STRATEGICZNA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Transkrypt
STRATEGICZNA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
STRATEGICZNA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZMIANY NR 8 MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY NAGŁOWICE /dla fragmentów SOŁECTWA DESZNO – część południowa/ DO PONOWNEGO WYŁOśENIA Od 09.07.2014r. Autor opracowania: PPiUI ABAKUS KIELCE 2014 r. Spis treści: I II Część ogólna Zakres prognozy ustalony Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko III Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy IV Przewidywane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jego przeprowadzenia. V Informacje o transgranicznym oddziaływaniu na środowisko VI Istniejący stan środowiska VI.1 Zagospodarowanie terenu VI.2 Rzeźba terenu VI.3 Budowa geologiczna VI.4 Występowanie kopalin VI.5 Warunki wodne VI.6 Warunki aerosanitarne, akustyczne VI.7 Warunki klimatyczne VI.8 Gospodarka odpadami VI.9 Warunki glebowe i szata roślinna VI.10 Formy ochrony przyrody VII Prognozowane zmiany stanu środowiska w przypadku zaniechania realizacji zmiany mpzp VIII Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem IX Problemy ochrony środowiska istotne dla realizacji mpzp w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627) X Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowania dokumentu. XI Przewidywane znaczne oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe na środowisko. XII Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. XII.1 Rozwiązania łagodzące i kompensujące negatywne oddziaływanie na środowisko XII.2 Rozwiązania alternatywne XIII Streszczenie 3 4 5 7 7 7 7 8 9 10 10 12 13 14 14 15 16 17 17 21 24 36 36 39 40 2 I. Część ogólna Przedmiotem niniejszego opracowania jest Prognoza Oddziaływania na Środowisko (zwana dalej Prognozą) do zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Nagłowice – dla części południowej sołectwa Deszno, zwanego dalej zmianą planu. Podstawowym celem zmiany mpzp jest dalszy zrównowaŜony rozwój płd. - wsch. obszaru gminy przy równoczesnej zmianie sposobu zagospodarowania dla tej części obszarów, wynikający z nowych potrzeb społeczności gminy oraz nowych uwarunkowań, jakie wystąpiły na terenie gminy. Zmiana planu stanowi dokument, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 3 października o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), wymagający przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko (art. 51, ust.1). Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi materiał pomocniczy ułatwiający interpretację i realizację zmiany planu. Podstawowym celem prognozy jest określenie przewidywanych oddziaływań na środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska przyrodniczego, które mogą być spowodowane realizacją zalecanych bądź dopuszczonych przez projekt zmiany planu sposobów zagospodarowania i uŜytkowania terenu. Dokument ten ma równieŜ za zadanie wyeliminowanie zagroŜenia oraz ograniczenie negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze, które mogłyby wystąpić w wyniku realizacji projektu zmiany planu. Rada Gminy w Nagłowicach podjęła w dniu 10 maja 2011 r. uchwałę Nr VII/30/2011 w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Nagłowice oraz uchwałę z dnia 9 czerwca 2011 r. Nr VIII/49/2011 w sprawie zmiany uchwały nr VII/30/2011 Rady Gminy Nagłowice z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Nagłowice. Przyczyną zmiany planu była konieczność określenia nowych warunków zagospodarowania dla części gruntów związana z planami inwestycyjnymi na tym terenie. Głównym celem rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy Nagłowice, zgodnie zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Nagłowice oraz zgodnie ze „Strategią rozwoju województwa świętokrzyskiego do 2020 r.” jest: poprawa warunków Ŝycia ludności na terenie gminy oraz jej dalszy zrównowaŜony rozwój oparty m.in. o ład przestrzenny. DąŜenie do osiągnięcia przyjętego w gospodarce przestrzennej celu następuje poprzez realizację określonych kierunków zagospodarowania przestrzennego i rozwój procesów urbanizacyjnych. Te z kolei następują poprzez realizację róŜnorodnych funkcji lokalizowanych na obszarze gminy odpowiednio do predyspozycji poszczególnych terenów. Przedmiotem zmiany planu nr 8 jest w szczególności określenie nowych warunków zagospodarowania dla fragmentów części południowej sołectwa Deszno dla potrzeb realizacji zabudowy zagrodowej, usług oraz wyznaczenia terenów z przeznaczeniem pod elektrownie wiatrowe wraz ze strefami ochronnymi; Zmiana planu gminy Nagłowice jest zgodne z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa świętokrzyskiego (Uchwała nr XXIX/399/02 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 kwietnia 2002 r.) oraz ustaleniami wynikającymi z realizacji obowiązujących przepisów prawa. PODSTAWY FORMALNO - PRAWNE OPRACOWANIA PROGNOZY Podstawę formalną sporządzenia prognozy i ustalenia jej zakresu stanowią: • • • Plan zagospodarowania przestrzennego województwa świętokrzyskiego - Uchwała nr XXIX/399/02 z dnia 26 kwietnia 2002 r. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2013 r. poz. 405), 3 • • • • • • • • • • • • • • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 ze zm.), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145), Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011 r. Nr 163, poz. 981 ze zm.), Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 ze zm.), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.), Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późniejszymi zmianami), Ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013, poz. 21), Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r. poz. 59 z późniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju i usług telekomunikacyjnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 106 poz. 675) Rozporządzenia: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2013 r, poz. 817), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2012, poz. 1109 – tekst jednolity Dz. U. 2014 poz. 112 ), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomu niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012, poz. 1031); oraz Uchwała Nr XXXV/619/13 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 23 września 2013r dotycząca wyznaczenia Włoszczowsko-Jędrzejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Podstawowym celem niniejszego opracowania jest określenie i ocena skutków realizacji ustaleń zmiany planu na środowisko i walory kulturowe oraz wskazanie, w jaki sposób rozwiązania przyjęte w projekcie zmiany planu przekształcą środowisko, na ile pozwolą na zachowanie istniejących wartości lub ich wzbogacenie oraz czy mogą spowodować zagroŜenie dla środowiska. Prognoza oddziaływania na środowisko, jak wskazano juŜ wcześniej jest elementem procedury postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Nagłowice. Zasady tego postępowania są określone w dziale IV Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 17 ust. 10 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Wójt Gminy Nagłowice wykłada projekt zmiany planu wraz z prognozą do publicznego wglądu i organizuje dyskusję publiczną nad przyjętymi w planie rozwiązaniami. II Zakres prognozy ustalony Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Zgodnie z art. 51 ustawy: • Prognoza zawiera: 1. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, 2. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, 4 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzenia, 4. Informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, 5. Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; • Określa, analizuje i ocenia: – istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, – stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, – istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, – cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, – przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe na środowisko, a w szczególności na: – róŜnorodność biologiczną, – ludzi, – zwierzęta, – rośliny, – wodę, – powietrze, – powierzchnię ziemi, – krajobraz, – klimat, – zasoby naturalne, – zabytki, – dobra materialne z uwzględnieniem zaleŜności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; • Przedstawia: – rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru /art. 51 ust. 1 pkt 3a/, – biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot obszaru ochrony Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy / art. 51 ust. 1 pkt 3b/. III Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy Zakres prognozy ustalony został na podstawie przywołanej wcześniej ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz na podstawie ustaleń projektu mpzp gminy Nagłowice, z uwzględnieniem jego aktualizacji. Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metod opisowych i porównawczych, dotyczących charakterystyki istniejącego stanu środowiska przyrodniczego, jak i kulturowego. Ponadto przeprowadzono szereg analiz i ocen dotyczących moŜliwych oddziaływań na zasoby środowiska. Przede wszystkim skupiono się na analizie nowo wprowadzonych zapisów zmiany planu 5 Głównym wyznacznikiem badań podjętych w prognozie oddziaływania na środowisko jest ocena projektowanego zagospodarowania obszaru gminy zawartego w projekcie zmiany mpzp, w stosunku do stanu obecnego środowiska przyrodniczego oraz w stosunku do zagospodarowania przestrzennego zawartego w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy Nagłowice. Za główną zasadę uznano, Ŝe prognoza ma oceniać skutki wpływu ustaleń zmiany planu na środowisko, czyli określać wpływ wynikający z nowego przeznaczenia terenu na określone rodzaje uŜytkowania oraz określenie warunków zagospodarowania dla tych terenów. Opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko dla terenu objętego zmianą mpzp pozwala na ocenę, czy przyjęte w zmianie planu rozwiązania, mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko mogących być rezultatem realizacji projektowanego przeznaczenia terenu, są spójne dla terenu objętego zmianą planu. Prognoza oparta jest głównie na bazie posiadanych materiałów zgromadzonych do zmiany mpzp i zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy. Przy sporządzaniu Prognozy wykorzystano równieŜ inne dostępne opracowania, dokumenty i raporty dotyczące obszaru gminy Nagłowice związane ze środowiskiem i zmianami w nim zachodzącymi. Podstawę sporządzenia prognozy stanowiły równieŜ następujące materiały źródłowe: • • • • • • • • • • • • • • – – – – – – – – – I Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe sporządzone dla potrzeb zmiany studium i oraz zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Nagłowice Monitoring przedrealizacyjny awifauny na terenie projektowanej farmy wiatrowej w okolicach Pawłowic, Deszna i Warzyna Drugiego w gminach Sędziszów i Nagłowice. Raport oddziaływania planowanej elektrowni wiatrowej na środowisko w części dotyczącej nietoperzy. podstawowe informacje z planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Świętokrzyskiego, Szajn J., 1975 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1: 50 000 + objaśnienia, I.G. Warszawa, Okołowicz W., 1978 - Regiony klimatyczne Polski; w: Narodowy Atlas Polski, PAN - Instytut Geografii Wrocław, Operat przeciwpowodziowy dla województwa kieleckiego, oprac. BPWM - Kielce, Kondracki J. 1998 - Geografia Regionalna Polski, wyd. Naukowe PWN, W-wa, inwentaryzacja przyrodnicza Gminy Nagłowice, opracowana w 2008 r. przez Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski (praca zbiorowa pod redakcją dr Alojzego Przemyskiego), inwentaryzacja złóŜ kopalin i ujęć wód podziemnych z uwzględnieniem ochrony środowiska w gminie Nagłowice, opracowanej w 1996 r. przez Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Świętokrzyski, materiały publikowane dot. środowiska przyrodniczego gminy Nagłowice, zdjęcia lotnicze, Wyniki klasyfikacji i oceny stanu wód powierzchniowych w województwie świętokrzyskim w roku 2010 , (red) WIOŚ Kielce, Szponar A., 2003 - Fizjografia urbanistyczna, Wyd. Naukowe PWN W-wa, II Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 - Warszawa 2008 r.; Krajowa Strategia Ochrony i ZrównowaŜonego UŜytkowania RóŜnorodności Biologicznej i Program działań na lata 2007 - 2013; Program Ochrony Środowiska dla Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 - 2015 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Jędrzejowskiego na lata 2004-2013 Powiatowy Program Ochrony Środowiska na lata 2009-2016 Program Rozwoju Lokalnego Gminy Nagłowice 2007-2013 Raporty o stanie środowiska województwa świętokrzyskiego; Dane statystyczne ze strony internetowej Głównego Urzędu Statystycznego, www.stst.gov.pl; Stan środowiska w województwie świętokrzyskim w roku 2010. Raport, WIOŚ Kielce (wersja internetowa dostępna na stronie www.kielce.pios.gov.pl); 6 Podstawę opracowania prognozy stanowią równieŜ prace w terenie oraz materiały archiwalne dotyczące walorów przyrodniczych. Część graficzna opracowania obejmuje projekt zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Nagłowice, sporządzony dla potrzeb prognozy oddziaływania na środowisko w skali 1: 25 000. IV Przewidywane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jego przeprowadzenia. Realizacja zagospodarowania przestrzennego, które umoŜliwia projekt zmiany mpzp gminy Nagłowice, uwarunkowana jest spełnieniem wymogów, dotyczących takŜe ochrony środowiska, wynikających z obowiązującego prawa. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowi, iŜ w celu oceny aktualności wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy w tym w części dotyczącej środowiska, a wyniki tych analiz przekazuje radzie gminy, co najmniej raz w jej kadencji. V Informacje o transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Z uwagi na połoŜenie gminy oraz charakter zagospodarowania realizacja projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie będzie miała negatywnych skutków transgranicznych. VI Istniejący stan środowiska Analiza i ocena istniejącego stanu środowiska przedstawiona w niniejszym rozdziale obejmuje: zagospodarowanie terenu, rzeźbę terenu, budowę geologiczną, złoŜa, gospodarkę odpadami, warunki wodne, warunki klimatyczne, warunki glebowe i szatę roślinną, formy ochrony przyrody. Obszar objęty opracowaniem to teren obejmujący cz. południową sołectwa Deszno połoŜony na terenie gminy Nagłowice, w jej południowo wschodniej części. Sołectwo Deszno sąsiaduje z gminą Sędziszów. Powierzchnia całej gminy zajmuje około 117,3 km2 (11 730 ha), co stanowi 9,33% powierzchni powiatu jędrzejowskiego to ca 1,0% powierzchni województwa świętokrzyskiego. Obszar objęty zmianami planu to teren ca 497 ha. Zgodnie z regionalizacją fizyczno - geograficzną Polski obszar gminy generalnie znajduje się w obrębie mezoregionu PłaskowyŜ Jędrzejowski, to część makroregionu: Niecki Nidziańskiej naleŜącej do podprowincji WyŜyna Małopolska. PłaskowyŜ Jędrzejowski to łagodnie sfałdowana wyŜyna, zbudowana z margli kredowych. Lokalizację terenu objętego opracowaniem przedstawiono na mapie w skali 1: 25 000. VI.1. Zagospodarowanie terenu. Miejscowość Nagłowice połoŜona jest ok. 16 km od Jędrzejowa i 37 km od Szczekocin, które zlokalizowane są przy drodze 78. W obrębie gminy wyszczególnia się 11 dróg powiatowych, oraz 14 dróg gminnych. Sumaryczna długość dróg gminnych wynosi ca 40,5 km. Przez teren sołectwa Deszno przebiegają drogi gminne i powiatowe. Gmina posiada słabo ukształtowaną strukturę wodociągową i kanalizacyjną. Zwodociągowane s ą t y l k o N a g ł o w i c e i J a r o n o w i c e , a oczyszczalnię ścieków komunalnych posiadają tylko Nagłowice i Warzyn Pierwszy. Jest to oczyszczalnia mechaniczno - biologiczna typu BIOVAC o projektowanej przepustowości Q = 200 m3/d. Na 7 terenie gminy funkcjonuje jedna oczyszczalnia ind y wid ua lna m ech an ic zno - bi ol ogi c zn a typu BI OC L ER E pr zy sz kol e w Warzynie Pierwszym, o projektowanej przepustowości 20,0 m3/d. Cała gmina jest zelektryfikowana, a na jej terenie nie ma głównych punktów zasilania (GPZ). Sieć