Ocena czystości i zdolności kiełkowania nasion buraków jedno i

INSTYTUT HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN - PIB
ZAKŁAD NASIENNICTWA I NASIONOZNAWSTWA
Zmiany i uzupełnienia do Przepisów ISTA - wydanie 2011
materiały szkoleniowe
Opracowanie IHAR-PIB - ZNIN nr 138/1/2011
Radzików 2011
Dyrektor INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN-PIB
Prof. dr bab. Edward Arseniuk
Kierownik ZAKŁADU NASIENNICTWA I NASIONOZNAWSTWA
dr Lech Boros
Opracowanie: dr Krystyna Kolasińska
W kwalifikacji laboratoryjnej materiału siewnego obowiązują jedynie i wyłącznie
Międzynarodowe Przepisy Oceny Nasion ISTA. Stosowana jest wersja oryginalna, wydana
przez sekretariat ISTA lub wydanie IHAR-PIB przetłumaczona na język polski przez
pracowników Zakładu Nasiennictwa i Nasionoznawstwa. Weryfikatorem z upoważnienia
ISTA jest dr Piotr Mendelewski. W Przepisach ISTA zawarta jest metodyka pobieranie prób i
oceny wartości siewnej różnych cech nasion dla ponad 900 gatunków roślin. W ogólnych
zarysach gatunki zostały sklasyfikowane jako rolnicze i warzywne, drzewa i krzewy oraz
kwiaty, przyprawy, zioła i rośliny lecznicze. Przewidziano także możliwość dodawania
nowych gatunków.
W 2011 roku kontynuowano zmiany merytoryczne i redakcyjne w stosunku do
wydania 2010. Przepisy ISTA wydanie 2011 roku składają się z 17 Rozdziałów i z wyjątkiem
Rozdziału 11 nie zawierają Aneksów. Rozdział 7 Ocena Zdrowotności Nasion jest
poszerzony o Aneks, który jednak jest opublikowany w oddzielnym skoroszycie: Aneks do
Rozdziału 7. Metody Oceny Zdrowotności Nasion. Nowe Wydanie Przepisów ISTA
obowiązuje od dnia 1 stycznia 2011 roku. Przepisy ISTA 2011 zawierają:
Wstęp
I
Wstęp do Przepisów ISTA
Rozdział
1
Świadectwa ISTA
2
Pobieranie Próbek Nasion
3
Oznaczanie Czystości Nasion
4
Oznaczanie Innych Nasion w Sztukach
5
Oznaczanie Zdolności Kiełkowania
6
Biochemiczny Test Badania Żywotności (Topograficzny Test
Tetrazolinowy)
7
Ocena Zdrowotności Nasion
8
Weryfikacja Gatunków i Odmian
9
Oznaczanie Wilgotności Nasion
10
Oznaczanie Masy Nasion
11
Ocena Nasion Powlekanych + Aneks do Rozdziału 11
12
Test Żywotności na Izolowanych Zarodkach
13
Badanie Nasion Metodą Ważonych Powtórzeń
14
Test Rentgenograficzny (Promieni X)
15
Badanie Wigoru Nasion
16
Przepisy Kalibrowania Nasion
1
17
Przepisy Wystawiania Międzynarodowych Świadectw
Orange ISTA dla Partii Nasion Roślin Zielarskich i
Dekoracyjnych Przekraczających Maksymalną Wielkość Partii
Podaną w Tabeli 2A i Transportowanych Luzem w Pojemnikach.
Zmiany do Rozdziału 1 Świadectwa ISTA
W punkcie 1.3 Warunki wystawiania Świadectw ISTA w ppkt.c) zmiana redakcyjna. Zmiana
dotyczy pkt. 1.5.2.1 dodano popkt 1.5.2.1.1. Wartość H testu heterogeniczności i popkt
1.5.2.1.2 Wartość R testu heterogeniczności. pkt. 1.5.2.3, dodano… jeśli w próbce nie
znaleziono zanieczyszczeń lub nasion innych roślin (dot. nasion powlekanych) musi być
zapisane „0.0”. pkt. 1.5.2.6 Kiełkowanie został rozwinięty i zalecane jest, aby na Świadectwie
