poziomy logiczne

POZIOMY LOGICZNE
Wstęp
Ćwiczenie poniższe służy pogłębionej refleksji nad sobą i przebiegiem życia (kariery, sytuacji
rodzinnej itd.). Może być wykorzystane zarówno w autocoachingu i coachingu indywidualnym, jak i
(po drobnych modyfikacjach) zespołowym. Można przeprowadzać je wielokrotnie dla różnych
kontekstów, ról społecznych czy zadań (np. osobno dla pracy: w roli szefa, specjalisty itp., dla domu:
roli matki, syna itp., a osobno dla zespołu, w którym działamy). Refleksja zawsze przebiega w głąb —
od elementów łatwo uchwytnych („powierzchownych”, co nie znaczy, że nieistotnych!) po elementy
coraz głębiej ukryte i coraz mocniej związane z naszym najintymniejszym poczuciem własnego ja czy
tożsamości zespołowej.
Wykonując to ćwiczenie, nie śpiesz się; zadbaj też o zrelaksowany stan ciała i umysłu oraz o
komfortowe warunki zewnętrzne. Można wykonywać je etapami („po kawałku”), jednak za każdym
razem warto przejść szybko w myśli już przebytą drogę. Opisy powinny być możliwie szczere i
wyczerpujące, dlatego też w przypadku braku miejsca warto skorzystać z dodatkowych kartek
(miejsce nie powinno w żaden sposób nas ograniczać). Opisując poszczególne poziomy dobrze jest
wykorzystać nie tyko pamięć, ale też wyobraźnię i wizualizację (przymknąć oczy i naprawdę solidnie
przyjrzeć się w wyobraźni sobie, tak jakby robił to obiektyw kamery).
Powodzenia!
Kiedy? Gdzie? Z kim? W jakim otoczeniu?
ELEMENTY ŁATWO
DOSTRZEGALNE
ŚRODOWISKO
Jak się zachowuję? Jak to robię?
ZACHOWANIA
Co potrafię?
UMIEJĘTNOŚCI
Co myślę o sobie, ludziach i
świecie? Co jest konieczne,
co jest możliwe?
PRZEKONANIA
Co jest ważne?
Po co to robię?
WARTOŚCI
Kim jestem?
TOŻSAMOŚĆ
1
Jaki jest globalny cel?
Dokąd zmierzam?
MISJA
WIZJA / DUCHOWOŚĆ
Kto jeszcze (dla kogo
działam)? Co jeszcze
istnieje? Jaka jest
globalna intencja?
Strona
ELEMENTY UKRYTE „POD
POWIERZCHNIĄ”
POZIOMY LOGICZNE
Ćwiczenie
I.
Środowisko
Opisz dokładnie warunki, w których funkcjonujesz (pełnisz daną rolę). Uwzględnij otoczenie
(naturalne i sztuczne), przedmioty, ale też ludzi, których na co dzień widzisz i spotykasz, swoich i
obcych.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
II.
Zachowania
Opisz w jaki sposób się zachowujesz w różnych sytuacjach związanych z daną rolą: uwzględnij
zarówno szczegóły (np. dojeżdżasz do szkoły / pracy autobusem czy rowerem?, pracujesz sam czy z
kimś?), jak i uogólnione sposoby działania i nawyki: działasz zazwyczaj szybko czy powoli (z
rozmysłem)? Odnosisz się do innych, swoich / obcych od razu przyjaźnie czy z dystansem? Etc., etc.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
2
....................................................................................................................................................................
Strona
....................................................................................................................................................................
POZIOMY LOGICZNE
III.
Umiejętności
Co potrafisz, jakie talenty angażujesz w opisane powyżej zachowania? Większość z
umiejętności pozostaje w ukryciu, ponieważ działania, w których jesteśmy naprawdę sprawni, szybko
stają są dobrymi nawykami i przebiegają automatycznie. Jeśli poddasz je refleksji a najlepiej
skrupulatnie wypiszesz – w sytuacjach trudniejszych, niestandardowych będziesz mógł się odwołać
do tych zasobów, zamiast w nie wątpić!
