republika iraku - Ministerstwo Rozwoju

MINISTERSTWO ROZWOJU
Litwa
Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską
Flaga
Mapa
Godło
Informacje ogólne
powierzchnia:
65 300 km2
ludność:
2,92 mln
głowa państwa (prezydent)
Dalia Grybauskaite, od maja 2009
premier
Algirdas Butkevičius
od 13 grudnia 2012
minister gospodarki
Evaldas Gustas
od 11 czerwca 2013
minister energetyki
Rokas Masiulis
od 23 września 2014
minister spraw zagranicznych
Linas Antanas Linkevičius
od 13 grudnia 2012
ambasador Republiki Litewskiej w Polsce
Dr Šarūnas Adomavičius
od 7 listopada 2014
ambasador RP na Litwie
Jarosław Czubiński
od 19 czerwca 2013
najbliższe wybory parlamentarne
październik 2016
1
Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wskaźniki
2012
2013
2014
2015
2016
(prognoza) (prognoza)
37,2
12,8
1,6
2,9
-0,9
-1,2
42,7
40,6
-0,7
-0,1
9,1
8,6
22,524,7-
PKB (w mld EUR )
33,3
35,0
36,4
PKB na 1 mieszkańca
11,2
11,8
12,4
PKB (wzrost w %)
3,8
3,5
3,0
Deficyt budżetowy (% PKB)
-3,2
-2,6
-0,7
Dług publiczny (% PKB)
39,9
38,8
40,7
Inflacja (w %)
3,2
1,2
0,2
Bezrobocie (w %)
13,4
11,8
10,7
Eksport towarów (w mld EUR)
22,4
24,0
23,7
Import towarów (w mld EUR)
23,5
24,9
24,4
Bezp. inwestycje zagr. na Litwie
12,1
12,7
12,9
13,2**
(w mld EUR)
Inwestycje bezp. Litwy za
2,0
2,4
2,3
2,1**
granicą (w mld EUR)
Źródło: EUROSTAT, prognoza: European Economic Forecast Winter 2016,
* Lietuvos Bankas, **stan po 3 kwartałach
-
1. Podstawowe informacje, sytuacja gospodarcza
11 marca 1990 r. Litwa ogłosiła deklarację niepodległości. 17 września 1991 roku została
przyjęta w poczet członków ONZ, a rok później odbyły się pierwsze wolne wybory do Sejmu.
Litwa jest demokracją semiprezydencką, w której konstytucja gwarantuje trójpodział władz.
Władza ustawodawcza spoczywa w rękach jednoizbowego parlamentu (Seimas) liczacego 141
posłów wybieranych na 4 letnia kadencję, władza wykonawcza – prezydenta (którego kadencja
liczy 5 lat) i rządu, a władzę sądowniczą sprawują niezawisłe sądy (Sąd Najwyższy, Sąd
Konstytucyjny oraz Sąd Apelacyjny).
Ludność Litwy jest zróżnicowana etnicznie: 80,6% to Litwini, 8,7% Rosjanie, 7,0% Polacy,
1,6% Białorusini i 1,2% Ukraińcy.
Stolicą jest Wilno (Vilnius), liczące ok. 520 tys. mieszkańców.
1 stycznia 2015 Litwa wprowadziła euro.
W 2014 r. dochód na mieszkańca liczony wg parytetu siły nabywczej wynosił 20 100 EUR
i stanowił 74 % średniej wartości dla UE 28.
Struktura PKB:
− rolnictwo: 3.7%
− przemysł: 28.3%
− usługi: 68%.
Litwa jest sklasyfikowana na 36 pozycji pod względem globalnej konkurencyjności w rankingu
Światowego Forum Ekonomicznego WEF Global Competitiveness Report 2015-2016.
W rankingu Banku Światowego krajów, w których najłatwiej prowadzić działalność
gospodarczą Doing Business 2016 Litwa zajmuje wysokie 20 miejsce (Polska jest uplasowana
na pozycji 25).