podawać szczegółowe informacje (porównaj z pkt.5.9). W pkt. 1.5.2.8 i 1.5.2.14 zmiany
redakcyjne. Poprawiono numerację i tym samym dodano pkt. od 1.5.2.17, a dalej nastąpiła
zmiana numeracji punktów.
Zmiany do Rozdziału 2 Pobieranie Próbek
pkt. 2.5.1.3 e) usunięto następujące zdanie „próbobierz cargo, może być używany do nasion
mniejszych niż Triticum aestivum”. W pkt 2.5.2.2.4 Metoda ręcznego rozdzielania próbek
dodano rodzaj Gossypium (tylko nasiona owłosione). W Tab.2A Część 1 zmieniono
(zmniejszono) masę próbki średniej dla: Achillea millefolium L., Agrostis (wszystkie gatunki),
Anthoxanthum odoratum, Apium graveolens, Axonopus, Bekmania eruciformis, Bothriochloa,
Chloris gayana, Claytonia perfoliata, Cynodon dactylon, Cynosurus cristatus, Deschampsia,
Digitaria eriantha, Eragrostis, Fragaria spp., Galega orientalia, Holcus lanatus, Koeleria
macrantha, Lontononis bainesii, Lotus uliginosus, Melinis minutiflora, Nasturtium officinale,
Oenothera biennis, Origanum, Panicum (wszyskie gat.z wyjątkiem P. miliaceum), Papaver
somniferum, Phleum (wszystkie gat.), Physalis, Piptatherum miliaceum, Poa annua
(wszystkie gat. z wyjątkiem P. bulbosa), Portulaca oleracea, Pseudoroegneria spicata,
Schizachyrium scoparium, Sorghum bicolor, Thymus vulgaris, Triforium (wybrane gatunki),
Trisetum flavescens, Zoysia japonica. Zmiana redakcyjna pkt.2.9.1.4 i w konsekwencji
dodanie pkt.2.9.1.5 oraz zmiany redakcyjne pkt.2.9.2.4 i 2.9.2.5.
2
Zmiany do Rozdziału 3 Oznaczanie Czystości Nasion
W pkt. 3.6.3.2 zmiana redakcyjna. Tabelę 3B zmieniono graficznie - co drugi wiersz został
zacieniony.
Zmiany do Rozdziału 5 Oznaczanie Zdolności Kiełkowania
Zostały zmienione wszystkie kartki w całym Rozdziale 5
W punkcie 5.2. Definicje dodano następujące definicje: test podwójny, testy równoległe.
Dlatego zmianie uległa numeracja dalszych punktów i podpunktów. Dodano pkt. 5.2.6.
Zasada 50%, w którym opisano szczegółowo sposób oceny siewek uszkodzonych. w punkcie
5.2.7.2. Małe wady. W opisie dot. nienormalności korzenia pierwotnego skrócono treść uwagi
odnośnie korzeni wtórnych. Do opisu nienormalności systemu pędowego dodano 21/13
wykazuje negatywny fototropizm, do opisu nienormalności liścieni dodano 31/08 zrośnięte z
obu stron. Zmieniono zapis dot. nienormalności Allium. W zapisie dotyczącym wielkości liści
pierwotnych 33/06 dodano, że nienormalność ta dotyczy tylko Phaseolus. Opis 4
skorygowano, dot. nienormalności koleoptyla i pierwotnego liścia oraz 41/11 rozszczepiony
przy podstawie zamieniono na rozszczepiony inaczej niż od wierzchołka. Rozszerzono opis
pkt. 5.2.9 Wielokiełkowe jednostki nasienne, pkt. 5.2.10.2 Nasiona nieskiełkowane, pkt.
5.2.10.3 Nasiona martwe i 5.2.10.4. Do pkt 5.2.11 Definicje dodatkowe dodano fototropizm.
Rozwinięty został pkt 5.3 Zasady ogólne pkt. 5.4.2 w części dotyczącej pojemności wodnej
podłoża, wyraźnie zaznaczono, że powinna być ona wyrażana jako procent maksymalnej
pojemności wodnej oraz, że pomiar pH i przewodnictwa mogą być zastąpione testami
