Edukacja przez Ruch - Szkoła Podstawowa nr 221

Edukacja wczesnoszkolna
z innowacją pedagogiczną
Tytuł innowacji: Edukacja przez Ruch (EPR)
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002r. w
sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez
publiczne szkoły i placówki (Dz. U. Nr 56 z dnia 15 maja 2002r., poz. 506)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2011 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej
i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki
Miejsce realizacji:
Szkoła Podstawowa Nr 221 z Oddziałami Integracyjnymi im. Barbary Bronisławy
Czarnowskiej w Warszawie.
Autor innowacji:
imię nazwisko: Monika Gontarek,
zajmowane stanowisko: nauczyciel wspierający
stopień awansu zawodowego: nauczyciel kontraktowy
Czas realizacji:
01.09.2014r. – 26.06.2015r.
Informacje dotyczące innowacji:
Innowacja realizowana będzie w klasach III w roku szkolnym 2014/2015. Innowacja
opiera się na systemie kształcenia i terapii Edukacja przez ruch (EPR). Jest to
zbiór technik i metod pracy opartych na naturalnym, optymalnym, rytmicznym ruchu
człowieka. Poruszanie się według określonej rytmicznej procedury aktywizując
zmysły, wspiera wzrost poziomu integracji sensorycznej, aby w ten sposób
przygotować ciało jak i umysł do procesu uczenia się.
System Edukacja przez ruch
- to system form i metod kształcenia oraz terapii, który wykorzystuje naturalny,
spontaniczny ruch organizmu. Uczestnik zajęć rusza się rytmicznie, uaktywniając
poprzez ruch zmysły, dzięki którym poznaje otaczający go świat. Proponowane
1
ćwiczenia mają aspekt kształcący i terapeutyczny. Ćwiczenia dotyczą ruchu rąk, dłoni,
palców, nóg, stóp najczęściej o charakterze naprzemiennym, którego źródłem jest
podany rytm i odpowiednia muzyka a także potrzeba ruchu tkwiąca w dziecku.
Zasady tworzenia zabaw na podstawie systemu Edukacja przez ruch:
Ćwiczenia wykonywane w grupie;
Ćwiczenia wykonywane według określonej procedury ruchu, rytmicznie przy
muzyce;
Zaplanowany ruch ma być ruchem naturalnym wynikającym z potrzeby
ruszania się w danej fazie rozwojowej;
Ćwiczenie realizowane poprzez dotyk i manipulację; Wprowadzanie ćwiczenia
odbywa się poprzez ruch przedstawiony przez prowadzącego zajęcia - staje się
prezentacją zasad zabawy lub gry.
Każda rytmiczna zabawa ma określoną procedurę ruchu i sposób wzajemnych
zachowań, prowadzący do powstania zabawki dydaktycznej, karty pracy,
materiału lub pomocy dydaktycznej do dalszej pracy.
Prowadzący przygotowuje zabawy i gry: rytmiczną zabawę dydaktyczną
wykorzystującą ruch wybranych części ciała (np. ręki, nogi); kinezjologiczną
grę
dydaktyczną
wykorzystującą
optymalny
ruch
całego
ciała.
System Edukacja przez ruch jako wspomaganie terapii dziecka niepełnosprawnego.
System wspiera prawidłowy rozwój dziecka, zapewniając wszechstronną,
zintegrowaną stymulację. Jest on bardzo przydatny we wspomaganiu dzieci o
nieharmomonijnym rozwoju, z deficytami oraz dla dzieci niepełnosprawnych.
Ćwiczenia w formie zabawy budują atmosferę, która daje poczucie bezpieczeństwa,
akceptacji, zachęca do otwartości. Ciekawa forma, budzi zainteresowanie co będzie w
dalszej części zajęć, jest impulsem do dalszego tworzenia a przez to usprawniania
dzieci. Powtarzanie ćwiczeń nie zniechęca lecz pobudza do działania. Część zadań
wykonywana jest grupowo, co dodatkowo motywuje aktywność. Zabawy należy
dostosować do możliwości podopiecznych, aby dawały zadowolenie i kończyły się
sukcesem. Poczucie sukcesu jest szczególnie ważne, ponieważ z powodu swojej
niesprawności są często narażone na krytykę. Powoduje to poczucie mniejszej
wartości i izolacji społecznej. Rytm towarzyszący ćwiczeniom ułatwia wykonywanie
czynności i zwiększając ogólną koordynację ruchową, co wpływa na integrację układu
sensorycznego. Ruch naprzemienny usprawnia pracę obu półkul mózgowych,
zapewniając możliwość lepszego odbierania i interpretowania bodźców budujących
wiedzę, ma to znaczenie dla poszerzania możliwości rozwojowych.
