Scenariusz do indywidualnego wywiadu pogłębionego (IDI) z

Scenariusz do indywidualnego wywiadu pogłębionego (IDI) z
przedstawicielami ośrodków pomocy społecznej
(dyrektorami/kierownikami powiatowych centrów pomocy
rodzinie, gminnych ośrodków pomocy społecznej lub wskazanych
przez nich najbardziej kompetentnymi w zakresie sytuacji osób
niepełnosprawnych pracownikami)
Narzędzie przygotowane w ramach projektu
„Zatrudnienie osób niepełnosprawnych – perspektywy wzrostu”
Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych
Warszawa 2013
[WŁĄCZYĆ NAGRYWANIE]
Temat
I. Warunki obsługi osób niepełnosprawnych
Kwestie szczegółowe
Uwagi
Czy budynek i pomieszczenia, w których znajduje się Państwa instytucja
są przystosowane do obsługi osób niepełnosprawnych?
Jeśli tak:
Jakie ułatwienia znajdują się w budynku?
Jakie ułatwienia zostały przez Państwa wprowadzone w celu
dostosowania budynku?
W przypadku wahania
respondenta lub
trudności z udzieleniem
odpowiedzi dopytać o
konkretne rozwiązania:
podjazdy,
przystosowane toalety,
windy etc.
Należy dopytać o
przyczyny braku
dostosowania budynku,
szczególnie te
pozafinansowe.
Jeśli nie:
Dlaczego?
II. Profil osoby niepełnosprawnej jako klienta instytucji
Jak często zdarza się Państwu obsługiwać osoby niepełnosprawne?
Jaki procent klientów wśród obsługiwanych przez Państwa instytucję
stanowią osoby niepełnosprawne w wieku produkcyjnym?
Kim są osoby niepełnosprawne zgłaszające się najczęściej do Państwa
urzędu?
W jakim są wieku?
Czy są to raczej kobiety czy mężczyźni?
Jakie mają wykształcenie?
Na czym polega ich niepełnosprawność? (rodzaj i stopień
niepełnosprawności)?
Czy są to osoby pracujące czy niepracujące?
Jeżeli pracują:
Czym się zajmują?
Na jakich stanowiskach na ogół pracują?
W jakim wymiarze etatu pracują?
Jakie mają wykształcenie?
Czy pracują zgodnie ze swoimi
kwalifikacjami?
Czy są zatrudnione legalnie, czy pracują w
tzw. „szarej strefie”?
Jeżeli nie pracują:
Czy w jakikolwiek sposób poszukują pracy?
(Znajomi, ogłoszenia, prywatne pośrednictwo
pracy, urzędy pracy?)
2
W przypadku trudności z
precyzyjnym
określeniem odsetka
niepełnosprawnych
należy poprosić o
podanie przybliżonej,
szacunkowej wartości.
Wiek produkcyjny:
- kobiety:18-59
- mężczyźni:18-64
Dopytać o aktywność
ekonomiczną, status na
rynku pracy.
III. Formy aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych
Z jakich form pomocy najczęściej korzystają osoby niepełnosprawne w
Państwa placówce?
A czy w jakikolwiek sposób pomagają Państwo
niepełnosprawnym w poszukiwaniu pracy lub otworzeniu
własnej działalności gospodarczej?
Czy zdarza się, że osoby niepełnosprawne zwracają się do Państwa z
prośbą o pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub otworzeniu własnej
działalności gospodarczej?
Jeżeli tak:
Jakiego rodzaju pomocy w tym zakresie najczęściej osoby
niepełnosprawne oczekują?
Czy ich oczekiwania są zgodne z możliwościami Państwa
instytucji w tym zakresie?
Czy monitorują Państwo sytuację swoich niepełnosprawnych
podopiecznych, którym udzielona została pomoc w zakresie zmiany ich
sytuacji na rynku pracy?
Jeżeli tak:
Przez jaki okres?
W jaki sposób?
W jaki sposób wykorzystują Państwo wyniki tego monitoringu?
Jakie bariery dostrzega Pan(i) jeżeli chodzi o udzielanie pomocy osobom
niepełnosprawnym w znalezieniu pracy?
Dotyczy wszystkich
niepełnosprawnych
korzystających z usług
ops.
W razie konieczności
doprecyzować, że
chodzi o pomoc
udzielaną przez
instytucję, w której
pracuje respondent.
Chodzi zarówno o
instytucje jak i jej
otoczenie. W razie
konieczności dopytać
respondenta o kwestie
takie jak: działanie jego
placówki; szerzej o
system opieki
społecznej; otoczenie
pozainstytucjonalne i
inne zaangażowane
podmioty takie jak:
pracodawcy, publiczne
służby zatrudnienia,
działalność trzeciego
sektora.