biologicznymi. W pkt 5.4.3 Charakterystyka podłoża kiełkowania, 5.4.4 Woda i 5.4.5
Kontrola jakości - w niektórych opisach poprzez zastąpienie określenia „powinno” na „musi”
zostały wyraźnie podkreślone wybrane wymagania. opis pkt 5.5.2 Aparaty liczące - został
rozszerzony. Opis pkt. 5.5.3.2 Kabina i pokój do kiełkowania - również został rozszerzony i
wyraźnie podane, że temperatura w całym pomieszczeniu musi być jednakowa i musi mieścić
się w zakresie ±2oC. Pkt. 5.6.1 Próbka analityczna – rozszerzony; zostało opisane jak należy
postępować z próbką mniejszą niż zalecana. Pkt. 5.6.2 Warunki kiełkowania - rozszerzono
opis wilgotności i przewietrzania (5.6.2.2), temperatury (5.6.2.3) oraz światła (5.6.2.4). Pkt
5.6.3 Wykonanie zabiegów przyspieszających kiełkowanie nasion w stanie spoczynku
nastąpiły zmiany redakcyjne oraz niektóre zagadnienia zostały szerzej opisane. Ppkt. 5.6.3.1
Metody przełamywania spoczynku fizjologicznego zmieniono redakcyjnie, te treści które
dotyczą tytułów jak np. suche przechowywanie zmieniono na wstępne przechowywanie oraz
3
rozszerzono opisy i dodano akapit „Skaryfikacja kwasem”. Natomiast w ppkt 5.6.3.2 Metody
usuwania twardości nasion skrócono opis dot. skaryfikacji kwasem. W ppkt.5.6.3.3. Metody
usuwania substancji inhibitujących dokładnie dodano, że płukanie nasion pod bieżącą wodą i
suszenie powinno się odbywać w temp. 25±2oC. W pkt.5.6.4 Czas trwania kiełkowania
rozszerzono i dokładnie opisano postępowanie w czasie tzw. liczenia pośredniego. Pkt. 5.6.5
Ocena - zmieniono redakcyjnie. Ppkt. 5.6.5.1 Siewki - rozszerzono, a ppkt. 5.6.5.3 Nasiona
nieskiełkowane – skrócono i zmieniono redakcyjnie. Pkt. 5.7 Badania powtórne; zmieniono
redakcyjnie i rozszerzono opis postępowania: kiedy wykonywać badania powtórne, jaką
wybrać metodę i jak podawać wyniki na świadectwie (patrz Rys. 5.2). Pkt. 5.8 Obliczanie i
wyrażanie wyników zmieniono i rozszerzono dodając nowy ppkt 5.8.2 Zaokraglanie
wyników. Pkt. 5.8.1 Tolerancje rozszerzono i dodano rysunek 5.2 Schemat badań
powtórnych, gdy wyniki powtórzeń i testów powtórnych są poza tolerancją. Poniżej zostało
zamieszczone wyjaśnienie dot. tego schematu.
Schemat badań powtórnych wykonanych tą samą metodą wg. Rys.5.2
Wykonano pierwsze badanie powtórne:
1. Jeśli wyniki dwóch badań mieszą się w zakresie tolerancji – należy podać średnią
z dwóch badań. Jeśli wyniki dwóch badań nie mieszczą się w zakresie tolerancji
– należy wykonać trzecie badanie
2. Jeśli wyniki trzech badań mieszą się w zakresie tolerancji – należy podać średnią z trzech
testów. Jeśli wyniki trzech badań nie mieszczą się w zakresie tolerancji - należy wykonać
porównanie par wyników i podać najwyższy zgodny wynik otrzymany z porównania
wyników trzech testów parami po dwa testy:
1.
Średnia:
Podać średnią najwyższego zgodnego wyniku dla par:
1 + 3
2 + 3
1 + 2
3. Jeśli nie ma żadnej pary o zgodnych wynikach należy przeprowadzić czwarty test. Jeśli
wyniki czterech badań mieszą się w zakresie tolerancji – należy podać średnią z czterech