Praca systemem EPR jest dynamicznym doświadczaniem zarówno dla dzieci jak i dla
nauczyciela, edukacją czynnościową w której dyscyplinę jako formę dobrze
zorganizowanego działania wyprowadza się z ruchu.
2
Niezwykle ważnym aspektem systemu EPR jest uświadomienie funkcji ruchu podczas
zajęć z dziećmi, która przyczynia się do innej organizacji procesu uczenia.
Zaplanowany świadomy ruch podczas zajęć tworzy różnorodne sytuacje edukacyjne
w których mały uczeń poznaje nieszablonowe wzory działania i uczenia się w praktyce
odnoszące się do myśli, teorii, przekonań i twórczości wielu wybitnych postaci takich
jak: Leonardo da Vinci, Paul Cézanne, Jackson Pollock.
System EPR stanowi przestrzeń do eksperymentowania i poszukiwań nowych
rozwiązań metodycznych w uczeniu dzieci. Nie ma formuły metody raz odkrytej,
zamkniętej, dokończonej i niezmiennej. Każdy pedagog korzystając z wybranych
technik systemu EPR może je stosować wraz z innymi metodami całościowego
kształcenia.
Założenia systemu, a szczególnie jego praktyczne rozwiązania nie kłócą się z takim
podejściem do uczenia dziecka jak wynika z myśli czy idei pedagogicznych
J. Korczaka, M. Montessori, A. Kamińskiego, czy holistycznego spojrzenia na rozwój
człowieka, które zapoczątkował w Polsce A. Szyszko - Bohusz.
Jak mawia Dorota Dziamska, prekursorka systemu EPR: „trudno więc nie dorzucić do
teorii systemu EPR platońskiej równowagi umysł - ciało oraz przepięknych słów
wybitnego mistrza sztuki origami Akiro Yoshizawy: - " Gdy skutecznie używamy
naszych rąk, to serca przepełnione są pokojem."
Wprowadzenie innowacji nie narusza uprawnień uczniów do bezpłatnej nauki,
wychowania i opieki w zakresie ustalonym w ustawie o systemie oświaty, a także w
zakresie uzyskania wiedzy i umiejętności wynikających z podstawy programowej
edukacji wczesnoszkolnej.
Cel główny:
Wspieranie prawidłowego rozwoju dziecka poprzez zapewnienie wszechstronnej,
zintegrowanej stymulacji
Cele szczegółowe:
- wspomaganie rozwoju fizycznego, emocjonalnego, społecznego i poznawczego
- usprawnianie pracy obu półkul mózgowych
- możliwość lepszego odbierania i interpretowania bodźców budujących wiedzę
- wspieranie rozwoju pamięci długotrwałej
- usprawnianie i korygowanie zaburzonych funkcji
- wspomaganie rozwoju jego zdolności i zainteresowań
- zapewnienie osiągnięcia sukcesu, poczucia akceptacji i przynależności do wspólnoty
3
Funkcja ruchu
wywołanie radości, która tworzy optymalne warunki uczenia się w grupie tzw.
