Polityka spójności UE 2014

Polityka spójności UE 2014-2020
Sabina Kasoń
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej
MRR
20 kwietnia 2012 r., Warszawa
Pakiet legislacyjny
Opublikowany
przez
Komisję
Europejską
w dn. 6 października 2011 r. zawiera:
Rozporządzenie Ogólne
• Wspólne przepisy dla polityki spójności, polityki rozwoju obszarów
wiejskich oraz polityki morskiej i rybołówstwa
• Wspólne przepisy dla funduszy polityki spójności (EFRR, FS, EFS)
Przepisy szczegółowe:
• przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego EFRR
• przepisy dotyczące Funduszu Spójności - FSp
• przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego - EFS
• przepisy dotyczące europejskiej współpracy terytorialnej - EWT
Rozporządzenia
w
sprawie
europejskich
ugrupowań współpracy terytorialnej (EUWT)
2
Misja i cele
Misja unijnej polityki spójności:
– zmniejszanie róŜnic między europejskimi
regionami w celu wzmocnienia spójności
gospodarczej, społecznej i terytorialnej zgodnie
z art. 174 TFUE
– wkład
w
unijną
strategię
na
rzecz
inteligentnego, zrównowaŜonego wzrostu
Cele przyszłej PS:
– inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego
i zatrudnienia
– europejska współpraca terytorialna
3
Zasady
Wspólne zasady dla wszystkich funduszy, tj. polityki
spójności, polityki rozwoju obszarów wiejskich oraz
polityki morskiej i rybołówstwa
• Wzmacnianie partnerstwa i zarządzanie
wielopoziomowe
• Zgodność z prawem unijnym i krajowym
• Popieranie równości płci i zwalczanie
dyskryminacji
• Promowanie zrównowaŜonego rozwoju
4
BudŜet polityki spójności po roku 2013
Kategoria
mld EUR
(w cenach z
2011 r.)
Fundusz Spójności*
68,7
Regiony słabiej rozwinięte
162,6
Regiony przejściowe
39,0
Regiony lepiej rozwinięte
53,1
Współpraca terytorialna
11,7
Dodatkowe środki dla regionów najbardziej oddalonych
i słabo zaludnionych
0,9
ŁĄCZNIE**
336,0
Instrument „Łącząc Europę” na rzecz transportu,
energetyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych
40,0
ŁĄCZNIE
376,0
*W ramach Funduszu Spójności na Instrument „Łącząc Europę” na rzecz transportu,
energetyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych przeznaczone zostanie 10 mld EUR
**W tym alokacja w wysokości 2,5 mld EUR na Ŝywność dla ubogich
5
Geograficzny zakres wsparcia
Trzy kategorie regionów
– Regiony słabiej rozwinięte (PKB na mieszkańca < 75%
średniej unijnej)
– Regiony przejściowe (PKB na mieszkańca na poziomie
między 75% a 90%)
– Regiony lepiej rozwinięte (PKB na mieszkańca > 90%
średniej unijnej)
Dlaczego wprowadzono nową kategorię regionów
przejściowych?
– Bardziej sprawiedliwy system podziału środków dla
regionów o podobnym poziomie rozwoju gospodarczego
– UmoŜliwienie płynnego przejścia regionu z kategorii
słabiej rozwiniętego do lepiej rozwiniętego
6
Geograficzny zakres wsparcia
< 75 (mniej rozwinięte regiony)
75-90 (regiony przejściowe)
>= 90 (bardziej rozwinięte regiony)
Symulacja kwalifikowalności 2014-2020
Stan na marzec 2012
PKB na mieszkańca (PPS), wskaźnik UE27=100
Dane PKB w ujęciu regionalnym wg stanu na
dzień 2007-08-09, dostępne od marca 2012
7
Cele tematyczne na rzecz realizacji
strategii Europa 2020
1.
Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji
2.
Zwiększenie dostępności, stopnia
informacyjno-komunikacyjnych
3.
Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora
rolnego (w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora rybołówstwa i akwakultury (w
odniesieniu do EFMR)
4.
Wspieranie przejścia na gospodarką niskoemisyjną we wszystkich sektorach
5.
Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania
ryzykiem
6.
Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania
zasobów
7.
Promocja zrównowaŜonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w
działaniu najwaŜniejszych infrastruktur sieciowych
8.