2
Rating kredytowy Litwy jest na poziomie inwestycyjnym, poniżej wartości średnich. Oceny:
Moody's: Baa1
Standard&Poor's: BBB
Fitch: BBB+
Litwa jest członkiem UE od 1.05.2004 r., członkiem WTO od 31.01.2001 r. aplikuje do OECD
(od kwietnia 2015 r. prowadzi rozmowy akcesyjne, planuje wstąpienie w 2017 r.).
W 2014 r. głównymi grupami towarowymi w litewskim eksporcie i imporcie były produkty
mineralne (17,8% i 25,3% odpowiednio), maszyny i urządzenia mechaniczne, urządzenia
elektryczne (15,4% i 17,0% odpowiednio) oraz towary przemysłu chemicznego i przemysłów
pokrewnych (9,2% i 10,4% odpowiednio).
W 2014 r. Litwa najwięcej eksportowała do Rosji (20,8%), na Łotwę (9,2%), do Polski (8,3%)
oraz Niemiec (7,2%). Największymi partnerami w imporcie były Rosja (21,6%), Niemcy
(10,9%), Polska (9,4%) oraz Łotwa (6,9%). Towary pochodzenia krajowego eksportowano do
Niemiec (10,4%), na Łotwę (8,1%), do Niderlandów (7,2%) oraz Polski (7%).
2. Polityka gospodarcza
Jako cele polityki gospodarczej przyjęto zwiększenie zatrudnienia i podniesienie poziomu
zamożności społeczeństwa. Do głównych problemów gospodarczych Litwy, prócz spadku
gospodarczego związanego ze skutkami kryzysu, należy deficyt zaopatrzenia w energię
elektryczną i równocześnie zamknięcie starej elektrowni jądrowej w Ignalinie pod koniec 2009
roku.
Wśród priorytetów polityki gospodarczej ważne miejsce zajmuje problematyka bezpieczeństwa
energetycznego, w tym działania na rzecz połączenia systemów elektroenergetycznych oraz
systemów przesyłu gazu Polski i Litwy.
Litwa prowadzi aktywną politykę przyciągania inwestycji. Na terenie kraju funkcjonuje
7 Specjalnych Stref Ekonomicznych oferujących inwestorom gotową infrastrukturę i warunki
prawne prowadzenia działalności, ulgi podatkowe (0% CIT przez pierwsze 6 lat działalności
i 7,5% na kolejne 10 lat, zwolnienie z podatku od nieruchomości oraz wolna od opodatkowaniu
dywidenda). Spółki prowadzące działalność badawczo-rozwojową na Litwie maja trzykrotnie
zmniejszony podatek dochodowy.
3. Stanowisko w sprawach europejskich
Litwa przykłada dużą wagę do polityki energetycznej, utworzenia jednolitego rynku
energetycznego i rozbudowy połączeń elektroenergetycznych i gazowych z sąsiadującymi
krajami UE.
Jest za liberalizacją handlu z uwzględnieniem ochrony rynku europejskiego.
4. Ramy prawno-traktatowe współpracy gospodarczej
Polsko-litewskie stosunki gospodarcze regulują postanowienia dorobku prawnego Unii
Europejskiej na podstawie podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach i obowiązującego od
1 maja 2004 roku Traktatu dotyczącego przystąpienia Polski i 9 innych krajów do Unii
Europejskiej. Ponadto obowiązują umowy międzynarodowe, które nie są w kolizji z Traktatem,
pozostałe zaś zostały wypowiedziane. Wśród obowiązujących najważniejsze, to:
- Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 28 września 1992 r., weszła
w życie 6 sierpnia 1993 r.
3
- Umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od
dochodu i majątku z 20 stycznia 1994 r. obowiązująca od 19 lipca 1994 r.