równowagę funkcjonalną;
wspomaganie procesu integracji sensorycznej (Jean Ayres);
pobudzanie struktur pamięci długotrwałej: proceduralnej, epizodycznej,
semantycznej;
nadawanie znaczenia ruchowi, działaniom, umiejętnościom i wiedzy
(L. Wygotski);
wywołanie procesu adaptacyjnego jako organizacji doświadczanego świata;
doskonalenie sprawności cielesnego mechanizmu uczenia się np.: koordynacji,
praksji, samoobsługi, wyczucia ciała w przestrzeni, integracji obustronnej itd.;
dochodzenie do równowagi pomiędzy nauką, a sztuką, logiką, a wyobraźnią;
myślenie całym mózgiem, myślenie systemowe;
kształtowanie wdzięku, oburęczności, kondycji, sprawności fizycznej i postawy
ciała;
wyrabianie gotowości do zaakceptowania wieloznaczności, paradoksu,
niepewności, czy niepowodzenia;
konsekwentne sprawdzanie wiedzy drogą doświadczeń, poszukiwania i
błądzenia;
wzmacnianie doznań zmysłowych;
wzmacnianie rozumienia znaczenia dźwięku i ciszy, ruchu i bezruchu;
eksperymentowanie, patrzenie z różnych punktów widzenia na jeden obiekt;
dostrzeganie wartości w odmiennym zdaniu, w innym pomyśle, w nowej idei;
nadawanie znaczeń wytworom wykonanym indywidualnie lub w grupie;
Wykorzystywane techniki – ćwiczenia systemu EPR :
graficzne, rytmiczne ćwiczenia grafomotoryczne wpływające na stabilizację
lateralną, wywołujące radość i chęć działania, wykonywane na małej i wielkiej
płaszczyźnie jedną ręką;
graficzne, rytmiczne ćwiczenia grafomotoryczne wpływające na synchronizację
pracy mózgu wykonywane na małej i wielkiej płaszczyźnie oburącz;
graficzne, rytmiczne ćwiczenia grafomotoryczne wpływające na równoważenie
lateralne, wywołujące uczucie swobody, relaksu wykonywane na małej i wielkiej
płaszczyźnie naprzemiennie raz jedną, raz drugą ręką;
graficzne ćwiczenia grafomotoryczne z rytmem i muzyką w tle wykonywane
jedną ręką, oburącz lub naprzemiennie według uznania dziecka;
ćwiczenia manipulacyjne wspomagające sprawność dłoni, rąk, nóg i całego
organizmu z wykorzystaniem zabawek dydaktycznych oraz zabawek
dydaktycznych samodzielnie wykonanych, które pomagają w uzyskaniu
koncentracji;
ćwiczenia rytmicznej manipulacji obiektami wywołujące stan równowagi
fizjologicznej potrzebnej do utworzenia optymalnych warunków uczenia się;
4
ćwiczenia spontanicznego ruchu całego ciała, jako formy pozawerbalnej
komunikacji wspomagających koncentrację i polisensoryczne poznawanie;
ćwiczenia rytmicznego ruchu całego ciała według wybranej procedury
wspomagające integrację cielesnych i intelektualnych mechanizmów uczenia się;
Zabawy i gry w systemie EPR:
zabawa dydaktyczna z elementami ćwiczeń grafomotorycznych z muzyką w tle;
zabawa dydaktyczna z elementami rytmicznych ćwiczeń grafomotorycznych;
zabawa dydaktyczna z elementami ćwiczeń manipulacyjnych z muzyką w tle;
zabawa dydaktyczna z elementami rytmicznych ćwiczeń manipulacyjnych;
kinezjologiczna zabawa dydaktyczna;
zabawa interakcyjna z elementami swobodnego ruchu i muzyką w tle;
zabawa interakcyjna z elementami rytmicznego ruchu;
zabawa interakcyjna z elementami ćwiczeń grafomotorycznych z muzyką w tle;
zabawa interakcyjna z elementami rytmicznych ćwiczeń grafomotorycznych;
Przedstawione metody stosowane są podczas:
uczenia zbiorowego w klasie
uczenia w grupach;
uczenia drużynowego tzw. team teaching
uczenia indywidualnego
Ewaluacja:
Oczekiwane efekty to:
• rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu
społecznym;
• umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów w zakresie
umożliwiającym zdobywanie wiedzy;
• umiejętność prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych;
• umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych
dotyczących otaczającego świata;
• umiejętność komunikowania;
• umiejętność pracy zespołowej;
• umiejętność uczenia się, jako sposób zaspokajania naturalnej ciekawości świata,
odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji;
Przewidywanym osiągnięciem uczniów będą lepsze wyniki w nauce w klasie IV szkoły
podstawowej.
5
PINGWINY
BEZ W WAZONIE
BOŻE NARODZENIE
6
JESIENNE DRZEWA
KASZTANOWIEC
KOTY
7
LAS JESIENIĄ
PAJĄKI
WIERZBY WIOSNĄ
8