi uczniów.
b) Wspólnie opracowują Spektrum skutków poszukiwania i eksploatacji gazu z łupków (zadanie 1
w karcie pracy). Uczniowie dyskutują oraz wspólnie z nauczycielem ustalają wnioski – bilansują
korzyści i zagrożenia.
c) Nauczyciel ocenia skuteczność pracy uczniów w grupach.
4. Zadanie domowe (2 min.)
a) Zadanie 2-3 zamieszczone w karcie pracy ucznia.
b) Jak zmieniłby się Twój region w przypadku wydobywania gazu z łupków?
Zadanie domowe dla chętnych
Zapoznaj się z informacjami dotyczącymi gazu z łupków na stronie internetowej infolupki.pgi.gov.pl
SLAJDY:
1. Tytuł prezentacji
2. Źródła energii na świecie i w Polsce
3. Bilans energetyczny świata w latach 1850-2010
oraz prognoza zmian do 2050 r.
4. Geneza gazu z łupków
5. Występowanie oraz szacunki zasobów gazu
z łupków na świecie i w Polsce
6. Występowanie gazu z łupków w Polsce
7. Występowanie gazu z łupków w regionie
pomorskim
8. Występowanie gazu z łupków w regionie lubelsko –
podlaskim i na Mazowszu
9. Warunki występowania gazu z łupków
10.Etapy prac – wiercenie odcinka pionowego i
poziomego
11. Etapy prac – szczelinowanie
i zagospodarowanie złoża
12. Szczelinowanie
13. Woda w procesie szczelinowania
14. Prace wiertnicze – otoczenie wiertni
15. Prace wiertnicze – zagospodarowanie
wiertni
16. Szczelinowanie i wypływ gazu
17. Potencjalne oddziaływanie na
środowisko
18. Monitoring środowiska
KARTA PRACY
1.
Ekonomiczne
Ekonomiczne
Środowiskowe
Środowiskowe
Krajobrazowe
Krajobrazowe
Społeczne
Społeczne
Polityczne
SPEKTRUM SKUTKÓW
POSZUKIWANIA I EKSPLOATACJI GAZU Z ŁUPKÓW
Polityczne
KARTA PRACY
2) Wymień trzy sposoby ochrony środowiska naturalnego w trakcie prac wiertniczych na podstawie
informacji uzyskanych w czasie lekcji.
a) ………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
b) …………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………….
c) ………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
3) Wpisz obok zdań literę P jeśli zdanie jest prawdziwe i literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.
Główne złoża gazu łupkowego w Polsce powstały w erze mezozoicznej o okresie jury.
………
Gaz w łupkach powstał z organizmów żyjących w morzach.
………
Łupki gazonośne w Polsce znajdują się na głębokości ok 0,5 km.
………
W celu wydobycia gazu z łupków należy wiercić otwór pionowy i poziomy.
………
Największe zasoby gazu łupkowego znajdują się w województwie zachodniopomorskim.
………
W trakcie szczelinowania potrzebne są niewielkie ilości wody.
………
Niezbędnym składnikiem płynu szczelinującego jest piasek.
………
Eksploatacja gazu z łupków jest możliwa za pomocą wielu otworów zlokalizowanych
w jednym miejscu.
………
Załącznik 1. SPEKTRUM SKUTKÓW - PRZYKŁADOWE SCHEMATY DLA GRUPY I i II
Grupa I - SKUTKI EKONOMICZNE
 ……………………………………………………………………..…………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
Grupa II - SKUTKI ŚRODOWISKOWE
 ……………………………………………………………………..…………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………….