WOJEWÓDZKI KONKURS PRZYRODNICZY ZIEMIA I JEJ

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZYRODNICZY
ZIEMIA I JEJ MIESZKAŃCY
ROK SZKOLNY 2012/2013
Etap rejonowy – 03 stycznia 2013 r.
KOD UCZNIA …………………………………
Maksymalna ilość punktów
Ilość zdobytych punktów
50 pkt
Podpisy sprawdzających
Drogi Uczniu!
Witamy na etapie rejonowym konkursu przyrodniczego. Życzymy powodzenia!
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
•
•
Test zawiera 28 zadań. Na rozwiązanie ich masz 90 minut. W pytaniach testowych
zawierających cztery odpowiedzi tylko jedna jest prawidłowa. Tę jedną musisz wybrać.
Właściwą odpowiedź zakreśl krzyżykiem . Na przykład:
A
•
•
•
•
C
D
Jeżeli przez pomyłkę zakreślisz nieodpowiednią literę otocz ją wyraźnie kółkiem, po czym
zakreśl krzyżykiem właściwą odpowiedź np.:
A
•
B
B
C
D
Wybieraj zawsze tylko jedną wersję – tę najwłaściwszą. Każde prawidłowe zakreślenie
odpowiedzi daje Ci jeden punkt. Zakreślenie więcej niż jednej odpowiedzi ocenia się na zero
punktów.
Przy pytaniach otwartych (do uzupełnienia) stosuj się ściśle do poleceń.
Do zaznaczania odpowiedzi używaj wyłącznie długopisu jednego koloru. Nie wolno używać
gumki ani korektora do wycierania błędnie zakreślonych liter.
Nie korzystaj z pomocy sąsiadów, gdyż w ten sposób możesz doprowadzić nie tylko do swojej,
ale i ich dyskwalifikacji.
1
1. Woda jest substancją niezbędną do życia organizmów żywych. Wśród zdań
dotyczących wody, wskaż zdanie fałszywe.
(1p)
a)powoduje erozję powierzchni Ziemi
b) jest mieszaniną tlenu i wodoru
c)transportuje ciepło ze stref równikowych do stref chłodniejszych
d) jest jednym z produktów spalania
2. Klasy czystości wód określamy min. na postawie organizmów w nich żyjących.
Podane niżej organizmy przyporządkuj do odpowiednich kolumn w tabelce.
(3p)
ważki równoskrzydłe, pstrągi, larwy jętek, kiełże, chruściki, płoszczyce
I klasa czystości
II klasa czystości
III klasa czystości
3. Na ilustracjach przedstawiono organizmy związane ze środowiskiem wodnym,
które można zaobserwować w Polsce. Rozpoznaj je wpisując ich pełne nazwy
gatunkowe pod odpowiednimi ilustracjami.
(3p)
a)………………...
b)………………….
c)……………………..
4. Woda jest substancją niezbędną dla funkcjonowania naszego ziemskiego
systemu, ale woda niesie także wielkie zagrożenia, z którymi człowiek musi
walczyć. Przedłużający się okres bez opadów i wyczerpanie zapasów wody w
glebie to:
(1p)
a) erozja
b) susza fizjologiczna
c) susza glebowa
d) susza atmosferyczna
2
5. Ilustracja przedstawia krążenie wody w przyrodzie. Wstaw w odpowiednie
miejsca poniższe wyrazy.
(2p)
(spływ, parowanie, skraplanie, opady, wsiąkanie)
b)
c)
d)
a)
e)
6. Grupa uczniów będących na zajęciach w terenie zastanawia się nad funkcją,
jaką las pełni w przyrodzie i życiu człowieka. Zaznacz P – przy zdaniach
prawdziwych, F- przy zdaniach nieprawdziwych
(2p)
a) Kasia: las umożliwia człowiekowi przeżycie dostarczając pokarmu…………
b) Mateusz: wpływa na kształt klimatu na Ziemi……………
c) Kinga: filtruje powietrze z zanieczyszczeń…………
d) Paweł: wytwarza duże ilości tlenu i dwutlenku węgla…….
