docLaboratorium z zarządzania procesami biznesowymi
download 
Reklamacja Transkrypt
Laboratorium z zarządzania procesami biznesowymi
Katedra Informatyki Gospodarczej Szkoła Główna Handlowa Laboratorium z zarządzania procesami biznesowymi dr Andrzej Sobczak Agenda spotkania • • • Sprawdzamy pracę domową UML w modelowaniu biznesowym c.d. Zamiast podsumowania... A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 2 Katedra Informatyki Gospodarczej Szkoła Główna Handlowa Sprawdzamy pracę domową ☺ Katedra Informatyki Gospodarczej Szkoła Główna Handlowa UML w modelowaniu biznesowym c.d. Diagramy czynności: Przygotowanie napoju [woda wybrana] Wybierz napój [herbata wybrana] [kawa znaleziona] Weź filiŜankę fork Nasyp kawy do filtru Weź sobie wody Dolej wody do zbiornika WłóŜ filtr do maszynki join Weź filiŜankę Zrób herbatę Weź filiŜankę Nalej kawę światełko zgasło Włącz maszynkę A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... Gotowanie kawy 5 Diagramy czynności (aktywności) - notacje nazwa czynności czynność (z zaokrąglonymi końcami); dla przypomnienia - stan na diagramach stanu posiada zaokrąglone rogi przejście, z zasady nie opisywane, poniewaŜ z reguły oznacza zakończenie czynności; moŜe być opatrzone warunkiem, moŜe teŜ być oznaczone symbolem iteracji; akcje opisujące przejścia powinny być raczej dołączone do którejś z czynności; romb, który moŜe rozdzielać jedno przejście na kilka innych (opatrzonych warunkami) lub łączyć kilka alternatywnych przejść w jedno sztabka synchronizujaca (synchronization bar); moŜe być typu “fork” (rozdzielenie jednej operacji na kilka przebiegających równolegle) lub typu “join” (złączenie kilku operacji równoległych w jedną) aktywność początkowa A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... aktywność końcowa 6 Diagramy czynności (aktywności) - wprowadzenie • Diagramy czynności nie uwidaczniają wyraźnie związków między obiektami a czynnościami. – Pokazują aktywności bez pokazywania bytów, realizujących daną aktywność i dlatego z reguły uŜywane są jako punkt startowy dla procesu modelowania zachowań. – Są one (tj. byty) lepiej widoczne na diagramach interakcji. – MoŜna to uwidocznić etykietując czynność nazwą obiektu lub korzystając z torów diagram czynności w zaleŜności od odpowiedzialności. • Diagramy czynności umoŜliwiają wybór kolejności do zrobienia – potrafią one ująć procesy współbieŜne. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 7 Diagramy czynności – proces warunkowy • Proces warunkowy ilustrowany jest za pomocą: – Rozgałęziania • • • • Ma jedno wejście i kilka dozorowanych wyjść Tylko jedno wyjście moŜe być wybrane Dozory powinny się nawzajem wykluczać MoŜliwe jest zastosowanie dozoru domyślnego – Scalania • Scalanie ma kilka wejść i jedno wyjście • Scalanie oznacza koniec procesów warunkowych rozpoczętych rozgałęzieniem A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 8 Diagramy czynności – proces współbieŜny • Proces współbieŜny ilustrowany jest za pomocą: – Rozwidleń • Ma jedno wejście i kilka wyjść • Kiedy jest wybierane dane rozwidlenie, to są wybierane równolegle wszystkie wyjścia • Kolejność wykonywania takich operacji jest niewaŜna – Złączeń A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 9 Diagramy czynności – synchronizacja (1) • Przy procesach współbieŜnych potrzebna jest synchronizacja – W wyniku złączenia do wyjścia ze stanu dochodzi się gdy na wejściu zakończono wszystkie działania. • MoŜna dodać warunek do wątku wychodzącego z rozwidlenia – jest to tzw. wątek warunkowy. • W trakcie wykonywania czynności, jeŜeli warunek w wątku warunkowym jest fałszywy, to zakłada się, Ŝe z punktu widzenia złączenia wątek ten jest zakończony. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 10 Diagramy czynności – synchronizacja (2) • Rozwidlenia i złączenia muszą być sparowane tzn. gdy jest rozwidlenie, to musi istnieć złącznie, łączące wszystkie wątki zapoczątkowane w tym rozwidleniem, przy czym: – wątek pochodzący z rozwidlenia sam moŜe się rozwidlić, a nowe wątki mogą się złączyć, zanim zostanie osiągnięty docelowy punkt złączenia – jeŜeli wątek pochodzący z rozwidlenia prowadzi bezpośrednio do innego rozwidlenia, to drugie rozwidlenie moŜe być usunięte, a wątki z niego wyprowadzone mogą wychodzić z pierwotnego rozwidlenia. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 11 Diagramy czynności – tory pływackie • Diagramy czynności mówią co się dzieje, nie mówią – kto co robi. • Rozwiązaniem są tory pływackie (ang. swimlanes) – kaŜdy tor reprezentuje odpowiedzialność klasy/obiektu. – NaleŜy rozdzielić elementy diagramu w pionowych strefach (tzw. torach) – Tory mogą być trudne do narysowania – ze względu na złoŜoność diagramów • Czasami stosuje się „nie całkiem proste tory” A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 12 Diagramy czynności – „tory pływackie” (1) Klient Dział SprzedaŜy Magazyn Wystaw zamówienie :Zamówienie [umieszczone] Pobierz zamówienie :Zamówienie [wprowadzone] Płać :Zamówienie [skompletowane] :Zamówienie [wysłane] A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... Skompletuj zamówienie Wyślij to, co zamówiono 13 Diagramy czynności – „tory pływackie” (2) Klient Dział SprzedaŜy Magazyn Wystaw zamówienie :Zamówienie [umieszczone] Pobierz zamówienie :Zamówienie [wprowadzone] Płać :Zamówienie [skompletowane] :Zamówienie [wysłane] A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... Skompletuj zamówienie Wyślij to, co zamówiono 14 Diagramy czynności - dekompozycje • Czynność moŜe być rozbita na podczynności – mamy do czynienia z dekompozycją czynności. – MoŜna pokazać stan złoŜony osobno, na diagramie wyŜszego poziomu, albo na diagramie czynności z elementami wewnętrznymi. • Na diagramach czynności moŜna stosować współbieŜność dynamiczną – UmoŜliwia ona zilustrowanie iteracji bez rysowania pętli. – Oznaczana jest za pomocą symbolu „*”. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 15 Kiedy stosować i nie stosować diagramów czynności • Stosuje się diagramy czynności do: – Analizowania przypadków uŜycia - gdy istotniejsze są bardziej operacje niezbędne do realizacji danego przypadku (czy teŜ wzajemne zaleŜności między tymi operacjami), a nie to, kto jest odpowiedzialny za ich przeprowadzenie. • Przypisanie operacji do obiektów jest wykonywane na etapie późniejszym z wykorzystaniem diagramów interakcji. – Zrozumienia interakcji zachodzących między przypadkami uŜycia. – Modelowania przetwarzania wielowątkowego. • Nie stosuje się diagramów czynności do: – Pokazywania współpracy między obiektami w trakcie realizacji przypadku uŜycia - do tego bardziej nadają się diagramy interakcji. – Pokazywania zachowań obiektów w trakcie ich Ŝycia - w tym celu powinno się wykorzystywać diagramy stanów. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 16 Diagramy stanów – wprowadzenie (1) • Obiekt, w świetle swoich własności (unikalna toŜsamość, stan i zachowanie) moŜe być traktowany jako automat o skończonej liczbie stanów, czyli pewną maszynę, która moŜe znajdować się w danym momencie w jednym z wyróŜnionych stanów, a takŜe moŜe oddziaływać na otoczenie i vice-versa. • Takie podejście, separujące obiekt od reszty świata (innych obiektów w systemie czy poza nim), stanowiące podstawę do konstruowania diagramów stanu, pozwala na dokładną analizę zachowań pojedynczego obiektu, ale moŜe nie być najlepszym sposobem na zrozumienie działania systemu jako całości. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 17 Diagramy stanów – wprowadzenie (2) • Stan jest to zestaw wartości wszystkich atrybutów oraz aktualnych powiązań danego obiektu z innymi obiektami w pewnej chwili czasowej. – Stan, w podstawowym znaczeniu, dotyczy pewnego fragmentu historii Ŝycia obiektu. • Stan jest oznaczany za pomocą prostokąta z zaokrąglanymi rogami. Stan moŜe mieć nazwę, ale często jest charakteryzowany jedynie poprzez wewnętrzne operacje. Nazwa stanu A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 18 Diagramy stanów – wprowadzenie (3) • Diagram stanów prezentuje stany pojedynczego obiektu i przejścia pomiędzy nimi. • Diagramy stanów słuŜą do opisu zachowania systemu. • Diagramy stanów są przydatne do opisywania zachowań obiektu obejmującego kilka przypadków uŜycia. • Diagramy stanów nie nadają się do opis zachowań obejmujących współdziałanie wielu obiektów. • Opisują wszystkie moŜliwe stany, do których moŜe przejść dany obiekt oraz jak zmienia się stan obiektu pod wpływem zdarzeń do niego docierających – od stanu początkowego, po końcowy. • Diagramy stanów są deterministyczne – tzn. z danego stanu moŜna wybrać tylko jedno przejście. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 19 Przykład diagram stanów download course offerings downloading unscheduled make a course selection selecting make a different selection verify selection verifying select another course check schedule sign schedule checking schedule scheduled A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 20 Diagramy stanów akcja dozór zdarzenie Źródło: UML w kropelce - M. Fowler A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 21 Diagramy stanów – składnia • Nazwę stanów piszę się zwyczajowo z wielkiej litery i podajemy w postaci rzeczownika odczasownikowego np. Faksowanie. • Etykieta przejścia składa się z trzech części (syntaktyka): – zdarzenie – [dozór] – jest to warunek logiczny zwracający jedną z dwóch wartości (prawda/fałsz); do dozorowanego przejścia następuje gdy dozór zwraca wartość „prawda” – /akcja • Etykieta czynności (syntaktyka): – do – /czynność A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 22 Diagramy stanów – akcje i czynności • Zdarzeniem jest coś, co następuje w jednym punkcie czasowym i warte jest analizowania z punktu widzenia celów projektowanego systemu. • Akcje – związane są z przejściami i traktuje się je jako procesy atomowe. • Czynności – związane są ze stanami, mogą trwać dłuŜej. – Czynności mogą zostać przerwane przez jakieś zdarzenie. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 23 Diagramy stanów - zdarzenia • Typy zdarzeń: – Zdarzenie moŜe być wygenerowane po upływie określonego czasu – oznacza się je słówkiem „after” – np. after (20 minutes) – Zdarzenie moŜe być wygenerowane po spełnieniu określonego warunku – oznacza się to słówkiem „when” – np. when (teperature > 100 C) – Zdarzenie specjalne – entry – kaŜda akcja stowarzyszona ze zdarzeniem entry jest wykonywana przy kaŜdym wejściu do stanu – Zdarzenie specjalne – exit – kaŜda akcja stowarzyszona ze zdarzeniem entry jest wykonywana przy kaŜdym wyjściu ze stanu A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 24 Diagramy stanów - stany • Stan złoŜony (ang. superstate) - stan wyŜszego poziomu – stan złoŜony składa się z (pod)stanów; – rysuje się dla niego pojedyncze przejście. – (pod)stany „dziedziczą” przejścia stanu złoŜonego, obejmujące je. • WyróŜniamy stany: – sekwencyjne (jeden następuje po drugim) – współbieŜne (pojawiają się w tym samym czasie) A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 25 Przykład stanu złoŜonego wybrano 1-szy bieg Jazda wybrano poprzedni bieg Jazda do przodu na 2-gim biegu A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... Jazda do przodu na 1-szym biegu wybrano następny bieg Jazda do tyłu naciśnięto hamulec Samochód zatrzymany wybrano wsteczny bieg 26 Diagramy stanów współbieŜnych • Stany współbieŜne stosuje się w przypadkach, kiedy obiekt ma pewne zbiory zachowań niezaleŜnych (ortogonalnych). – Nie naleŜy mieć zbyt wielu stanów współbieŜnych dla pojedynczego obiektu. – W przypadku, gdy występuje diagram z wieloma stanami współbieŜnymi dla obiektu – to jest to sygnał do rozbicia tego obiektu na klika prostszych. • WspółbieŜne składniki stanu na diagramie, są to miejsca w których dany obiekt moŜe przebywać w dwóch róŜnych stanach, kaŜdy dla innego składnika obiektu. • W chwili opuszczenia stanów współbieŜnych przez obiekt, trafia on do jednego stanu. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 27 Diagramy stanów współbieŜnych Źródło: UML w kropelce - M. Fowler A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 28 Diagramy stanów - szczegóły • Stan wznowienia wskazuje, Ŝe stan złoŜony zapamiętuje swoje podstany, gdy następuje przejście obiektu do innego stanu. – Płytki stan wznowienia pamięta jedynie podstany najwyŜszego poziomu. – Głęboki stan wznowienia pamięta podstany na wszystkich poziomach. A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 29 Diagram stanów wybrano 1-szy bieg Jazda wybrano poprzedni bieg Jazda do przodu na 2-gim biegu A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... Jazda do przodu na 1-szym biegu wybrano następny bieg Jazda do tyłu naciśnięto hamulec Samochód zatrzymany wybrano wsteczny bieg 30 Katedra Informatyki Gospodarczej Szkoła Główna Handlowa Zamiast podsumowania Drobna praca domowa • Narysować diagramy dynamiczne dotyczące rejestracji działalności gospodarczej A. Sobczak, Zarządzanie procesami biznesowymi... 32 Katedra Informatyki Gospodarczej Szkoła Główna Handlowa Dziękuję za uwagę [email protected]