testów. Jeśli wyniki czterech badań nie mieszczą się w zakresie tolerancji to należy wykonać
porównanie trójek wyników i należy podać najwyższy zgodny wynik:
1. Podać średnią najwyższego zgodnego wyniku dla trójek:
Średnia:
1 + 2+ 3
4
1+ 2 +4
2 + 3+ 4
4. Jeśli nie ma żadnej trójki o zgodnych wynikach badań to należy podać najwyższy zgodny
wynik z porównania sześciu par (z czterech badań) badań i podać najwyższy zgodny wynik:
1.
Średnia:
Podać średnią najwyższego zgodnego wyniku dla par:
1+2
1+3
1+4
2+3
2+4
3+4
5. Jeśli nie ma żadnych zgodnych wyników dla sześciu par nie należy podawać wyników.
Trzeba poinformować o tym, że próbka wykazuje niezgodne wyniki kiełkowania.
Pkt. 5.9. Podawanie wyników. na Świadectwie, poza informacjami opisanymi w poprzednim
wydaniu przepisów ISTA 2010, należy podać: czas trwania analizy w dniach i liczbę
ocenianych nasion, z której obliczono procent, jeśli oceniano mniej niż 400 szt, należy podać
także czas trwania zabiegu specjalnego. Jeśli testy podwójne są polecane w Tabeli 5A Część 2
należy podać wynik pierwszego i drugiego testu podwójnego. Na życzenie klienta można
podać wyniki testów równoległych lub wyniki każdego testu dodatkowego. Te informacje
podaje się również w „Innych Oznaczeniach”. Pkt. 5.10. Metody kiełkowania rozszerzono
opis wymagań dot. temperatury, światło i pierwszego liczenia. Dodano metody
przełamywania spoczynku: jeśli wskazana jest więcej niż jedna metoda przełamywania
spoczynku, to nie ma żadnej preferencji w kolejności wyboru metody i może być użyta każda
metoda lub kombinacja metod. Drugorzędne metody (w tabeli) podano w nawiasach np. TTZ
(EET). Jednakże, jeśli stosowane jest suszenie wstępne lub H2SO4 w połączeniu z jakąś inną
metodą to muszą być one priorytetowe w stosunku do innych metod. W skrótach użytych w
Tabeli 5A zmieniono zapis dot. topograficznego testu tetrazolinowego z TT na TTZ. Został
zmieniony układ i wygląd Tabeli 5A: kolumna 6 została podzielona na trzy kolumny.
Wprowadzono inne symbole oznaczenia temperatury zmiennej oraz w co drugi wiersz
wprowadzono szary kolor (wzorem innych tabel). Dodano pkt. 5.11 Tabele tolerancji, w
którym podano szczegółowo pochodzenie tolerancji oraz sposób posługiwania się tabelami
5
tolerancji. W tabelach tolerancji zmieniono jedynie tytuły oraz
co drugi wiesz został
zacieniony.
Zmiany do Rozdziału 6 Test tetrazolinowy
Bardzo drobna zmiana redakcyjna pkt. 6.7. Podawanie wyników. W Tabeli 6A Część 1
dodano Chloris gayana.
Zmiany do Rozdziału 7 Ocena Zdrowotności Nasion
W Tabeli 7A zostały zaznaczone zmiany dot. metody wykrywania Fusarium circinatum na
nasionach sosny oraz Microdochium nivale, M. majus na ziarniakach pszenicy.
Zmiany do Rozdziału 8 Weryfikacja gatunków i odmian
Zmiany redakcyjne pkt. 8.5.4 Ocena siewek - skrócono opis.
Zmiany do Rozdziału 9 Oznaczanie Wilgotności Nasion
Zmiana redakcyjna pkt 9.1.4.3 Naczynka. W pkt. 9.1.5.5 Cięcie (dotyczy nasion o masie
tysiąca nasion >200g) zmieniono zapis dot. ilości nasion, którą należy użyć do oznaczeń.
