- Roedl.com

echo
Rzeczpospolita 30 kwietnia 2009
Wybierz najkorzystniejszy sposób amortyzacji
Marcin Jamroży, Marcin Sobieszek
Wybierając sposób amortyzacji składnika majątkowego oraz umiejętnie wykorzystując inne możliwości podejmowania
decyzji co do amortyzacji, można przenieść koszty z tytułu odpisów do pożądanego okresu
Pozwala to obniżyć łączne obciążenia podatkowe przedsiębiorcy w długoterminowej perspektywie.
Kilka możliwości
Przepisy podatkowe dają podatnikom prawo do:
- wyboru metody amortyzacji (liniowa, degresywna, według stawek indywidualnych, amortyzacja jednorazowa),
- zmiany wysokości stawek amortyzacyjnych (podwyższanie lub obniżanie stawek amortyzacyjnych),
- skracania okresów amortyzacji (dla niskocennych składników, względnie używanych lub ulepszonych środków trwałych).
Przy planowaniu polityki amortyzacji istotne jest również samo ustalenie wartości początkowej środka trwałego lub wartości
niematerialnej i prawnej (szerzej na ten temat w DF z 23 kwietnia 2009 r., „Inwestycje możesz szybciej zaliczyć do kosztów”).
Preferencja dla nowych i małych firm
Mali podatnicy, a także ci, którzy w roku podatkowym rozpoczęli działalność, mogą dokonywać jednorazowych odpisów
amortyzacyjnych. Przy czym łączne odpisy nie mogą przekroczyć w roku podatkowym równowartości 50 tys. euro. Kwotę tę
przelicza się na złote po średnim kursie NBP z pierwszego dnia roboczego października poprzedniego roku podatkowego (obecnie
limit ten wynosi 169 tys. zł; planowane jest jego podwyższenie na lata 2009 – 2010 do 100 tys. euro, 338 000 zł na podstawie ustawy
uchwalonej przez Sejm 5 marca br.).
Stosowanie „przyspieszonej” amortyzacji nie zawsze musi być korzystne dla przedsiębiorcy. Dlatego w każdej sytuacji należałoby
przeanalizować opłacalność tego rozwiązania.
Przykład
Spółka z o.o. Gamma, rozpoczynająca działalność w 2009 r., kupiła maszynę produkcyjną o wartości 150 tys. zł. Poniosła też wiele
wydatków na rozruch działalności. W pierwszych latach działalności spółka spodziewa się wysokich strat podatkowych z uwagi na
konieczność ugruntowania pozycji na rynku i poczynienia wielu inwestycji. Gamma ma możliwość zaliczenia całości wydatków na
zakup maszyny produkcyjnej w 2009 r. do kosztów podatkowych. Decyzja ta okaże się opłacalna, jeśli osiągnięte w najbliższych
pięciu latach dochody pozwolą rozliczyć straty podatkowe wynikające m.in. z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. W
przeciwnym razie spółka powinna rozważyć amortyzację według stawek z wykazu stanowiącego załącznik do ustawy O CIT.
Ujawnij i zacznij amortyzację
Składniki majątku wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu
przekazania ich do używania. Amortyzację rozpoczyna się wówczas od miesiąca następnego po miesiącu wprowadzenia do
ewidencji. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Od
ujawnionych składników majątkowych nieobjętych dotychczas ewidencją nalicza się odpisy amortyzacyjne począwszy od miesiąca
następnego po tym, w którym zostały wprowadzone do ewidencji.
Możliwość ujawnienia składnika majątkowego w dowolnym momencie powoduje, że przedsiębiorca może sam zdecydować, od
kiedy będzie go amortyzował. Pozwala to rozliczyć koszty podatkowe w pożądanym okresie.
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest specjalista ds. marketingu w Rödl & Partner ul. Górki 7, 60-204 Poznań, tel. +48(61) 86 44 900
Przykład
Spółka Sigma ma do rozliczenia stratę z 2004 r. Szacuje, że w 2009 r. osiągnie dochód do opodatkowania, który zostanie pokryty tą
stratą. W lutym 2009 r. spółka kupiła maszynę produkcyjną. Została ona oddana do używania w marcu 2009 r., ale Sigma nie
wprowadziła jej do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ponieważ chce amortyzować maszynę
dopiero wtedy, gdy rozliczy wszystkie straty podatkowe. Odpowiednim terminem na wprowadzenie jej do ewidencji (ujawnienie
środka trwałego) będzie grudzień 2009 r. Odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej maszyny mogą być wówczas naliczane od
stycznia 2010 r. (po rozliczeniu strat z 2004 r.).