średniego napięcia (15 kV) przebiegająca przez obszar gminy zasilana jest z GPZ Małogoszcz, Jędrzejów, Sędziszów i Myszków. Teren w/w sołectwa Deszno zasilany jest przez GPZ Sędziszów. Na terenie gminy brak jest zorganizowanej sieci ciepłowniczej, a obiekty ogrzewane są indywidualnie paliwem węglowym, olejowym, peletami i innym dostępnym paliwem. Cała Gmina, w tym cz. południowa sołectwa Deszno posiada dostęp do usług telekomunikacyjnych. Obecnie gmina nie posiada sieci gazowniczej. Gmina korzysta z międzygminnego składowiska odpadów zlokalizowanego poza terenem Gminy. Gmina Nagłowice to gmina typowo rolnicza z dość duŜym udziałem terenów leśnych. UŜytki rolne stanowią ca 70% ogólnej powierzchni gminy. Lasy stanowią ca 25 % ogólnej powierzchni gminy. Na terenie sołectwa objętego przedmiotowym opracowaniem występują głównie niewielkie kompleksy lasów niepaństwowych, połoŜone w płn. części sołectwa Deszno / ca 80 ha / i w niewielkim fragmencie w jego centralnej części. Na obszarze objętym opracowaniem brak jest duŜych terenów przemysłowych jak i duŜych zakładów przemysłowych. Niewielkie tereny przeznaczone pod działalność przemysłową występują jedynie na bardzo małym obszarze sołectwa Deszno. Na obszarze objętym zmianami nie występują tereny leśne. VI.2. Rzeźba terenu. Rzeźba terenu gminy ma charakter lekko falisty. Dominują tu ciągi płaskich wzniesień o przebiegu głównie NW - SE, porozdzielanych głównie doliną Brynicy i jej dopływem z okolic Warzyna, oraz dopływami północnymi Mierzawy z rejonu Trzcińca i Deszna. Wysokości bezwzględne na terenie gminy mieszczą się w granicach od 225,1 m n.p.m. (dolina Białej Nidy) do 301,1 m n.p.m. (szczyt wzniesienia na północ od Trzcińca - wzgórze św. Floriana). Zatem deniwelacje w obrębie gminy wynoszą 76,0 m. W rzeźbie obszaru gminy moŜna wyróŜnić dwa zasadnicze elementy (poziomy): wierzchowinowy i dolinny. Poziom wierzchowinowy rozczłonkowany jest na rozległe prawie płaskie obszary zalegające przewaŜnie na wysokości od 260 do 280 m, tworząc powierzchnie erozyjno denudacyjne miejscami przykryte, resztkami czwartorzędu, głównie piaskami. WyróŜnić moŜna stoki denudacyjne, które stanowią łagodne przejście powierzchni zrównań do obniŜeń dolinnych. Kąt nachylenia stoków denudacyjnych w kierunku dolin wynosi 2 - 5%, rzadko 5 - 8 % i sporadycznie 8 - 12%. Stoki denudacyjne tworzą wyraźne krawędzie na kontakcie z powierzchniami zrównań tak, Ŝe ich przejścia w powierzchnie płaskie jest dość łatwe do uchwycenia. Na stokach denudacyjnych moŜna spotkać wcięcia, które nazwano wciosami erozyjnymi. Jeden z większych zlokalizowano na N od Deszna. Około 50% powierzchni gminy stanowią osady czwartorzędowe, wśród których duŜe obszary zajmują zdenudowane pokrywy plejstoceńskie reprezentowane przez gliny zwałowe, piaski i Ŝwiry preglacjalne i rezydualne. Generalnie rzeźba terenu gminy nie stanowi ograniczeń w zagospodarowaniu. Na terenie gminy dominują tereny płaskie oraz stoki i zbocza łagodne. Tereny sołectwa Deszno to teren typu równin i stoków opok i margli kredowych, jedynie w północnej części sołectwa Deszno występują tereny typu równin i stoków piaszczysto-gliniastych. Deniwelacja terenu na obszarze południowym sołectwa Deszno wynosi 27 m / wysokości bezwzględne mieszczą się w granicach 280 m n.p.m. - 253 m n.p.m. Na terenie całej gminy nie stwierdzono osuwisk. VI.3. Budowa geologiczna Pod względem geologicznym, obszar gminy znajduje się w południowo -wschodniej części synklinorium szczecińsko - łódzko - miechowskiego w obrębie zasadniczej jednostki tektonicznej, jaką 8 jest niecka Nidy. Niecka Nidy ma charakter szerokiego, asymetrycznego obniŜenia, którego skrzydło SW jest stosunkowo płaskie (upad 1 - 3°), zbudowane z osadów jury i kredy zapadających łagodnie ku NE, natomiast skrzydło NE jest silnej sfałdowane (upad rzędu 20° ku SW). Skrzydła niecki budują osady jurajskie, natomiast część centralną wypełniają osady kredy górnej, których miąŜszość w strefie osiowej przekracza 900,0 m, a na skrzydłach spada do kilkudziesięciu metrów. Oś niecki o kierunku NW - SE przebiega nieco na południe od Węgleszyna na linii Błogoszów - Caców - Chorzewa. Zatem obszar gminy leŜy na łagodnym południowo - zachodnim skrzydle, w obrębie którego znajdują się fragmenty antykliny Łączyna i synkliny Wrześni (rejon Brynicy Mokrej i Warzyna). Najstarszymi utworami występującymi przypowierzchniowo są osady kredy górnej zaliczane do mastrychtu dolnego. Kreda górna (mastrycht dolny) Utwory mastrychtu zostały podzielone na dwa zespoły skalne. - Piaskowce róŜnoziarniste szare, zwięzłe miejscami wapniste przeławicone marglami i opokami. Pojawiają się w postaci wychodni w okolicach Cacowa. - Margle, margle piaszczyste, opoki margliste z wkładkami piaskowców. Są to skały jasno - szare i białawe, stosunkowo miękkie, łatwo wietrzejące, rozpadające się na owalne, mszczące się bryły. Osady te odsłaniają się na znacznych obszarach w okolicach Nagłowic, Ślęcina, Jaronowic, Kuźnic, Nowej Wsi, Trzcińca, Deszna, Zagórza oraz Zdanowic i Brynicy Mokrej. Trzeciorzęd - mułki gliniaste to resztki starych pokryw gliniasto - mułkowych całkowicie odbarwionych, leŜące bezpośrednio na osadach kredowych. Odsłaniają się niewielkimi płatami w wąskiej dolinie w okolicach Deszna. Zabarwienie ich na powierzchni jest czerwone, przechodzące w odcień brunatny. Wychodnie mułków tworzą obszary silnie podmokłe. Czwartorzęd - plejstocen Osady czwartorzędowe w obrębie gminy stanowią resztki grubej pokrywy glin i piasków zniszczonych podczas interglacjałów oraz rozmywanych i usuwanych współcześnie. Utwory zlodowacenia południowopolskiego Największe płaty zajmują gliny zwałowe na północnych stokach doliny Brynicy, w okolicach N a gł o w i c , W a r zyn a i C i er n o - śa b i e ń c a . S ą t o za zw yc za j gl i n y s za r o b r ą zo w e w stropowych warstwach, piaszczyste, głębiej zwarte ilasto - piaszczyste i ilaste z głazikami pochodzenia skandynawskiego i duŜą ilością krzemieni, często z drobnymi przewarstwieniami piasków gliniastych, ze Ŝwirem i mułków. MiąŜszość glin wynosi najczęściej 2 - 4 m, jedynie w starych obniŜeniach podłoŜa stwierdza się czasem miąŜszości większe, np. w rejonie Nagłowic - 7 m, w Warzynie - 17,7 m (otwory badawcze). Interglacjal mazowiecki (wielki) świry zaglinione z głazami - reziduum gliny zwałowe występują na osadach kredy lub na glinie zwałowej i są pozostałością intensywnych procesów denudacyjnych w obrębie olbrzymich mas materiału zlodowacenia południowo - polskiego. MiąŜszość Ŝwirów dochodzi do 2 m, a większe ich obszary występują w Trzcińcu, okolicach Deszna i Nowej Wsi. Utwory zlodowacenia środkowopolskiego Piaski z wkładkami mułków i Ŝwirów ze spływami glin zwietrzelinowych fluwioperyglacjalne. Są to jasne, dobrze wysortowane piaski średnioziarniste, zajmujące duŜe obszary wypełniając obniŜenia i sięgają do wysokości ponad 280 m n.p.m. MiąŜszość ich wynosi od 2 3 m na wyniesieniach do kilkunastu metrów w dolinach i na zboczach. Wkładki Ŝwirów pojawiają się z reguły w wyŜszych częściach profilu, w obszarach dolin. W piaskach występują teŜ przewarstwienia gliniastych zwietrzeń z drobnym rumoszem skał lokalnych Gliny zwałowe w obrębie gminy stwierdzono tylko na S od Warzyna, są to gliny Ŝółto - brązowe, stosunkowo miękkie, plastyczne z przewarstwieniami piasków gliniastych, o miąŜszości maksymalnie kilku metrów. 9 Piaski ze Ŝwirem i głazikami, z soczewkami glin, wodnolodowcowe tarasów 6 - 11 m n.p. rzeki. Tarasy występują w dolinie Nidy na N i NE od Nagłowic. MiąŜszość osadów piaszczysto - Ŝwirowych wynosi najczęściej 4 - 5 m. Taras został utworzony prawdopodobnie w okresie recesji lądolodu środkowopolskiego. Czwartorzęd nie rozdzielony Zwietrzeliny i gliny rumoszowe. W obrębie gminy występują sporadycznie w okolicach Deszna i Cierno - śabieńca i mają miąŜszość powyŜej 1,5 m. Powstały w warunkach klimatu peryglacjalnego, w miejscach niesprzyjających procesom denudacyjnym. Osady deluwialne występują w obniŜeniach i zazwyczaj ciągną się wąskimi długimi pasami stanowiącymi przedłuŜenie dolinnych osadów holoceńskich. VI.4. Występowanie kopalin. ZłoŜa o zasobach udokumentowanych podlegają ochronie, a tereny, na których występują nie powinny być zagospodarowane w sposób uniemoŜliwiający lub ograniczający ich ewentualną przyszłą eksploatację. Obszary występowania kopalin o zasobach szacunkowych lub perspektywicznych nie podlegają ochronie, jednakŜe zalecane jest takie zagospodarowanie terenów, aby w przyszłości były moŜliwe nowe badania geologiczne w celu dokładniejszego rozpoznania kopaliny i ich ewentualna eksploatacja (brak takich złóŜ w obrębie gminy Nagłowice). Na terenie objętym opracowaniem nie występują Ŝadne złoŜa udokumentowane ani złoŜa szacunkowe. VI.5. Warunki wodne. a) wody powierzchniowe Obszar gminy wchodzi w skład zlewni Nidy (zlewnia II - rzędu) i odwodniony jest przez peryferyjnie płynącą na północy Białą Nidę i jej prawobrzeŜne dopływy, wśród których najwaŜniejszym jest rzeka Brynica ze swym dopływem, zbierająca wody z centralnej i północnej części gminy. Południową część obszaru gminy odwadniającą bezimienne cieki, z których dwa biorą swój początek w Trzcińcu i Desznie. Cieki te są lewobrzeŜnymi dopływami Mierzawy - rzeki płynącej poza południową granicą gminy. W roku 2010 prowadzony był monitoring jakości wód powierzchniowych (zgodnie z „Programem Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Świętokrzyskiego na lata 2010-2012”, zatwierdzonym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska). Podstawą oceny i klasyfikacji stanu JCWP za 2010 r. było rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Stan ekologiczny naturalnej jednolitej części wód powierzchniowych określa się, na podstawie wyników badań wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych, w punkcie pomiarowym zlokalizowanym na zamknięciu lub najbliŜej zamknięcia JCWP, poprzez nadanie jej jednej z 5 klas jakości wód. Rzeka Biała Nida prowadzi wody klasy III, co oznacza umiarkowany stan ekologiczny /punkt pomiarowy - śerniki/. Stan chemiczny wód oceniono na podstawie analizy wyników pomiarów substancji priorytetowych oraz innych substancji zanieczyszczających. Rzeka Biała Nida /punkt pomiarowy - śerniki/ prowadzi wody poniŜej stanu chemicznego dobrego. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe na terenie gminy znajdują się dwa punkty zrzutu ścieków oczyszczonych: pierwszy - z oczyszczalni ścieków komunalnych w Nagłowicach do rzeki Biała Nida w km 17 + 500 m w ilości: Q = 200,0 m3/dobę, do 31 lipca 2014 r. pozwolenie wodnoprawne - OŚR i L. IV - 6223/15/04 z dnia 28.06.2004 r. i drugi - z oczyszczalni ścieków bytowo gospodarczych przy szkole w Warzynie, do rzeki Brynica w km 9 + 700 m w ilości: Q śr.d = 20,0 m3/d; Q max d = 22,0 m3/d i Q max godz. = 2,3 m3 /godz. do 30 listopada 2022 r. - pozwolenie OŚLR.6341.31.2012.ZS z dnia 11.12.2012 r. Na obszarze gminy występują tereny zalewowe (Q 1%) wykazane w operacie przeciwpowodziowym z 1989 r., na których zabronione jest: 10 - wznoszenie obiektów budowlanych; - zmienianie ukształtowania powierzchni gruntu sadzenie drzew i krzewów oraz wykonywanie urządzeń lub robót, które mogą utrudniać ochronę tych obszarów przed powodzią. Teren Deszna to teren, na którym znajduje się ciek bez nazwy, który podobnie jak ciek przebiegający przez sołectwo Trzciniec odwadnia południową część gminy Nagłowice. Na pozostałym terenie sołectwa Deszno wody powierzchniowe w zasadzie nie występują. Przez teren sołectwa Zagórze przebiega niewielki fragment cieku bez nazwy, który znajduje swoją kontynuację na terenie sołectwa Deszno. Na terenie sołectwa Deszno, w jego części południowej tereny zalewowe nie występują. b) wody podziemne Na obszarze gminy występują dwa poziomy wodonośne: czwartorzędowy i kredowy. Czwartorzędowy poziom wodonośny związany jest z piaszczysto - Ŝwirowymi osadami doliny Nidy; lokalnie wody tego poziomu występują w obrębie innych dolin rzecznych oraz na niewielkich obszarach akumulacji lodowcowej. Zwierciadło wody najczęściej swobodne występuje na głębokości przewaŜnie od 0,0 do 4,0 m, a jego poziom zaleŜy od stanu wody w rzekach. Generalnie na całym rozpatrywanym obszarze występowania, poziom ten nie jest izolowany utworami nieprzepuszczalnymi, co powoduje szybką degradację tych wód zanieczyszczeniami migrującymi z powierzchni terenu. Wody tego poziomu mają małe znaczenie uŜytkowe. Kredowy poziom wodonośny stanowi główny uŜytkowy poziom wodonośny i jest związany z powszechnie występującymi na terenie gminy spękanymi marglami i opokami oraz lokalnie piaskowcami górnego mastrychtu. Cały obszar gminy znajduje się w obrębie głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP) nr 409 Niecka Miechowska (część SE), którego wody podlegają ochronie. Zwierciadło wody jest zwykle swobodne lub występuje pod niewielkim naporem rzędu kilku metrów, rzadziej większym. Głębokość jego występowania jest zróŜnicowana i zaleŜy od morfologii terenu. Płytkie występowanie zwierciadła wód kredowych rzędu 2,0 - 4,0 m. poniŜej poziomu terenu obserwuje się w dolinach rzecznych. Na wyniesieniach morfologicznych oraz w strefach wododziałowych zwierciadło wody znajduje się na głębokości 25,0 - 40,0 m poniŜej poziomu terenu. KrąŜenie wód w strefie wodonośnej moŜliwe jest jedynie poprzez sieć spękań i szczelin, których zasięg głębokościowy został oceniony na 80,0 120,0 m p.p.t. PoniŜej tych głębokości szczelinowatość osadów kredowych zanika, skały stają się praktycznie nieprzepuszczalne. Współczynniki filtracji warstwy wodonośnej są zmienne i wahają się od 0,28 do 3,5 m/d (średnio 1,8 m/d) na wysoczyznach, a w dolinach rzecznych od 5,3 do 146, 0 m/d. Wzrost wartości współczynnika filtracji w obrębie dolin rzecznych związany jest z załoŜeniami tektonicznymi dolin i udroŜnieniem przepływu w strefach drenaŜu. Kredowy zbiornik wodonośny zasilany jest głównie przez infiltrację opadów atmosferycznych bezpośrednio na wychodniach skał budujących zbiornik lub pośrednio poprzez nakład utworów czwartorzędowych. Kredowy poziom wodonośny ujmowany jest licznymi studniami kopanymi oraz studniami wierconymi. Głębokości studni wierconych wahają się w granicach od 20,8 do 60,0 m, a przeciętnie wynoszą 30,0 m. Wydajności eksploatacyjne wynoszą od 0,6 do 60,0 m3/h przy depresji od 0,4 do 21,3 m. Wydajności jednostkowe obliczone na podstawie próbnych pompowań. Kształtują się w granicach od 0,74 do 12,50 m3/h/l mS (średnio 3,83 m3/h/l mS). Wody poziomu kredowego to wody dobrej jakości, nie wymagające uzdatniania, odpowiadające wymogom rozporządzenia Ministra Zdrowia, z dnia 19.11.2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi (Dz. U. Nr 203, poz. 1718). Kredowy poziom wodonośny nie ma naturalnej ochrony przed zanieczyszczeniami. Glina zwałowa występująca w odosobnionych płatach zwykle o niewielkiej miąŜszości nie stanowi odpowiedniego zabezpieczenia. Głównymi ogniskami zanieczyszczenia wód są niekontrolowane wysypiska śmieci w dawnych kamieniołomach i wyrobiskach. ZagroŜenie dla jakości wód stanowią dawne bazy mechanizacji rolnictwa. Większość ujęć wód podziemnych zinwentaryzowanych i eksploatowanych na terenie gminy posiada strefy ochrony bezpośredniej. Na terenie strefy ochrony bezpośredniej zgodnie z art. 53 ustawy prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 z późn. zmianami: zabronione jest uŜytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. Na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód naleŜy: - odprowadzić wody opadowe w sposób uniemoŜliwiający przedostawanie się ich do urządzeń słuŜących do poboru wody - zagospodarować teren zielenią 11 - odprowadzać poza granicę terenu ochrony bezpośredniej ścieki z urządzeń sanitarnych przeznaczonych do uŜytku osób zatrudnionych przy obsłudze urządzeń do poboru wody - ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń słuŜących do poboru wody Teren ochrony bezpośredniej naleŜy ogrodzić, a jego granice przebiegające przez wody powierzchniowe oznaczyć za pomocą rozmieszczonych w widocznych miejscach stałych znaków stojących lub pływających, na ogrodzeniu oraz znakach naleŜy umieścić tablice zawierające informacje o ujęciu wody i