Szczególne znaczenie dla stosunków polsko-litewskich ma Traktat o przyjaznych stosunkach
i dobrosąsiedzkiej współpracy ratyfikowany równocześnie przez obie strony 13 września 1994
r. Problemy gospodarcze są dyskutowane na forum powołanej w roku 1997 przez
Zgromadzenie Sejmu RP i Sejmu RL Komisji Współpracy Gospodarczej. Ostatnie posiedzenie
miało miejsce we wrześniu 2012 r. r. w Wilnie.
5. Wymiana handlowa z Polską
w mln EUR
2011
2012
2013
Eksport
1 927,5
2 284,5
2 357,3
Dynamika
2014
2013
2 377,1
100,8
Import
1 047,3
885,6
1 062,1
1 115,0
105,0
974,7
87,4
Obroty
2 974,7
3 170,1
3 419,4
3 492,1
102,1
3 475,1
99,5
Saldo
880,2
1 399,0
1 295,3
1 262,1
2014
2015*
2 500,4
Dynamika
2015
2014
105,2
1 525,8
Źródło: GUS, *dane wstępne
Litwa według danych za 2014 r. jest 15 partnerem handlowym Polski w Unii Europejskiej i 22
w świecie pod względem obrotów, z udziałem 1,4 % w eksporcie polskim (20 pozycja
w świecie) i 0,7% w imporcie (29 pozycja). Polska natomiast należy do najważniejszych
partnerów handlowych Litwy. Jest trzecim (po Rosji i Niemczech) dostawcą na Litwę, z
udziałem w imporcie 9,4% i trzecim rynkiem eksportowym, z udziałem 8,3%. Litwa należy do
grupy krajów, z którymi Polska ma najwyższą nadwyżkę handlową. Przewaga eksportu nad
importem sięga 60%.
W strukturze towarowej polskiego eksportu na Litwę dominują produkty chemiczne – ok. 25%,
w tym tworzywa sztuczne ok. 10%, wyroby przemysłu elektromaszynowego – ok. 20%,
artykuły rolno-spożywcze – ok.19% oraz wyroby przemysłu metalurgicznego – ok. 11%
(udziały według danych wstępnych za 2014 r.).
Z Litwy importujemy głównie produkty mineralne (w tym paliwa i oleje) – ok. 26%, produkty
przemysłu chemicznego – ok. 25% oraz artykuły rolno-spożywcze – ok. 20%, (udziały według
danych wstępnych za 2014 r.).
Największe saldo dodatnie dla Polski występuje w obrotach wyrobami przemysłu
elektromaszynowego, wyrobami przemysłu chemicznego, artykułami rolno-spożywczymi oraz
wyrobami metalurgicznymi.
6. Współpraca inwestycyjno-kapitałowa
Według statystyk litewskich pod koniec 2014 r. wysokość polskich inwestycji szacuje się na
825,5 mln EUR i stanowią ok. 6,3% zainwestowanego na Litwie kapitału ogółem. Daje to 5
pozycję Polsce wśród inwestorów zagranicznych (po Szwecji, Holandii, Niemczech i
Norwegii). W 2014 r. odnotowano redukcję kapitału o połowę na skutek spadku wyceny akcji
polskich spółek na Litwie, głównie Orlen Lietuva. Na Litwie zarejestrowano 215 spółek z
udziałem kapitału polskiego (wg stanu na koniec 2013 r.).
4
Według danych NBP za 2014 r. inwestycje polskie na Litwie wyniosły 789,8 1 mln EUR
i stanowią ok. 3,5% polskiego kapitału zainwestowanego za granicą (9 pozycja wśród
kierunków inwestowania polskiego kapitału). Główne obszary działalności to: przetwórstwo
ropy naftowej, produkcja wyrobów ze szkła, gumy i plastiku, ubezpieczenia, pośrednictwo
finansowe, handel, transport, przemysł spożywczy. Według rodzajów działalności
gospodarczej struktura polskich inwestycji na Litwie przedstawia się następująco: 87,78%
przemysł przetwórczy, 3,5% handel hurtowy i detaliczny, 2,99% finanse i ubezpieczenie,
1,13% operacje na nieruchomościach.
