analityka śladów – problemy i wyzwania
Transkrypt
analityka śladów – problemy i wyzwania
ANALITYKA ŚLADÓW – PROBLEMY I WYZWANIA Jacek Namieśnik Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej 80-952 Gdańsk, ul. G. Narutowicza 11/12 E-mail: [email protected] VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 1 LICZBA ZNANYCH ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH źródło: CHEMICAL ABSTRACT SYSTEM (CAS) 27/03/2013 09:43:37 EST Liczba znanych substancji chemicznych (organicznych i niorganicznych): 64,455,886 Liczba znanych reakcji chemicznych (jednoetapowych i wieloetapowych): 63,711,871 Liczba związków chemicznych dostępnych w obrocie handlowym: 68,231,921 Liczba związków chemicznych podlegających uregulowaniom prawnym: 297,024 JAK DOTRZEĆ DO AKTUALNYCH DANYCH? http://www.cas.org/cgi-bin/cas/regreport.pl VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 2 1 WZROST ZALUDNIENIA A PRODUKCJA CHEMICZNA Planowany wskaźnik wzrostu ogólnoświatowa produkcja substancji i odczynników chemicznych wzrost zaludnienia Rok Założenia: -produkcja wyrobów chemicznych wzrasta o 3% w skali roku -zaludnienie globu wzrasta tempie 0.77% / rok Źródło: OECD Raport, 2001 VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 3 PRACA ANALITYKÓW – ODPOWIEDŹ NA ZAPOTRZEBOWANIE SPOŁECZNE SPOŁECZEŃSTWO (Zapotrzebowanie na informacje) NOWE WYZWANIA DLA ANALITYKÓW W ZAKRESIE: ANALITYKA CHEMICZNA PROBLEMY ANALITYCZNE - nauki - techniki Badania naukowe i prace rozwojowe KSZTAŁCENIE SPECJALISTÓW WYKORZYSTANIE - technik i metodyk analitycznych - aparatury kontrolnopomiarowej INFORMACJE I OSIĄGNIĘCIA W INNYCH DZIEDZINACH NAUKI I TECHNIKI VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 4 2 ZAPOTRZEBOWANIE NA INFORMACJE ANALITYCZNE Wyniki analizy reprezentatywnych próbek powinny być źródłem informacji niezbędnych do: ¾ Określenia stanu (jakości) badanego obiektu materialnego, ¾ Potwierdzenia postawionej hipotezy badawczej, ¾ Podjęcia właściwej i prawnej), decyzji (administracyjnej, gospodarczej ¾ Podniesienia poziomu świadomości społeczeństwa. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 5 RODZAJE INFORMACJI ANALITYCZNYCH ZAWARTE W WYNIKU ANALITYCZNYM I. Informacje jakościowe 1. Czy analit występuje w próbce? TAK/NIE II. Informacje ilościowe 1. 2. 3. Czy analit występuje w próbce na poziomie wyższym niż dopuszczalny? TAK/NIE Jakie jest stężenie/ilość analitu w próbce? W jakiej formie fizycznej lub postaci chemicznej analit występuje w próbce? ANALITYKA SPECJACYJNA 4. W jakiej części badanego obiektu występuje analit? ANALITYKA ROZMIESZCZENIA 5. Jakie są fluktuacje czasowe stężenia analitu? VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 6 3 POJĘCIA PODSTAWOWE C (stężenie analitu) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS, MDS) CQL granica oznaczalności (Quantitation Limit – QL) CDL granica wykrywalności (Detection Limit – DL) 0 VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 7 SKŁAD PRÓBKI DO ANALIZY • Składniki oznaczane Æ ANALITY • Składniki utrudniające proces oznaczania analitów Æ INTERFERENTY (składnik przeszkadzający) • Pozostałe składniki Æ MATRYCA (stanowią zazwyczaj największą część próbki do analizy) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 8 4 KLASYFIKACJA SKŁADNIKÓW PRÓBEK DO ANALIZY Nazwa składnika Zakres zawartości Składnik główny > 1,0 % Składnik uboczny (domieszka) <1,0 – 0,01%> Składnik śladowy < 0,01 % (100 ppm) Obowiązuje definicja IUPAC VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 9 DEFINICJA „SKŁADNIKA ŚLADOWEGO” TA WARTOŚĆ GRANICZNA JEST UMOWNA (Ulegała i będzie ulegać zmianie) 30 lat temu za składnik śladowy uważano składnik obecny w próbce na poziomie stężeń poniżej 0,1 % (1000 ppm). VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 10 5 CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA EWENTUALNĄ ZMIANĘ WARTOŚCI GRANICZNEJ • Wprowadzenie do praktyki analitycznej bardziej czułych detektorów (FID ÆPID) • Opracowanie nowych procedur przygotowania próbek do analizy zapewniających : ¾ Wysokiej wartości współczynnika wzbogacenia analitu ¾ Selektywne (specyficzne) przeniesienie analitów do matrycy odbierającej charakteryzującej się prostym składem chemicznym (ciekły rozpuszczalnik, gaz) ¾ Usunięcie interferentów ¾ Zapewnienie stabilności składu próbki od momentu jej pobrania do analizy VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 11 CZY TERMIN „ANALITYKA ŚLADÓW” JEST POPRAWNY? Powinno być: ANALITYKA SKŁADNIKÓW ŚLADOWYCH W praktyce analitycznej termin „analityka śladów” jest jednak w powszechnym użyciu. (ang. TRACE ANALYSIS) NIE MOŻNA WALCZYĆ Z WIATRAKAMI VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 12 6 OBSZARY WYKORZYSTANIA ANALITYKI ŚLADÓW ¾CHEMIA ŚRODOWISKA (obieg materii w przyrodzie) ¾BIOCHEMIA (genomika, proteomika, metabolomika, transkryptomika …) ¾EKOTOKSYKOLOGIA (biodostępność – bioakumulacja) ¾DIAGNOSTYKA MEDYCZNA ¾INŻYNIERIA MATERIAŁOWA (materiały specjalnej czystości) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 13 DOMENA CHEMICZNEJ NIEWIADOMEJ WZROST RÓŻNORODNOŚCI CHEMICZNEJ W ZAKRESIE NISKICH STĘŻEŃ Ch.G. Daughton, Renewable Res. J., 23, 6-22 (2005) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 14 7 NAJCZYSTSZY WYTWORZONY MATERIAŁ GERMAN (Ge) Æ przemysł elektroniczny Czystość 11 N 99,999999999% Suma wszystkich zanieczyszczeń 0,000000001 % czyli 10 ppt 10 -12 g zanieczyszczeń w próbce o masie 1 g. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 15 SKALA WYZWANIA Od kilku lat już prowadzone są oznaczenia analitów na poziomie CZĘŚCI NA KWADRYLION 1 ppq = 10-15 g ( w próbce o masie 1 g) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 16 8 ANALIZA CHEMICZNA – ANALITYKA CHEMICZNA ANALIZA CHEMICZNA (chemia analityczna) + System kontroli i zapewnienia jakości wyników analitycznych = ANALITYKA CHEMICZNA VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. SP Ó JN O ŚĆ JAKOŚĆ WYNIKÓW POMIARÓW ANALITYCZNYCH WALIDACJA PROCEDUR ANALITYCZNYCH NO W E EP NI 17 ŚĆ MATERIAŁY ODNIESIENIA BADANIA MIĘDZYLABORATORYJNE Elementy składowe systemu kontroli i zapewnienia jakości wyników pomiarów analitycznych VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 18 9 ŹRÓDŁO INFORMACJI ANALITYCZNEJ WYNIK WARTOŚĆ = ¯ ± ANALIZY ŚREDNIA (X) NIEPEWNOŚĆ 19 VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. Diagram ISHIKAWY (diagram typu szkieletu rybiego- ang. fish bone diagram) Cwz mpróbki Pwz Awaga swaga mstrzykawka Awaga mwz Awaga Swaga swaga CPCB mRwzi RF wyniki LOD ekstrakcji Diagram Ishikawy przedstawiający wpływ niepewności poszczególnych parametrów procesu analitycznego na wartość złożonej niepewności wyniku końcowego oznaczenia analitów z grupy PCB w próbkach osadu dennego VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 20 10 Systemy zapewnienia jakości pracy laboratoriów analitycznych • Dobra praktyka laboratoryjna (GLP) • Akredytacja laboratorium według normy EN 45001 lub ISO Guide 25 • Certyfikacja według norm ISO serii 9000 VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 21 PROBLEM WARTOŚCI „ZERO” W ANALITYCE CHEMICZNEJ Szczególnie istotny w analityce składników śladowych. Rażącym BŁĘDEM jest podawanie wyników (stężenie, zawartość) analizy w postaci zera. Zalecane jest wprowadzenie następujących informacji. Nie wykryto n.w – n.d < LOD (podać wartość liczbową) Nie oznaczono n.o – n.q < LOQ (podać wartość liczbową) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 22 11 TERMINOLOGIA Pięta Achillesowa polskiej analityki Na każdym kroku trzeba o tym mówić: - Używać właściwych terminów - Próbować wprowadzać polskojęzyczne terminy dla anglojęzycznych nazw nowych technik i urządzeń analitycznych HEDSPEJSOWAĆ !! (prowadzić badania z wykorzystaniem techniki analizy fazy nadpowierzchniowej) Head Space Analysis - HSA VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 23 ANALIZA ÅÆOZNACZANIE ANALIZA PRÓBKI OZNACZANIE SKŁADNIKÓW PRÓBKI Analiza próbki w celu oznaczenia zawartych w niej analitów. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 24 12 WŁAŚCIWE TERMINY Oznaczane anality Interesujące nas anality Æ ANALITY Pobór próbki Æ Pobieranie próbki Æ WZBOGACANIE ANALITÓW Sampler Æ Próbnik Rozdział próbki Æ Rozdzielanie składników próbki Autosampler Æ Automatyczny podajnik próbek Zagęszczanie Prekoncentracja Zatężanie próbki VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 25 WŁAŚCIWE TERMINY c.d. Fortyfikacja próbki Æ Dodatek wzorca do próbki Metoda (technika) materiał referencyjny Æ Metoda (technika) materiał odniesienia Sedymenty Æ Osady denne Supernatant Æ Roztwór nad osadem Software Æ Oprogramowanie VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 26 13 WŁAŚCIWE TERMINY c.d. Mass spectrometry Æ Spektrometria mas a nie Spektrometria masowa Mass spectrometry detector (MSD) Æ DETEKTOR MAS Interferace Æ Łącznik (interfejs) Negative ionisation Æ Ujemna jonizacja (a nie negatywna jonizacja) Positive ionisation Æ Dodatnia jonizacja (a nie pozytywna jonizacja) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 27 ZALECENIA Wspólnoty Europejskiej dotyczące: • Klasyfikacji i oceny metod analitycznych • Interpretacji wyników pomiarowych http://www.europa.eu.int/eurlex/pl/dd/docs/2002/32002D0657-PL.doc VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 28 14 DECYZJA KOMISJI z dnia 14 sierpnia 2002 r. wykonująca dyrektywę Rady 96/23/WE dotyczącą wyników metod analitycznych i ich interpretacji (notyfikowana jako dokument nr C(2002) 3044) (Tekst mający znaczenie EOG) (2002/657/WE) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 29 USTERKI TERMINOLOGICZNE MOŻNA ZNALEŻĆ TAKŻE W NAJWAŻNIEJSZYCH DOKUMENTACH WSPÓLNOTY ( w języku polskim) Spektrometria masowa Æ SPEKTROMETRIA MAS VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 30 15 ZASŁUGI BIUROKRACJI W ZAKRESIE TERMINOLOGII (PCBC, PKN…) • walidacja • „audit” jakości (choć w języku polskim znane jest słowo AUDYT !!) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 31 SKALA WYZWANIA ANALITYCZNEGO 1. Im mniejszy poziom zawartości analitów tym większe niebezpieczeństwo popełnienia błędów w trakcie procesu analitycznego 2. W przypadku oznaczania składników śladowych nie wystarczy przestrzeganie zasad dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) 3. Konieczne jest wprowadzenie do praktyki laboratoryjnej dodatkowych zabiegów i operacji, aby zachować wymóg reprezentatywności próbki ze względu na obecne w niej składniki śladowe w całym okresie czasu od pobrania próbki do momentu analizy VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 32 16 ŹRÓDŁA BŁĘDÓW W ZAKRESIE OZNACZANIA SKŁADNIKÓW ŚLADOWYCH Lp. Źródło błędu 1. „Dostarczenie” do próbki dodatkowych ilości analitu 2. Strata składnika próbki 3. „Pojawienie się w próbce dodatkowych składników Nazwa błędu Błąd dodatni Błąd ujemny Interferencje VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 33 OZNACZANIE SKŁADNIKÓW ŚLADOWYCH W PRÓBKACH CIEKŁYCH. GŁÓWNE ŹRÓDŁA BŁĘDÓW. 1 - kontakt z powietrzem laboratoryjnym; 2 - pozostałości składników mieszanin do mycia naczyń; 3 - woda destylowana; 4 - stosowane odczynniki i rozpuszczalniki; 5 - kontakt z analitykiem; 6 - odparowanie najlotniejszych składników; 7 - 8 - procesy adsorpcji-desorpcji (efekt pamięci ścianki); 9 - adsorpcja analitów na zawiesinie; 10 - wytrącanie osadów; 11 - wyługowywanie składników z materiału naczynia; 12 - 13 - proces permeacji (przenikania) składników przez materiał naczynia; 14 - reakcja analitu z materiałem naczynia; 15 - reakcja chemiczna pomiędzy składnikami roztworu. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 34 17 LUDOWE PORZEKADŁO THE CHAIN IS AS STRONK AS THE WEAKEST LINK IS ŁAŃCUCH JEST TAK MOCNY JAK JEGO NAJSŁABSZE OGNIWO Ocena i interpretacja danych (wyników analitycznych) Określenie problemu przedstawionego przez klienta Zdefiniowanie problemu analitycznego Obróbka danych i ich przechowywanie Wybór materiału do pobierania próbek Analiza (rozdzielanie i oznaczanie) Strategia i techniki pobierania próbek Obróbka pobranej próbki SŁABE OGNIWO NAJSŁABSZE OGNIWO VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 35 CZĘSTOTLIWOŚĆ POPEŁNIANIA BŁEDÓW NA POSZCZEGÓLNYCH ETAPACH PROCEDURY ANALITYCZNEJ -100% -50% -1% 0 +1% +50 % +100% POBIERANIE PRÓBEK TRANSPORT PRZECHOWYWANIE PRZYGOTOWANIE PRÓBEK ANALIZA INSTRUMENTALNA OBRÓBKA DANYCH POMIAROWYCH Kontrola i zapewnienie jakości wyników pomiarowych WYNIK KOŃCOWY ANALIZY VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 36 18 Próbka wody (rzędu 1 dm3) Filtracja Zakwaszanie próbki (pH ~3,5) Dodatek wzorca Oczyszczanie ekstraktu (SPE) WALIDACJA Ekstrakcja do fazy stałej (SPE) Elucja zatrzymanych składników za pomocą rozpuszczalnika Odparowanie rozpuszczalnika (wymiana rozpuszczalnika) Analiza próbek ekstratu (LC-MS) OBRÓBKA DANYCH WYNIK KOŃCOWY ANALIZY VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 37 WIELKOŚĆ ODDZIAŁYWANIA POLARNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Z POWIERZCHNIĄ RÓŻNYCH MATERIAŁÓW (efekt pamięci ścianki) Materiał konstrukcyjny • • • • • • • Stal chromowo –molibdenowa Stal pokryta teflonem Aluminium Szkło przemyte kwasem Oczyszczone aluminium Elektropolerowana stal nierdzewna Oczyszczona elektropolerowana stal nierdzewna • Szkło borokrzemianowe • Szkło po silanizacji Wielkość oddziaływań składnik roztworu – powierzchnia materiału NAJWIĘKSZA Najmniejsza VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 38 19 Główne problemy związane z analityką osadów Problem Komentarz Ogromna różnorodność składników śladowych Konieczność zastosowania odpowiednich technik ROZDZIELANIA przed etapem oznaczeń końcowych Niebezpieczeństwo INTERFERENCJI na etapie oznaczeń końcowych Zmienny i