IV.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Przekonania („software” osobowości)
Strona
Nie ma lepszych lub gorszych przekonań; wszystkie powstały na skutek wychowania, edukacji,
przypadku, presji otoczenia, pierwszych doświadczeń, pracy umysłu. Wszystkie czemuś służą, coś
chronią. Są jednak w tym systemie przekonań elementy WSPIERAJĄCE (np. „potrafię ugotować
smaczny obiad”, „przy odrobinie treningu będę w stanie zapanować nad emocjami i stresem”) i
OGRANICZAJĄCE („nawet wodę jestem w stanie przypalić…”). Te drugie są jak niewidzialne kłody,
które sam (sama) rzucasz sobie pod nogi, jeszcze zanim zaczniesz działać! O sile lub słabości
3
Przekonania to software naszej osobowości, oprogramowanie określające nasz stosunek do
świata. Wszystko, co robimy, mówimy, myślimy — oparte jest na przekonaniach. Z nich wyrastają
oceny rzeczywistości, każdej sytuacji. Szynka jest lepsza od parówek , a może… w ogóle są to rzeczy
niejadalne? Jeśli tak, to dlaczego — mięso jest człowiekowi niepotrzebne? niezdrowe? A może chów i
zabijanie zwierząt to działania niemoralne? A może Twoja religia zabrania spożywania wieprzowiny?
Mężczyźni powinni / nie powinni całować kobiety w rękę; koty są bardziej fałszywe / interesujące od
psów; samochody z dieslem są lepsze od benzynowych; jak się na dziecko nie krzyknie i nie da czasem
klapsa, to się go nie wychowa; Rosjanie to pijacy; Warszawa to fatalne miasto; Najpiękniejsze kwiaty
to róże; jestem za chuda / za gruba; nie umiem grać w brydża, nigdy się nie nauczę dobrze grać w
szachy; za mało śpię; tarot powie mi prawdę; nie dałabym rady na studiach medycznych; mogłam
zostać gwiazdą. To wszystko są… PRZEKONANIA!
POZIOMY LOGICZNE
przekonań stanowi zatem skuteczność strategii działania w osiąganiu celów, które powstają na
podbudowie tychże przekonań.
A oto Twoje zadanie: Wydobądź najważniejsze z Twoich przekonań [w przypadku zespołu
będzie chodziło o przekonania wspólnie podzielane] i spróbuj krótko opisać każde z nich oraz określ,
jak sądzisz: czy ono Cię wspiera czy raczej ogranicza?
Kluczowe przekonania w Twojej roli
wspierające /
ograniczające
(W/O)?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
20.
Strona
19.
4
18.
POZIOMY LOGICZNE
V.
Wartości
To nasze wewnętrzne „megateorie” na temat nas samych, świata, celów, najważniejszych
życiowych spraw. Z nich powstaje osobista wewnętrzna hierarchia, z której potem wyrastają
skomplikowane systemy tysięcy przekonań — dla zewnętrznego obserwatora czasem sprzecznych,
nielogicznych, szokujących. Obserwator ma bowiem swój własny system, często odmienny od
obserwowanego! Im sztywniejszy system wartości i przekonań, tym częściej używane są stwierdzenia
typu trzeba, musi, powinno się, zawsze, tak już jest, tak nie jest, taka jest prawda, to niemożliwe, tak
się tego nie robi, to się nie uda itp. Jakie są Twoje najważniejsze wartości?
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
VI.
Tożsamość
Tożsamość odpowiada na pytanie, w jaki sposób definiujemy siebie samych, KIM JESTEM?
„pod spodem”, gdy nikogo nie gram, gdy wszystkie „maski” zostały zdjęte? Tożsamość nie jest dana
raz na zawsze, ale stale się aktualizuje i zmienia w zależności od sytuacji społecznej (choć zawiera też
element niezmienny, odpowiadający za poczucie ciągłości w naszym życiu). Określa nie tylko główne
struktury osobowości (płeć, orientację seksualną, główne role społeczne i zawodowe), ale też każdą
przeżywaną sytuację (np. „jestem artystą, niezależnie od tego, co robię…”).
