Artykuł w wersji PDF - Pro-Test
Transkrypt
Artykuł w wersji PDF - Pro-Test
zdrowie i uroda NAPOJE ENERGETYZUJÑCE Czujesz si´ ospa∏y? Potrzebujesz zastrzyku energii, aby usprawniç prac´ umys∏owà? A mo˝e wybierasz si´ na pó∏ nocy do klubu albo siedzisz za kierownicà? Jest dla ciebie dobre rozwiàzanie – energia z puszki. Zastrzyk energii Kilka ∏yków napoju energetyzujàcego to coÊ dla ludzi aktywnych, uprawiajàcych sporty ekstremalne, kierowców na d∏ugich trasach, m∏odych ludzi ˝yjàcych na wysokich obrotach, bywalców nocnych klubów. Dlaczego? Bo to g∏ównie dla nich „do∏adowanie” energetyczne jest szczególnie po˝àdane. Jak dzia∏ajà? Zwyk∏y napój pijemy dla orzeêwienia. Co innego napój energetyzujàcy, zwany te˝ energy drinkiem. Po Red Bulla, XL czy R20 si´gamy, kiedy chcemy dodaç sobie energii lub odÊwie˝yç umys∏. Napojów energetyzujàcych nie nale˝y myliç z napojami izotonicznymi. Te drugie zawierajà odpowiednio dobrane sk∏adniki mineralne i przeznaczone sà g∏ównie dla sportowców, aby uzupe∏niç niedobory p∏ynów i elektrolitów utracone wraz z potem podczas wysi∏ku fizycznego. Jeszcze inny rodzaj produktów to napoje w´glowodanowe, które sà êród∏em energii w postaci w´glowodanów. Napoje izotoniczne nadajà si´ doskonale do gaszenia pragnienia i mogà byç spo˝ywane bez ograniczeƒ, ale nie energy drinki – z nimi, podobnie jak z kawà, przesadzaç nie wolno. Lepiej nie wypijaç ich wi´cej ni˝ trzy puszki dziennie. Dzieci poni˝ej 15. roku ˝ycia oraz kobiety w cià˝y i karmiàce powinny z tego napoju zupe∏nie zrezygnowaç. Pami´tajmy te˝, by nie ∏àczyç energy drinków z alkoholem, poniewa˝ wzmagajà jego wch∏anianie. Lepiej bez konserwantów Trwa∏oÊç napoju energetyzujàcego producenci zapewniajà w procesie pasteryzacji, a wi´c ogrzewania w temperaturze poni˝ej 100ºC. Zdarzajà si´ jednak i takie produkty, których trwa∏oÊç wspomagana jest przez dodanie konserwantów chemicznych. Dlatego lepiej dok∏adnie czytaç etykiety i wybieraç te napoje, Skàd bierze si´ energia w puszce? Zawdzi´czamy jà sub- które nie zawierajà substancji konserwujàcych niezbyt stancjom biologicznie aktywnym: kofeinie, taurynie, inozy- korzystnie wp∏ywajàcych na nasze zdrowie. Na etykietach energy drinków sprawdzajmy te˝ informacje o tym, jakie zawierajà aktywne zwiàzki i jak te zwiàzki powsta∏ energy drink, potrzebne sà: woda, oddzia∏ujà na nasz organizm. Jak zamknàç energi´ w puszce? Aby substancje aktywne w postaci tzw. premiksu o ÊciÊle okreÊlonym sk∏adzie (a w nim m.in. kofeina, tauryna i guarana) oraz... nowoczesna linia produkcyjna o zaawansowanej technologii. Sk∏adniki napoju trzeba wymieszaç z cz´Êcià wody, a uzyskany w ten sposób syrop odpowiednio rozcieƒczyç. Teraz napój jest filtrowany, sch∏adzany i ewentualnie nasycany dwutlenkiem w´gla. I ju˝ mo˝na rozlaç go do puszek. 28  W I A T K O N S U M E N T A c z e r w i e c tolowi, guaranie, glukuronolaktonie, niekiedy karnitynie oraz odpowiednio dobranym witaminom (g∏ównie z grupy B). W niektórych energy drinkach znajdziemy równie˝ wyciàgi roÊlinne, na przyk∏ad z ˝eƒ-szenia, mi∏orz´bu japoƒskiego czy innych egzotycznych roÊlin. W sklepach mamy coraz wi´kszy wybór ró˝nych napojów energetyzujàcych. Który wybraç? „Âwiat Konsumenta” przeprowadzi∏ w 2003 r. test tych napojów. Naukowcy najlepiej ocenili napój XL, którego sk∏ad by∏ najbardziej 2 0 0 6 zdrowie i uroda Skàd pochodzi energia? OczywiÊcie z substancji aktywnych wchodzàcych w sk∏ad energy drinków. Oto g∏ówne z tych zwiàzków: Kofeina: Pobudza uk∏ad nerwowy. Najsilniej dzia∏a na kor´ mózgowà, rozszerza naczynia krwionoÊne, oskrzela, pobudza serce, zwi´ksza wydalanie moczu. Znosi zm´czenie, zmniejsza sennoÊç, zwi´ksza zdolnoÊç do uczenia si´. Powoduje te˝ uwolnienie w mózgu dopaminy, neuroprzekaênika odpowiedzialnego za przyjemnoÊç. Za osoby uzale˝nione od kofeiny uznaje si´ te, które spo˝ywajà dziennie powy˝ej 350 mg kofeiny (3-4 fili˝anki kawy). Uzale˝nienie mo˝e prowadziç do powa˝nych konsekwencji zdrowotnych. Metabolizm organizmu stale utrzymywany na poziomie o 10% wy˝szym od normalnego prowadzi cz´sto do zaburzeƒ snu i pami´ci. Tauryna: Wspomaga procesy energetyczne organizmu i wzmaga wytrzyma∏oÊç na wysi∏ek. Zmniejsza wytwarzanie serotoniny, która uwalniana jest podczas wysi∏ku fizycznego i w ten sposób utrzymuje mózg w „nieÊwiadomoÊci” ci´˝aru wysi∏ku, dzi´ki czemu organizm nie odczuwa zm´czenia i mo˝e d∏u˝ej pracowaç. Glukuronolakton (kwas glukuronowy): Przyspiesza regeneracj´ i wydalanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Inozytol: Bierze udzia∏ w metabolizmie t∏uszczów i choIle kofeiny zawiera... ...fili˝anka kawy rozpuszczalnej: 50-95 mg ...szklanka czarnej kawy: 80-120 mg ...fili˝anka espresso: 57 mg ...250 ml napoju typu cola: 37 mg ...250 ml energy drinka: 80 mg lesterolu, dzia∏a uspokajajàco, poprawia sprawnoÊç umys∏owà. Poniewa˝ inozytol podwy˝sza poziom fosforu w organizmie, za˝ywajàc produkty z jego zawartoÊcià powinniÊmy jednoczeÊnie przyjmowaç wapƒ, by utrzymaç równowag´ mi´dzy fosforem a wapniem. Guarana: Pnàcze uprawiane w Brazylii i Wenezueli. Jego nasiona zawierajà do 6% kofeiny. Stosowana w napojach energetyzujàcych guarana powoduje, ˝e zawarta w nich kofeina jest wolniej wch∏aniana, a wi´c wyd∏u˝a si´ czas dzia∏ania pobudzajàcego. Lokalnie nasiona guarany u˝ywane sà do przyrzàdzania podniecajàcego napoju (tzw. piwo guaranowe). zgodny z deklarowanym na etykiecie. Drugie miejsce zajà∏ napój R20 o bogatym sk∏adzie, ale nieco odbiegajàcym od deklaracji. Trzeci by∏ Red Bull z ubo˝szym sk∏adem. Potem: warp 4, American Bull i Koop (wi´cej w nr 5/2003 „Âwiata Konsumenta”). Energy drinki w liczbach 1mln – ponad tyle puszek napojów energetyzujàcych tygodniowo wypija si´ w Polsce 1 sekunda – statystycznie co tyle gdzieÊ w naszym kraju rozlega si´ charakterystyczny syk otwieranej puszki z napojem energetyzujàcym 76% – o tyle wzrós∏ rynek energy drinków w Polsce w ciàgu ostatniego roku 25% – tylu uczniów i studentów pije napoje energetyzujàce w okresie letnim i sesji egzaminacyjnej  W I A T Witaminy z grupy B (ryboflawina, niacyna, witaminy B6 i B12): U∏atwiajà przemiany w´glowodanów potrzebnych do pracy umys∏owej i fizycznej. Przeciwdzia∏ajà zaburzeniom nerwowym, dzia∏ajà pobudzajàco, likwidujà uczucie zm´czenia. Wraz puszkà 250 ml energy drinka wypijamy mniej wi´cej 80 mg kofeiny, czyli w przybli˝eniu tyle, co z fili˝ankà kawy. Co ciekawe, w napojach energetyzujàcych kofeina wyst´puje w postaci lepiej przyswajalnej ni˝ w innych Êrodkach spo˝ywczych zawierajàcych t´ substancj´. Z tego powodu energy drinki skuteczniej pobudzajà i odÊwie˝ajà ni˝ na przyk∏ad mocna kawa, która mo˝e wp∏ywaç dra˝niàco na przewód pokarmowy. Jednak intensywne lub zbyt cz´ste pobudzanie organizmu kofeinà prowadzi w efekcie do zachwiania równowagi, a po „szczycie” aktywnoÊci nast´puje zm´czenie, apatia i os∏abienie organizmu. A wi´c z kofeinà lepiej nie przesadzaç. Laura Nubuck K O N S U M E N T A c z e r w i e c 2 0 0 6 29