Czy widzą Państwo jakieś sposoby/narzędzia/działania, które j.w.
pozwoliłyby na zwiększenie aktywizacji zawodowej osób
niepełnosprawnych? Jakie?
Czy oferowana przez Państwa pomoc osobom niepełnosprawnym
obejmuje również pomoc w kształceniu?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
Jeżeli tak:
Jak jest realizowana?
Kto z niej korzysta?
Z jakimi instytucjami współpracują Państwo w tym zakresie?
Kto decyduje lub konsultuje w jakim kierunku należy kształcić
chętnych?
Jakiej części korzystających z tej pomocy udaje się ukończyć
cykl kształcenia?
Jakie są powody nieukończenia kształcenia?
Czy niepełnosprawnym po zakończonym procesie kształcenia
udaje się znaleźć pracę?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
3
Jeżeli tak:
U jakich pracodawców są zatrudniani?
W jakim sektorze są na ogół zatrudniani?
W jakich branżach działają firmy
zatrudniające?
Jakiej wielkości firmy/ instytucje zatrudniają
bezrobotnych?
Czy są to raczej ZPCh, ZAZ czy firmy z
otwartego rynku pracy?
Na jakich stanowiskach są zatrudniani?
W jakim wymiarze etatu pracują?
Czy udaje im się utrzymać zatrudnienie przez
dłuższy czas? Jaki?
IV. Źródła informacji o potrzebach osób niepełnosprawnych
Skąd czerpią Państwo wiedzę o potrzebach i problemach
niepełnosprawnych?
A skąd dowiadują się Państwo problemach związanych ze znalezieniem
pracy przez osoby niepełnosprawne?
Czy zdarza się, że o takich sytuacjach informują Państwa osoby trzecie,
przekazujące Państwu takie informacje?
Jeżeli takie sytuacje występują:
Kim są te osoby? (sąsiedzi, rodzina, opiekunowie, inni)
Czy Pracownicy Państwa instytucji mają zwyczaj przeprowadzania
wywiadów środowiskowych w celu identyfikacji osób niepełnosprawnych
potrzebujących pomocy w znalezieniu pracy?
V. Skuteczność działań pomocowych kierowanych do osób niepełnosprawnych
Czy osoby niepełnosprawne, którym pomagają Państwo znaleźć pracę
znajdują ją?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
Jeżeli tak:
U jakich pracodawców są zatrudniani?
W jakim sektorze są na ogół zatrudniani?
W jakich branżach działają firmy zatrudniające?
Jakiej wielkości firmy/ instytucje zatrudniają
bezrobotnych?
Czy są to raczej ZPCh, ZAZ czy firmy z otwartego
rynku pracy?
Na jakich stanowiskach są zatrudniani?
W jakim wymiarze etatu pracują?
Czy udaje im się utrzymać zatrudnienie przez dłuższy
czas? Jaki?
4
Dopytać o:
sektor,
wielkość firmy, branżę,
kwestię rynku na jakim
działa firma (rynek
otwarty - ZPCh)
stanowiska,
wielkość etatu.
Dopytać, czy zgłaszają
się sami, czy informacje
pozyskują od kogoś z
rodziny, sąsiadów;
poprzez wywiad
środowiskowy etc.
Zadać jeżeli w
poprzednim pytaniu
respondent nie wymieni
spontanicznie takiej
sytuacji.
Dopytać o to, czy
informacje w tym
zakresie są w ogóle
gromadzone w toku
wywiadów
środowiskowych.
Dotyczy innych form
pomocy niż pomoc w
kształceniu.
VI. Kompetencje osób obsługujących osoby niepełnosprawne
Kto w Państwa Placówce zajmuje się obsługą osób niepełnosprawnych?
Czy pracownicy obsługujący osoby niepełnosprawne posiadają
dodatkowe umiejętności lub wiedzę przydatną do obsługi tej grupy
klientów?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
Jak radzą sobie z obsługą niepełnosprawnych? (np.
niesłyszących)
Jeżeli tak:
Jakie są to umiejętności?
W jaki sposób je uzyskali? (kursy, studia, wykształcenie
kierunkowe, studia podyplomowe)
Czy ich umiejętności są wystarczające do tego, aby bez przeszkód móc
obsługiwać osoby niepełnosprawne?
Jakich umiejętności Pana(i) zdaniem brakuje osobom obsługującym
niepełnosprawnych?
Jakie umiejętności warto rozwijać?
VII. Niepełnosprawni wobec rynku pracy
Jakie według Pana(i) jest nastawienie osób niepełnosprawnych do rynku
pracy?
Czy poszukują pracy?
Czy są zainteresowane podjęciem pracy?