Tabela 9A. Część 1. Dla nasion Lolium spp. wydłużono czas suszenia w wysokiej
temperaturze z 1 do 2 godzin.
Zmiany do Rozdziału 11 Ocena Nasion powlekanych
Zmiany redakcyjne i rozszerzenie opisu dot. pkt 11.1.1, 11.2.5, 11.3.5.1, 11.3.6, 11.4.6,
11.5.5, 11.10.2,
11.10.4-6. W pkt. 11.2.A i 11.5.A wprowadzono zmiany redakcyjne
polegające na uporządkowaniu zapisów w poszczególnych punktach i podpunktach oraz w
Tabeli 11A Część 1 i 2 dodano wyszarzenie wierszy.
Zmiany do Rozdziału 12 Test Żywotności na Izolowanych Zarodkach
Pkt. 12.7 Podawanie wyników. Bardzo drobna zmiana redakcyjna.
Zmiany do Rozdziału 13 Badanie Nasion Metodą Ważonych Powtórzeń
Tabela 13A. Metody kiełkowania nasion gatunków drzewiastych i 13 B nie drzewiastych zmiana redakcyjne dot. sposobu zapisu temperatury zmiennej - dodano wyszarzenie wierszy i
6
legendę. Dodano punkt 13.9. Tabele tolerancji i w Tabeli 13C został zacieniony co drugi
wiersz.
Zmiany do Rozdziału 15 Badanie Wigoru Nasion
Do Tabeli 15A. Testy wigorowe po zakończeniu walidacji do testu elektroprzewodnictwa
dodano Glycine max oraz co drugi wiersz w tabeli zostały zacieniony. Konsekwentnie w pkt.
15.8.1.2 Zakres i obszar zastosowania - dodano gatunek Glycine max. W pkt 15.8.1.4
Przygotowanie próbki dodano wyjaśnienie, że wilgotność nasion powinna mieścić się w
zakresie 10-14%, jakkolwiek nie jest konieczne, aby wilgotność wszystkich próbek była taka
sama, ale musi mieścić się w tym zakresie. Pkt. 15.2.4. Dodatkowe definicje przeredagowano
i dodano definicję całkowitej liczby nasion skiełkowanych poddanych kontrolowanemu
starzeniu (CD).
Zmiany do Rozdziału 17 Przepisy Wystawiania Międzynarodowych Świadectw Orange ISTA
dla Partii Nasion Roślin Zielarskich i Dekoracyjnych Przekraczających Maksymalną
Wielkość Partii Podaną w Tabeli 2A i Transportowanych Luzem w Pojemnikach.
Zmiana redakcyjna pkt. 17.3 Zasady. W załączonej do pkt. 17.5 tabeli poza wyszarzeniem
wierszy zmieniono wartości dot. wartości proporcjonalnych dla czystości i liczby nasion
innych w Partii 3, sumy oraz średnie ważone.
Zmiany do Aneksu. Metody Oceny Zdrowotności Nasion.
Uzupełnienia i zmiany dotyczą wykrywania następujących patogenów:

Fusarium circinatum na nasionach sosny

Microdochium nivale i M. majus na ziarniakach pszenicy
Podsumowanie

dla kilkudziesięciu gatunków zmieniono masę próbki średniej (Rozdział 2 Pobieranie
Próbek)

gruntowna zmiana Rozdziału 5 (Oznaczanie Zdolności Kiełkowania) – wymiana
wszystkich kartek

dla oznaczenia wilgotności nasion Lolium wydłużono czas suszenia nasion w wysokiej
temperaturze do 2 h (Rozdział 9 Oznaczanie Wilgotności Nasion)
7

dodano Glycine max. do testu elektroprzewodnictwa (Rozdział 15 Badanie Wigoru
Nasion)

zmieniono wygląd wszystkich tabel (co drugi wiersz szary)

bez zmian pozostały następujące rozdziały: Wstęp, Rozdział 4, 10, 14 i 16.
Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa –IHAR-PB zgodą ISTA tłumaczy (ISTA
copyright), wydaje i rozprowadza polską wersję Przepisów:
IHAR Radzików
05-870 Błonie
e-mail: [email protected]
8