Formy prawne klubów sportowych

Formy prawne klubów sportowych
Piotr Brzózka
Forma prawna działalności klubów sportowych ma istotne znaczenie z punktu widzenia
każdego, kto poważnie myśli o profesjonalnej działalności sportowej. Na przestrzeni
lat przepisy regulujące to zagadnienie były wielokrotnie zmieniane. Początkowo, pod
rządami Ustawy o kulturze fizycznej z 1984 r. jedyną dopuszczalną dla działalności klubu
sportowego formą było stowarzyszenie (stowarzyszenie kultury fizycznej). W 1996 roku wraz
z wejściem w życie nowej ustawy o kulturze fizycznej, wprowadzono kategorię sportowej
spółki akcyjnej. Nie zdecydowano się co prawda usunąć z obrotu prawnego stowarzyszeń
kultury fizycznej, niemniej jednak ich rola została w znakomitym stopniu zmniejszona.
Stały się one instrumentem dla sportu amatorskiego, podczas gdy udział w rozgrywkach lig
zawodowych zarezerwowano dla wspomnianych spółek. W rzeczywistości sportowe spółki
akcyjne były spółkami kapitałowymi o nieznacznie zmodyfikowanej konstrukcji.
Sportowa spółka akcyjna szybko stała się obiektem krytyki ze względów tak prawnych jak
i ekonomicznych. Negatywna ocena spółki znalazła odzwierciedlenie przepisach Ustawy
o sporcie kwalifikowanym z 2009 r. Celem nowej regulacji było możliwie najszersze ujęcie
katalogu form prawnych w jakich swoją działalność prowadzić mogły kluby sportowe.
Nie tylko zlikwidowana została forma prawna sportowej spółki akcyjnej, lecz również
przesądzono, iż klub sportowy może prowadzić działalność w każdej dopuszczalnej prawem
formie (a więc także w formie fundacji czy stowarzyszenia). Ustawa zawierała jednak pewne
ograniczenia. Jednym z takich był wymóg by w skład ligi zawodowej w grach zespołowych
wchodziły wyłącznie kluby sportowe działające w formie spółki akcyjnej.
Sytuację komplikowały dodatkowo przepisy upoważniające ministra sportu do decydowania
w kwestii dopuszczania do rozgrywek ligi zawodowej klubów działających w innej niż spółka
akcyjna formie prawnej.
Aktualnie omawianą problematykę regulują przepisy Ustawy o sporcie. Uchwalona w 2010
roku, uchyliła ona zarówno ustawę o kulturze fizycznej jak i o sporcie kwalifikowanym.
Już pierwsze przepisy nowej ustawy poruszają kwestie klubów sportowych.
Generalna zasada stanowi, iż klub sportowy działa jako osoba prawna. Katalog form
prawnych w jakich działalność prowadzić mogą kluby sportowe rysuję się więc dosyć
szeroko. Możliwe wydaje się w tym kontekście funkcjonowanie klubu sportowego w formie
spółki prawa handlowego i to zarówno spółki akcyjnej jak i z ograniczoną
odpowiedzialnością. Na tym jednak wybór się nie kończy. Uznać należy że stowarzyszenia czy
fundacje również stanowią odpowiednią formę prawną dla klubu sportowego skoro
przyznana jest im osobowość prawna.
1
Innym zagadnieniem jest natomiast kwestia organizacji lig zawodowych i dopuszczania
do udziału w nich. Odnośnie zasad uczestnictwa w lidze zawodowej utrzymane zostało
bowiem rozwiązanie przewidziane uprzednio, zgodnie z którym do udziału dopuszczone
są wyłącznie kluby działające w formie spółek akcyjnych. Jednocześnie w aktualnym stanie
prawnym nie istnieje możliwość uczestnictwa w lidze zawodowej klubu sportowego
działającego w formie stowarzyszenia. Przepisy ustawy o sporcie nie przewidują bowiem
możliwości dopuszczenia tego typu podmiotu po uzyskaniu zgody ministra sportu.
Obecnie każdy klub sportowy, działający w formie innej niż spółka akcyjna, a mający ambicje
uczestniczyć w rozgrywkach ligi zawodowej musi dokonać przekształcenia. Forma spółki
akcyjnej jest więc w przypadku sportu profesjonalnego obligatoryjna. Rozwiązanie takie
w opinii autorów projektu ustawy w stopniu najwyższym urzeczywistnia prawdziwie
profesjonalny charakter lig zawodowych. Uniemożliwia to zaistnienie sytuacji, w której
na podstawie decyzji ministra do rozgrywek dostają się kluby o formie prawnej innej niż
spółka akcyjna. Podkreślenia wymaga jednak, iż kluby sportowe działające na podstawie
wcześniejszych ustaw uzyskały możliwość przekształcenia swojej formy prawnej. W tym celu
przewidziano dwuletni termin, liczony od momentu wejścia w życie Ustawy o sporcie.
Na uwagę zasługuje również istniejąca już wcześniej instytucja uczniowskiego klubu
sportowego. Możliwość jego utworzenia przewidywały już przepisy Ustawy o kulturze
fizycznej. Aktualnie jest to szczególny rodzaj klubu sportowego, którego funkcjonowanie
cechuje się pewnymi odrębnościami. Działa on na zasadach przewidzianych dla
stowarzyszeń, inna jest jednak procedura rejestracji. Kluby tego typu wpisywane są do
ewidencji prowadzonej przez właściwego ze względu na siedzibę klubu starostę. Co istotne,
jeśli klub taki zamierza prowadzić działalność gospodarczą(odpowiednie postanowienia
powinny znaleźć się w statucie), konieczne jest wpisanie go do rejestru przedsiębiorców.
Piotr Brzózka, DLA Piper Wiater sp. k.
Data publikacji artykułu na wortalu SportLex.pl: 27 listopad 2011r.
2