Tytuł artykułu: Czas wolny za nadgodziny wyklucza prawo do

Tytuł artykułu: Czas wolny za nadgodziny wyklucza prawo do dodatku
Tytuł dziennika: Dziennik Gazeta Prawna
Data wydania: 28 lipca 2011
Jeśli pracownik nie odbiera czasu wolnego za nadgodziny, wówczas przysługuje mu dodatek. Jego
wysokość, w zależności od sytuacji, wynosi 50 proc. lub 100 proc. wartości wynagrodzenia.
Podwładny może jednak złożyć wniosek o udzielenie czasu wolnego w zamian za nadgodziny.
Wniosek powinien być złożony na piśmie. Czas wolny w takim przypadku udzielany jest w wymiarze
1:1. To oznacza, że za 8 godzin pracy w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje prawo do
8 godzin wolnego. Decyzja o udzieleniu wolnego należy jednak do pracodawcy. Pomimo złożenia
wniosku przez pracownika, pracodawca może go rozpoznać odmownie. Wtedy ma jednak obowiązek
wypłacić wynagrodzenie za pracę w
godzinach nadliczbowych wraz z dodatkiem.
Może też nastąpić sytuacja odwrotna. Pracownik chciałby otrzymać wynagrodzenie za dodatkową
pracę, a pomimo to udzielana jest mu rekompensata w postaci czasu wolnego. Jednakże w takim
przypadku muszą być spełnione łącznie trzy warunki:
● pracodawca udziela dni wolnych w wymiarze 1:1,5. To oznacza, że za 8 godzin pracy w
godzinach nadliczbowych przysługuje 12 godzin wolnych,
● dni wolne muszą być udzielone najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego,
● udzielenie dni wolnych nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego
pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.
W przypadku spełnienia powyższych warunków ustawowych to pracodawca decyduje, czy wypłacić
pracownikowi dodatkowe wynagrodzenie, związane z pracą w godzinach nadliczbowych, czy też
udzielić mu w zamian dni wolnych.
Jeśli podwładny otrzymuje dni wolne w zamian za pracę w godzinach nadliczbowy, to nie przysługuje
mu dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Dotyczy to zarówno sytuacji, kiedy pracownik
wnioskował o dni wolne, jak i skierowania przez pracodawcę. Powyższe wynika wprost z przepisu
prawa (art. 1512. par. 3 k.p.), ale też było przedmiotem wnikliwej analizy, dokonanej przez Sąd
Najwyższy. W orzeczeniu z 9 lutego 2010 r., (I PK 157/09, M.P.Pr. 2010/7/375) sąd ten analizował
prawo do
wynagrodzenia oraz dodatku w przypadku udzielenia czasu wolnego w dwóch sytuacjach: na wniosek
pracownika oraz odpowiednio z inicjatywy pracodawcy. W przypadku udzielenia na pisemny wniosek
pracownika czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych od pracy,
nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Podwładny zachowuje prawo do
normalnego wynagrodzenia za tę wykonaną pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości
określonej w art. 1511 par. 1 k.p., a nie
wynagrodzenie za udzielony niepłatny czas wolny od pracy w takiej wysokości, jakby w tym czasie
pracował. W przypadku fakultatywnego udzielenia na wniosek pracownika w zamian za pracę w
godzinach nadliczbowych w tym samym wymiarze czasu wolnego brakuje ustawowego przepisu
gwarantującego nieobniżenie wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar
czasu pracy.
Gwarancja nieobniżonego wynagrodzenia dotyczy wyłącznie czasu wolnego udzielonego z inicjatywy
pracodawcy. Wówczas podwładny nie otrzyma dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, ale
otrzyma normalne wynagrodzenie za tę wykonaną pracę w godzinach nadliczbowych, które jednak
nie może powodować obniżenia wynagrodzenia należnego za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.
Tylko do wyliczenia tego nieobniżonego wynagrodzenia za pełny miesięczny wymiar czasu pracy
stosuje się odpowiednio zasady
obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop.
dr Anna Śmigaj, radca prawny z kancelarii prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy we
Wrocławiu
dr Anna Śmigaj
radca prawny z kancelarii prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy we Wrocławiu