zakazie wstępu osób nieupowaŜnionych. WyŜej wymieniony zakres nakazów i zakazów jest typowy dla strefy bezpośredniej ujęcia wody, a ich szczegółowy wykaz zawsze jest indywidualizowany dla konkretnego ujęcia. Ustawa prawo wodne dopuszcza ustanowienie strefy ochronnej obejmującej wyłącznie teren ochrony bezpośredniej. W takim przypadku teren ochrony ustanawia na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody w drodze decyzji organ właściwy do wydania pozwolenia wodno-prawnego. Strefę ochronną pośrednią i bezpośrednią /występującą łącznie ze strefą pośrednią ustanawia w drodze aktu prawa miejscowego dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody wskazując zakazy, nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których one obowiązują. Na terenie objętym opracowaniem, ujęcia wody nie występują. VI.6. Warunki aerosanitarne, akustyczne Warunki aerosanitarne. Na mocy ustawy - Prawo ochrony środowiska (art. 88), przynajmniej co 5 lat Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska dokonuje oceny jakości powietrza w strefach na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu ocen prowadzonych corocznie. Ocena okresowa (pięcioletnia) prowadzona jest w odniesieniu do poszczególnych substancji określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2012, poz. 11032), zatem obejmuje: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenki azotu, tlenek węgla, benzen, ozon, pył zawieszony PM10 oraz zawartość ołowiu, arsenu, kadmu, niklu i benzo(a)pirenu w pyle PM10. Podstawowymi kryteriami odniesienia są wartości górnego i dolnego progu oszacowania. Pięcioletnie oceny jakości powietrza mają na celu zgromadzenie informacji o stęŜeniach zanieczyszczeń na obszarze poszczególnych stref, w zakresie umoŜliwiającym określenie metod, jakimi powinny być dokonywane oceny roczne oraz potrzeb w zakresie prowadzenia pomiarów stęŜeń określonych zanieczyszczeń powietrza, zgodnie z wymaganiami dotyczącymi ocen rocznych. Obecna ocena, wykonana w roku 2010, obejmuje lata 2005 – 2009 i opiera się na kryteriach i zapisach zawartych w prawie polskim, zgodnych z Dyrektywami: 2004/107/WE oraz 2008/50/WE lub, w przypadku istnienia róŜnic, z wymogami określonymi bezpośrednio w tych dyrektywach. W związku z planowaną transpozycją dyrektywy 2008/50/WE do prawa polskiego przyjęto, Ŝe od stycznia 2011 r. dla wszystkich zanieczyszczeń uwzględnianych w ocenach jakości powietrza obowiązuje nowy układ stref. Ocena została przeprowadzona w nowym układzie stref, w którym strefę stanowi: - aglomeracja o liczbie mieszkańców powyŜej 250 tys., - miasto o liczbie mieszkańców powyŜej 100 tys., - pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyŜej 100 tys. mieszkańców. W województwie świętokrzyskim wyróŜniono dwie strefy: miasto Kielce i strefa świętokrzyska. Prezentowane wyniki klasyfikacji uzyskano przez wykorzystanie wszelkich dostępnych metod i źródeł informacji, stosowanych indywidualnie lub łączonych. Ocena została wykonana w oparciu o: − wyniki badań prowadzonych na stałych stacjach monitoringu, w szczególności w ramach wojewódzkiego programu monitoringu środowiska obejmującego równieŜ stacje naleŜące do jednostek naukowobadawczych oraz zakładów przemysłowych, − informacje o emisji zanieczyszczenia i jej rozkładach na określonym obszarze, − inne obiektywne metody szacowania stęŜeń, takie jak: pomiary nie stanowiące wystarczającej podstawy oceny, analogia do stęŜeń pomierzonych w innym obszarze lub w danym obszarze, ale innym okresie. Przy klasyfikacji stref, wykonanej odrębnie pod kątem poziomu kaŜdej substancji i dla poszczególnych kryteriów, zastosowano obowiązujące symbole: 12 Klasy stref w ocenie pięcioletniej i wymagane metody ocen rocznych (prowadzonych w oparciu o kryteria dotyczące ochrony zdrowia) w strefach, w zaleŜności od poziomów stęŜeń określonych w wyniku oceny pięcioletniej dla SO2, NO2, CO, C6H6, PM10, Pb. Zgodnie z badaniami Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska na rok 2010, dokonano klasyfikacji stref, która została wykonana w nowym układzie stref. Po raz pierwszy ocenie poddano stan jakości powietrza pod względem dotrzymania wartości kryterialnych określonych dla pyłu PM2,5. Wynikiem rocznej oceny jakości powietrza było sklasyfikowania poszczególnych stref w województwie w zakresie dającym wynik porównywalności występowania stęŜeń kaŜdego z normowanych zanieczyszczeń do obowiązujących wartości kryterialnych. W wyniku klasyfikacji dokonanej z uwzględnieniu kryterium ochrony zdrowia ludzi strefę świętokrzyską, do której naleŜy powiat jędrzejowski, przyporządkowano do klasy C z uwagi na przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 i poziomu docelowego benzo(a)piorenu. Obszar całego województwa przyporządkowano do klasy D2 z uwagi na przekroczenia poziomu celu długoterminowego ozonu. W wyniku klasyfikacji dokonanej z uwzględnieniem kryterium ochrony roślin strefę świętokrzyską przyporządkowano do klasy C oraz D2 z uwagi na przekroczenia poziomu celu długoterminowego ozonu. W przypadku pozostałych zanieczyszczeń powiat jędrzejowski sklasyfikowano w klasie A, jako dotrzymujące kryterialne wartości stęŜeń zanieczyszczeń w powietrzu, czyli poziomy dopuszczalne i docelowe. Na obszarze gminy Nagłowice ilość zanieczyszczeń powietrza będzie miała tendencję wzrostową. Spowodowane to będzie wzrostem zanieczyszczeń na istniejących drogach i ulicach związany z dalszym rozwojem komunikacji samochodowej. Wielkość wpływu na środowisko komunikacji samochodowej uwarunkowana jest natęŜeniem ruchu pojazdów. NaleŜy jednak zakładać, Ŝe wprowadzane ciągle zaostrzenia dotyczące zawartości substancji toksycznych w spalinach oraz w innych materiałach eksploatacyjnych przyczynią się do nie dopuszczenia przekroczeń wielkości normatywnych w tym zakresie. Warunki akustyczne. WaŜnym aspektem zasad zagospodarowania jest ochrona środowiska przed hałasem i wibracjami. Największą uciąŜliwość hałasową na terenie gminy powoduje ruch pojazdów (hałas komunikacyjny). Normy w zakresie hałasu określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826), zmienione Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniającym rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2012, poz. 1109– tekst jednolity Dz.U. 2014 poz. 112 ). VI.7. Warunki klimatyczne. a) Ogólne cechy klimatu i warunki topoklimatyczne Obszar gminy Nagłowice według podziału klimatycznego Polski naleŜy do Regionu Klimatycznego Śląsko - Małopolskiego w krainie klimatycznej Nr 50 o poniŜszych cechach średnich: - średnia temperatura powietrza w styczniu: -3,0 °C - średnia temperatura powietrza w lipcu: 17,7 °C - średnia roczna suma opadów: 610 mm - średnia roczna ilość dni pogodnych: 62 dni - średnia roczna ilość dni pochmurnych: 122 dni - średni czas trwania zimy: 91 dni; - średni czas trwania lata: 90 dni - średnia roczna ilość dni z szatą śnieŜną: 89 dni - okres wegetacyjny: 200-210 dni - przewaŜają wiatry: zachodnie i południowe Zmienne warunki fizjograficzne powodują lokalne zróŜnicowanie topoklimatyczne, a zatem ze względu na rzeźbę terenu moŜna wyróŜnić następujące topoklimaty: • Topoklimat zboczy o ekspozycji południowej, zachodniej i wschodniej; 13 Charakteryzuje się korzystnymi dla człowieka warunkami solarnymi i termicznymi, dobrym przewietrzeniem, małą częstotliwością występowania mgieł, oraz krótszym okresem zalegania pokrywy śnieŜnej. Topoklimat ten jest bardzo korzystny dla zabudowy mieszkaniowej, oraz sadownictwa i warzywnictwa. Topoklimat ten rzadko występuje na terenie sołectw Deszna i Warzyna. • Topoklimat właściwy obszarom płaskim (tereny o spadkach nie przekraczających 5%); Charakteryzuje się przeciętnymi warunkami solarnymi, dobrymi warunkami termicznymi, wilgotnościowymi oraz przewietrzaniem. Topoklimat ten stwarza małą moŜliwość koncentracji zanieczyszczeń. Topoklimat ten jest korzystny dla zabudowy mieszkaniowej. Ten typ topoklimatu dominuje na terenie gminy, obejmując większość terenów obecnej i przyszłej zabudowy. • Topoklimat zboczy o ekspozycji północnej; Charakteryzuje się najsłabszymi warunkami solarnymi, zwłaszcza jesienią i zimą, przeciętnymi warunkami termicznymi i wilgotnościowymi oraz dłuŜszym zaleganiem pokrywy śnieŜnej. Topoklimat ten jest mało korzystny dla zabudowy mieszkaniowej oraz dla uprawy roślin ciepłolubnych. Teren objęty opracowaniem to topoklimat właściwy terenem płaskim. VI.8. Gospodarka odpadami. Na terenie gminy Nagłowice nie ma zlokalizowanego, zorganizowanego wysypiska odpadów. Odpady wywoŜone są poza teren Gminy Nagłowice w ramach wspólnie opracowanego, przez kilka gmin powiatu jędrzejowskiego, programu gospodarki odpadami. W gminie obowiązuje Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Nagłowice przyjęty Uchwałą Nr XXVI/158/2012. VI.9. Warunki glebowe i szata roślinna. Występujące na terenie gminy gleby są dość zróŜnicowane pod względem bonitacyjnym i topologicznym. Zajmują 63% powierzchni gminy. Najlepsze chronione gleby klasy III a i III b (rzadko II) występują na terenie całej gminy i większe ich obszary koncentrują się w rejonie wsi Jaronowice, Kuźnice, Ślęcin, na S od Nagłowic, Deszna i na N od Trzcińca. Są to głównie gleby typu rędzin czarnoziemnych i brunatnych rzadziej aluwialnych wytworzone na marglach kredowych. Spotyka się teŜ gleby pseudobielicowe i brunatne na glinach i piaskach gliniastych. Klasy te reprezentowane są najczęściej przez kompleks 2 - pszenny dobry i kompleks 4 Ŝytnio pszenny. DuŜy udział stanowią gleby klas IV a i IV b, a większe ich obszary występują w rejonie Brynicy Mokrej, Cierno - śabieńca oraz między Nową Wsią a Trzcińcem i Desznem. Zgodnie z ustawą z dnia 03.02.1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późniejszymi zmianami) przeznaczenie gleb klas I - III na cele nierolnicze wymaga uzyskania stosownej zgody Ministra Rolnictwa i Gospodarki śywnościowej. Gleby klas IV, V i VI niechronione prawnie, porozrzucane na terenie całej gminy reprezentowane są przez gleby brunatne i pseudobielicowe (wytworzone z piasków), gleby brunatne kwaśne, ziemie czarne, gleby murszowe. Podstawowe znaczenie gospodarcze posiadają kompleksy glebowe Ŝytni dobry i bardzo dobry oraz pszenny dobry i pszenny wadliwy. Są to gleby o średnio -wysokiej przydatności rolniczej nadające się do uprawy zboŜa zwłaszcza Ŝyta, jęczmienia oraz pszenicy i pastewnych. Gleby te zajmują ponad 50% powierzchni gruntów ornych. Pozostały areał stanowią gleby słabe zaliczane głównie do kompleksu Ŝytniego słabego i bardzo słabego nadające się do uprawy Ŝyta, ziemniaków, saradeli i łubinu. Według podziału geobotanicznego Polski, gmina Nagłowice znajduje się w Krainie Świętokrzyskiej w okręgu włoszczowsko - jędrzejowskim. Gmina ta charakteryzuje się dość wysoką lesistością (ok. 25% powierzchni obejmują lasy). NajwaŜniejszym zespołem roślinnym są lasy, które skupiają się w formie zwartych kompleksów w północnej i środkowej części gminy. Na terenie objętym opracowaniem lasy nie występują. 14 VI.10. Formy ochrony przyrody. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) formami ochrony przyrody są: • parki narodowe, • rezerwaty przyrody, • parki krajobrazowe, • obszary chronionego krajobrazu, • obszary Natura 2000, • pomniki przyrody, • stanowiska dokumentacyjne, • uŜytki ekologiczne, • zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, • ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Na terenie gminy Nagłowice ustanowiono: - Włoszczowsko – Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu, którego podstawy prawne określa Uchwała Nr XXXV/619/13 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 23 września 2013r dotycząca wyznaczenia Włoszczowsko-Jędrzejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, - 7 pomników przyrody, w tym jeden środowiska nieoŜywionego, który jest dowodem hydrogeologicznych uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego; obiekty utworzono na podstawie unormowań prawnych wynikających z ustawy o ochronie przyrody, - Obszary mające znaczenie dla Wspólnoty - Natura 2000. Włoszczowsko - Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu (W-JOChK) W-JOChK połoŜony jest w zachodniej i centralnej części województwa świętokrzyskiego na pograniczu z województwem łódzkim. Zajmuje on powierzchnię 69 090 ha i obejmuje gminę Nagłowice oraz części gmin: Krasocin, Włoszczowa, Małogoszcz, Oksa, Sobków, Jędrzejów, Imielno i Kije. Cały obszar gminy Nagłowice leŜy w obrębie W-JOChK wyłączając jedynie sołectwa: Trzciniec, Deszno oraz Zagórze. Obszar Chronionego Krajobrazu na terenie gminy Nagłowice to teren ca 9075 ha. Na terenie objętym opracowaniem W-JOChK nie występuje. Pomniki przyrody: Na terenie gminy Nagłowice występuje 7 pomników przyrody, jeden z nich występuje na terenie sołectwa Deszno, to miłorzęby japońskie - 2 szt. okazów pomnikowych na terenie zabytkowego zespołu dworskiego w Desznie (nr 766 w rejestrze RDOŚ). Niniejszy pomnik utworzono na podstawie unormowań prawnych wynikających z uchwały nr XLI/234/2005 Rady Gminy Nagłowice z dnia 6 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody. Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 21, poz. 332 z dn. 25 stycznia 2006 r. Warunki ochrony pomników: Zabronione jest: - niszczenie, uszkadzanie lub przekształcanie obiektu lub obszaru, - wykonywanie prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z budową lub odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, - uszkadzanie i zanieczyszczanie gleby, - wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawoŜenia uŜytkowanych gruntów rolnych, - umieszczanie tablic reklamowych. Zgodnie z przeprowadzoną w 2008 r. inwentaryzacją przyrodniczą Gminy Nagłowice na obszarze gminy stwierdzono występowanie: • 682 gatunki roślin naczyniowych, w tym: – 17 gatunków podlegających całkowitej ochronie gatunkowej, – 12 gatunków częściowo chronionych, 15 –4 gatunki objęte „czerwoną listą” roślin ginących i zagroŜonych w Polsce i zagroŜonych w regionie, gatunków uznanych za ginące, naraŜone i rzadkie w regionie. • 39 gatunków ssaków, w tym 20 chronionych, • 151 gatunki ptaków, w tym: – 139 gatunków chronionych, w tym 131 ściśle chronionych, • 11 gatunków chronionych płazów, • 5 gatunków chronionych gadów, • 36 gatunków ślimaków lądowych, w tym 1 gatunek chroniony (ślimak winniczek), • 46 gatunków ślimaków: - 11 gatunków ślimaków wodnych, - 36 gatunków ślimaków lądowych, - 7 gatunków małŜy. Stwierdzono występowanie 2 gatunków ślimaków objętych ochroną ścisłą (Vertigo Angustior i Vertigo Moulinsiana). • 37 gatunków motyli. – 31 Obszar NATURA 2000 (Obszar mający znaczenia dla Wspólnoty) Celem utworzenia europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 jest zachowanie róŜnorodności biologicznej krajów Unii Europejskiej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny na jej terytorium. Jest ona tworzona w oparciu o dwie dyrektywy unijne: – Dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21.05.1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych i dzikiej flory (w oparciu o nią tworzone będą Specjalne Obszary Ochrony – SOO), – Dyrektywę Rady 79/409/EWG z dnia 02.04.1979 r. w sprawie ochrony dziko Ŝyjących ptaków (stanowiącej podstawę do wydzielenia Obszarów Specjalnej Ochrony – OSO). W/w dyrektywy zobowiązują państwa członkowskie do wytypowania obszarów chronionych, które będą tworzyć tę sieć. Na terenie gminy Nagłowice wprowadzono granice obszaru Natura 2000 - Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Dolina Białej Nidy” znajdujący się w północnej oraz centralnej części gminy. Specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Białej Nidy” Powierzchnia całego obszaru - 5 162,8 ha. Obszar obejmuje dolinę rzeki Białej Nidy z jej dopływami - lewym rzeką Lipnicą i prawym rzeką Kwilanką. Sama dolina Białej Nidy tworzy granicę między Niecką Włoszczowską, którą budują głównie utwory czwartorzędowych (gliny zwałowe, piaski i torfy) na północy, a znajdującym się na południu PłaskowyŜem Jędrzejowskim, zbudowanym z margli kredowych, na których w dolinach rzecznych zalegają czwartorzędowe piaski i gliny na południu. Rzeka Lipnica natomiast na północnym wschodzie oddziela częściowo Pasmo Przedborsko - Małogoskie zbudowane głównie z wapieni jurajskich i piaskowców kredowych od PłaskowyŜu Jędrzejowskiego. Prawy dopływ Białej Nidy płynie przez PłaskowyŜ Jędrzejowski. WzdłuŜ doliny w biegu rzeki i jej dopływów zlokalizowane są liczne stawy hodowlane. Na terenie Deszna obszar Natura 2000 nie występuje. VII Prognozowane zmiany stanu środowiska w przypadku zaniechania realizacji zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem określającym w sposób szczegółowy zasady zagospodarowania dla fragmentów terenu sołectwa Deszno objętych zmianą. Brak realizacji przedmiotowej zmiany mpzp powaŜnie ograniczyłby dalszy harmonijny rozwój tej części gminy uniemoŜliwiając realizację inwestycji istotnych dla rozwoju gminy. Wprowadzone w mpzp zmiany dotyczą fragmentów części południowej sołectwa Deszno z przeznaczeniem dla potrzeb realizacji zabudowy zagrodowej, usług oraz wyznaczenia terenów z przeznaczeniem pod elektrownie wiatrowe wraz ze strefą ochronną; 16 PowaŜnym zagroŜeniem w przypadku braku realizacji projektu zmiany mpzp moŜe być brak moŜliwości dalszej mieszkaniowej, usługowej i produkcyjnych zabudowy, niekontrolowany rozwój turystyki oraz zablokowanie istotnych dla interesów Gminy przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie realizacji elektrowni wiatrowych. Brak realizacji przedmiotowej zmiany mpzp powaŜnie ograniczyłby dalszy rozwój tego terenu uniemoŜliwiając realizację inwestycji istotnych dla rozwoju całej gminy. VIII Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem Potencjalne znaczące oddziaływanie na środowisko moŜe wystąpić w związku z wyznaczeniem terenów pod budowę elektrowni wiatrowych w części południowej sołectwa Deszno. Realizacja tego przedsięwzięcia będzie mogła mieć lokalnie potencjalne znaczące oddziaływanie na środowisko i wymagała będzie przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Rzeźba terenu przeznaczonego pod w/w inwestycje ma charakter lekko falisty i nie stanowi ograniczeń w zagospodarowaniu. Teren przeznaczony pod realizację elektrowni wiatrowych to teren rolniczy. Na tych terenach nie znajdują się Ŝadne siedliska przyrodnicze). Projektowane przedsięwzięcie zlokalizowane będzie na terenach monokultur rolnych - rozległych przestrzeni pól uprawnych pozbawionych sródpolnych remiz, zadrzewień, zakrzaczeń. Występujące na terenie inwestycji, polegających na budowie elektrowni wiatrowych gleby są dość zróŜnicowane pod względem bonitacyjnym. śadna elektrownia projektowana na terenie południowej części sołectwa Deszno nie będzie zlokalizowana na obszarze Włoszczowsko-Jędrzejowskiego Obszaru chronionego Krajobrazu Projektowane inwestycje mogące znacząco oddziaływać na środowisko zostały zlokalizowane są w dość znacznym oddaleniu od obszarów Natura 2000 - Specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Dolina Białej Nidy”. Tereny w/w inwestycji nie znajdują się na terenach leśnych. Projektowana, elektrownia wiatrowa oznaczona symbolem EW IV, znajdująca się najbliŜej ściany lasu, jest od niego oddalona o ca 1,8 km. Natomiast elektrownia oznaczona symbolem EWV oddalona jest od lasu o ca 2,2 km. IX Problemy ochrony środowiska istotne dla realizacji zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. WaŜnym aspektem w dziedzinie ochrony środowiska jest ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne uŜytkowanie zasobów przyrody. Oddziaływanie człowieka na środowisko przyrodnicze powoduje róŜnorodne przekształcenia jego materialnej i funkcjonalnej struktury. Ingerencja ta prowadzi do antropizacji środowiska przyrodniczego w wyniku jego modyfikacji lub całkowitego przekształcenia. Zantropizowane środowisko przyrodnicze moŜe być stworzone i podtrzymywane celowo, dla wypełnienia określonych funkcji społeczno-gospodarczych jak i moŜe być następstwem zmian niezamierzonych, zaktywizowanych lub wywołanych nieracjonalną działalnością człowieka. Gmina Nagłowice naleŜy do obszarów o dość dobrych warunkach glebowych, wykazujących duŜe zróŜnicowanie przestrzenne, które stwarza dostateczne podstawy do intensyfikacji rolnictwa, w obecnych warunkach gospodarowania. Cechą wyróŜniającą gminę jest takŜe, znaczny udział łąk i pastwisk w strukturze uŜytków rolnych. Cechą charakterystyczną Gminy jest równieŜ mało zwarty nie podatny na przekształcenia układ zabudowy, który generuje wysokie koszty uzbrojenia i stwarza ograniczenia rozwoju wielofunkcyjnego. DuŜe rozdrobnienie gospodarstw rolnych, uŜytkowanie gleb niskiej jakości oraz uŜytkowanie gleb marginalnych tzn. takich, na których prowadzenie produkcji rolnej jest nieopłacalne, jest istotnym hamulcem rozwoju rolnictwa. W ostatnich latach wzrosła takŜe powierzchnia „odłogów i ugorów”. Część tych gruntów naleŜy do niskich klas jakości. UŜytkowanie takich gruntów, szczególnie przy mechanizacji rolnictwa jest nieopłacalne. 17 Ocena odporności środowiska na obciąŜenia antropogeniczne oraz zdolność do regeneracji: Potencjał samoregulacyjno-odpornościowy środowiska, świadczący o jego zdolności do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom, uwarunkowany jest przede wszystkim typem środowiska oraz stopniem antropogenicznego przekształcenia środowiska. Środowisko przyrodnicze obszaru opracowania wykazuje istotne zróŜnicowanie struktury i w efekcie odporności na obciąŜenie antropogeniczne i zdolności do regeneracji. Najmniej odporne na bodźce fizyczne są tereny o największym nachyleniu. Umiarkowanie odporne ze względu na akumulację zanieczyszczeń zwłaszcza stałych jest środowisko przyrodnicze dolin rzecznych. Jej potencjał samoregulacyjno-odpornościowy jest stosunkowo nieduŜy ze względu na małą odporność podłoŜa wraŜliwego na zmiany poziomu wody i zagroŜenie powodziowe. Tereny te występują w północnej części gminy - Dolina Białej Nidy. Zmiany i zagroŜenia dotyczące środowiska przyrodniczego mają generalnie dwojaką genezę. Są to: – zmiany i zagroŜenia naturalne, będące efektem procesów przyrodniczych, – zmiany i zagroŜenia antropogeniczne wynikające z działalności człowieka. ZagroŜenia przyrodnicze. Do istotnych zagroŜeń naturalnych naleŜą przyrodnicze zjawiska katastroficzne. W warunkach przyrodniczych Polski naturalne zjawiska katastroficzne mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo i działalność ludzi oraz na twory ich działalności, to głównie: powodzie, ruchy masowe wierzchniej warstwy litosfery i ekstremalne stany pogodowe. Powszechnym zagroŜeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski są ekstremalne stany pogodowe, takie jak bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne opady deszczu lub śniegu. Zapobieganie ekstremalnym warunkom pogodowym jest niemoŜliwe, a likwidacja skutków jest kwestią organizacyjną. ZagroŜenie poŜarowe występuje szczególnie na siedliskach suchych oraz w obszarach gdzie występuje antropopresja. Na terenie gminy Nagłowice występują obszary zagroŜone zalaniem wodami powodziowymi, ale połoŜone są z dala od południowej części sołectwa Deszno. Zmiany antropogeniczne. Zmiany antropogeniczne środowiska przyrodniczego wynikają przede wszystkim z zajmowania nowych terenów pod zainwestowanie kubaturowe oraz przystosowania terenu do róŜnego uŜytkowania. W efekcie rozwoju osadnictwa występują typowe i często nieuniknione zmiany środowiska przyrodniczego. Na etapie inwestycyjnym mogą to być: – zmiany lokalnego ukształtowania terenu w wyniku robót ziemnych (niwelacje terenu), – przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych w związku z robotami ziemnymi (wykopy pod fundamenty i dla potrzeb uzbrojenia terenu lub pod ewentualne podziemne instalacje), – likwidacja pokrywy glebowej, – zmiany aktualnego uŜytkowania gruntów, – likwidacja istniejącej roślinności, – zmiany w lokalnym obiegu wody przez ograniczenie infiltracji i wzrost parowania (wprowadzenie sztucznych nawierzchni). Do podstawowych istniejących potencjalnych zagroŜeń środowiska przyrodniczego związanych z działalnością człowieka naleŜą takŜe: – Prowadzenie melioracji osuszających, nie uwzględniających skutków dla środowiska przyrodniczego w rezultacie powodujących pogłębianie się przesuszania terenu, w tym: postępujące przesuszenie torfowisk, niszczenie cennych biotopów, zbiorowisk i stanowisk gatunków, uboŜenie flory i fauny, postępujące przesuszenie łąk. – Wzrost skaŜenia chemicznego terenu (wody, gleby, powietrza), związany z chemizacją rolnictwa, wyraŜający się zwłaszcza przez kumulowanie pestycydów w glebie, ich spływ do wód powierzchniowych, przenikanie do wód podziemnych oraz skaŜenia związanego z napływem zanieczyszczonych mas powietrza (w tym m.in. kwaśne deszcze, związki metali cięŜkich). – Wzrost zanieczyszczenia terenu odpadami, zwłaszcza trudnymi do rozłoŜenia w przyrodzie. 18 – Rozwój turystyki bez odpowiedniej infrastruktury, prowadzący do negatywnych dla środowiska przyrodniczego zjawisk, przede wszystkim na terenach chronionych. – ZagroŜenia związane z intensyfikacją komunikacji samochodowej. Na obszarach przeznaczonych pod zabudowę zmiany te będą jednak miały marginalny charakter. Warunki aerosanitarne. Jako niekorzystną cechę gospodarki cieplnej gminy naleŜy wymienić fakt, iŜ głównym paliwem w tym sektorze pozostaje nadal węgiel (miał, koks) o róŜnej jakości i róŜnym stopniu zasiarczenia. Zbyt niski jest udział innych źródeł energii. Z tego względu duŜą rolę w kształtowaniu lokalnego poziomu zanieczyszczeń powietrza ma takŜe emisja, która pochodzi głównie ze spalania węgla w lokalnych kotłowniach i paleniskach indywidualnych (nie posiadają one w praktyce Ŝadnych urządzeń ochrony powietrza). Wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania i wykazuje zmienność sezonową, związaną z okresem grzewczym. Dodatkowym, istotnym z punku widzenia warunków aerosanitarnych w rejonie obszaru opracowania, źródłem zanieczyszczeń powietrza są zanieczyszczenia napływające z większej odległości, związane z głównymi kierunkami wiatrów, zaliczane do uwarunkowań zewnętrznych, w tym zanieczyszczenia gazowe i pyłowe pochodzące z duŜych ośrodków przemysłowych (głównie z Bełchatowa i aglomeracji śląskiej). Źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego o rosnącym znaczeniu jest komunikacja samochodowa. Rozkład i natęŜenie zanieczyszczeń związane jest przede wszystkim z przebiegiem tras komunikacyjnych. Wielkość wpływu na środowisko komunikacji samochodowej uwarunkowana jest natęŜeniem ruchu pojazdów. Komunikacyjne zanieczyszczenia atmosfery mogą powodować niekorzystne zmiany wartości produkcyjnej gleb i wpływać niekorzystnie na roślinność przydroŜną (drzewa, krzewy i roślinność zielną) oraz na zdrowie mieszkających w otoczeniu dróg ludzi. To negatywne oddziaływanie spowodowane jest emisją spalin zawierających m.in. metale cięŜkie, dwutlenek siarki i tlenki azotu oraz pył. Motoryzacyjne zanieczyszczenia atmosfery są związkami toksycznymi, powodującymi osłabienie fotosyntezy, degradację chlorofilu, zakłócenia w transpiracji i oddychaniu, przebarwienia, chlorozę, nekrozę liści, szybsze ich starzenie, upośledzenie wzrostu oraz zmniejszenie odporności na szkodniki. Wprowadzone zmiany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Nagłowice wpłyną w stopniu nieznacznym na stan aerosanitarny. Warunki akustyczne. Hałas i wibracje stanowią specyficzne formy uciąŜliwości antropogenicznych dla środowiska, wpływając przede wszystkim na warunki Ŝycia ludności i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych. Źródła hałasu związane są przede wszystkim ze skupiskami ludności i formami jej działalności gospodarczej. W gminie Nagłowice głównymi źródłami uciąŜliwości pogarszającymi warunki akustyczne są: Hałas przemysłowy Na obszarze gminy związany on będzie z realizacją elektrowni wiatrowych, z zakładami produkcyjnymi i niektórymi usługowymi o lokalnym charakterze uciąŜliwości. Turbina wiatrowa jest źródłem dwóch rodzajów hałasu: - hałasu mechanicznego, emitowanego przez przekładnię i generator, - hałasu aerodynamicznego, emitowanego przez obracające się łopaty wirnika, którego natęŜenie jest uzaleŜnione od „prędkości końcówek” łopat. • Hałas drogowy Przez teren sołectwa Deszno przebiegają drogi gminne i powiatowe. Generalnie wprowadzone w mpzp zmiany zapisów wpłyną w stopniu minimalnym na hałas drogowy. • Stan zanieczyszczenia wody i przekształcenia jej obiegu. DuŜym zagroŜeniem dla czystości wód jest niedostateczny rozwój sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. 19 Największe zagroŜenie powodują ścieki komunalne odprowadzane bez oczyszczania bezpośrednio do wód lub do gruntu, szczególnie w miejscowościach posiadających wodociąg, jak teŜ wylewane ścieki z opróŜnianych szamb. W gminie Nagłowice nie stanowi to znacznego problemu, poniewaŜ długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej róŜnią się nieznacznie. Długość czynnej sieci wodociągowej rozdzielczej w 2011 r. wynosiła 12,4 km a długość sieci kanalizacyjnej - 10,4 km. Niemniej jednak ilość przyłączy wodociągowych wynosi 291, a przyłączy kanalizacji sanitarnej 163. System zorganizowanego odprowadzania ścieków sanitarnych istnieje jedynie na terenie msc. Nagłowic i Warzyna. Ścieki bytowo-gospodarcze odprowadzane są do oczyszczalni ścieków komunalnych w Nagłowicach, jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z moŜliwością chemicznego strącania związków biogennych. Druga oczyszczalnie zlokalizowana jest w msc. Warzyn Pierwszy. Na terenie objętym opracowaniem sieć kanalizacyjna nie występuje. Wprowadzone zmiany w mpzp nie wpłyną w zasadzie na stan zanieczyszczenia wód. Zmiany te będą minimalne i dotyczyć będzie jedynie niewielkich obszarów przewidzianych pod zabudowę zagrodową, usługową i infrastrukturę techniczną (elektrownie wiatrowe). Przekształcenia litosfery. Do podstawowych przekształceń litosfery na obszarze gminy naleŜą: • powierzchniowa eksploatacja surowców mineralnych, • tereny przekształceń geomechanicznych, związanych z przemysłowym uŜytkowaniem terenu w tym dla potrzeb elektrowni wiatrowych, • rozwój przestrzenny jednostek osadniczych, szczególnie w zakresie budownictwa mieszkaniowego i infrastruktury, powodujący nieuniknione zniszczenie pokrywy glebowej w miejscach wykopów i przekształcenie fizyko-chemicznych właściwości gleb na terenie placów budów, • tereny przekształceń związanych z rekreacyjnym uŜytkowaniem terenu, • przekształcenia związane z infrastrukturą komunikacyjną, w tym nasypy, wykopy, zanieczyszczenie gleb wzdłuŜ szlaków komunikacyjnych, silniki spalinowe emitują przede wszystkim gazowe zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, źródłem zapylania są takŜe jezdnie, które w skutek tarcia przez pojazdy ulegają zuŜyciu, • tereny poddane melioracji osuszającej, powodujące zagroŜenia i degradację środowiska przyrodniczego. Na obszarze gminy przekształcenia geomechaniczne związane z przekształceniami litosfery będą dotyczyć terenów komunikacyjnych oraz terenów zabudowy, w tym terenów zabudowy dla potrzeb elektrowni wiatrowych. W wyniku tych działań zmieni się zarówno ukształtowanie terenu jak równieŜ skład mechaniczny podłoŜa, a przede wszystkim charakter szaty roślinnej, która na tym terenie ulegnie prawie całkowitemu zniszczeniu z wyjątkiem obszaru przeznaczonego na zieleń izolacyjną. Wielkość geomechanicznych zniszczeń podłoŜa uzaleŜniona jest od szeregu czynników, spośród których do najistotniejszych naleŜą: – charakter szaty roślinnej, a zwłaszcza jej odporności na wydeptywanie, – charakter gleby, a przede wszystkim jej poziomu próchnicznego, – uwilgotnienie gleby, szczególnie warstw przypowierzchniowych, – skład mechaniczny podłoŜa, – ukształtowanie terenu, a przede wszystkim wielkość jego nachylenia, – warunki klimatyczne, w skali topo i mikroklimatu. Wprowadzone zmiany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wpłyną na stan litosfery w obszarach przeznaczonych pod zabudowę w stopniu nieznacznym. ZagroŜenia obszarów Natura 2000 (Obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty): Zgodnie z informacjami znajdującymi się w Standardowym Formularzem Danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO), dla obszarów spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla specjalnych obszarów ochrony (SOO) najistotniejszymi zagroŜeniami