Promocja zatrudnienia i mobilności pracowników
9.
Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem
wykorzystania
i
jakości
technologii
10. Inwestycje w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe Ŝycie
11. Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej8
Wzmacnianie podejścia strategicznego
Wspólne Ramy Strategiczne (WRS)
przyjmowane razem z pakietem rozporządzeń
Umowa Partnerska (UP)
przedstawiana przez PC w
ciągu 4 miesięcy od przyjęcia
rozporządzeń
Programy Operacyjne (PO)
przyjmowane razem z UP lub do 3
miesięcy po jej przedstawieniu
9
Wzmacnianie programowania
zintegrowanego
Zintegrowane podejście programowe
– Wspólne Ramy Strategiczne na szczeblu
unijnym oraz umowa partnerska na szczeblu
krajowym obejmują wszystkie fundusze
WRS.
– Istnieje
moŜliwość
przygotowania
i wdroŜenia przez państwa członkowskie
programów wielofunduszowych łączących
EFRR, EFS i Fundusz Spójności.
10
Wspólne Ramy Strategiczne
Rola: transpozycja celów 2020 na fundusze ERDF, ESF, CF oraz
EAFRD, EMFF (dalej fundusze WRS).
Zawartość: ‘key actions’ dla kaŜdego celu; kluczowe wyzwania
terytorialne; priorytety dla działań z zakresu współpracy
terytorialnej; mechanizmy koordynacji funduszy WRS; mechanizmy
gwarantujące
‘coherence
and
consistency’
między
programowaniem funduszy WRS a zintegrowanymi wytycznymi UE
dla polityki gospodarczej i zatrudnienia oraz country-specific
recommendations.
Przyjęcie i przegląd: KE przyjmuje WRS jako załącznik do
rozporządzeń. W razie znacznych zmian strategii UE, KE, na
wniosek PE lub Rady, dokonuje przeglądu WRS i przedstawia
propozycję zmian.
2012-04-25
11
11
Umowa Partnerska
Zawartość: (a) rozwiązania na rzecz powiązań ze strategią UE 2020 (analizę
zróŜnicowań oraz potrzeb rozwojowych; podsumowanie ewaluacji ex ante
PO lub UP;
podsumowanie głównych oczekiwanych rezultatów;
szacunkową alokację wsparcia UE; główne priorytety współpracy
terytorialnej; listę programów); (b) zintegrowane podejście do rozwoju
terytorialnego; (c) zintegrowane podejście do grup dotkniętych ubóstwem,
dyskryminacją, wykluczeniem; (d) rozwiązania na rzecz skutecznego i
efektywnego wdraŜania
Przyjęcie i zmiany: KE
rozporządzeniem, WRS,
recommendations’. Gdy
informuje o dokonanych
sporządza uwagi nt. zgodności projektu UP z
rekomendacjami krajowymi – tzw.‘country-specific
jest to wskazane, PC dokonuje przeglądu UP i
zmianach w projekcie UP. KE zatwierdza UP via
‘implementing act’.
Gdy PC wnioskuje o zmianę UP, KE przeprowadza ocenę jej zgodności z
rozporządzeniem ogólnym, WRS oraz ‘country-specific recommendations’
oraz - w uzasadnionych przypadkach - zatwierdza zmiany UP
2012-04-25
12
12
Program Operacyjny
Programy podzielone są na osie priorytetowe
Oś priorytetowa obowiązkowo jedno-funduszowa (nawet w przypadku
wielo-funduszowego programu):
ERDF: 1 oś priorytetowa = 1 lub kilka inwestycji priorytetowych = 1 cel
tematyczny
ESF: 1 oś priorytetowa = 1 lub kilka inwestycji priorytetowych = 1 lub kilka
celów tematycznych
‘Cross-financing’ EFRR-EFS w granicach 5 % wsparcia UE na poziomie
osi priorytetowej
Dla kaŜdej osi priorytetowej naleŜy przypisać kategorie interwencji i
ustanowić wskaźniki finansowe, wskaźniki produktu i rezultatu. Wspólne
wskaźniki określone w rozporządzeniach funduszowych.
Określone zostały kamienie milowe i cele do osiągnięcia w ramach
priorytetów programowych na rok 2016, 2018 i 2022
Na początku okresu programowania odkładana jest rezerwa wykonania na
poziomie 5% (wyłączając EWT) dla kaŜdego funduszu WRS, kaŜdego
państwa członkowskiego, kaŜdej kategorii regionu,
przyznawana po ocenie
2012-04-25
13
wykonania w 2019 r.