7. Jakiego rodzaju lasu dotyczy poniższy opis:
(1p)
Występujące tu gatunki drzew takich jak: dęby, buki, brzozy, graby, klony,
wiązy, lipy zrzucające liście na zimę. Sezonowe zmiany wyglądu lasu
widoczne są w warstwie runa, które bujnie rozwija się i rozkwita wczesną
wiosną, przed rozwojem liści na drzewach.
a) las iglasty
b) las mieszany
c) las liściasty
d) monokultury gatunkowe
3
8. Do jednych z podstawowych zadań leśnictwa należy ochrona lasu. Uzupełnij
tabelę wpisując poniższe zagrożenia dotyczące lasu do odpowiednich
czynników je powodujących.
(3p)
szkodliwe owady, obfite opady deszczu i śniegu, grzyby pasożytnicze,
zanieczyszczenia powietrza i gleby, naturalne pożary lasu, masowa turystyka
Czynniki abiotyczne
Czynniki biotyczne
Czynniki
antropogeniczne
9. Fenologiczne pory roku są to fazy cyklu rozwojowego przyrody. Wyznaczane
są przez rozwój liści, kwitnienie, rozsiewanie nasion, zrzucanie liści i inne fazy
rozwoju określonych gatunków roślin. Które z podanych fenologicznych pór
roku NIE występuje w przyrodzie
(1p)
a) przedwiośnie
b) wczesna jesień
c) przedzimie
d) lato
10. Na mapie konturowej Polski oznaczono liczbami najwyższe szczyty: Gór
Świętokrzyskich, Karpat, i Sudetów. Wpisz do tabeli nazwy tych szczytów i
nazwy pasm górskich w obrębie których się znajdują.
(3p)
GÓRY
SZCZYT
PASMO GÓRSKIE
ŚWIĘTOKRZYSKIE
KARPATY
SUDETY
11. Jedną z charakterystycznych cech krajobrazu górskiego jest piętrowy układ
roślinności. Zaznacz podpunkt, w którym prawidłowo wymieniono kolejność
poszczególnych pięter roślinności.
(1p)
a) podgórze, regiel dolny, regiel górny, kosodrzewina, hale, turnie
b) podgórze, hale, kosodrzewina, regiel dolny, regiel górny, turnie
c) regiel dolny, regiel górny, kosodrzewina, podgórze, hale, turnie
d) hale, podgórze, kosodrzewina, regiel dolny, regiel górny, turnie
4
12. Wymienione poniżej elementy krajobrazu, zakwalifikuj wpisując w
odpowiednie kolumny w tabeli do krajobrazu naturalnego lub krajobrazu
przekształconego przez człowieka.
(2p)
Zalew Wiślany, Kanał Augustowski, łąka górska, pole uprawne, torfowisko,
morze, park miejski
Krajobraz przekształcony
Krajobraz naturalny
13. Mieszaniną nazywa się połączenie dwóch lub większej ilości pierwiastków lub
związków chemicznych, które zachowuję swoje właściwości. Zaznacz
podpunkt w którym wypisane są wyłącznie mieszaniny jednorodne
(1p)
a) woda z solą, woda z olejem, powietrze
b) mleko, powietrze, woda mineralna
c) powietrze, woda z cukrem, brąz
d) mgła, woda mineralna, benzyna
14. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Stopem nazywamy
a) mieszaninę jednorodną metali lub metali z niemetalami.
b) mieszaninę niejednorodną metali i wody.
c) mieszaninę niejednorodną metali.
d) mieszaninę jednorodną metali i wody.