dla obszarów Natura 2000 znajdującymi się w granicach tych obszarów usytuowanych na terenie gminy Nagłowice jest: • dla obszaru Doliny Białej Nidy: – ObniŜanie poziomu wód – Presja urbanizacyjna 20 Zarastanie (sukcesja w kierunku zarośli i lasu) siedlisk półnaturalnych - muraw napiaskowych, łąk świeŜych i wilgotnych, torfowisk przejściowych – Miejscami niewłaściwa gospodarka leśna - nasadzenia niezgodne z typem siedliska – Zalesianie muraw i łąk – Chemizacja rolnictwa – Nagminne wycinanie przydroŜnych drzew. – Pogłębianie koryta rzeki – Budowle spiętrzające bez przepławek. – Łąki intensywnie eksploatowane koszone są bardzo wcześnie, przed zakwitaniem roślin Ŝywicielskich motyli i wyprowadzeniem potomstwa przez derkacza, czajkę itp. – Stawy rybne są przekształcane w zupełnie otwarte zbiorniki pozbawione trzcin – Walka z tzw. szkodnikami, czyli strzelanie i pozbywanie się w inny sposób gatunków chronionych wydry, bobra, czapli, rybołowów, łabędzi i innych. Reasumując dokonaną wcześniej analizę naleŜy stwierdzić, Ŝe wprowadzone zmiany mpzp dotyczące zabudowy zagrodowej, usługowej oraz infrastruktury, w tym budowa elektrowni wiatrowych, z uwagi na ich charakter i usytuowanie w znacznej odległości od obszarów Natura 2000 nie wpłyną na zagroŜenie tych obszarów. – X Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowania dokumentu. Cele i formy ochrony na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym Podstawowym załoŜeniem zrównowaŜonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i Ŝycia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwale, nie doznające uszczerbku, moŜliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej róŜnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównowaŜonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych w poszczególnych dziedzinach gospodarki. W związku z akcesją do Unii Europejskiej Polska została zobowiązana do dostosowania prawodawstwa krajowego do wymogów wspólnotowych. WdroŜenie szeregu dyrektyw związanych z szeroką pojętą ochroną środowiska w krótkim czasie przyczyniło się do zmian w polityce środowiskowej Państwa, a takŜe do wprowadzenia wielu zmian w ustawodawstwie polskim jak równieŜ zmian wymagań i norm w ochronie środowiska. Priorytety Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska na lata 2002-2012 formułuje VI Program Działań Wspólnoty w zakresie środowiska (Decyzja Nr 1600/2002/We Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca Szósty Wspólnotowy Program Działań w zakresie środowiska naturalnego). Jego realizacja ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego i zdrowia ludzkiego oraz ogólną poprawę środowiska i jakości Ŝycia. Jest realizowany poprzez 7 strategii tematycznych w zakresie: zrównowaŜonego uŜytkowania zasobów naturalnych, zapobiegania powstawania odpadów i upowszechniania recyklingu, poprawy jakości środowiska miejskiego, ograniczania emisji zanieczyszczeń, ochrony gleb, zrównowaŜonego uŜytkowania pestycydów oraz zachowania środowiska morskiego. Program wspiera proces włączania problemów ochrony środowiska we wszystkie polityki i działania Wspólnoty w celu zmniejszenia nacisków na środowisko naturalne pochodzących z róŜnych źródeł. Polska polityka ochrony przyrody determinowana jest szeregiem uwarunkowań zewnętrznych (międzynarodowych jak i wewnętrznych krajowych). Są wśród nich uwarunkowania prawne ekonomiczne, społeczne, a takŜe przyrodnicze. W odniesieniu do zapisów krajowej strategii, do najwaŜniejszych naleŜą międzynarodowe uwarunkowania prawne, jako, Ŝe Polska jest zobligowana do ich respektowania i wdraŜania wynikających z nich zobowiązań. Wymóg ochrony i zrównowaŜonego uŜytkowania całego dziedzictwa przyrodniczego Polski wynika bezpośrednio z konwencji o róŜnorodności biologicznej. Polska podpisując w czerwcu 1992 r w Rio de Janeiro ten dokument, a w roku 1996 ratyfikując go, stała się pełnoprawną stroną i przyjęła na siebie 21 wszelkie wynikające z tego zobowiązania, w tym zobowiązania podejmowane na kolejnych konferencjach stron. NiezaleŜnie od zobowiązań dot. konwencji o róŜnorodności biologicznej, Polska przyjęła na siebie równieŜ zobowiązania wynikające z szeregu innych konwencji i porozumień międzynarodowych regulujących zasady ochrony wybranych elementów środowiska przyrodniczego. Do najwaŜniejszych z nich naleŜą: − Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego (Konwencja Paryska), ratyfikowana w 1976 r − Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk przyrodniczych (Konwencja Berneńska), ratyfikowana w 1995 r. − Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych, mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko Ŝyciowe ptactwa wodnego, ratyfikowana w 1978 r.. − Konwencja Helsińska o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, ratyfikowana w 1999 r. − Europejską Konwencja Krajobrazowa, ratyfikowana w 2004 r. − Ramowa Konwencja o ochronie i zrównowaŜonym rozwoju Karpat, ratyfikowana w 2006 r. − Kartę Lipską na rzecz zrównowaŜonego rozwoju miast europejskich − Strategię ZrównowaŜonego Rozwoju Unii Europejskiej. Innym uwarunkowaniem wdraŜania Krajowej Strategii są dyrektywy unijne, których przepisy przenoszone są do prawodawstwa krajowego. NaleŜą do nich m.in.: - Dyrektywa 2000/60/WE (Ramowa Dyrektywa Wodna), której celem jest doprowadzenie do osiągnięcia przez wody powierzchniowe dobrego stanu wód, tak pod względem ekologicznym jak i jakościowym do 2015 roku. - Dyrektywa EWG 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979, w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dyrektywa Ptasia) - Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa). Dyrektywa Ptasia i Siedliskowa stanowią podstawę do tworzenia Europejskiej Sieci Natura 2000. Podstawowym celem wprowadzenia sieci obszarów chronionych Natura 2000 jest powstrzymanie wymierania gatunków zwierząt i roślin na obszarze Unii Europejskiej oraz ochrona róŜnorodności biologicznej w warunkach stałego monitorowania jej stanu i zachodzących zmian. Wspomniana sieć obszarów chronionych obejmuje dwa rodzaje obszarów: obszary specjalnej ochrony ptaków oraz specjalne obszary ochrony siedlisk. W ich granicach realizowane są działania ochronne. Zakazy i nakazy dotyczące gospodarowania na obszarach Natura 2000 ustalane są dla kaŜdego obszaru indywidualnie, w ramach planu ochrony danego obszaru. Cele i formy ochrony na szczeblu krajowym Przyjęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 5 stwierdza, Ŝe Rzeczypospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju. Konstytucja ustala takŜe, Ŝe ochrona środowiska jest obowiązkiem m.in. władz publicznych, które poprzez swą politykę powinny zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom (art. 74). II Polityka Ekologiczna Państwa, przyjęta przez Sejm 23 sierpnia 2001 roku, określa jako główny cel zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych), przy załoŜeniu, Ŝe strategia zrównowaŜonego rozwoju Polski pozwoli na wdraŜanie takiego modelu tego rozwoju, który nie stworzy zagroŜenia dla jakości i trwałości przyrodniczych zasobów. Określa teŜ, Ŝe wiodącą zasadą polityki ekologicznej naszego państwa jest, przyjęta w konstytucji RP, zasada zrównowaŜonego rozwoju, Polityka Ekologiczna Państwa. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 jest najwaŜniejszym dokumentem wyznaczającym kierunki szeroko pojętych działań w zakresie ochrony środowiska w Polsce. Do najwaŜniejszych zadań naleŜy zaliczyć: − działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównowaŜonego rozwoju, − przystosowania do zmian klimatu − ochronę róŜnorodności biologicznej 22 Krajowa Strategia Ochrony i ZrównowaŜonego UŜytkowania RóŜnorodności Biologicznej i program działań na lata 2007-2013 ma na celu stworzenie warunków zapewniających zachowanie róŜnorodności biologicznej, dalsze utrzymywanie i wzbogacanie zasobów przyrodniczych, sprzyjając tym samym rozwojowi kraju i wzrostowi dobrobytu społeczeństwa. Ustawa o ochronie przyrody Ustawa o ochronie przyrody narzuca szereg ograniczeń na obszarach chronionych. Ograniczenia te dotyczą parków krajobrazowych (art. 17 ustawy o ochronie przyrody) i obszarów chronionego krajobrazu. W parku krajobrazowym mogą być wprowadzone zakazy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy z 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zakaz, o którym mowa nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowiązkowe i przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę parku krajobrazowego. Ustawa o ochronie przyrody przenosi do prawodawstwa polskiego dyrektywę Unii Europejskiej 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz dyrektywę EWG 79/409/EWG o ochronie dziko Ŝyjących ptaków, na mocy których powstaje w granicach Unii Europejskiej sieć ochrony przyrody - Natura 2000. Cele i formy ochrony na szczeblu wojewódzkim Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego przyjęta została uchwałą XLII/508/06 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 października 2006 r. „Strategia” wyznacza cele i priorytety, które będą realizowane na obszarze województwa, aby zapewnić dynamiczny, ale zrównowaŜony rozwój województwa. Rozwój gospodarki wykorzystującej specyficzne zasoby regionalne wiąŜe się z realizacją działań mających na celu między innymi ochronę dziedzictwa historycznego, kulturowego i przyrodniczego, budowę i modernizację infrastruktury turystycznej, a takŜe kreowanie i wspieranie rozwoju regionalnego. Projekt zmiany mpzp uwzględnia cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym, krajowym, a takŜe regionalnym. W projekcie zmiany mpzp realizowana jest zasada zrównowaŜonego rozwoju. Przyjęte w zmianie mpzp kierunki rozwoju zagospodarowania przestrzennego zapewniają m.in. racjonalne korzystanie z zasobów środowiska przyrodniczego z uwzględnieniem zasad jego ochrony. Ograniczenie lokalizacji funkcji osadniczych oraz gospodarczych oraz zachowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej na cele rolne jest takŜe istotnym elementem zrównowaŜonego rozwoju. ZrównowaŜonemu rozwojowi, w tym ochronie krajobrazu, sprzyjać powinno ustalenie w projekcie zmiany mpzp wskaźników zagospodarowania i uŜytkowania terenów, w tym minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej i maksymalnego udziału powierzchni zabudowy oraz podstawowych zasad architektonicznych budowli. Projekt zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest spójny z wyznaczonymi w Strategii Rozwoju Województwa kierunkami działań w zakresie wykorzystania specyficznych zasobów regionalnych poprzez budowę i modernizację infrastruktury, wyznaczenie nowych terenów pod zabudowę zagrodową i infrastrukturę techniczną (elektrownie wiatrowe) oraz usługi, podnoszenie jakości usług turystycznych, poszerzanie atrakcji turystycznych, XI Przewidywane znaczne oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe na środowisko. Na terenie gminy wyznaczono obszary Natura 2000: „Dolina Białej Nidy”. Przewidywana w projekcie zmiany mpzp intensyfikacja projektowanego zagospodarowania przestrzennego dotyczy terenów połoŜonych w duŜym oddaleniu od wymienionych ostoi Natura 2000 (najbliŜsza elektrownia wiatrowa - ok. 23 5 km) i nie będzie miała negatywnego wpływu na siedliska i gatunki, dla których ochrony wyznaczone zostały projektowane obszary Natura 2000, jak równieŜ na integralność tych obszarów. Pomimo bezpośredniego i stałego charakteru niektórych oddziaływań przekroczenie standardów jakości środowiska określonych prawem jest mało prawdopodobne przy zastosowaniu uwag zawartych w Prognozie. JeŜeli chodzi o wpływ wprowadzonych zmian w mpzp na Włoszczowsko -Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu, to wprowadzone w sołectwie Deszno zmiany nie mają znaczenia z uwagi na charakter tych zmian oraz fakt, Ŝe sołectwo to leŜy poza granicami WJOCHK. W zaleŜności od grupy zwierząt i etapu realizacji przedsięwzięcie to będzie miało róŜny potencjalny wpływ na faunę. W fazie realizacji projektu nastąpi spotęgowany wpływ na faunę glebową (bezkręgowce, gryzonie) w związku z pracami ziemnymi przy budowie dróg, placów manewrowych, fundamentów i okablowania. Negatywny wpływ tych prac będzie jednak ograniczony ze względu na skalę prac oraz ubogie w gatunki środowisko pól uprawnych. Podczas fazy realizacji ruch pojazdów i ludzi spowodują zmniejszenie atrakcyjności terenu jako Ŝerowiska ptaków drapieŜnych oraz ssaków. Oddziaływanie to będzie miało jednak charakter punktowy (kaŜda turbina będzie ustawiana przez kilka dni) a jego wpływ nie musi być jednoznacznie negatywny, poniewaŜ odsłonięcie mas ziemnych moŜe stworzyć ptakom drapieŜnym łatwiejsze warunki dla polowania na gryzonie. Brak zbiorników wodnych i środowisk podmokłych zasiedlanych przez płazy, a takŜe brak środowiska dogodnego dla występowania gadów w miejscach budowy turbin wyklucza negatywne oddziaływanie na te grupy zwierząt. Na etapie eksploatacji powstaną środowiska dogodne dla jaszczurek (fundamenty oraz place manewrowe). Budowę dróg dojazdowych zaplanowano w taki sposób, by nie przecinały śródpolnych łąk i cieków, przez co został ograniczony negatywny wpływ infrastruktury towarzyszącej na siedliska płazów. Monitoring przedrealizacyjny awifauny na terenie projektowanej farmy wiatrowej (elektrownie zlokalizowane w okolicach Deszna) wykazał, Ŝe analizowany obszar nie naleŜy do szczególnie cennych przyrodniczo i nie ma kluczowego znaczenia dla ptaków w ujęciu regionalnym, w tym równieŜ dla ptaków W-JOChK. Zajmują go głównie wielkopowierzchniowe monokultury zbóŜ. Planowana inwestycja składa się z ośmiu turbin umieszczonych dość luźno na duŜym obszarze, co stwarza moŜliwości swobodnego Powierzchnia przewidziana w planie pod realizację kaŜdej elektrowni przemieszczania się ptaków i nietoperzy. Elektrownie wiatrowe przewidywane do realizacji w płd. części msc. Deszno to elektrownie o wysokości 160 m, długości łopat 40 m , max do 3 MW. Wyliczenia środowiskowe wymagają zazwyczaj kilku wariantów obliczeniowych. Strefa ochronna dla elektrowni o mocy 3 MW wyznaczona przez izofony o wartości 45 dB nie znajduje się na terenie zabudowy . Powierzchnia przewidziana pod realizację elektrowni to obszar ca 0.2 ha. Pojedyncza elektrownia wiatrowa składa się z czterech głównych modułów: fundamentu, wieŜy, gondoli oraz wirnika. Fundament projektuje się jako konstrukcję Ŝelbetową. Na fundamencie usadowiona będzie wieŜa o wysokości maksymalnie 160 m. Na wieŜy usadowiona jest obrotowa gondola, do której przymocowany będzie wirnik, do wirnika przytwierdzone są skrzydła. Obowiązuje maksymalna wysokość 200 m skrajnego punktu skrzydła w pozycji pionowej nad poziomem terenu. Infrastruktura towarzysząca obejmuje drogi dojazdowe oraz place manewrowe przy kaŜdej z elektrowni a takŜe kable, które zostaną połoŜone pod powierzchnią ziemi. Faza realizacji elektrowni wiatrowych dzieli się zasadniczo na 4 etapy: KaŜdy z wymienionych etapów będzie w róŜnym stopniu oddziaływał na środowisko. - Przygotowanie technicznych dróg dojazdowych i placów tymczasowych; - Przygotowanie podziemnego okablowania potrzebnego do odbioru mocy z poszczególnych turbin i przekazania ich do najbliŜszego Głównego Punktu Zasilania; - Przygotowanie fundamentów pod konstrukcje elektrowni wiatrowych; - MontaŜ konstrukcji elektrowni wiatrowych. 