W 2006 roku sfinalizowano największą jak do tej pory transakcję zagraniczną polskiej firmy:
zakup przez PKN Orlen litewskiej rafinerii w Możejkach, za które koncern zapłacił ok. 2,34
mld USD. 24.07.2014 r. PKN Orlen podał, że uwzględniając m.in. perspektywy rynkowe i
parametry makroekonomiczne dokonał odpisu w wysokości 4,2 mld zł wartości aktywów
rafineryjnych litewskiej grupy Orlen Lietuva. Po odpisie wartość majątku litewskiej spółki to
0,5 mld zł.
Wg statystyk litewskich w Polsce działają obecnie 42 spółki z udziałem kapitału litewskiego.
Według tego źródła inwestycje przedsiębiorstw litewskich w Polsce na 3 kw. 2015 r. wyniosły
299 mln EUR – 14,3% ogółu inwestycji litewskich za granicą. Plasuje to nasz kraj na 2 pozycji
za Holandią (22,1%). Wg NBP zainwestowany w Polsce kapitał litewski w 2014 r. wynosił
280,6 mln EUR2.
Według danych GUS pod koniec 2014 r. w Polsce zarejestrowano 146 spółek z udziałem
kapitału litewskiego, w tym 39 zatrudniających powyżej 9 pracowników. Podstawowy kapitał
zagraniczny spółek z udziałem kapitału litewskiego wynosił 186 mln PLN – 0,09%
podstawowego kapitału zagranicznego ogółem. Kapitałem zagranicznym powyżej 1 mln USD
dysponowało 13 firm litewskich. Kapitał podstawowy tych spółek był oszacowany na 158 mln
PLN.
Na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych notowane są 4 firmy litewskie: Avia
Solutions Group AB, Agrovil Group AB, AB Inter Rao Lietuva, Aviaam Leasing AB.
7. Dostęp do rynku
Polska i Litwa nie stosują wzajemnie ograniczeń na rynku pracy i delegowania pracowników.
Od 1 lipca 2009 osoba, posiadająca na Litwie zezwolenie na prowadzenie działalności
gospodarczej (Karty Przedsiębiorcy), nie może odsprzedawać wwożonych z Polski artykułów
spożywczych innym sprzedawcom handlującym na targowiskach, a wyłącznie sprzedawać je
„końcowym odbiorcom” (konsumentom).
Ograniczenie zakresu czynności osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą na
podstawie Karty Przedsiębiorcy, tj. wykreślenie zgody na prowadzenie sprzedaży hurtowej
(pozostawiając zgodę na handel detaliczny), ma na celu zmniejszenie ilości wwożonych
z Polski artykułów rolno-spożywczych, głównie mięsa. Uważa się, że decyzja ta przyniesie
korzyści dużym sieciom handlowym, nie zmniejszy natomiast skali indywidualnego przywozu.
Z dniem 01.09.2009 r. weszło w życie rozporządzenie, zgodnie z którym litewskie spółki
eksportujące surowce wtórne do krajów UE powinny uzyskać od instytucji narodowej,
nadzorującej przetwórców surowców wtórnych w danym państwie, i przedstawić oryginał
zaświadczenia, że taka spółka faktycznie istnieje, działa oraz jest w stanie przetworzyć tę ilość
surowców wtórnych, które zamierza wyeksportować spółka litewska.
1
W 2013 r. nastąpiła zmiana metodyki obliczania bezpośrednich inwestycji zagranicznych przez NBP, w związku
z czym dane NBP za rok 2012 nie są porównywalne.
2
W 2013 r. nastąpiła zmiana metodyki obliczania bezpośrednich inwestycji zagranicznych przez NBP, w związku
z czym dane NBP za rok 2012 nie są porównywalne.
5
8. Działania na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej
Od roku 2012, w listopadzie corocznie odbywa się w Wilnie z inicjatywy WPHI impreza
promocyjna pod patronatem Ministra Gospodarki – Polish Business Awards, podczas której
nagradzane są firmy polskie i litewskie przyczyniające się do rozwoju współpracy dwustronnej.