15. Do podanych niżej mieszanin przyporządkuj sposób ich rozdzielania
wstawiając obok cyfry odpowiednie podpunkty.
a) woda z alkoholem
1) filtracja
b) woda z piaskiem
2) krystalizacja
c) opiłki żelaza z siarką
3)mechanicznie
d) groch z fasolą
4) magnetycznie
5) destylacja
a)………
b)……..
c)……….
(1p)
(2p)
d)………….
16. Poniższe zdania opisują właściwości wody wpisz literę P przy zdaniu
prawdziwym i literę F przy zdaniu fałszywym.
(2p)
a) woda w zbiornikach nagrzewa się powoli i szybko stygnie……..
b) woda w zbiornikach nagrzewa się powoli i powoli stygnie……..
c) woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem……..
d) temperatura wrzenia wody wynosi 100°C, a temperatura jej krzepnięcia
- 0,5°C……
5
17. Beata i Piotrek wykonali doświadczenie. Do probówki z wodą delikatnie wlali
denaturat (rys. A) i zaznaczyli markerem poziom cieczy. Następnie pozostawili
probówkę na kilka godzin. Po powrocie okazało się, że w probówce cała ciecz
ma kolor jednolity, a poziom cieczy uległ niewielkiemu obniżeniu (rys B).
Pomóż Beacie i Piotrkowi wyjaśnić dlaczego tak się stało, uzupełniając
poniższe zdanie.
(2p)
A
B
a) Jednolity kolor cieczy powstał na skutek zjawiska………………………………
b) Objętość cieczy uległa zmniejszeniu, gdyż…………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
18. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
(1p)
Infekcją nazywamy:
a) drobnoustroje chorobotwórcze znajdujące się w powietrzu
b) wtargnięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu
c) drobnoustroje chorobotwórcze znajdujące się w pokarmie
d) wszystkie wymienione podpunkty
19. Poniżej opisano objawy pewnej choroby, rozpoznaj jaka to choroba.
(1p)
Chorobę tą wywołują wirusy. Charakterystycznymi objawami są pojawiające
się na całym ciele czerwone plamki, które przekształcają się w pęcherzyki
wypełnione płynem. Po kilku dniach pęcherzyki przysychają, tworząc strupy.
Miejsca wysypki bardzo swędzą, ale nie należy ich drapać, ponieważ
rozdrapane strupy pozostawiają blizny.
Nazwa choroby………………………………………………………..
20. Zaznacz podpunkt w którym wymieniono wyłącznie choroby wirusowe.
a) grypa, gruźlica, ospa wietrzna
b) angina, świnka, różyczka
c) ospa wietrzna, grypa, świnka
d) wścieklizna, tężec, ospa wietrzna
(1p)
21. Salmonellozą wywołaną przez bakterie salmonelli zarazisz się poprzez:
a) kontakt z osobą chorą
b) przez powietrze
c) spożywanie zakażonych produktów spożywczych
d) kontakt rany z glebą
(1p)
6
22. Alkohol, nikotyna, i substancje psychoaktywne mają negatywny wpływ na
zdrowie człowieka. Zaznacz podpunkt mówiący o skutkach palenia na zdrowie
człowieka.
(1p)
a) częste infekcje dróg oddechowych
b) osłabienie pamięci i niedotlenienie mózgu
c) zaburzenie pracy serca i jego niedotlenienie
d) wszystkie wymienione podpunkty
23. Na podstawie poniższego zdjęcia uzupełnij zdania.
(2p)
Przedstawiony na zdjęciu uraz kończyny dolnej
nazywamy……………………………………………..
Pierwsza pomoc polega na…………………………………
……………………………………………………………………………..