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
Strona
....................................................................................................................................................................
5
....................................................................................................................................................................
POZIOMY LOGICZNE
VII. Misja
Misja to silne poczucie celu — po co wszystkie starania, po co się męczyć… Co jest Twoją
życiową misją, celem wszystkich celów? Po co żyjesz? Czy czujesz w głębi siłę, jaką daje Ci
świadomość posiadania nadrzędnego celu? (Pamiętaj, że poczucie misji to coś więcej niż
przekonanie; w praktyce odkrycie jej wymaga wyciszenia umysłu, wyjścia poza przekonania; pytania
o misję, np. „po co żyję”, „co najcenniejszego przynoszę światu”, powinny wywołać raczej obrazy niż
narrację: lawinę myśli i potok słów. Uchwyć ten obraz, choćby był najbardziej mglisty; podtrzymaj go,
rozbuduj lub rozwiń i stopniowo dookreśl. Proces ten może zająć od kilku minut do… wielu lat!
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
VIII. Duchowość
Choć możemy o tym na co dzień zapominać, to jednak właśnie duchowość organizuje wszystkie
nasze aktywności, od parzenia kawy czy jazdy autobusem, po wybór pracy i partnera życiowego. Jeśli
nie istnieje „coś więcej”, jeśli nie ma żadnej siły, która przekracza materialną rzeczywistość, to skąd
miałoby się wziąć poczucie sensu i misji czy wartości? Byłyby w najlepszym razie złudzeniami, a w
najgorszym… wirusami umysłu i wynikiem manipulacji. Jednak wystarczy wystarczająco mocno wczuć
się w siebie, aby wyraźnie odczuć, że nie jesteśmy sami. Na ile i w jaki Ty sposób odczuwasz obecność
„pierwiastka duchowego”? Dla kogo ostatecznie żyjesz i działasz? Opisz to, najlepiej metaforycznie
(bo znów odpowiedź jest raczej obrazem — dlatego możesz go też narysować lub namalować)
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
Strona
....................................................................................................................................................................
6
....................................................................................................................................................................
POZIOMY LOGICZNE
Zakończenie
Po przeanalizowaniu wszystkich poziomów, spróbuj objąć „wzrokiem” całość swojego życia w
danym kontekście czy też w odniesieniu do określonej roli. Czy między poszczególnymi poziomami
panuje zgodność (spójność)? Jeśli tak, to bardzo dobrze, przepływ energii psychicznej nie jest
zakłócony, masz poczucie samorealizacji i nieustannego rozwoju. Jeśli jednak nie, trzeba podjąć
odpowiednie działania, tj. zaplanować i wdrożyć zmianę.
Wypisz najważniejsze wnioski ze swojej całościowej analizy:
Jeśli Twoje zachowania nie odpowiadają wartościom, które są dla Ciebie ważne (np. w pracy
musisz oszukiwać ludzi, a uczciwość jest dla Ciebie ważna); jeśli Twoje przekonania zupełnie nie
odpowiadają Twojemu poczuciu tożsamości lub misji — np. uważasz się za poszukiwacza Prawdy, a
wszystkie Twoje przekonania pasują raczej do sceptyka czy wręcz malkontenta; masz misję niesienia
pomocy, a w Twojej mapie wewnętrznej większość ludzi do knujące przeciw bliźnim kreatury itp. —
pora na zmiany. Trzeba wyciągnąć wnioski z odkryć na głębszych poziomach i rozpocząć pracę nad
przekształceniem poziomów bardziej powierzchniowych. Tylko tyle — i aż tyle.
Jeszcze raz życzę w związku z tym: powodzenia!
7
Dostrzeżone napięcia i niezgodności 
Strona
Najważniejsze punkty zgodności 