niehomogeniczny skład matrycy Spełnienie wymogu REPREZENTATYWNOŚCI pobranej próbki – poważne wyzwanie analityczne Konieczność zastosowania skutecznych technik IZOLACJI (ekstrakcji analitów) Niskie i bardzo niskie poziomy zawartości analitów Konieczność wprowadzenia dodatkowego etapu WZBOGACANIA analitów Stosowanie rozwiązań metodycznych z zakresu analityki specjacyjnej Brak właściwych materiałów odniesienia Konieczność oszacowania FRAKCJI BIODOSTĘPNEJ oraz oszacowania TOKSYCZNOŚCI I EKOTOKSYCZNOŚCI Implikacje dla wyboru właściwej techniki przygotowania próbek Trudności z WALIDACJĄ stosowanych metodyk analitycznych Kłopoty z weryfikacja poziomu KWALIFIKACJI personelu analitycznego Fluktuacje czasowe i przestrzenne stężenia analitu wewnątrz badanego obiektu materialnego Zastosowanie odpowiedniej techniki pobierania próbek tak aby był spełniony wymóg reprezentatywności Zmiany poziomu zawartości analitu w próbce na etapie transportu i przechowania Wykorzystanie właściwej techniki konserwacji próbek Występowanie w próbce składników charakteryzujących się podobnymi właściwościami fizykochemicznymi niekiedy na wyższych poziomach stężeń anality Zastosowanie technik przygotowania próbek umożliwiających usuniecie przynajmniej części interferentów Praco- i czasochłonność operacji przygotowania próbek do analizy Zastosowanie technik łączonych Duże zużycie odczynników a w szczególności rozpuszczalników na etapie przygotowania próbek do analizy (ekstrakcja, derywatyzacja) Wykorzystanie bezrozpuszczalnikowych technik przygotowania próbek do analizy Utrudniony dostęp lub brak odpowiednich wzorców i materiałów odniesienia niezbędnych do: - walidacji metodyk analitycznych - kalibracji przyrządów pomiarowych - zapewnienia spójności pomiarowej - sprawdzenia poziomu kwalifikacji personelu analitycznego PROBLEM DALEKI OD ROZWIĄZANIA !! Trwają prace na opracowaniem nowych typów wzorców i materiałów odniesienia VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 39 WYZWANIE Kontrola i zapewnienie jakości wyników analitycznych (QC/QA) to „PIĘTA ACHILLESOWA” wielu prac naukowych i ogromne wyzwanie dla laboratoriów badawczych. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 40 20 DLACZEGO TAK SIĘ DZIEJE? 1. Traktowanie sprzętu analitycznego jako „czarnej skrzynki” (ang. black box) 2. Niski poziom świadomości analitycznej (żenująco niski poziom znajomości podstaw teoretycznych poszczególnych technik i metod analitycznych) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 41 FAŁSZYWY POGLĄD „Mam doskonały sprzęt to jestem znakomitym analitykiem i rozwiąże każdy problem” Operator sprzętu analitycznego to nie jest CHEMIK ANALITYK. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 42 21 PRZYCZYNA? 1. Ograniczenia wymiaru godzin nauczania podstaw chemii analitycznej. 2. Podważanie celowości zajęć z „klasycznej chemii analitycznej” (grawimetria wolumetria). 3. Zafascynowanie instrumentacją. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 43 KONSEKWENCJE • „Tak mi wyszło” • Nieoczekiwane „rewolucyjne” teorie • Podaje się wyniki bez oceny ich miarodajności (prace doktorskie, rozprawy habilitacyjne z dziedzin nie związanych z chemią analityczną) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 44 22 PRZYKŁAD IDZIE Z GÓRY Złe traktowanie chemikówanalityków przez gremia doradcze i decyzyjne (MNiSzW, CK, …) VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 45 PODSUMOWANIE Przeprowadzenie badań analitycznych próbek w celu oznaczenia składników śladowych to: •Poważny wysiłek intelektualny •Spore nakłady finansowe (koszty pracy, odczynników, aparatury i infrastruktury) Brak świadomości specyficznych wymagań może spowodować, że efektem końcowym zamiast INFORMACJI ANALITYCZNEJ będzie DEZINFORMACJA. STARAJMY SIĘ TEGO UNIKAĆ ! VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 46 23 MĄDROŚĆ LUDOWA Trzymaj się szewcze swego kopyta 9Niech technolodzy i specjaliści od syntezy zajmują się tym na czym się znają 9Niech analitycy robią to co do nich należy. VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 47 BLIŻSZE INFORMACJE O PROBLEMACH ANALITYKI ŚLADÓW Namieśnik J., Trace analysis – challenges and problems. Crit Rev. Anal. Chem., 32, 271-300 (2002). VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 48 24 Katedra Chemii Analitycznej Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej szczegóły: http://www.pg.gda.pl/chem/ Katedry/Analityczna/analityczna.html Wykład jest już zamieszczony na stronie domowej Katedry VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 49 KURSY ORGANIZOWANE PRZEZ KATEDRĘ CHEMII ANALITYCZNEJ WYDZIAŁU CHEMICZNEGO PG • BIOTESTY W OCENIE ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA • KURS WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ HPLC • KURS PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO ANALIZY CHROMATOGRAFICZNEJ • KURS CHROMATOGRAFII GAZOWEJ - KURS PODSTAWOWY • KURS ZASTOSOWAŃ CHROMATOGRAFII GAZOWEJ - KURS WYŻSZEGO STOPNIA • KONTROLA I JAKOŚĆ WYNIKÓW POMIARÓW ANALITYCZNYCH • Kurs ABC techniki SPE szczegóły: http://www.pg.gda.pl/chem/Katedry/Analityczna/analityczna.html VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 50 25 Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów analitycznych, (praca zbiorowa pod redakcją P. Konieczki i J. Namieśnika), WNT, Warszawa, 2007 VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 51 QUALITY ASSURANCE AND QUALITY CONTROL IN THE ANALYTICAL CHEMICAL LABORATORY: A PRACTICAL APPROACH Piotr Konieczka Gdansk University of Technology, Gdansk, Poland Jacek Namieśnik Gdansk University of Technology, Gdansk, Poland Series: Analytical Chemistry Opracowanie jest wyposażone w CD z arkuszami kalkulacyjnymi ISBN: 9781420082708 ISBN 10: 1420082701 CAT #: 82701 Pub Date: 2/23/2009 CRC Press Inc - Taylor & Francis Ltd VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 52 26 ANALYTICAL MEASUREMENTS IN AQUATIC ENVIRONMENTS Piotr Szefer Medical University of Gdansk, Poland Jacek Namieśnik Gdansk University of Technology, Gdansk, Poland ISBN: 9781420082685 ISBN 10: 142008268X CAT #: 8268X Pub Date: 6/26/2009 CRC Press Inc - Taylor & Francis Ltd VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 53 MODAS „Opracowanie i atestacja nowych typów materiałów odniesienia niezbędnych do uzyskania akredytacji europejskiej przez polskie laboratoria zajmujące się analityką przemysłową ‐ MODAS” http://www.pg.gda.pl/chem/modas/ VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 54 27 European Master in Quality in Analytical Laboratories ‐ EMQAL http://eacea.ec.europa.eu/erasmus_mundus/ VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 55 KATEDRA CHEMII ANALITYCZNEJ VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 56 28 DZIĘKUJE ZA UWAGĘ !! VII Seminarium Naukowe „Aktualne Problemy Chemii Analitycznej” 17.05.2013, Katowice. 57 29