7 grzechów głównych

& GLYCO
D O ST A W C Y
7 grzechów głównych
Siedem grzechów technicz­
nych popełnianych przy
doborze i instalacji ło ży s k
ślizgow ych..
PODSTAWOWE W YM AG AN IA MATERIAŁOWE
ŁOŻYSK ŚLIz GOWYCH
Panew ki s iln iko w e z a p e w n ia ją p rz e n ie ­
sienie m o c y uzyskiw anej na tło k u , po przez
k o rb o w ó d , w a ł k o rb o w y , skrzynię b ie g ó w na
w a ł n a pę dow y. D łu g o trw a le p o d d a w a n e są
o g ro m n y m o b c ią ż e n io m z m ie n n y m przy w y ­
sokich o b ro ta ch .
W łasności e k sp lo a ta cyjn e ło ży sk zależą o d
m a te ria łó w u żytych na ich w yk o n a n ie . Uzy­
skanie o p ty m a ln y c h w łaściw ości w ym a g a
je d n a k p o ko n a n ia szeregu prz e c iw sta w n y ch
cech.
W arstw a ślizgo w a łożyska p o w in n a być
tw a rd a , g d yż ty lk o taka m oże z a p e w n ić
przen iesie nie za kła d a n e g o o b ciążenia oraz
n ie z b ę d n ą o d p o rn o ś ć z m ę c ze n io w ą oraz
p o w in n a m ieć c e ch y m a teriału m iękkiego ,
w yk a z u ją ce g o d o b re w łasności ś lizg o w e oraz
p o sia d a ją ce g o zdo ln o ś ć p o ch ła n ia n ia d ro b ­
nych cząstek stałych, zna jd u ją c yc h się w o leju
s iln ik o w y m (zanieczyszczeń). M iękki m a te ria ł
łożyska lepiej a d a p tu je się d o s tru k tu ry p o ­
w ie rz c h n i czopa w a łu k o rb o w e g o podczas
p o c z ą tk o w e g o rozruchu silnika (w stę p n e
ułożenie). M a te ria ły ło ży sk o w e p o w in n y m ieć
du żą o d p o rn o ś ć na korozję, a także m o żliw ość
e k o n o m ic z n e g o ich w ytw a rza n ia .
W ykres p re ze n tu je p o d s ta w o w y w yk a z m a­
te ria łó w w y k o rz ys tyw a n y ch przy p ro d u kc ji
p a n e w e k G laco z ob cią że n ia m i, k tó ry m m o g ą
być o n e po d d a w a n e .
By sprostać ty m w y m a g a n io m d o w y tw a ­
rzania ło żysk ś liz g o w y ch stosuje się m a te ria ­
ły k o m p o z y to w e . Najczęściej są to w a rs tw y
c y n o w o -a lu m in io w e lu b b rą z o w o -o ło w io w e
na kładane na p o d k ła d y stalow e.
k ie r u n k i r o z w o j u m a t e r ia ł ó w ł o ż y s k o ­
w ych
O sta tn ie lata p rzyn io sły p o trz e b ę w p ro ­
w ad ze nia zasadniczych zm ia n w konstrukcji
i m a teriała ch ło ży sk ślizgo w ych . N ależy e li­
m in o w a ć o łó w i in n e „b ia łe ” m etale, p o n a d to
n o w e k o m p o z y ty m uszą przenosić coraz to
w yższe obciążenia. W ko n se kw e n cji d o ty c h ­
czasow e rozw iązania m a te ria ło w e ty p u cynaa lu m in iu m lu b o łó w -b rą z przestają być prz e d ­
m io te m dalszego rozw oju .
J edn ym z najbardziej znanych o b e c n ie
rozw iązań je s t tz w . G lyco S p u tte rb e a rin g .
O p ra co w a n a przez Fe dera l-M o gu l te c h n o lo ­
gia napylania w a rs tw y ślizgo w e j w kom o rze
p ró żn io w e j, za p e w n ia po kry cie w a rs tw y o ło w io w o -b rą z o w e j pa ne w ki, cie n ką w a rs tw ą
n ie z w y kle tw a rd e g o i w y trz y m a łe g o k o m p o ­
z ytu c y n o w o -a lu m in io w e g o . W efekcie o trz y ­
m u je m y ło żysko ślizgo w e o ba rdzo w ysokiej
w y trz y m a ło ś c i na obciążenia, n ie ste ty koszt
p ro d u kc ji, w g te j te c h n o lo g ii, je s t nadal dość
w ysoki.
T rw ałość G lyco S p u tte rb e a rin g (te chn iczn a
nazw a- GLYCO 199) je s t d w u k ro tn ie w iększa
o d trw a ło ś c i tra d y c y jn y c h p a n e w e k (w ykres
1). In n y m ro z w iązan iem C e n tru m B adaw cze­
g o Fe dera l-M o gu l w W iesbaden je s t n o w y
m a te ria ł n a zw a ny GLYCO-188 (pa trz wykres).
GLYCO-188 po siada z n a k o m ite w łasno ści
a d a p ta c y je kształtu przy e lim in a c ji o ło w iu
ja k o skła dn ika s tru k tu ra ln e g o . P ro b le m p rz e ­
noszenia w y s o k ic h o b cią ż e ń uzyskany został
przez k o n tro lo w a n y proces u tw a rd z a n ia się
p o w ie rz c h n i ś liz g o w y c h w ra z ze w z ro s te m
te m p e ra tu ry . Je d n o cze śn ie uzyskano znacz­
ną re d u k cję k o sz tó w w y tw a rz a n ia te g o m a ­
te ria łu .
1. W ŁAŚCIW Y DOBÓR PANEWEK
A b y p a n e w k a spełnia ła w ła ś c iw ie s w o ­
ją fu n k c ję m usi być w ła ś c iw ie d o b ra n a d o
o k re ś lo n e g o m o d e lu silnika. W yd a je się, że
n ie m a nic pro stszego , są kata log i, opisy. A
je d n a k ... P rzykład em m o g ą być p a n e w k i
k o rb o w o d o w e d o p o p u la rn y c h s iln ik ó w
VW, tj.s iln ik ó w 1.9 TDI, k tó ry ch m o ce za­
w ie ra ją się w p rzed ziale 68-131K M (silniki
1Z,AAZ,ABL,ADF,AFN,AGR itd.). F e dera l-M o -
Wykres Nr 1. Maksymalne obciążenia panewek głównych i korbowodowych w silnikach współcześnie produkowanych na skalę masową.
66
Wiadomości