13
Koncentracja tematyczna i
współfinansowanie
PC zobowiązane do koncentracji wsparcia na
interwencjach przynoszących najwyŜszą wartość
dodaną w stosunku do priorytetów strategii UE
uwzględniając przy tym rekomendacji krajowych, tzw.
country-specific recommendations;
Stawki współfinansowania osi priorytetowej
kształtowane z uwzględnieniem: (1) znaczenia osi
priorytetowej dla realizacji strategii UE; (2) zasady
„zanieczyszczający płaci”; (3) stopy udziału
prywatnych źródeł finansowania; (4) objęcia
obszarów o powaŜnych i trwałych niekorzystnych
warunkach przyrodniczych lub demograficznych.
2012-04-25
14
14
Wsparcie finansowe z funduszy
Maksymalne stawki dofinansowania na poziomie osi priorytetowych:
• 85% w przypadku Funduszu Spójności
• 85% w przypadku regionów słabiej rozwiniętych, których PKB na
mieszkańca za okres 2007-2009 wyniósł poniŜej 85% średniej dla
UE-27 w tym samym okresie oraz w przypadku regionów najbardziej
oddalonych
• 80% w przypadku regionów słabiej rozwiniętych kwalifikujących się do
stosowania systemu przejściowego Funduszy Spójności w dniu
1 stycznia 2014 r.
• 75% w przypadku regionów słabiej rozwiniętych innych niŜ te wskazane
powyŜej
• 75% w przypadku wszystkich regionów, których PKB na mieszkańca
za okres 2007-2013 wyniósł mniej niŜ 75% średniej dla UE-25 za
okres referencyjny, których PKB na mieszkańca wynosi jednak
więcej niŜ 75% średni PKB w UE-27
• 60% w przypadku pozostałych regionów przejściowych
• 50% w przypadku lepiej rozwiniętych regionów (poza tymi, których PKB
na mieszkańca wyniósł mniej niŜ 75% średniej unijnej w latach 20072013)
• 75% w przypadku europejskiej współpracy terytorialnej
15
Koncentracja tematyczna
& wydzielone środki minimalne
…
…
…
…
2012-04-25
16
16
Warunkowość ex-ante
Cel warunkowości: zapewnienie warunków ramowych
dla skutecznego wykorzystania wsparcia unijnego
Typologia warunków: warunki tematyczne (dyrektywy,
Zintegrowane Wytyczne, „strategiczne”) oraz warunki
ogólne
Sposób definiowania: warunek wstępny wskazany
przez KE w załączniku IV musi zostać spełniony, jeŜeli
PC chce wspierać dany cel tematyczny
Proces oceny i jego skutki dla wdraŜania PO: PO musi
zawierać plan działań na rzecz spełnienia warunku w
trakcie dwóch lat (albo do końca 2016 r.), KE moŜe
zawiesić płatności.
2012-04-25
17
17
Warunkowość ex-post
Cel warunkowości: ukierunkowanie PS na rezultaty,
regularne monitorowanie postępów i nagroda za dobre
wyniki w postaci rezerwy krajowej
Konstrukcja performance framework: dla kaŜdego priorytetu
wyznaczone są cele pośrednie dla lat 2016 i 2018 i cel
końcowy dla 2022 roku.
Proces oceny i jego skutki dla wdraŜania PO: przeglądy
postępów w 2017 i 2019 roku, w 2017 r. rekomendacje, w
2019 roku alokacja rezerwy między priorytety, które
odniosły sukces
MoŜliwe sankcje: zawieszenie części lub całości płatności
na rzecz priorytetu w wyniku przeglądu 2017 lub 2019 roku,
korekta netto za powaŜne niepowodzenie w osiąganiu
celów wykazane w raporcie końcowym
2012-04-25
18
18
Warunkowość makro
Cel warunkowości: z jednej strony zapewnienie
sprzyjającego środowiska makroekonomicznego, z drugiej
wykorzystanie
środków
unijnych
do
przywrócenia
równowagi makroekonomicznej
Na czym polega: KE moŜe zaŜądać zmiany UP i PO
zgodnie z Rekomendacjami krajowymi, a nawet sama je
dokonać, gdy dane PC otrzymuje unijne wsparcie
antykryzysowe
Kiedy pojawia się sankcja: gdy PC nie odpowiada w sposób
satysfakcjonujący na Ŝądania KE, KE moŜe zawiesić część
lub całość płatności. W sytuacjach szczególnych – równieŜ
zobowiązania.