Doprecyzować, że
chodzi o:
1) osoby w wieku
produkcyjnym:
- kobiety:18-59
- mężczyźni:18-64
2) zarówno o osoby
będące klientami ops,
jak i niepełnosprawnych
ogółem.
Czy dostrzega Pan(i) jakieś zróżnicowanie postaw niepełnosprawnych
wobec pracy ze względu na:
- stopień i rodzaj niepełnosprawności,
- wiek,
- płeć,
- sytuację rodzinną,
- miejsce zamieszkania,
- wykształcenie, posiadane kwalifikacje?
Na czym polegają te różnice?
Jaki wpływ - jeżeli w ogóle - na gotowość podjęcia pracy, ma fakt
posiadania renty:
- z ZUS z tytułu niezdolności do pracy
- socjalnej?
Kto chętniej podejmuje pracę? Osoby posiadające czy
też nieposiadające renty?
Czy wśród niepełnosprawnych istnieje obawa przed
utratą renty?
Czym jest spowodowana?
5
Jeżeli ta kwestia nie
pojawi się spontanicznie
dopytać, czy chodzi o
przekonanie, że sam fakt
zarobkowania oznacza
utratę renty, czy też o
obawę przekroczenia
pewnego progu
dochodów.
Czy według Pana(i) osoby niepełnosprawne mają wiedzę na temat tego,
że po przekroczeniu pewnego progu dochodów tracą prawo do renty?
Czy potrafią poprawnie oszacować ten próg?
Jak według Pana(i) wiedzy określają ten próg dochodów?
Czy wiedza na temat możliwości łączenia pracy z rentą i progów
dochodowych jest w jakiś sposób zróżnicowana wśród
niepełnosprawnych?
Jeżeli tak:
Jakie cechy ją różnicują?
Na czym polega to zróżnicowanie?
Czy zetknęli się Państwo ze zjawiskiem roszczeniowości osób
niepełnosprawnych w stosunku do pracy i pracodawców?
Jeżeli tak:
W czym się objawiają? Czego dotyczą te roszczenia?
Jak ocenia Pan(i) kwalifikacje zawodowe osób niepełnosprawnych?
Czy są oni konkurencyjni na rynku pracy?
VIII. Współpraca z innymi instytucjami: organizacje pozarządowe
Czy współpracują Państwo z organizacjami pozarządowymi działającymi
na rzecz osób niepełnosprawnych?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
A czy byliby Państwo zainteresowani taką współpracą? W jakim
zakresie?
Jeżeli tak:
Na czym polega ta współpraca?
Kto ją zainicjował?
Jak długo trwa?
Jakie są jej efekty?
Czy są Państwo zadowoleni z tej współpracy?
Dlaczego?
Co Pana(i) zdaniem należałoby usprawnić w tej współpracy?
Jakie zmiany należałoby wprowadzić?
PUP
Czy współpracują Państwo z PUP działającym na rzecz osób
niepełnosprawnych?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
A czy byliby Państwo zainteresowani taką współpracą? W jakim
zakresie?
Jeżeli tak:
Na czym polega ta współpraca?
Kto ją zainicjował?
Jak długo trwa?
Jakie są jej efekty?
6
Dopytać o zróżnicowanie
ze względu na:
- wiek
- płeć
- rodzaj i stopień
niepełnosprawności
- sytuację rodzinną
- wykształcenie
- miejsce zamieszkania
Jeżeli respondent zna z
praktyki konkretne
przykłady takich sytuacji
poprosić o ich opisanie.
Dopytać o kwestie
ważne dla pracodawców
takie jak wykształcenie,
doświadczenie,
kooperatywność etc.
O uzasadnienie prosimy
niezależnie od tego, czy
respondent ocenia
współpracę negatywnie
czy pozytywnie.
Podkreślić, że chodzi
jedynie o współpracę
nakierowaną na pomoc
niepełnosprawnym.
Czy są Państwo zadowoleni z tej współpracy?
Dlaczego?
Co Pana(i) zdaniem należałoby usprawnić w tej współpracy?
Jakie zmiany należałoby wprowadzić?
Firmy z otwartego rynku
pracy
Czy współpracują Państwo z firmami z otwartego rynku pracy w zakresie
zatrudnienia osób niepełnosprawnych?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
A czy byliby Państwo zainteresowani taką współpracą? W jakim
zakresie?
Jeżeli tak:
Na czym polega ta współpraca?
Kto ją zainicjował?
Jak długo trwa?
Jakie są jej efekty?
Czy są Państwo zadowoleni z tej współpracy?
Dlaczego?
Co Pana(i) zdaniem należałoby usprawnić w tej współpracy?
Jakie zmiany należałoby wprowadzić?
ZAZ
Czy współpracują Państwo z Zakładami Aktywności Zawodowej w
zakresie zatrudnienia osób niepełnosprawnych?
