Nr wniosku: 180445, nr raportu: 13348. Kierownik (z rap.): prof. dr

Nr wniosku: 180445, nr raportu: 13348. Kierownik (z rap.): prof. dr hab. Silvia Bonacchi
Większość z nas uważa, że wie, czym jest grzeczność językowa. Jako dzieci uczymy się, że grzeczność jest bardzo ważna
w interakcjach międzyludzkich. Od niej zależy, jak zostaniemy ocenieni my i nasze zachowania, oraz to, czy zostaniemy
zaakceptowani w danej grupie lub wspólnocie, czyli nasz prestiż społeczny.
Już jako dzieci uczymy się form – językowych i niejęzykowych, poprzez które zachowanie grzecznościowe się realizuje.
Jesteśmy sankcjonowani za brak tej wiedzy i kompetencji. Równocześnie wiemy też, że formy grzecznościowe zmieniają
się w czasie i że zależą od wartości danej kultury. Każdy, kto miał okazję wejść w interakcję z cudzoziemcami,
doświadczył tego. Co u nas w Polsce jest uznawane za grzeczne, w innych kulturach, np. w Niemczech, może być
uważane za zachowanie bardzo ceremonialne i stuczne; co w innych kulturach jest oceniane negatywnie jako nieszczere,
może być u nas uważane za subtelne i eleganckie. Wiemy też, że bardzo dużo trudności sprawia Polakom poprawne
używanie np. niemieckich form zdrobniałych lub form adresatywnych, jeśli robią to według wzoru polskiego oraz że
nawet takie proste słowo jak „dziękuję” jest używane inaczej w Polsce i w Niemczech. Wiemy też, że nie jest ważne tylko
to, co się mówi, ale też, jak się mówi. Nieodpowiedni ton lub intensywność głosu (tzw. „kontury intonacyjne” – czyli to,
jaką melodię stosujemy mówiąc), tempo mowy, długość sylab, niepoprawne wyartykułowanie pewnych części zdania
mogą spowodować, że zostaniemy odebrani jako niegrzeczni, niekulturalni, a nasza wypowiedź jako niestosowna. Gdy
jesteśmy zagranicą, często zauważamy, że oczekiwania co do form grzecznościowych są zupełnie inne niż myśleliśmy.
Aspekty te zdecydowanie powinny być poruszane podczas nauki języka obcego w szkole, a zazwyczaj są pomijane w
programach nauczania.
Projekt miał zatem na celu zbadanie wymiaru kulturologicznego i performatywnego (dot. tzw. poziomu wokalnego, czyli
tego, jak używamy głosu) (nie)grzeczności językowej. Zbadane zostały interakcje w języku niemieckim i polskim w celu
deskrypcji szeregu zjawisk, które mogą być decydujące dla pomyślnego porozumienia się i dla dialogu między ludźmi z
różnych kultur.