24 Oddziaływanie na środowisko na poszczególnych etapach fazy realizacji. ETAP ROBÓT DZIAŁANIE ODDZIAŁYWANIE Przygotowanie infrastruktury Zdjęcie urodzajnej warstwy Fauna glebowa (zmniejszenie dojazdowej gleby powierzchni habitatu), środowisko akustyczne (hałas), powietrze (pył, spaliny) Budowa dróg dojazdowych i środowisko akustyczne (hałas), przebudowa łuków powietrze (pył, spaliny) istniejących dróg Budowa placów manewrowych środowisko akustyczne (hałas), powietrze (pył, spaliny) Przygotowanie okablowania Zdjęcie urodzajnej warstwy Fauna glebowa (ograniczenie gleby i jej ponowne habitatu), środowisko rozplantowanie akustyczne (hałas), powietrze (pył, spaliny) Wykopy środowisko akustyczne (hałas), powietrze (pył, spaliny) Przygotowanie fundamentów Zdjęcie urodzajnej warstwy Fauna glebowa (ograniczenie gleby habitatu), środowisko akustyczne (hałas), powietrze (pył, spaliny) Głębokie wykopy środowisko akustyczne (hałas), powietrze (pył, spaliny) Transport konstrukcji stalowej środowisko akustyczne (hałas), i betonu powietrze (spaliny) MontaŜ konstrukcji Transport elementów środowisko akustyczne (hałas), konstrukcji powietrze (spaliny) MontaŜ elementów konstrukcji środowisko akustyczne (hałas), powietrze (spaliny) Uprzątnięcie placu budowy Wywóz/rozplantowanie Fauna glebowa (ograniczenie nadmiaru mas ziemnych habitatu),środowisko akustyczne (hałas), powietrze (pył, spaliny) DemontaŜ placów środowisko akustyczne (hałas), manewrowych dla cięŜkiego powietrze (pył, spaliny) sprzętu Porządkowanie terenu z środowisko akustyczne (hałas), odpadów powstałych w fazie powietrze (spaliny), odpady realizacji przedsięwzięcia Oddziaływanie na środowisko na poszczególnych etapach fazy eksploatacji. ETAPY EKSPLOATACJI DZIAŁANIE ODDZIAŁYWANIE Praca turbin wiatrowych Emisja hałasu Zmiana warunków akustycznych na terenie parku elektrowni wiatrowych i terenach przyległych Istnienie elektrowni w środowisku Zmiana w krajobrazie Powstanie dominant w krajobrazie. Wpływ na ptaki Powstanie przedsięwzięcia moŜe mieć potencjalny wpływ na zmniejszanie atrakcyjności terenów elektrowni wiatrowej jako miejsc odpoczynku podczas migracji. 25 X X X X X X kumulujące X X X X X chwilowe X X X X X X X X X X stałe bezpośrednie nieodwracaln e pośrednie odwracalne FAZA REALIZACJI Hałas Pył Spaliny Odpady Zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej FAZA EKSPLOATACJI Praca turbin wiatrowych Istnienie elektrowni w środowisku długotrwałe krótkotrwałe Ocena oddziaływań pod kątem skutków i natęŜenia. CZYNNIK ODDZIAŁYWANIE X X X X X X X X Wykonanie dróg technicznych oraz placów manewrowych i składowych pozwoli na późniejsze poruszanie się pojazdów biorących udział w realizacji przedsięwzięcia. Po zakończeniu etapu realizacji drogi i place pozostałe przy kaŜdej elektrowni będą słuŜyły jako infrastruktura serwisowa, a takŜe będą wykorzystywane jako drogi dojazdowe do pól. W fazie realizacji naleŜy się spodziewać wzmoŜonego ruchu cięŜkich pojazdów transportujących beton do wykonania fundamentów a w późniejszej fazie dojazdu pojazdów dźwigowych oraz pojazdów z elementami konstrukcyjnymi. W fazie przygotowania okablowania wierzchnia warstwa gleby w miejscach ich lokalizacji będzie przed dokonaniem wykopów usuwana w wyznaczone miejsce, a po umieszczeniu okablowania w rowie i jego zasypaniu z powrotem umieszczona na wierzchu wykopu. Teren planowanego przedsięwzięcia oraz jego najbliŜsze otoczenie w fazie realizacji nie ulegnie istotnym przekształceniom, z wyjątkiem zmian w krajobrazie oraz zajęcia gruntów pod techniczne drogi dojazdowe i same elektrownie wiatrowe. Faza eksploatacji elektrowni wiatrowych wiąŜe się z codziennymi dojazdami dostawczego pojazdu serwisowego do kaŜdej elektrowni. Po kilku latach pracy elektrowni kontrole serwisowe stają się rzadsze, a w schyłkowym okresie funkcjonowania moŜna się spodziewać zwiększenia liczby kontroli wynikającego ze zuŜycia podzespołów. Oddziaływanie kursów pojazdu serwisowego na środowisko jest śladowe (hałas, spaliny). Planowane przedsięwzięcie nie wiąŜe się z emisją Ŝadnych substancji do środowiska. Jedynym rodzajem emisji jest emisja akustyczna, której wielkość jest zgodna z obowiązującymi normami. Pracujące elektrownie wiatrowe emitują hałas, jednak ich rozplanowanie zachowuje znaczne odległości od zabudowy zagrodowej. Strefa ochronna wokół wyznaczona została przez izofony 45 dB, faktyczna odległość od najbliŜszej zabudowy zagrodowej wynosi ca 490 m. Takie połoŜenie elektrowni gwarantuje zachowanie wymogów zabezpieczających przed hałasem, co pozwoli na uniknięcie ponadnormatywnego wpływu hałasu na tereny zabudowane. Faza likwidacji elektrowni obejmuje wszystkie etapy fazy realizacji, odtworzone odpowiednio w odwrotnej kolejności. Objętość zastosowanych materiałów budowlanych jest wówczas równa objętości powstających odpadów. NaleŜy brać pod uwagę moŜliwości recyklingu oraz regeneracji poszczególnych elementów konstrukcyjnych demontowanych elektrowni celem ich ponownego wykorzystania. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na: ludzi, róŜnorodność biologiczną, faunę, wody, powietrze, powierzchnię ziemi, zabytki, zasoby naturalne, krajobraz przedstawia się następująco: Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na ludzi: Sposób, w jaki człowiek odbiera dźwięki emitowane przez turbiny uzaleŜnione jest w duŜej mierze od poziomu hałasu, tła oraz odległości od farmy. JeŜeli natęŜenie hałasu tła jest zbliŜone do poziomu hałasu 26 emitowanego przez pracującą turbinę, dźwięki emitowane przez farmę wiatrową stają się właściwie nierozróŜnialne od otoczenia. Do potencjalnych negatywnych oddziaływań na człowieka naleŜy zliczyć: - moŜliwość występowania chorób lub pogorszenia stanu zdrowia, - moŜliwość pogorszenia komfortu zamieszkiwania, - moŜliwość wystąpienia uciąŜliwości akustycznej, - moŜliwość emisji infradźwięków, - moŜliwość wystąpienia uciąŜliwych efektów optycznych, - moŜliwość wystąpienia negatywnego oddziaływania na krajobraz. Podstawowym sposobem na ograniczenie uciąŜliwości hałasu generowanego przez elektrownie wiatrowe jest utrzymanie odpowiedniej odległości od terenów zabudowy zagrodowej, i terenów usług publicznych. Odległość ta powinna wynikać z dokonanych analiz. W przypadku realizacji farmy wiatrowej w gminie Nagłowice odległość tą ustalono na odległości wyznaczone przez zasięg izofon 45 dB dla elektrowni o numerach EW IV - EW V. Sposób, w jaki człowiek odbiera dźwięki emitowane przez turbiny uzaleŜnione jest w duŜej mierze od poziomu hałasu tła oraz odległości od farmy. JeŜeli natęŜenie hałasu tła jest zbliŜone do poziomu hałasu emitowanego przez pracującą turbinę lub zachowana jest właściwa odległość terenów zabudowy zagrodowej i terenów usług publicznych do turbiny, dźwięki emitowane przez farmę wiatrową stają się właściwie nierozróŜnialne od otoczenia. Elektrownie są teŜ źródłem hałasu infradźwiękowego. Infradźwięki to dźwięki o niskiej częstotliwości / poniŜej 20 Hz / wydzielane wskutek drgań i wibracji niektórych elementów elektrowni. Podstawową drogą percepcji infradźwięków są receptory czucia wibracji człowieka. Pomiary wykonane na istniejących farmach wiatrowych wykazały, Ŝe w odległości 300m od wieŜy turbiny zmierzone poziomy infradźwięków nie przekraczały wymagań akustycznych. W kwestii dźwięków emitowanych przez turbiny wiatrowe większość naukowców jest zgodna, Ŝe nie ma dowodów na to, Ŝe hałas czy infradźwięki, których źródłem są elektrownie wiatrowe wywierały negatywny wpływ na zdrowie lub samopoczucie człowieka, o ile turbiny nie są zlokalizowane bezpośrednio w okolicy stałego przebywania ludzi. Efekty optyczne to efekt stroboskopowy i efekt przemieszczającego się cienia. Efekt stroboskopowy, czyli efekt wynikający z odbijania się światła od poruszających się skrzydeł w obecnie produkowanych elektrowniach został prawie całkowicie wyeliminowany poprzez stosowanie matowych farb do malowania skrzydeł wiatraka. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na róŜnorodność biologiczną: Ustalenia projektu zmiany mpzp w przypadku ich pełnego wdroŜenia, nie powinny stworzyć bezpośredniego, znaczącego zagroŜenia zarówno dla flory opisywanego terenu, jak i dla róŜnorodności biologicznej. MoŜe jedynie uniemoŜliwić dotychczasowe funkcjonowanie istniejących na tych terenach gatunków roślin. Będzie to oddziaływanie bezpośrednie chwilowe, krótkoterminowe i stałe. W przypadku realizacji infrastruktury technicznej podziemnej, będzie miało ono charakter chwilowy i krótkoterminowy. Z lokalnym bezpośrednim zuboŜeniem lub zlikwidowaniem istniejącej roślinności spotykamy się w miejscu powstania nowych obiektów na terenach dotychczas niezabudowanych i nieuzbrojonych. Naturalne zbiorowiska roślinne zastępowane będą roślinnością synantropijną, ruderalną. Nie prognozuje się istotnych negatywnych strat w bioróŜnorodności ze względu na zachowanie wolnych od trwałego zainwestowania obszarów cennych przyrodniczo. Planowane przedsięwzięcie polegające na budowie w obszarze opracowania zmiany mpzp 2 elektrowni wiatrowych będzie realizowane na terenach gospodarki rolnej. Zmechanizowane rolnictwo i stosowanie środków chemicznych przyczyniły się do zmniejszenia bogactwa gatunkowego roślin towarzyszących występujących w uprawach. W związku z tym naleŜy uznać, Ŝe planowane przedsięwzięcie zarówno w fazie realizacji jak i fazie eksploatacji a takŜe likwidacji nie będzie miało negatywnego wpływu na rośliny z wyjątkiem czasowego zajęcia terenu przeznaczonego pod drogi (słuŜące takŜe jako drogi dojazdowe do pól) i place manewrowe oraz turbiny. NaleŜy się takŜe spodziewać zwiększenia udziału gatunków segetalnych w związku ze stworzeniem kilku kilometrów poboczy dróg dojazdowych – dogodnego siedliska dla takiej roślinności. Bezpośredni wpływ przedsięwzięcia polegającego na budowie elektrowni wiatrowych na rośliny ogranicza się do zajęcia terenu pod drogi techniczne oraz turbiny wiatrowe. Nie ucierpią przy tym Ŝadne 27 chronione zbiorowiska roślinne, poniewaŜ przedsięwzięcie zlokalizowane jest na terenach monokultur rolnych. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych wody i obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych: Wpływ oddziaływania elektrowni wiatrowych na wody moŜe wystąpić na etapie budowy w wyniku wycieku substancji ropopochodnych lub płynów eksploatacyjnych z maszyn i urządzeń budowlanych. Na etapie eksploatacji w przypadku katastrofy budowlanej na farmie / wywrócenie wieŜy / moŜe wystąpić wyciek oleju transformatorowego. W celu redukcji takiego zagroŜenia transformatory powinny być zabezpieczone w szczelne misy olejowe a kanalizacja sanitarna wyposaŜona w separator substancji ropopochodnych. Analizując wpływ elektrowni wiatrowych na obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych stanowiących często miejsce znacznych koncentracji ptaków i innych gatunków zwierząt (zwłaszcza płazów), moŜna stwierdzić, Ŝe tak dobrane połoŜenie elektrowni wiatrowych zminimalizuje wpływ na gatunki zwierząt występujących na obszarach wodno-błotnych (zwłaszcza płazów). Płazy są jedną z grup zwierząt szczególnie naraŜonych na wyginięcie, nie tylko w skali kraju, ale takŜe w skali całej Europy. W celu ochrony jakiejkolwiek grupy organizmów, bezwzględnie naleŜy najpierw ocenić obecny jej stan i zasięg występowania. Teren, na którym planowane są elektrownie wiatrowe to tereny rolne, połoŜone w południowych krańcach gminy Nagłowice, w znacznej odległości od jakichkolwiek cieków i zbiorników wodnych, stąd fauna płazów jest uboga. Jest to obszar mało cenny dla rodzimej batrachofauny. Zgodnie z Inwentaryzacją Przyrodniczą w tej części gminy Nagłowice odnotowano tu zaledwie 4 gatunki płazów (ropucha szara, ropucha zielona, Ŝaba moczarowa i Ŝaba trawna). NaleŜy wspomnieć, Ŝe płazy to grupa zwierząt podlegająca ochronie prawnej. Do głównych przyczyn spadku liczebności płazów zalicza się między innymi: degradację miejsc rozrodu (osuszanie, zasypywanie oraz zaśmiecanie terenów podmokłych), stosowanie na szeroką skalę toksycznych dla płazów środków ochrony roślin. Do przyczyn wyraźnie wpływających na zwiększoną śmiertelność tych zwierząt oraz izolowanie lokalnych populacji naleŜy rozbudowa sieci dróg. Rozwój sieci drogowej oddziałuje negatywnie na populacje zwierząt, które w cyklu Ŝyciowym zmuszane są do przemieszczania się, wynikającego z biologii rozrodu i ekologii gatunku. Planowane elektrownie wiatrowe zrealizowane będą w znacznym oddaleniu od cieków i zbiorników wodnych. Dzięki tak dobranej lokalizacji nie wpłyną negatywnie na obszary wodno-błotne oraz na inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych będących miejscem koncentracji ptaków i płazów. RównieŜ sieć drogowa nie będzie w znacznym stopniu rozbudowywana. Drogi wewnętrzne (niepubliczne) wraz z placami manewrowymi o powierzchni utwardzonej, które muszą być zrealizowane w celu prawidłowej obsługi urządzeń elektrowni wiatrowych usytuowane są wyłącznie na terenach intensywnie uŜytkowanych rolniczo i nie będą stanowiły bariery do przemieszczania się płazów i poprzez swoje połoŜenie nie będą wpływały na masowe rozjeŜdŜanie płazów pojazdami samochodowymi a tym samym nie przyczyni się to do zmniejszenia liczebności płazów występujących na tym obszarze. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na powietrze: Negatywny wpływ na powietrze występuje wyłącznie na etapie budowy w wyniku emisji spalin i pyłów z maszyn i urządzeń budowlanych oraz środków transportu. Na etapie eksploatacji występuje znaczący pozytywny wpływ na powietrze związany z redukcją gazów i pyłów z konwencjonalnych źródeł energii. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych w zakresie pola i promieniowania elektromagnetycznego: Oddziaływanie w zakresie pola i promieniowania elektromagnetycznego - występuje na etapie eksploatacji a ich źródłem są urządzenia prądotwórcze i energetyczne / generator, kable, transformator, linie napowietrzne. Skala oddziaływania jest jednak niewielka i nie powoduje najczęściej przekroczeń obowiązujących norm. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na powierzchnię ziemi: Wpływ na powierzchnię ziemi podobnie jak w przypadku wód podziemnych moŜe wystąpić na etapie budowy w wyniku wycieku substancji ropopochodnych lub płynów eksploatacyjnych z maszyn i urządzeń. Na etapie eksploatacji, w przypadku katastrofy budowlanej na farmie / wywrócenie wieŜy / moŜe 28 wystąpić wyciek oleju transformatorowego. W celu redukcji takiego zagroŜenia transformatory, jak to opisano wyŜej, powinny być zabezpieczone \ w szczelne misy olejowe a kanalizacja sanitarna wyposaŜona w separator substancji ropopochodnych. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na ilość generowanych odpadów: Odpady powstają na etapie budowy i likwidacji jak i na etapie eksploatacji. Ze względu na stosunkowo niewielką ilość generowanych odpadów nie powinno to powodować znaczących oddziaływań na środowisko. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na zasoby naturalne: W przypadku eksploatacji farm wiatrowych wpływ na wykorzystanie zasobów naturalnych właściwie nie występuje. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na klimat akustyczny: Klimat akustyczny – moŜliwość przekroczenia norm akustycznych – doświadczenia autorów opracowujących wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań farm wiatrowych na środowisko wskazują, Ŝe przekroczenie norm akustycznych w wyniku emisji hałasu przez przeciętną elektrownię w stosowanych obecnie modelach turbin został ograniczony do poziomu poniŜej szumu aerodynamicznego. Podstawowym sposobem na ograniczenie uciąŜliwości hałasu generowanego przez elektrownie wiatrowe jest utrzymanie odpowiedniej odległości tych instalacji od terenów zabudowy zagrodowej i usług publicznych. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na zabytki i dobra materialne: Ustalenia projektu zmiany mpzp zapewniają ochronę zasobów naturalnych i zabytków, poprzez nakaz realizacji wynikających z prowadzonych ograniczeń i zakazów obowiązujących na obszarach objętych ochroną. W wyniku realizacji całości ustaleń zmiany mpzp dobra materialne społeczności gminy zostaną zabezpieczone, co poprawi sytuację materialną mieszkańców gminy. Wpływ oddziaływań elektrowni wiatrowych na krajobraz: Negatywny wpływ elektrowni wiatrowych na otaczający krajobraz maleje wraz ze wzrostem odległości od inwestycji. Z tego względu moŜna wyróŜnić kilka stref. Strefa 1 do 2 km od elektrowni jest elementem dominującym w krajobrazie. Obrotowy ruch jest dostrzegalny przez człowieka. W odległości 4.5 km w warunkach dobrej widoczności elektrownie wiatrowe wyróŜniają się od otoczenia ale nie są elementem dominującym. W odległości powyŜej 7 km elektrownie nie wyróŜniają się znacząco od krajobrazu, a obrotowy ruch wirnika jest właściwie niedostrzegalny. Wytyczne, których uwzględnienie na etapie projektowania moŜe znacznie ograniczyć potencjalny negatywny wpływ na krajobraz to: -stosowanie w obrębie jednej farmy wiatrowej lub kilku sąsiadujących elektrowni wiatrowych o tej samej wielkości, gabarytach, kolorystyce -jasne kolory wieŜ i łopat wirnika -wybór elektrowni wiatrowych, których wirniki składają się z trzech łopat Farma jest bardziej „przyjazna”, jeŜeli składa się z mniejszej ilości turbin o większej mocy. A usytuowanie wieŜ z zachowaniem podobnych odległości wprowadza harmonię. Na etapie realizacji planowane przedsięwzięcie nie będzie miało wpływu na krajobraz. Powstanie ono dopiero na etapie eksploatacji. Ocena atrakcyjności krajobrazu jest trudna lub nawet niemoŜliwa do przeprowadzenia ze względu na subiektywny charakter odczuć osób jej dokonujących. MoŜna załoŜyć, Ŝe planowane przedsięwzięcie znajdzie zarówno zwolenników jak i przeciwników. Nie ulega wątpliwości, Ŝe elektrownie wiatrowe o wysokości w czasie pracy śmigła 200 m będą dominantami architektonicznymi na danym obszarze. NaleŜy jednak dodać, Ŝe powstałe w wyniku realizacji przedsięwzięcia zmiany w krajobrazie będą odwracalne. Krajobraz terenu przedsięwzięcia zostanie niewątpliwie przekształcony na czas eksploatacji farmy wiatrowej. Będzie to widoczne z odległości kilku do kilkunastu kilometrów w dobrych warunkach pogodowych. W czasie mgły, opadów i w warunkach zalegania śniegu widoczność turbin wiatrowych zmniejsza się. 29 Elektrownie o nr EW IV, EW V zlokalizowane w południowej części sołectwa Deszno znajdują się poza obszarem W-JOChK. NajbliŜej granicy z W-JOChK leŜy elektrownia EW IV w odległości ca 2 800 m. Ryzyko występowania powaŜnych awarii: Najczęściej elektrownie wiatrowe nie są zaliczane do zakładów o zwiększonym ryzyku występowania powaŜnej awarii przemysłowej w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej Oddziaływanie farm wiatrowych, które mogą się wzajemnie kumulować to: hałas, oddziaływanie na krajobraz oraz oddziaływanie na ptaki. Przewidywany typowy okres eksploatacji farmy wiatrowej to 20-30 lat. Potencjalne oddziaływanie realizacji zmiany mpzp na środowisko, dla niektórych przedsięwzięć przedstawiono równieŜ w postaci zestawienia tabelarycznego, gdzie: + oznacza występowanie oddziaływania - oznacza brak oddziaływania 1 – oddziaływanie krótkoterminowe 2 – oddziaływanie średnioterminowe 3 – oddziaływanie długoterminowe 4 – oddziaływanie stałe 5 – oddziaływanie chwilowe Zabudowa zagrodowa Oddziaływania Rodzaj Czas bezpoś pośr rednie edni e + + + wtórn e + zwierzęta Przestrzeń 1 2 3 4 5 lokaln e Ponad lokalne - skum ulow ane + - + - - + + + - + + - + - - - - + + - + - + + - - - - + + - + - Wody + - - + + - - - - + - Powietrze + - - - + - + + + + - Powierzchnia ziemi + - - - + - + + + + - Zasoby naturalne + - - - - - - - + + - Klimat - + - - + - - - - + - Zabytki i dobra materialne - - - - - - - - - + - krajobraz + + - - - - - + + + - ludzie róŜnorodność biologiczna Rośliny Wyznaczenie terenu dla urządzeń infrastruktury technicznej - drogi lokalne, elektrownie wiatrowe Oddziaływania Rodzaj Czas Przestrzeń 30 bezpoś pośr rednie edni e + + + wtórn e 1 2 3 4 5 lokaln e Ponad lokalne - skum ulow ane + - + + - + + + + - + + - + + - - + - - + + + - zwierzęta + + - - + - + + + + - Wody + - - + + - - + + + - Powietrze + - - - + - + + + + - Powierzchnia ziemi + - - - + - - + + + - Zasoby naturalne + - - - - - - - + - Klimat - + - - - - - + - + - Zabytki i dobra materialne - - - - - - - - - + - krajobraz + + - - + - - + + + - ludzie róŜnorodność biologiczna Rośliny Dla terenów o dominującej funkcji mieszkaniowej, komunikacyjnej charakterystyczne są następujące oddziaływania na środowisko: - emisja zanieczyszczeń do atmosfery (ogrzewanie oraz wprowadzanie spalin) - wytwarzanie ścieków i odpadów komunalnych - hałas - zmiany powierzchni ziemi, roślinności i krajobrazu. Ustalenia projektu zmiany mpzp, w przypadku ich pełnego wdroŜenia generalnie nie powinny stworzyć w skali gminy bezpośredniego, znaczącego zagroŜenia zarówno dla flory i fauny opisywanego terenu, jak i dla ludzi. MoŜe jedynie przez wprowadzenie nowych terenów zabudowy zagrodowej oraz nowych terenów infrastruktury technicznej (w tym elektrowni wiatrowych) uniemoŜliwić dotychczasowe funkcjonowanie istniejących na tych terenach gatunków zwierząt i roślin, przekształcając ich siedliska i zmuszając do migracji występujące tam gatunki. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe na terenach przewidzianych pod zabudowę nie występują gatunki roślin i zwierząt objęte ochroną. Będziemy mieć więc do czynienia z lokalnym bezpośrednim zuboŜeniem lub zlikwidowaniem istniejącej roślinności na terenie gminy objętym zmianami, w miejscu powstania nowych obiektów na terenach dotychczas niezabudowanych i nieuzbrojonych Mimo utraty istniejących siedlisk nie prognozuje się jednak istotnych negatywnych strat w bioróŜnorodności ze względu na zachowanie wolnych od trwałego zainwestowania obszarów cennych przyrodniczo. Bezpośredni, ale krótkoterminowy, chwilowy oraz stały charakter moŜe mieć dla mieszkańców uciąŜliwość akustyczna zawiązana z fazą budowy obiektów na poszczególnych terenach oraz z fazą eksploatacji. UciąŜliwość akustyczną stanowi równieŜ hałas związany z działalnością elektrowni wiatrowych oraz hałas drogowy. Przewidywane jest zwiększenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, wiąŜące się z funkcjonowaniem nowych terenów zabudowy zagrodowej i infrastruktury technicznej (elektrowni wiatrowych) oraz budową dróg. Zatem stan czystości powietrza moŜe ulec zmianie w stosunku do stanu istniejącego, ale w przypadku utrzymania standardów emisyjnych nie dojdzie do przekroczenia dopuszczalnych norm, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu. W związku z sukcesywnym zagospodarowaniem terenów przeznaczonych pod zabudowę zagrodową, usługową i infrastrukturę techniczną (elektrownie wiatrowe) zwiększać się będzie ilość wytwarzanych odpadów. Będą one podlegały segregacji w miejscu ich wytwarzania i przekazywane będą do dalszej utylizacji poza terenem gminy. 31 Gleby opisywanego obszaru juŜ są częściowo przekształcone w wyniku antropopresji charakterystycznej terenom mieszkalnym i usługowo - produkcyjnym, a w wyniku realizacji nowej zabudowy moŜliwe jest jedynie zniszczenie nowych powierzchni pokrywy glebowej. Skala degradacji pokrywy glebowo-roślinnej w urbanizującym się obszarze zaleŜy nie tylko od wielkości emisji zanieczyszczeń ciekłych, stałych i gazowych, ale równieŜ od ubytku powierzchni biologicznie czynnej w obrębie kaŜdej jednostki funkcjonalno-przestrzennej, wydzielonej w strukturze przestrzennej terenu objętego zmianą mpzp. NajwyŜszą formą degradacji środowiska przyrodniczego stanowi zabudowa techniczna, która nie tylko redukuje powierzchnię glebową, ale równieŜ ogranicza wymianę gazową i wodną. Przekształcenia powierzchniowej warstwy ziemi opisywanego obszaru związane będą z wykopami pod fundamenty nowych budynków i obiektów budowlanych oraz budową dróg. Wystąpią zatem oddziaływania bezpośrednie, długoterminowe i stałe poprzez zajmowanie gruntów pod zabudowę kubaturową mieszkalno-usługową, tereny magazynowo-produkcyjne, drogi, place i parkingi, a takŜe oddziaływania krótkoterminowe związane z etapem prowadzenia prac budowlanych. Wody powierzchniowe i podziemne mogą zostać incydentalnie zanieczyszczone w drodze infiltracji niepoŜądanymi spływami z terenów zabudowy lub awarii sieci kanalizacyjnej czy urządzeń produkcyjnych. Działanie to moŜe mieć więc charakter oddziaływania bezpośredniego i krótkoterminowego. Oddziaływania na krajobraz będą skutkiem zarówno uzupełnienia istniejącej jak i rozmieszczenia nowej zabudowy. Zachowanie walorów krajobrazowych zaleŜeć będzie jednak przede wszystkim od sposobu realizacji elektrowni wiatrowych. Projekt zmiany mpzp przewiduje zachowanie skupisk zieleni, a takŜe zachowanie dbałości o ład przestrzenny przy tworzeniu nowych form zagospodarowania. Projekt zmiany mpzp nie wpłynie na jakość zasobów naturalnych. Potencjalne skaŜenie wód i gleb lub zniekształcenie powierzchni ziemi jest eliminowane środkami prawnymi, wynikającymi z wprowadzonych ograniczeń i zakazów obowiązujących na obszarach objętych ochroną, które są szczegółowo omówione w Prognozie. Oceniając dobro materialne jako wszystkie środki, które mogą być wykorzystane, bezpośrednio lub pośrednio, do zaspokojenia potrzeb ludzkich naleŜy stwierdzić jednoznacznie, Ŝe zapisy projektu zmiany mpzp słuŜą ogólnemu rozwojowi gminy, a więc wzbogaceniu dóbr materialnych przy częściowym wykorzystaniu juŜ istniejących elementów zagospodarowania. Będą to więc w przewadze oddziaływania bezpośrednie, długotrwałe i stałe. Wpływ realizacji elektrowni wiatrowych na ptaki: Szczególnie istotne jest oddziaływanie farm wiatrowych na ptaki. W literaturze przyjmuje się trzy rodzaje potencjalnych oddziaływań: - MoŜliwość śmiertelnych zderzeń z elementami wiatraka - rotorem i wieŜą. - Utratę lub fragmentaryzację siedlisk lęgowych i / lub Ŝerowiskowych lub wypoczynkowych. - Tworzenie efektu bariery dla ptaków migrujących sezonowo lub okresowo, lokalnie pomiędzy Ŝerowiskiem i lęgowiskiem. Analizując problem śmiertelnych zderzeń ptaków naleŜy wziąć pod uwagę; lokalizację od terenów, na których często występują ptaki, charakter ich występowania t. j., w celu Ŝerowania, odpoczynku, lęgowiska, migracji, wielkość farmy wiatrowej, rodzaj elektrowni, pogodę, gatunek ptaków, sposób oświetlenia farmy. Z dostępnych w literaturze badań wynika, Ŝe śmiertelność ptaków jest mniejsza przy zastosowaniu wysokich (ponad 100 m) i wolnoobrotowych elektrowni wiatrowych rozmieszczonych na znacznie mniejszych powierzchniach, oddalonych od siebie o przynajmniej o 400 m. JeŜeli chodzi o utratę siedlisk to w budowa farmy wiatrowej nie musi pociągać znaczącego oddziaływania inwestycji na ptaki w tym zakresie. Znaczące oddziaływanie oznaczałoby trwałe wypłoszenie ptaków i zmianę ich miejsc migracji, które miałyby wpływ na ich kondycję a w konsekwencji zdolność do rozrodu i przeŜycia biorąc pod uwagę powierzchnię zajętą pod elektrownie wiatrowe w Nagłowicach rezygnacja z tych terenów dla potrzeb Ŝerowisk nie powinna mieć Ŝadnego znaczenia. Efekt bariery to efekt utworzenia przez turbiny wiatrowe bariery dla ptaków migrujących na danym terenie. Aby wystąpił efekt bariery, który wpłynąłby na zauwaŜalny ubytek ilości ptaków to nastąpiłby w sytuacji, gdy ilość elektrowni wiatrowych byłaby wielokrotnie większa od planowanych do realizacji w Gminie Nagłowice. 32 Aby prawidłowo ocenić wpływ projektowanych elektrowni wiatrowych na ptaki przeprowadzono monitoring przedrealizacyjny awifauny na terenie projektowanej farmy wiatrowej, zgodnie z Wytycznymi w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki. Elektrownie wiatrowe mogą wywierać istotny wpływ na ptaki, który moŜe mieć jednak małe rozmiary w przypadku właściwego wyboru lokalizacji. Dlatego bardzo istotne jest zgromadzenie jak największej ilości pełnowartościowych danych dotyczących potencjalnego miejsca inwestycji oraz zamieszkujących go ptaków. Informacje niezbędne do przeprowadzenia takich ocen zawarte są w wytycznych przygotowanych przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) przy współpracy Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków (OTOP). Największym zagroŜeniem dla środowiska i przyrody ze strony elektrowni wiatrowych, jest śmiertelność ptaków przelatujących w zasięgu pracujących śmigieł czy naraŜonych na kolizję z przeszkodą. Aby ocenić wielkość oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko przyrodnicze, na podstawie materiałów terenowych i obserwacji przyrodniczych zebranych w okresie styczeń 2010 - grudzień 2010, opracowano monitoring przedrealizacyjny awifauny na terenie projektowanej farmy wiatrowej. Przy opracowywaniu monitoringu, jako optymalną, wybrano ścieŜkę podstawową (zwaną ścieŜką „B”). Polega ona na przeprowadzeniu ok. 20-30 kontroli na rok, rozłoŜonych zgodnie z planem monitoringu opracowanym przez ornitologa - eksperta (co około 7-14 dni, z moŜliwością częstszych kontroli w okresie migracji i rzadszych w okresie zimowania). Zgodnie z „Wytycznymi w zakresie ocenami oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki”, monitoring przedrealizacyjny powinien trwać rok, z uwzględnieniem wszystkich okresów fenologicznych. Powinien określać skład gatunkowy i liczebność, wysokość przelotu w rozbiciu na trzy pułapy (do wysokości dolnego zakresu pracy śmigła, w strefie pracy śmigła, powyŜej śmigła w stanie wzniesienia) i kierunek przelotu. Prace terenowe na terenie projektowanej farmy wiatrowej rozpoczęto na początku stycznia 2010r. Wykonano łącznie 44 kontrole terenu, według metodyki zawartej w „Wytycznych w zakresie ocen oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” rekomendowanych przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Prace terenowe zostały wykonane w okresie zimowania, migracji wiosennej, okresie lęgowym, okresie dyspersji młodych, okresie migracji jesiennej. 35 wizyt poświęcono na przejścia wyznaczonymi 3 transektami o łącznej długości ok. 8 km i obserwacje w 3 punktach. Kontrole te uzupełniono o 3 czerwcowe, całodniowe penetracje terenu badań i obszaru przyległego (bufor 2 km) w zakresie rozpoznania występowania i lęgów ptaków duŜych (ptaki drapieŜne, wodne, gatunki kolonijne). Wykonano takŜe 2 kontrole w czerwcu, nakierowane na wykrycie gatunków wieczornej aktywności (przepiórka). Badania te przeprowadzono przy uŜyciu stymulacji głosowej i nasłuchów. W lipcu wykonano 1 kontrolę mająca na celu wykrycie gniazd bociana białego i określenie jego sukcesu lęgowego. W okresie polęgowym przeprowadzono 2 kontrole nocne (marzec, październik) mające na celu określenie intensywności przelotu nocnych migrantów. Wykonano równieŜ zimową kontrolę doliny Mierzawy, która pozwoliła określić jej wykorzystywanie przez zimujące drapieŜniki. Wyniki monitoringu wykazały, Ŝe analizowany obszar nie naleŜy do szczególnie cennych przyrodniczo i nie ma kluczowego znaczenia dla ptaków w ujęciu regionalnym. Zajmują go głównie wielkopowierzchniowe monokultury zbóŜ. Wykazane gatunki ptaków na terenie lokalizacji turbin nie odbiegają w sposób istotny i wyróŜniający ten teren jako znaczący dla ptaków, spośród innych obszarów tego typu w tej części kraju. Gatunki ptaków występujących w okresie lęgowym i pozalęgowym odnotowane podczas monitoringu naleŜą w przewaŜającej części do ptaków licznych i średniolicznych oraz szeroko rozpowszechnionych w kraju o niezagroŜonej liczebności. Większość z nich nie zalicza się do grupy ptaków o największym ryzyku kolizji z wiatrakami. Stwierdzone gatunki kluczowe, są w duŜej części ptakami licznymi o szerokim zasięgu w regionie i kraju (np. skowronek, szpak, potrzeszcz). Największe liczebności ptaków notowane były w okresach jesiennej i wiosennej migracji i późnoletniej dyspersji polęgowej. W trakcie prowadzenia monitoringu, na opisywanym obszarze (powierzchnia całej farmy wraz ze strefą buforową) stwierdzono 109 gatunków ptaków (w tym 12 z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej). 