Możesz też wybrać stawkę...
Do używanych lub ulepszonych środków trwałych pierwszy raz wprowadzonych do ewidencji środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych można zastosować indywidualne stawki amortyzacyjne. Dotyczy to np. używanych samochodów
osobowych (standardowa stawka z wykazu wynosi 20 proc. rocznie). Można dla nich przyjąć okres amortyzacji nie krótszy niż 30
miesięcy, jeżeli kupiony używany samochód był wykorzystywany u poprzedniego właściciela (przed nabyciem przez przedsiębiorcę)
przez wymagany okres co najmniej sześciu miesięcy (art. 22j ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, art. 16j ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT). Nieistotny
jest przy tym sposób wykorzystywania samochodu przez poprzedniego właściciela.
Przykład
W 2008 r. spółka Alfa kupiła samochód osobowy wykorzystywany uprzednio przez rok w salonie sprzedaży dla celów
demonstracyjnych. Ponieważ samochód osobowy używany był przez poprzedniego właściciela dłużej niż sześć miesięcy, to może być
on uznany za używany środek trwały i może być zastosowany wobec niego 30-miesięczny okres amortyzacji (tak np. interpretacja
Izby Skarbowej w Warszawie z 5 marca 2008 r., IPPB1/415-467/07-2/ES).
...podwyższyć ją...
Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu liniowych stawek amortyzacyjnych określonych w
wykazie stawek amortyzacyjnych. Stawki te można jednak podwyższać:
- dla budynków i budowli używanych w warunkach:
– pogorszonych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2;
– złych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4;
- dla maszyn, urządzeń i środków transportu (z pewnymi wyjątkami) używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków
przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej – przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie
wyższych niż 1,4;
- dla maszyn i urządzeń poddanych szybkiemu postępowi technicznemu – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0.
Przykład
Spółka Alfa prowadzi produkcję w systemie trzyzmianowym, co uzasadnia uznanie, że wykorzystywane do tego celu maszyny i
urządzenia wymagają szczególnej sprawności technicznej. Może do nich zastosować stawkę amortyzacyjną właściwą dla danej
maszyny/urządzenia podwyższoną o współczynnik 1,4. Na skutek zastosowania podwyższonej stawki Alfa szybciej zaliczy wydatki
na zakup maszyny do kosztów podatkowych. Przy bardziej intensywnym jej wykorzystywaniu trzeba też liczyć się z szybszym
poniesieniem kosztów remontu/wymiany....lub obniżyć
Przepisy podatkowe przewidują również możliwość obniżania stawek amortyzacji podatkowej z wykazu, nie określając przy tym
dolnej granicy. Przesunięcie odpisów amortyzacyjnych w czasie (wydłużenie okresu amortyzacji) może być opłacalne w okresach
intensywnych nakładów inwestycyjnych, względnie wtedy, gdy generowane są straty podatkowe (np. w okresie recesji). Decyzję co
do obniżenia (podwyższenia) stawek można podjąć nie tylko w momencie wprowadzenia do ewidencji, ale również od pierwszego
miesiąca każdego roku podatkowego. To samo dotyczy późniejszego podwyższenia stawek amortyzacyjnych do wysokości
określonej w wykazie stawek amortyzacyjnych, chociaż nie wynika to bezpośrednio z literalnego brzemienia przepisów (zob. np.
interpretacje: Izby Skarbowej w Poznaniu z 9 lutego 2008 r., ILPB3/423-334/08-4/ŁM; Podkarpackiego Urzędu Skarbowego
w Rzeszowie z 7 lipca 2004 r., PUS.I/423/64/2004). Podwyższenie lub obniżenie stawek amortyzacyjnych w trakcie amortyzacji nie
jest możliwe w razie wyboru indywidualnej stawki amortyzacyjnej zgodnie z art. 16j ustawy o CIT – zob. np. interpretacja Izby
Skarbowej w Gdańsku z 4 października 2006 r. (BI/423-0212/05).