2012-04-25
19
19
Wzmacnianie spójności terytorialnej
• Nacisk na zrównowaŜony rozwój obszarów miejskich
• Utworzenie platformy rozwoju miejskiego
• Wsparcie na rzecz innowacyjnych działań w dziedzinie
zrównowaŜonego rozwoju obszarów miejskich
• Zintegrowane inwestycje terytorialne (ang. Integrated
Territorial Investment)
• Uwzględnienie
określonych
potrzeb
obszarów
geograficznych w największym stopniu doświadczających
ubóstwa lub grup docelowych najbardziej zagroŜonych
dyskryminacją bądź wykluczeniem przy szczególnym
uwzględnieniu społeczności zmarginalizowanych
20
Wybrane kwestie wdroŜeniowe
Rok obrachunkowy = 1 lipca – 30 czerwca
Zasada n+2
Wspólne wskaźniki dotyczące określonych funduszy:
wspólne wskaźniki produktu i wyników w stosownych przypadkach
przepisy dla określonych funduszy, dotyczące wartości
wyjściowych, celów oraz sprawozdawczości
Wskaźniki dla konkretnych programów
wskaźniki produktu (w stosownych przypadkach)
wskaźniki wyników dotyczące osi priorytetowej
Mniejsze sprawozdania roczne z wdraŜania
Rzetelne informacje i analizy wszystkich elementów PO
wymagane wyłącznie w roku 2017, 2019 i w przypadku
sprawozdania końcowego
Zmiany w zasadach kwalifikowalności, np. podatek VAT z
zasady nie podlega zwrotowi
System akredytacji
21
Postępy w negocjacjach pakietu
legislacyjnego
1.
24 kwietnia br. – posiedzenie Rady do Spraw Ogólnych (GAC) poświęcone polityce
spójności:
•
polityka spójności w Wieloletnich Ramach Finansowych,
•
pakiet legislacyjny dla polityki spójności.
2.
Cel prezydencji duńskiej: przyjęcie częściowego stanowiska Rady do następujących
bloków negocjacyjnych:
•
programowanie strategiczne,
•
zarządzanie i kontrola,
•
kwalifikowalność i kontrola proporcjonalna,
•
duŜe projekty,
•
warunkowość ex ante,
•
monitoring i ewaluacja.
3.
Pozostałe bloki – debata będzie kontynuowana po GAC:
•
zarządzanie finansowe,
•
warunkowość oparta na wynikach,
•
koncentracja tematyczna,
•
instrumenty inŜynierii finansowej.
22
Sposób organizacji prac nad
dokumentami programowymi w Polsce
Informacja dla Rady Ministrów: SPOSÓB ORGANIZACJI PRAC
NAD DOKUMENTAMI PROGRAMOWYMI ZWIĄZANYMI Z
PERSPEKTYWĄ FINANSOWĄ UE 2014-2020 - I etap prac
nad przygotowaniem zasad funkcjonowania dokumentów
programowych systemu wdraŜania Polityki Spójności na
lata 2014-2020
Dokument został przyjęty:
20 marca br.- Komitet ds. Europejskich
4 kwietnia br. - Komitet Stały Rady Ministrów
Planowane przyjęcie przez Radę Ministrów:
24 kwietnia br.
23
Rola Ministra Rozwoju Regionalnego
Zgodnie z Informacją dla Rady Ministrów, Minister Rozwoju
Regionalnego:
•koordynuje proces przygotowania dokumentów programowych
oraz rozwiązań wdroŜeniowych i instytucjonalnych na poziomie
dokumentów strategicznych;
•przygotowuje i przedkłada Radzie Ministrów do akceptacji
załoŜenia umowy partnerskiej. Po zatwierdzeniu przez RM załoŜeń,
MRR przystępuje do przygotowania projektu umowy partnerskiej, w
tym przeprowadza ewaluację ex-ante, dokonuje oceny
oddziaływania na środowisko oraz organizuje konsultacje społeczne
umowy;
•przygotowuje system programowania i wdraŜania dokumentów
programowych związanych z perspektywą finansową 2014-2020;
•przewodniczy Zespołowi Międzyresortowemu ds. Programowania i
WdraŜania Funduszy Strukturalnych i Funduszy Spójności UE.