Jeżeli nie:
Dlaczego?
A czy byliby Państwo zainteresowani taką współpracą? W jakim
zakresie?
Jeżeli tak:
Na czym polega ta współpraca?
Kto ją zainicjował?
Jak długo trwa?
Jakie są jej efekty?
Czy są Państwo zadowoleni z tej współpracy?
Dlaczego?
Co Pana(i) zdaniem należałoby usprawnić w tej współpracy?
Jakie zmiany należałoby wprowadzić?
ZPCh
Czy współpracują Państwo z Zakładami Pracy Chronionej w zakresie
zatrudnienia osób niepełnosprawnych?
Jeżeli nie:
7
O uzasadnienie prosimy
niezależnie od tego, czy
respondent ocenia
współpracę negatywnie
czy pozytywnie.
Podkreślić, że chodzi
jedynie o współpracę
nakierowaną na pomoc
niepełnosprawnym.
O uzasadnienie prosimy
niezależnie od tego, czy
respondent ocenia
współpracę negatywnie
czy pozytywnie.
Podkreślić, że chodzi
jedynie o współpracę
nakierowaną na pomoc
niepełnosprawnym.
O uzasadnienie prosimy
niezależnie od tego, czy
respondent ocenia
współpracę negatywnie
czy pozytywnie.
Podkreślić, że chodzi
jedynie o współpracę
nakierowaną na pomoc
niepełnosprawnym.
Dlaczego?
A czy byliby Państwo zainteresowani taką współpracą? W jakim
zakresie?
Jeżeli tak:
Na czym polega ta współpraca?
Kto ją zainicjował?
Jak długo trwa?
Jakie są jej efekty?
Czy są Państwo zadowoleni z tej współpracy?
Dlaczego?
Co Pana(i) zdaniem należałoby usprawnić w tej współpracy?
Jakie zmiany należałoby wprowadzić?
IX. Postulowane działania na rzecz wspierani aktywności zawodowej niepełnosprawnych
Jakie są według Pana(i) mocne strony działań Państwa instytucji
nakierowanych na aktywizację osób niepełnosprawnych na rynku pracy?
O uzasadnienie prosimy
niezależnie od tego, czy
respondent ocenia
współpracę negatywnie
czy pozytywnie.
Podkreślić, że chodzi
jedynie o współpracę
nakierowaną na pomoc
niepełnosprawnym.
A co Pana(i) zdaniem należałoby poprawić?
Jakie działania należałoby podjąć, aby efektywniej przeciwdziałać
wykluczeniu niepełnosprawnych z rynku pracy?
A jaki wpływ na aktywizację niepełnosprawnych miałoby wprowadzenie
mobilnych centrów obsługi niepełnosprawnych w gminach?
Mobilne centrum obsługi
polega na tym, że
urzędnicy dojeżdżają do
gmin i tam w
określonych dniach
pełnią dyżury. Np.
pracownik PUP pełni w
określone dni dyżury w
ośrodku gminy gdzie
przyjmuje interesantów.
Dopytać o skuteczność
takiego rozwiązania.
Dopytać o warunki
skuteczności.
W jaki sposób takie centra powinny działać aby być skuteczne?
Jak powinny być zorganizowane?
Kto powinien je finansować?
Kto powinien koordynować ich pracę?
Jakie inne, niestandardowe formy wspierania aktywności zawodowej Podkreślić, że chodzi
osób niepełnosprawnych Pan(i) dostrzega?
tutaj zarówno o działania
podejmowane przez
Jakie działania są Pana(i) zdaniem najskuteczniejsze?
instytucję, jak i jej
otoczenie.
8
X. Opinie na temat pracodawców
Jaki Pana(i) zdaniem jest stosunek
niepełnosprawnych poszukujących pracy?
pracodawców do
osób
Czy pracodawcy raczej chętnie, czy też raczej niechętnie zatrudniają
osoby niepełnosprawne?
Czym to jest spowodowane?
Czy mają jakieś obawy przed zatrudnianiem
niepełnosprawnych?
Czy istnieją tu jakieś stereotypy? Jakie?
Jak Pana(i) zdaniem można by zmienić podejście pracodawców do osób
niepełnosprawnych?
Jakie działania byłyby Pana(i) zdaniem skuteczne w tym
zakresie?
Jaki wpływ na zatrudnianie osób niepełnosprawnych mają zasady
finansowania zatrudniania niepełnosprawnych?
Jakie zmiany należałoby wprowadzić w tym zakresie?
Jakie inne formy zachęt dla pracodawców mogłyby Pana(i) zdaniem
skutecznie zachęcić pracodawców do zatrudniania niepełnosprawnych?
[WYŁĄCZYĆ NAGRYWANIE]
9