Przykład
Z uwagi na oczekiwany spadek przychodów i prognozę strat (podatkowych) w latach 2009 – 2010, spowodowane globalną recesją
gospodarczą, spółka Beta postanowiła od 1 stycznia 2009 r. obniżyć stawki amortyzacyjne dla większości składników majątkowych
do 50 proc. Planowane jest podwyższenie stawek do poziomu wynikającego z wykazu od początku roku, w którym spółka będzie
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest specjalista ds. marketingu w Rödl & Partner ul. Górki 7, 60-204 Poznań, tel. +48(61) 86 44 900
planowała przychody przynajmniej na poziomie gwarantującym osiągnięcie dochodu do opodatkowania. Dzięki takiemu zabiegowi
spółka będzie mogła wykazać wyższe koszty podatkowe w okresie, gdy będzie to bardziej opłacalne podatkowo.
Autorzy są doradcami podatkowymi w Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna sp.k.
Stawkę amortyzacyjną można obniżyć nawet do zera
Możliwość obniżania stawek amortyzacyjnych wynika z art. 16i ust. 5 ustawy o CIT i art. 22i ust. 5 ustawy o PIT. Jak wyjaśniła Izba
Skarbowa w Warszawie, w interpretacji z 25 lutego 2009 r. (IPPB5/423-263/08-2/IŚ) „przepisy ustawy o podatku dochodowym
od osób prawnych nie określają rodzaju środków trwałych, w stosunku do których można obniżać stawki amortyzacyjne, jak również
nie określają przyczyny, dla której stawka amortyzacyjna miałaby być obniżona. Ponadto ustawodawca nie określa dolnego limitu
tego obniżenia, ani też wartości, o jaką stawkę można obniżyć. Tak więc podatnik może obniżyć stawkę amortyzacyjną do takiej
wysokości, jaką uzna w danych warunkach za konieczną. Przyjęcie maksymalnie obniżonej stawki amortyzacyjnej oznacza
niedokonywanie w danym okresie odpisów amortyzacyjnych.” Zdaniem Izby, ponieważ obniżenie stawki jest możliwe:
- począwszy od miesiąca, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji;
- od pierwszego miesiąca każdego roku podatkowego,„w każdym roku podatkowym podatnik może stosować różne obniżone stawki
amortyzacyjne dla środków trwałych”.
To, że możliwe jest obniżenie stawki amortyzacyjnej nawet do zera (a w konsekwencji czasowe zaprzestanie naliczania odpisów )
potwierdziło też wcześniej Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie „Dobrej Firmy” (opublikowane w Rz z 24 lipca 2003 r.).
Z kolei Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 11 grudnia 2008 r. (ILPB3/423-582/08-2/MC) przychyliła się do stanowiska
podatnika, że możliwe jest obniżanie stawek amortyzacyjnych indywidualnie dla poszczególnych środków trwałych, co oznacza że
środki trwałe zaklasyfikowane do tej samej grupy/rodzaju mogą być amortyzowane według różnych stawek amortyzacyjnych.
Jak czytamy w wyjaśnieniach Izby, z przepisów wynika jednoznacznie, że „możliwość obniżania stawek nie jest uwarunkowana
wystąpieniem jakichkolwiek okoliczności. Taką decyzję podejmuje podatnik. Ponadto wysokość obniżenia dla danego środka
trwałego jest dowolna i pozostaje w gestii podatnika. (...) Oznacza to, że spółka mając kilka środków trwałych tego samego rodzaju
może stosować obniżoną stawkę, przykładowo, jedynie w stosunku do jednego z tych środków, pozostałe zaś amortyzować według
stawek amortyzacyjnych dotychczas stosowanych”.
Izba dodała jednak, że obniżenie stawki powinno zapewnić realizację zasady współmierności przychodów i odpowiadających im
kosztów uzyskania przychodów (o czym mowa w art. 7 ustawy o CIT). A ponadto wysokość obniżonej stawki amortyzacyjnej
powinna być ustalona „z uwzględnieniem okresu efektywnej użyteczności gospodarczej danego środka trwałego oraz zasad
prowadzonej przez spółkę polityki podatkowej”.
Autorzy są doradcami podatkowymi w Rödl & Partner
Rzeczpospolita
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest specjalista ds. marketingu w Rödl & Partner ul. Górki 7, 60-204 Poznań, tel. +48(61) 86 44 900