Organizmy pożyteczne

Działanie najważniejszych organizmów pożytecznych występujących w Polsce
Grupa organizmów
Jak działają?
Co zwalczają?
Działają wybiórczo. Zazwyczaj atakują
Przede wszystkim gąsienice motyli,
Wirusy owadobójcze
np.: rolnice, słonecznice, z rodziny
konkretną rodzinę lub gatunki owadów,
brudnicowatych, bielinka
które zakażają się drogą pokarmową lub
kapustnika, piętnówkę kapustnicę,
przez jaja. Zakażone gąsienice są mniej
bielinka rzepnika, zwójkę
ruchliwe, tracą apetyt i często zmieniają
siatkóweczkę,
owocówkę
wybarwienie
jabłkóweczkę, omacnicę
spichrzankę
Działają wybiórczo lub na wiele gatunków W zależności od bakterii atakują
Bakterie owadobójcze
motyle, pędraki, muchówki, mszyce
owadów. Toksyny bakteryjne są
wykorzystywane w produkcji
biopreparatów
Spory lub cysty pierwotniaka rozwijają się Szkodniki magazynowe (obniżają
Pierwotniaki
w przewodzie pokarmowym owada po
liczebność, ale nie likwidują
połknięciu. Śmiertelność żywicieli zależy populacji). Hamują rozwój wielu
od rodzaju pierwotniaka: często nie jest
gatunków motyli i chrząszczy
wysoka, ale zostaje osłabiona ich
żywotność i płodność. W innych
przypadkach występuje wysoka
śmiertelność wszystkich stadiów
rozwojowych
Atakują jaja nicieni
Obniżają liczebność guzaków i
Grzyby nicieniobójcze
mątwików
Zakażają larwy lub imago. Posiadają
Mszyce i inne pluskwiaki,
Grzyby owadobójcze
szarańczaki, larwy motyli i liściarek,
krótki okres rozwoju (5-7 dni).
dorosłe chrząszcze, muchówki,
Poszczególne gatunki grzyba zarażają
przędziorki i szpeciele
zwykle od kilku do kilkunastu gatunków
żywicieli
Larwy aktywnie odszukują owada,
Muchówki, wciornastki, chrząszcze,
Nicienie owadobójcze
pędraki chrabąszczy, motyle.
wnikają w jego ciało i zabijają go
Powszechnie stosowane w
(w zależności od nicienia trwa to od 10
biologicznej ochronie i dostępne w
godzin do 3 dni). Poszczególne gatunki
wielu preparatach handlowych
wykazują specyficzność w zwalczaniu
Roztocze
Pająki
różnych grup owadów
W zależności od gatunku odżywiają się
różnymi stadiami rozwojowymi żywicieli.
Najlepiej działają w temperaturze
25-30 oC, przy wysokiej wilgotności
względnej
Polują na różne ofiary, głównie owady.
Niektóre budują pajęczyny, inne polują w
sposób aktywny. W diecie pająków
Przędziorki, szpeciele, wciornastki.
Mogą również atakować
skoczogonki, mszyce korzeniowe i
rozkruszki. Są celowo uwalniane w
uprawach warzyw i owoców pod
osłonami lub w sadach
Żywią się tym, co im się uda
upolować. Ich ofiary to w
większości owady
dominuje ten gatunek, który jest w danej
chwili najliczniejszy
Błonkówki Kruszynkowate
Samice składają jaja do jaj innych
owadów. W zależności od typu rozwój
może się odbywać w jajach różnych
gatunków żywicieli lub tylko jednego
Błonkówki Mszycarzowate
Błonkówki - Oścowate
Samice składają po jednym jaju do ciała
mszyc
Samica składa jajo do ciała mszycy lub
mączlika
Samice składają jaja (do
kilkudziesięciu) do ciała zwalczanych
owadów
Samice składają jaja do ciała gąsienic
Błonkówki Meczelkowate
Błonkówki Gąsienicznikowate
Muchówki - Rączycowate
Samice składają jaja do ciała
żywiciela, albo larwy wyszukują
żywiciela i wchodzą do jego
ciała
Formy dorosłe i larwy są
zazwyczaj drapieżne
Ważniejsze zwalczane gatunki
szkodliwe to owocówka
jabłkóweczka, owocówka
śliwkóweczka, pierścienica
nadrzewka, zwójki, omacnica
prosowianka, bielinek kapustnik,
bielinek rzepnik, pachówka
strąkóweczka
Pasożyty ok. 40 gatunków mszyc
Pasożyty mszyc (np. bawełnicy
korówki) i mączlików
Bielinka kapustnika, miniarki
Pasożyty gąsienic różnych motyli,
chrząszczy i muchówek
Gąsienice wielu szkodliwych motyli, larwy
błonkówek, chrząszczy, pluskwiaków i
innych muchówek
Najczęściej mszyce. Poza nimi: pluskwiaki,
czerwce, roztocze, larwy muchówek, stadia
larwalne motyli i niektórych chrząszczy
Chrząszcze - Trzyszczowate Larwy polują na przechodzące w Ich ofiarami są zazwyczaj gatunki
pobliżu drobne bezkręgowce.
