streszczenie rozprawy doktorskiej

Streszczenie
Stan zdrowia funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Służby
Więziennej zależy od wielu czynników związanych z charakterem ich pracy. Stąd podjęto
badania, których celem było wykazanie na ile rutynowo prowadzone badania lekarskie w
trakcie przyjmowania pracownika oraz kończenia przez niego służby mogą być przydatne w
określeniu obszarów zagrożenia. Badania opierały się na porównaniu stanu zdrowia
pracowników przed przyjęciem do służby oraz po jej zakończeniu.
W realizacji celu badania ocenie poddano:
•
stan ogólny pacjentów (badanie krwi, moczu);
•
stan układu krążenia (EKG, rtg płuc);
•
badanie okulistyczne;
•
badanie pulmonologiczne (rtg płuc);
•
badanie laryngologiczne.
Badana populacja pracowników Państwowej Straży Pożarnej, Policji Państwowej oraz
Służbie Więziennej obejmowała 1167 osób; 1011 mężczyzn i 156 kobiet. Do analizy
wykorzystano wyniki rutynowych badań wykonywanych w Przychodni Pracy Samodzielnego
Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MSW w Poznaniu im. L. Bierkowskiego u osób
przyjmowanych do pracy (Kandydaci) oraz pracowników, którzy kończyli służbę
(Wychodzący).
Najbardziej istotne obserwacje dotyczyły zmian w stężeniu glukozy i cholesterolu w
krwi, pogorszenie zapisów EKG, zmiany w badaniach narządu wzroku i słuchu.
Analiza istotności wartości średnich stężenia glukozy w krwi pełnej na czczo nie
wykazała istotnych różnic w grupie kandydatów oraz pracowników kończących służbę.
Natomiast w grupach pracowników Policji i Straży Pożarnej kończących służbę stężenie
glukozy było istotnie wyższe (o około 0,7-0,8mmol/l) w porównaniu do okresu
kandydackiego. Przykładem rozmiaru zmiany stężenia glukozy jest częstość przekraczania jej
górnej granicy w pracowników Policji; u kandydatów do służby wartości wyższe
(nieznacznie) występowały u około 1,2% pracowników, natomiast po zakończeniu służby
przekroczenie górnej granicy normy obserwowano u 17,6% policjantów.
W grupie kandydatów stężenie cholesterolu, niezależnie od rodzaju służby, było
podobne a wartości średnie wahały się w granicach 174,7 mg/dl i 185,8 mg/dl (wartości
średnie nie różniły się istotnie statystycznie). Natomiast w grupie pracowników kończących
służbę, w stosunku do kandydatów, obserwowano bardzo znaczny wzrost stężenia
cholesterolu u pracowników Policji i Straży Pożarnej (wzrost stężenia odpowiednio o
50,7mg/dl oraz 51,4mg/dl); u pracowników Służby Więziennej wzrost był znacznie mniejszy
(18,7 mg/dl).
Wyniki EKG w momencie przyjmowania do pracy, niezależnie od służby, były
prawidłowe. U wielu pracowników kończących służbę stwierdzono nieprawidłowości w
zapisie EKG. Najwięcej nieprawidłowych wyników było wśród pracowników Służby
Więziennej 48,1% oraz Policji 45,2%; najmniej nieprawidłowych wyników stwierdziłem
wśród pracowników Straży Pożarnej (30,1%).
Wynik badania obu oczu przy przyjęciu do pracy był prawidłowy w 98,6% dla oka
prawego i 97,8% dla oka lewego wśród pracowników Państwowej Straży Pożarnej; najgorsze
wyniki stwierdzono u funkcjonariuszy Służby Więziennej - odpowiednio 77,8% i 75,9%.
Natomiast w badaniu na zakończenie służby największe pogorszenie stwierdzono u
pracowników Państwowej Straży Pożarnej; pogorszenie wzroku dla oka lewego o 34,1% i
prawego o 33,2%; dla pracowników Służby Więziennej odpowiednio 8,0% i 9,2%.
Wyniki badania audiometrycznego wykazały znaczne pogorszenie słuchu u
pracowników kończących pracę. Najczęściej zaburzenia słuchu zostały rozpoznane u
pracowników Państwowej Straży Pożarnej (pogorszenie słuchu u 45,2% strażaków);
odpowiadające wartości dla funkcjonariuszy Policy i Służby Więziennej wynosiły
odpowiednio 30,3% i 28,6%. Podobna tendencje zmian stwierdziłem analizując wyniki
badania akumetrycznego.
Nie stwierdzono istotnej zależności obserwowanych zmian od płci pracownika
(badania przeprowadzone jedynie w populacji policjantów); jedynie częściej nieprawidłowe
zapisy EKG stwierdzano u kobiet (różnica nie była statystycznie istotna)..
Przeprowadzona analiza wyników badań pracowników przed przyjęciem do służby jak
i po jej zakończeniu pozwoliła na przedstawienie następujących wniosków:
1.
Wieloletnia służba w Policji, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służbie Więziennej
istotnie wpływa na stan zdrowia pracownika. Największe nasilenie zmian dotyczyło dwóch
pierwszych służb.
2.
Zasadnicze zmiany w stanie zdrowia dotyczyły metabolizmu w ustroju (glukoza,
cholesterol), układu krążenia (zmiany w EKG), w narządzie wzroku oraz słuchu.
3.
Zmiany w zakresie metabolizmu glukozy i cholesterolu powinny stanowić podstawę
do podejmowania działań profilaktycznych polegających na wprowadzaniu terapii
prewencyjnych czy też nawet programów zdrowotnych skierowanych do poszczególnych
grup funkcjonariuszy. Jednym z elementów profilaktyki może być wprowadzenie
dodatkowych badań oceniających frakcje cholesterolu (HDL i LDL), które mają silniejszą
moc predykcyjna wystąpienia powikłań w postaci schorzeń układu krążenia.
4.
Zmiany w zakresie układu krążenia w narządzie słuchu wyrażone zmianami w zapisie
EKG oraz w badaniu audiometrycznym powinny skłonić do opracowania w poszczególnych
służbach czynników ryzyka zaburzeń w układzie krążenia i w narządzie słuchu; poznanie
takich czynników umożliwiłoby na wczesne podejmowanie odpowiednich działań o
charakterze profilaktycznym.
5.
Zmiany w narządzie wzroku powinny stanowić podstawę do regularnego badania
wzroku, wczesnej korekcji zaburzeń i opracowania czynników ryzyka zaburzeń wzroku.