W imprezie brali udział przedstawiciele kierownictwa MG oraz ministrowie oraz
wiceministrowie rządu RL i media litewskie.
19 września 2012 r. odbyło się w Wilnie XV posiedzenie Polsko-Litewskiej Komisji do Spraw
Współpracy Gospodarczej z udziałem wiceministrów gospodarki A.Dychy i D.Lapinskasa.
11 lutego 2013 r. Wicepremier Janusz Piechociński spotkał się w Warszawie z Ministrem
Energetyki Jarosławem Niewierowiczem.
W dn. 6-8 marca 2013 r. Podsekretarz Stanu Andrzej Dycha odbył wizytę roboczą w Wilnie.
Celem wizyty było omówienie priorytetów przyszłej prezydencji litewskiej w zakresie
zagadnień na agendzie europejskiej pozostających w kompetencji Ministra Gospodarki.
W ramach tej wizyty minister A.Dycha spotkał się z Wiceministrem Spraw Zagranicznych
Rolandasem Kriščiūnasem, Ministrem Gospodarki panią Birutë Vësaitë oraz z Ministrem
Energetyki Jarosławem Niewierowiczem
3 lipca 2013 r. odbyło się Forum Gospodarcze w Sejnach inaugurujące prezydencję Litwy w
Radzie UE, z udziałem Podsekretarza Stanu A.Dychy i Wiceministra Gospodarki RL Mariusa
Skarupskasa.
16 lipca 2013 r. Sekretarz Stanu Tomasz Tomczykiewicz spotkał się w Warszawie z Wiceminister
Energetyki RL Renatą Cetycką celem omówienia projektów gazowych.
28 października 2013 r. odbyło się spotkanie Wicepremiera J.Piechocińskiego z Ministrem,
Energetyki RL J. Niewierowiczem w sprawie wspólnych projektów energetycznych.
20 kwietnia 2015 r. w Katowicach (na marginesie Europejskiego Kongresu Gospodarczego)
odbyło się spotkanie Wicepremiera Ministra Gospodarki Janusza Piechocińskiego z Ministrem
Energetyki Litwy Rokasem Masiulisem. Głównymi tematami spotkania były: realizacja
projektu połączenia gazowego Polska-Litwa (GIPL), synchronizacja systemów
elektroenergetycznych państw bałtyckich z kontynentalną częścią systemu ENTSO-E oraz
kwestia przyszłej funkcji obecnych połączeń transgranicznych państw bałtyckich z Rosją i
Białorusią.
14 Grudnia 2015 r. Wicepremier Mateusz Morawiecki wziął udział w Wilnie w uroczystości
uruchomienia połączeń elektroenergetycznych z Polską i Szwecją. Po uroczystości spotkał się z
Premierem Litwy Algirdasem Butkevičiusem. Premierzy zadeklarowali wolę ożywienia relacji
polsko-litewskich.
Ponadto odbywały się liczne spotkania na szczeblu Premierów i Prezydentów obydwu krajów,
podczas których ważnym tematem były zagadnienia energetyczne.
9. Potencjalne dziedziny współpracy
Współpraca w dziedzinie energetyki, rozwój
infrastrukturalne, termoizolacja budynków.
inwestycji
bezpośrednich,
inwestycje
6
10. Placówka dyplomatyczna Rzeczypospolitej Polskiej obejmująca właściwością
terytorialną Republike Litewską
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
Smėlio g. 20A
LT-10323 Vilnius
tel.: + 370 5 270 90 01/02
faks: + 370 5 270 90 07
e-mail: [email protected]
strona internetowa: http://wilno.msz.gov.pl/pl
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Vasario 16-osios g. 14/2
LT-01107 Vilnius
tel.: + 370 5 261 79 60
faks: + 370 5 261 06 86
e-mail: [email protected]
strona internetowa: https://lithuania.trade.gov.pl/pl/
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
Kwiecień 2016 r.
7