występujące najliczniej na danym terenie (na
Osobniki dorosłe są bardzo
obszarach rolniczych - zwykle masowo
ruchliwe i również są
występujące szkodniki)
drapieżnikami. Występują na
stanowiskach suchych i
piaszczystych
Gatunki drapieżne ścigają rożne Istotnie redukują liczebność różnych grup
Chrząszcze - Biegaczowate
ofiary, głównie owady, ale też
szkodników: larwy i formy dorosłe wielu
organizmy wielokrotnie większe szkodliwych motyli, chrząszczy i błonkówek
od nich, np. drobne płazy
Gatunki drapieżne odszukują
Drobne owady (np. skoczogonki) i ich jaja
Chrząszcze - Kusakowate
swoje ofiary w glebie, na
oraz larwy lub gąsienice większych
roślinach zielnych i drzewach
szkodników, głównie chrząszczy, motyli i
błonkówek
Zarówno larwy, jak i osobniki
Larwy stonkowatych, gąsienice rolnic, korniki
Chrząszcze - Gnilikowate
dorosłe są drapieżne
Najczęściej zwalczane są mszyce. Poza nimi:
Chrząszcze - Omomiłkowate Zarówno larwy, jak i osobniki
Chrząszcze - Biedronki
dorosłe są drapieżne
Muchówki - Bzygowate
Muchówki Pryszczarkowate
Drapieżne są larwy. Samice
składają jaja w bezpośrednim
sąsiedztwie kolonii mszyc
Drapieżne są larwy. Samice
składają jaja w koloniach mszyc
Drapieżne są zazwyczaj larwy i
owady dorosłe
Odżywiają się nektarem i
Sieciarki - Złotooki
spadzią mszyc. Drapieżne są
larwy
Drapieżne są larwy polujące na
Sieciarki - Mrówkolwy
ofiary przechodzące po
powierzchni gleby
Mogą nadgryzać kwiaty, owoce i
Skorki
warzywa, jednak uszkodzenia te
są nieznaczne w porównaniu ze
skalą redukcji liczebności
szkodników
Drapieżne są larwy oraz
Wielbłądki
osobniki dorosłe. Występują w
sadach, lasach i zadrzewionych
ogrodach przydomowych
Drapieżne są larwy oraz formy
Ważki
dorosłe. Szczególnie aktywne w
pogodne, słoneczne dni
Źródło: Nowoczesna upraw nr 12/2013
Pluskwiaki
ślimaki i drobne owady oraz jaja wielu
szkodliwych błonkówek, chrząszczy i motyli
Drapieżcy mszyc, a czasami też
wciornastków, miodówek, skorków i
drobnych gąsienic owadów
Kilkadziesiąt gatunków mszyc. Przy ich braku
mogą się odżywiać przędziorkami i larwami
mączlików
Mszyce, jaja i gąsienice motyli, muchówki,
miodówki, skoczki, larwy chrząszczy
Wiele gatunków mszyc, zjadają również jaja
szkodliwych owadów i przędziorki
Ograniczają wielkość populacji różnych
owadów w tym wielu szkodników roślin
Mszyce oraz jaja i młode larwy wielu
owadów, w tym stonki ziemniaczanej i
motyli sówkowatych
Korniki, kózki, ryjkowce i larwy niektórych
motyli. Osobniki dorosłe mogą korzystać z
podobnej bazy pokarmowej, dodatkowo
polują na mszyce i zjadają jaja motyli
Atakują głównie owady występujące
najliczniej (w uprawach rolniczych zwykle
masowo pojawiające się szkodniki)