24
Rola Zespołu Międzyresortowego
Do najwaŜniejszych zadań zespołu naleŜy:
• monitorowanie na bieŜąco prac związanych z przygotowaniem
dokumentów programowych na perspektywę finansową UE na lata
2014-2020;
• udział w pracach nad przygotowaniem załoŜeń umowy partnerskiej
zwierających m.in. kierunki interwencji trzech polityk unijnych (PS,
WPR, WPRyb), liczbę i zakres programów operacyjnych, ramy
instytucjonalne, załoŜenia finansowe, sposób podziału interwencji,
• udział w pracach nad przygotowaniem umowy partnerskiej
i systemu programowania i wdraŜania (wskazówki wytyczne
dotyczące programów operacyjnych, sposób wyboru celów i kierunków
rozwoju, podstawowe zasady wdraŜania, załoŜenia systemu
monitorowania i kontroli, zakres zmian prawny);
• powoływanie grup roboczych, w których mogą uczestniczyć
poszczególne resorty zgodnie z kompetencjami. Do prac grup
roboczych zapraszani są przedstawiciele władz regionalnych,
eksperci, partnerzy społeczni i gospodarczy
25
Sposób pracy
Zespołu Międzyresortowego
Międzyresortowy Zespół ds. Programowania i WdraŜania Funduszy
Strukturalnych i Fundusz Spójności Unii Europejskiej będzie
funkcjonował na dwóch poziomach:
• Spotkania na poziomie ministrów, organizowane średnio raz w miesiącu;
• Spotkania na poziomie dyrektorów, w ramach grup roboczych.
Proponowane tematy do dyskusji do końca lipca 2012 roku na forum
grup roboczych Międzyresortowego zespołu:
1. Warunkowość ex-ante – 16 kwietnia
2. Koncentracja tematyczna – kwiecień
4. Sposób uwzględniania wymiaru terytorialnego planowanych
interwencji - maj
5. Projekty kluczowe - czerwiec
6. Podział interwencji pomiędzy poziom krajowy i regionalny – lipiec
Proponowane tematy do dyskusji na kolejnych spotkaniach:
1.System wdraŜania
2.Obszary makroregionalne
26
Etapy prac
Etapy prac nad przygotowaniem dokumentów:
• I Etap kwiecień 2012 r.– wrzesień 2012 r. - Przygotowanie
systemu programowania i wdraŜania dokumentów
programowych związanych z perspektywą finansową
2014–2020;
• II Etap (kwiecień 2012 r. – czerwiec
przygotowanie umowy partnerskiej;
2013
r.)-
• III Etap (wrzesień 2012 r - czerwiec 2013 r.) – prace nad
programami operacyjnymi;
• IV Etap (kwiecień 2012 r. – listopad 2013 r.) przygotowanie ram prawnych na potrzeby okresu
programowania 2014-2020.
27
Szczegółowy harmonogram prac
etap
2012 r
proces
II kw.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
III kw.
2014
r.
2013 r.
IV kw.
I kw.
II kw.
Zmiana zarządzenia nr 48 ws. powołania
Międzyresortowego Zespołu do Spraw
Zadanie zrealizowane
Wykorzystania….
Przyjęcie przez Radę Ministrów Informacji o
sposobie organizacji prac nad dokumentami
kwiecień
programowymi związanymi z perspektywę
finansową UE 2014-2020.
Przygotowanie Systemu programowania i
kwiecień wdrażania
wrzesień
Przygotowanie umowy partnerskiej
kwiecień 2012-czerwiec 2013
Prace nad programami operacyjnymi
wrzesień 2012 –czerwiec 2013
Przygotowanie ram prawnych na potrzeby
okresu programowania
kwiecień 2012 r. - listopad 2013
2014-2020
Negocjacje umowy partnerskiej i
programów operacyjnych z KE
Rozpoczęcie wdrażania programów
operacyjnych
III kw.
IV kw.
październik grudzień
28
Dziękuję za uwagę
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
ul. Wspólna 2/4
www.mrr.gov.pl
www.funduszestrukturalne.gov.pl