24. Na podstawie tekstu odpowiedz na pytanie zamieszczone poniżej.
(2p)
Symbolem Białowieskiego Parku Narodowego jest żubr. Obecnie na terenie
Puszczy Białowieskiej żyje ok. 500 żubrów. W ramach ochrony gatunkowej
żubra prowadzona jest obserwacja min. stanu zdrowia, liczebności i upodobań
siedliskowych. Niezwykle cenną wartością Białowieskiego Parku Narodowego
jest krajobraz Parku Pałacowego. Ważnym elementem tego krajobrazu są
kompozycje zadrzewień. Ochrona krajobrazowa polega tu na cięciach
pielęgnacyjnych drzew i krzewów. W Białowieskim Parku Narodowym
prowadzone jest również wykaszanie i odkrzaczanie łąk w dolinach rzek i łąk
śródleśnych Są to miejsca występowania wielu cennych i rzadkich gatunków
roślin, m.in. goryczki wąskolistnej, groszku błotnego czy storczyków oraz
rzadkich gatunków ptaków tj. derkacz, bekas, orlik krzykliwy. Utrzymanie
otwartego charakteru tych miejsc wymaga wstrzymywania naturalnej sukcesji,
tj. zarastania krzewami i drzewami.
Podaj dwa przykłady działań podejmowanych przez człowieka, które mają
pomóc w zachowaniu naturalnego charakteru Puszczy Białowieskiej
1…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
7
25. W województwie podlaskim utworzono 4 parki narodowe, które przyciągają
turystów z polski i z zagranicy. Wypisane poniżej walory przyrodnicze
przyporządkuj do parków narodowych, które się nimi wyróżnią.
(3p)
żubr, suchary , Czarna Hańcza, największe w Europie tereny bagienne,
fragmenty lasu o charakterze pierwotnym, gęsta sieć koryt rzecznych
tworzących labirynt, największa różnorodność gatunkowa ptaków
Białowieski PN
Biebrzański PN
Narwiański PN
Wigierski PN
26. Na podstawie przedstawionych poniżej cech charakterystycznych rozpoznaj i
wpisz właściwy rodzaj formy ochrony, który opisują.
(2p)
a) Ogromny obszar leśny powyżej 1000 ha obfitujący w różne gatunki roślin i
zwierząt, także rzadkie. Wyróżnia się wartościami przyrodniczymi, naukowymi,
społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi Charakterystyczną cechą są
zwalone i naturalnie pozostawione stare drzewa. Na tym terenie nie znajdują
się żadne zabudowania, a turyści poruszają się jedynie po oznakowanych
szlakach.
Forma ochrony…………………………………………………
b) Na terenie naszego miejskiego parku rośnie takie dziwne drzewo. Nikt takiego
drzewa nigdzie indziej nie widział i chodzą słuchy, że kiedyś miejscowy
szlachcic miał gościa, który przybył aż z Chin. Podobno jako opłatę podarował
szlachcicowi właśnie to drzewo. Nawet badał je kiedyś biolog i stwierdził, co to
za gatunek. Pamiętam tylko, że mówił, iż to niebywałe, żeby ten gatunek
osiągał takie rozmiary.
Forma ochrony………………………………………………
27. Na poniższej mapie zaznaczono rozmieszczenie parków narodowych w
Polsce. Jakie paki narodowe zaznaczono na mapie cyframi: 3, 21
(2p)
3………………………………….
21…………………………………
8
28. Na podstawie zamieszczonych diagramów i wykresów przedstawiających
udział drzewostanu na dwóch różnych obszarach w Puszczy Białowieskiej
uzupełnij poniższe zdania.
(3p)
Różnice między drzewostanami dotyczą składu gatunkowego drzew oraz
ich………….. W drzewostanach w obszarze ochrony ścisłej dominują drzewa
…………… letnie, najmniejszy udział jest drzew …… letnich.
W drzewostanach przekształconych przez człowieka gatunki dominujące
to……………… i ……………………
W porównaniu z drzewostanem w obszarze ochrony ścisłej nie występuje tu
dwa gatunki drzew takich jak………………… i …………………….. Gatunkiem
drzewa które zajmuje w tym drzewostanie najmniejszą powierzchnię jest
………………….
9
BRUDNOPIS
10
11