Streszczenie

Mgr Jacek Paluszkiewicz
PRZYDATNOŚĆ KOMPOSTÓW WYTWARZANYCH Z ODPADÓW
KOMUNALNYCH W NAWOŻENIU ZBÓŻ JARYCH
STRESZCZENIE
Rosnąca świadomość zagrożenia ekologicznego wraz z rosnącą ilością wytwarzanych odpadów
spowodowała, iż przyrodnicza utylizacja odpadów stała się zjawiskiem o istotnym znaczeniu
społecznym, gospodarczym oraz ekologicznym.
Zmieniające się otoczenie gospodarcze, stały wzrost konsumpcji a wraz z nim zwiększająca się
ilość wytwarzanych w wyniku działalności bytowej i gospodarczej człowieka odpadów skłania
do poszukiwania efektywnych możliwości zagospodarowywania i wykorzystywania odpadów
w tym substancji odpadowych pochodzenia biologicznego.
Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu zróżnicowanych dawek kompostu
wytwarzanego z odpadów komunalnych na wybrane trzy gatunki zbóż jarych oraz właściwości
gleb nawożonych kompostem.
Na przykładzie przeprowadzonych badań dotyczących reakcji wymienionych gatunków
podjęto próbę wykazania (udowodnienia) możliwości szerszego zastosowania materiału
odpadowego w nawożeniu tych roślin.
Doświadczenie polowe zostało przeprowadzone w latach 2012-2013. Do badań wykorzystano
3 odmiany zbóż jarych tj. jęczmień odmiana Eunova, pszenicę odmiana Kandela oraz pszenżyto
odmiana Nagano.
Zastosowano zróżnicowane dawki kompostu wytworzone z wyselekcjonowanej frakcji
odpadów komunalnych tj. odpadów biodegradowalnych (trawy, liście, pędy i gałęzie roślin) w
każdym roku doświadczenia Wykonano zabiegi uprawowe: kultywatorowanie, talerzowanie,
gryzowanie. Zastosowano środki ochrony roślin.
W doświadczeniu polowym, oznaczono liczbę kłosów na m2 przed zbiorem zboża, zliczono
wschody w fazie szpilkowania, oznaczono właściwości fizyczne gleby, zbadano stan
zachwaszczenia w dwóch terminach, określono masę tysiąca nasion w g . poletko, obliczono
plon ziarna i słomy w t.ha-1.
Wiosną 2015 roku zostało założone doświadczenie wazonowe w szklarni, w ściśle
kontrolowanych warunkach. Wazony o pojemnościach 6 dm3 zostały napełnione glebą pobraną
z warstwy ornej o składzie granulometrycznym i właściwościach fizyko-chemicznych takich
jak w doświadczeniu polowym.
Wprowadzono metale ciężkie w ilości odpowiadającej zawartości tych pierwiastków w
kompoście. Nawożenie mineralne NPK wprowadzono tylko do wazonów z dodatkiem metali
ciężkich w ilościach 1,5 g. wazon-1Ilość ta odpowiada średniej dawce kompostu 60g wazon-1.
Doświadczenie założono w czterech powtórzeniach, rośliną testową były zboża jare: jęczmień
(Eunova), pszenica (Kandela), pszenżyto (Nagano). Zboża zebrano w pełnej dojrzałości oraz
oznaczono plon suchej masy ziarna, słomy i plew susząc w temp. 1050C. W próbkach
roślinnych (ziarnie, słomie i plewach) oraz glebie po zakończeniu doświadczenia oznaczono
ogólną zawartość metali ciężkich (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn).
Podjęte badania wykazały, iż kompost z odpadów komunalnych charakteryzował się znaczną
zawartością związków organicznych oraz pierwiastków biogennych
Nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych zawartości metali ciężkich oraz występowania
żywych jaj pasożytów jelitowych oraz bakterii chorobotwórczych z rodzaju Salmonella. Jedyne
zastrzeżenia dotyczyły wielkości cząstek.
Nawożenie kompostami szczególnie gleb lekkich przyczynia się do zwiększenia zawartości
substancji organicznej a przez to do poprawy niektórych właściwości fizycznych gleby. Na
obiektach intensywnie nawożonych obserwowano wzrost zwięzłości gleby natomiast spadek
porowatości kapilarnej, co jest zjawiskiem korzystnym na glebach lekkich.
Poprawa właściwości fizycznych gleby przyczyniła się do lepszych wschodów roślin, chociaż
w okresie dalszej wegetacji liczba pędów kłosonośnych wyrównała się.
W badaniach wazonowych rośliny nawożone były metalami ciężkimi w dawce odpowiadającej
ich średniej zawartości w kompostach z odpadów organicznych, pomimo to w ziarnie nie
stwierdzono przekroczenia stężenia żadnego z niebezpiecznych dla zdrowia ludzi i zwierząt
składników.