80 z nich uznano za lęgowe (w tym 8 z Załącznika I DP). Nie stwierdzono na tym terenie gniazdowania duŜych liczebności w skali regionu i kraju gatunków rzadkich, gniazdowania duŜych liczebności w skali regionu i kraju gatunków ptaków drapieŜnych ani wodno – błotnych. Monitorowana powierzchnia (bezpośrednie sąsiedztwo turbin bez strefy buforowej) posiada dość ubogą i mało zróznicowaną awifaunę lęgową. Na podstawie zebranego materiału terenowego i przeprowadzonej dostępnej analizy dokumentacji i literatury, nie przewiduje się wystąpienia znaczącego, 33 negatywnego oddziaływania na gatunki ptaków chronione prawem krajowym i unijnym oraz obszary chronione w strefie oddziaływania (teren inwestycji i pas przyległy 2000m). Oceniana planowana inwestycja składa się z turbin rozmieszczonych dość luźno na duŜym obszarze, co stwarza moŜliwości dość swobodnego przemieszczania się ptaków, przynajmniej pomiędzy poszczególnymi zgrupowaniami turbin. Przyszłe elektrownie wiatrowe nie są zlokalizowane jako bariera ekologiczna na trasie ciągów ekologicznych (lokalne trasy przemieszczania zwierząt) lub korytarzy ekologicznych (trasy o znaczeniu regionalnym i krajowym). NajbliŜszym korytarzem ekologicznym o znaczeniu regionalnym, jest znajdująca się w odległości ok. 1 km na południe dolina rzeki Mierzawy. NajbliŜsze koncentracje ptaków wodnych, drapieŜnych, najbardziej naraŜonych na kolizje z turbinami, zlokalizowane są na stawach w Krztyku, oddalonych od analizowanego przedsięwzięcia o ok. 6 km na północny - zachód. Na kompleksie tym nie są notowane większe koncentracje ptaków wodno – błotnych i drapieŜnych. Obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych często stanowią miejsce znacznych koncentracji ptaków. W skali gminy, pod względem liczby występujących gatunków najbogatsze są tereny połoŜone a północnej jej części (stawy rybne w Marianowie koło Nagłowic, łąki w dolinie Białej Nidy od Oksy do wsi Caców oraz stawy w przysiółku Krztyk). Jednak ze względu na odległość, ptaki z tych kompleksów nie zalatują w okolice planowanej inwestycji. Teren inwestycji nie jest połączony z obszarami tymi w postaci korytarzy oraz ciągów ekologicznych w postaci dolin rzecznych, pasów zadrzewień i lasów, torfowisk, i nie stanowi tym samym bariery ekologicznej. Nie stanowi on takŜe bazy Ŝerowiskowej, ostoi zastępczej dla w/w miejsc koncentracji ptaków. NaleŜy dodać, Ŝe terenami najbardziej ubogimi w skali gminy pod względem liczby występujących gatunków ptaków są tereny rolne w okolicach Deszna (na których planowana jest lokalizacja elektrowni wiatrowych). Planowane elektrownie wiatrowe zrealizowane będą na terenach rolnych w południowej części gminy, najbardziej ubogiej pod względem liczby występujących gatunków ptaków, połoŜona jest z dala do jakichkolwiek cieków wodnych. Na tym terenie, brak jest większych zadrzewień i zakrzaczeń, stąd fauna ptaków jest uboga. Rozległe przestrzenie pól uprawnych bez sródpolnych remiz, zadrzewień, zakrzaczeń i miedz nie sprzyjają gniazdowaniu większej liczby gatunków. Obszary te zasiedlane są głównie przez gatunki gniazdujące na ziemi (kuropatwa, przepiórka, pliszka Ŝółta, skowronek, trznadle), bądź w niskich krzewach (gąsiorek, cierniówka), znacznie rzadziej przez gatunki gniazdujące na wyŜszych krzewach bądź drzewach (zięba, srokosz, pustułka). Ptaki ranią się lub zabijają podczas kontaktu z pracującymi śmigłami lub samą konstrukcją turbiny (maszt, gondola, śmigła). Na kolizję z elektrowniami wiatrowymi naraŜone są głownie ptaki duŜe i nie potrafiące sprawnie manewrować: drapieŜne, wodno – błotne (Ŝurawie, bociany, czaple, blaszkodziobe). Jak wynika z analizy i obserwacji ptaków, teren inwestycji i najbliŜsza okolica nie stanowią miejsca będącego strumieniem przelotu dla tych gatunków ptaków. Obserwowane ptaki drapieŜne, bociany, gęsi, czajki, mewy, kormorany, widziane były głównie na wysokim lub bardzo niskim pułapie poza zasięgiem pracy ramion wirnika. Ptaki obserwowane naleŜały głównie do grupy wróblowych oraz Ŝerujących poniŜej pracy łopat. Stwierdzenie ptaków w zasięgu łopat pracy wirnika nie wskazuje jednoznacznie na ich pewną śmierć w wyniku funkcjonowania przyszłej inwestycji – wiatraki te będą działały głównie jako bariera psychologiczna na zasadzie obiektów płoszących ptaki. W celu zminimalizowania ewentualnych zagroŜeń i niekorzystnych oddziaływań, naleŜy podjąć działania zapobiegawcze. Na etapie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia rozstrzygnięta zostanie potrzeba ewentualnego monitorowania przedsięwzięcia. W przypadku uznania potrzeby takiego monitoringu , opracowując monitoring porealizacyjny, naleŜy uwzględnić zalecenia zawarte w „Wytycznych w zakresie oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki”. Wyniki monitoringu porealizacyjnego będą podstawą do ewentualnych dalszych zaleceń zmniejszających niekorzystne oddziaływanie inwestycji na awifaunę. Inwestor musi się liczyć z moŜliwością wydania takich zaleceń, które dotyczyć mogą dodatkowych działań zapobiegawczych (np. odstraszanie ptaków). Teren inwestycji nie jest połączony z obszarami o duŜej koncentracji ptaków poprzez ciągi ani korytarze ekologiczne w postaci dolin rzecznych, pasów zadrzewnień i lasów ani torfowisk, nie będzie tym samym stanowił bariery ekologicznej. Nie stanowi teŜ bazy Ŝerowiskowej ani ostoi zastępczej dla koncentracji ptaków. MoŜna przypuszczać, Ŝe projektowana lokalizacja elektrowni wiatrowych na tak dobranych terenach nie wpłynie negatywnie na awifaunę. Z uwagi na lokalizację elektrowni w miejscach najbardziej ubogich w 34 faunę ptaków na terenie gminy Nagłowice, realizacja projektów wiatrowych nie wpłynie na zmniejszenie liczebności ptaków wskutek utraty i fragmentaryzacji siedlisk spowodowaniem odstraszaniem z okolic siłowni i/lub w wyniku rozbudowy infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej związanej z obsługą elektrowni wiatrowych. Wpływ realizacji elektrowni na nietoperze: Ocena oddziaływania planowanej inwestycji na nietoperze została wykonana na podstawie podsumowania rocznych badań przeprowadzonych na obszarze wyznaczonym pod planowane inwestycje polegające na budowie elektrowni wiatrowych. Wymóg oceny oddziaływania na środowisko w tym zakresie wynika z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określania rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W ocenie uwzględniono wpływ inwestycji na gatunki nietoperzy podlegające ochronie na mocy prawa krajowego (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt Dz. U. nr 237 poz. 1419). W okresie od marca do listopada 2011 roku, zgodnie z aktualnymi wytycznymi Porozumienia dla Ochrony Nietoperzy, przeprowadzono monitoring przedrealizacyjny. Wyniki monitoringu zawarto w opracowani pn.: „Raport oddziaływania planowanej inwestycji na nietoperze”. Teren lokalizacji elektrowni wiatrowych, objęty monitoringiem to w większości mało atrakcyjne dla choropterofauny obszary uŜytkowane rolniczo. Jedynie na północy sołectwa Deszno, znajdują się przerzedzone, fragmentaryczne drzewostany sosnowe poprzeplatane uprawami rolnymi. Zaraz za nimi rozpoczynają się bardziej zwarte drzewostany przechodzące w kompleks leśny rozciągający się wzdłuŜ Specjalnego Obszaru Ochrony siedlisk Natura 2000 Dolina Białej Nidy. Granica tego obszaru znajduje się około 4,5 km od planowanej lokalizacji inwestycji, jednak celem tego SOO nie są gatunki nietoperzy. Na badanym terenie, w bezpośrednim sąsiedztwie planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych, stwierdzono występowanie 5 gatunków nietoperzy: mroczka późnego, karlika malutkiego, karlika drobnego, karlika większego i borowca wielkiego. Gatunkowo na badanej powierzchni dominował borowiec wielki i karlik większy. W większości badanych okresów indeksy aktywności są niskie, zarówno gatunkowe jak i łączne dla wszystkich nietoperzy. Rejestrowano głównie pojedyncze przeloty bez fazy charakterystycznej dla Ŝerowania. Wyliczone indeksy aktywności nietoperzy nie są wysokie i nawet w okresie największej aktywności nietoperzy, nie osiągają w większości połowy wartości, dla której zalecane są działania minimalizujące (wyłączenia, rezygnacja, przesunięcia, etc.). Na badanym terenie oraz w jego okolicy nie wykryto potencjalnych miejsc hibernacji mogących stanowić istotne zimowiska. Reasumując, analiza wyników uzyskanych w trakcje prowadzonych badań wskazuje, Ŝe budowa, funkcjonowanie i późniejsza ewentualna likwidacja farmy wiatrowej nie powinna mieć istotnego wpływu na chiropterofaunę. Istotnym aspektem oceny oddziaływania na środowisko w części dotyczącej nietoperzy jest tzw. oddziaływanie skumulowane. Polega ono na sumie oddziaływań wszystkich inwestycji w najbliŜszej okolicy mogących mieć istotny, negatywny wpływ na nietoperze. NaleŜy brać po uwagę nie tylko elektrownie wiatrowe, ale równieŜ inne duŜe przedsięwzięcia jak np. budowa tras szybkiego ruchu, przebudowy, remonty i udroŜnienie istniejącej i projektowanej infrastruktury. W najbliŜszej okolicy analizowanego terenu nie znajdują się pracujące ani będące na etapie budowy farmy wiatrowe. Nie ma równieŜ innych, duŜych inwestycji będących w trakcie realizacji, a mogących znacząco wpłynąć na populację nietoperzy. Na terenie gmin sąsiednich planowane są realizacje innych farm wiatrowych. Będą one zlokalizowane równieŜ na terenach rolnych, zbliŜonych pod względem środowiskowym. Ze względu na zbliŜone uwarunkowania moŜna się spodziewać podobnych aktywności i wykorzystania przestrzeni przez nietoperze. Odległość dzieląca te wszystkie inwestycje oraz bariery w postaci rozległych terenów rolnych silnie ograniczają moŜliwość wystąpienia pomiędzy nimi oddziaływania skumulowanego. Na podstawie monitoringu przedrealizacyjnego oraz najlepszej, dostępnej wiedzy nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania skumulowanego. Licząc się z moŜliwością lokalizacji innych farm wiatrowych w przyległych gminach (farmy wiatrowe na etapie planowania) , na etapie wydawania decyzji środowiskowej naleŜy przesądzić o ewentualnej potrzebie wykonania monitoringu porealizacyjnego przez 35 wykwalifikowanych chiropterologów a wyniki analizować i w razie konieczności zastosować odpowiednie środki zapobiegawcze. Analizując wpływ przedsięwzięcia na spójność i właściwe funkcjonowanie obszarów NATURA 2000, naleŜy stwierdzić, Ŝe spośród obszarów Natura 2000, gdzie gatunki nietoperzy są w zainteresowaniu Wspólnoty najbliŜej znajduje się Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - Ostoja Gaj (PLH260027). Jedynym gatunkiem z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej wymienionym w Standardowym Formularzu Danych jest Nocek Bechsteina - kategoria D (populacja nieistotna). Nietoperz ten jest silnie związany z lasem i w okresie aktywności pozahibernacyjnej nie wylatuje na tereny otwarte. Granice ostoi znajdują się ca 7 km w kierunku wschodnim od planowanej lokalizacji inwestycji polegającej na budowie elektrowni wiatrowych. Nocka Bechsteina stwierdzono tylko w jednej (północnej) z dwóch, nie połączonych ze sobą korytarzami ekologicznymi, części ostoi. Dystans pomiędzy oboma fragmentami wynosi około 6,5 km a pomiędzy nimi znajduje się miasto Jędrzejów. Czyli stwierdzone miejsce występowania nocka Bechsteina oddalone jest od analizowanego obszaru przeznaczonego pod lokalizację elektrowni wiatrowych o około 12 km i przedzielone jest otwartymi terenami rolnymi oraz miejscowościami. Na badanej powierzchni nie zarejestrowano tego gatunku. Na podstawie analizy dostępnej wiedzy budowa, eksploatacja oraz ewentualna likwidacja planowanej inwestycji nie będą miały wpływu na spójność i właściwe funkcjonowanie obszarów Natura 2000. Populacji nocka Bechsteina został przyznany status D-nieistotny, planowana lokalizacja elektrowni wiatrowych znajduje się z dala od północnej części Ostoi Gaj i rozdzielona jest mało atrakcyjnymi dla tego gatunku terenami rolnymi oraz szeregiem miejscowości. Biologia gatunku w połączeniu z uwarunkowaniami środowiskowymi i fizjograficznymi wskazuje na brak moŜliwości wystąpienia negatywnego oddziaływania projektowanej farmy wiatrowej na populację tego nietoperza. XII Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. XII.1 Rozwiązania łagodzące i kompensujące negatywne oddziaływanie na środowisko Projekt Zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Nagłowice zawiera zapisy łagodzące prognozowane ujemne skutki rozwoju cywilizacyjnego na obszarze gminy. PoniŜej przedstawiono proponowane metody ograniczenia i kompensowania negatywnych oddziaływań na środowisko inwestycji ujętych w zmianie mpzp. Typy oddziaływań Działania łagodzące Działania kompensacyjne DROGI zanieczyszczenia wód – hałas – przerwanie połączeń przyrodniczych, w tym bariery na trasie migracji oraz fragmentacja przestrzeni – zanieczyszczenia wód i gleby – zabezpieczenia techniczne sprzętu i placu budowy przed zanieczyszczeniem substancjami ropopochodnymi, zabezpieczenie techniczne sprzętu, budowa przejść dla zwierząt nad i pod drogami ELEKTROWNIE WIATROWE na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach rozstrzygnięcie o potrzebie tworzenie alternatywnych korytarzy migracyjnych, - odtwarzanie siedlisk w miejscach zastępczych; – tworzenie alternatywnych korytarzy migracyjnych, - odtwarzanie siedlisk w miejscach zastępczych; – 36 – – – – – przekształcenie powierzchni ziemi w trakcie prowadzenia robót, zniszczenie szaty roślinnej – – obowiązku prowadzenia monitoringu skutków funkcjonowania elektrowni wiatrowych i wpływu na środowisko przyrodnicze i na warunki klimatu akustycznego, w szczególności wpływ na awifaunę. zapewnienie skutecznej ochrony podłoŜa gruntowego i wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami w szczególności substancjami ropopochodnymi – na etapie budowy , eksploatacji i likwidacji elektrowni wiatrowych Po zakończeniu eksploatacji elektrowni wiatrowych i demontaŜu urządzeń ustala się rekultywację terenów w kierunku rolnym dopuszczając zadarnienia i zalesienia terenu na terenach przeznaczonych pod lokalizację elektrowni wiatrowych nie dopuszcza się do składowania odpadów urządzenia budowlane i inne budowle towarzyszące elektrowniom wiatrowym naleŜy sytuować bezpośrednio w sąsiedztwie wieŜy elektrowni występujące na terenie elektrowni wiatrowych urządzenia drenarskie i melioracyjne naleŜy zachować , a w przypadku kolizji z projektowanymi urządzeniami elektrowni wiatrowych naleŜy przebudować istniejącą sieć melioracyjną w uzgodnieniu z zarządcą. obowiązek prowadzenia robót budowlanych w sposób minimalizujący uszkodzenia wierzchniej warstwy gleby oraz obowiązek przywrócenia stanu pierwotnego terenu obowiązek zdjęcia warstwy humusowej podczas budowy elektrowni wiatrowych oraz wykorzystania ich przy realizacji zieleni na innych terenach 37 przekształcenia powierzchni ziemi oraz jej fizycznych i chemicznych właściwości – obowiązek wywozu odpadów technologicznych i budowlanych i ich utylizacji zgodnie z ustawą o odpadach ZABUDOWA TERENÓW – określenie parametrów i – odtworzenie siedlisk w wskaźników urbanistycznych miejscach zastępczych, w nakładających ograniczenia w tym np. przesadzanie ingerencji w krajobraz oraz szczególnie cenny roślin, powierzchnię biologicznie przeniesienie fragmentów czynną (np. z dziuplami) ściętych drzew stanowiących ograniczenie do minimum strefy siedlisko występowania bezpośredniej ingerencji, rekultywacja terenu w miejscach cennych gatunków w poboru kruszyw z miejsca, gdzie będą mogły znaleźć siedliska zastępcze; wykorzystaniem zabezpieczonej w czasie prac wierzchniej -umoŜliwienie migracji warstwy gleby zwierząt przez zastosowanie przepustów – – – 4) zanieczyszczenia wód i gleby wody opadowe i roztopowe z zanieczyszczonych powierzchni szczelnej terenów produkcyjnych , składów i magazynów , parkingów o pow. od 0.1 ha winny być ujęte w szczelne lub zamknięte systemy kanalizacji i podczyszczone przed wprowadzeniem do wód i do ziemi - Analizując cele i przedmiot ochrony specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000 - „Dolina Białej Nidy”-PLH260013 oraz integralność i spójność sieci w związku z projektowanymi elektrowniami wiatrowym, zgodnie z monitoringiem przedrealizacyjnym, budowa elektrowni wiatrowych nie powinna znacząco negatywnie wpłynąć na gatunki ptaków chronione prawem krajowym i unijnym oraz na obszary chronione. Ptaki i nietoperze przemieszczają się na duŜe odległości, przeanalizowano więc wpływ elektrowni wiatrowych na oddalone korytarze ekologiczne i inne obszary szczególnie cenne dla ptaków i nietoperzy. Przyszłe elektrownie wiatrowe nie są zlokalizowane na trasie ciągów ekologicznych (lokalne trasy przemieszczenia się zwierząt) ani korytarzy ekologicznych (trasy o znaczeniu regionalnym i krajowym). NajbliŜszym korytarzem ekologicznym o znaczeniu regionalnym, jest znajdująca się w odległości ok. 1 km na południe dolina rzeki Mierzawy. NajbliŜsze koncentracje ptaków wodnych, drapieŜnych, najbardziej naraŜonych na kolizje z turbinami, zlokalizowane są w na stawach w Krztyku, oddalonych od analizowanego przedsięwzięcia o ok. 6 km na północny - zachód. W kompleksie tym nie są notowane większe koncentracje ptaków wodno - błotnych i drapieŜnych. Większe zgrupowanie stawów znajduje się w odległości ok. 10 km na północ i północny-zachód w okolicach Nagłowic i Oksy. Jednak ze względu na odległość, ptaki z tych kompleksów nie zalatują w okolicy planowanej inwestycji. Teren inwestycji nie jest połączony z tymi obszarami w postaci korytarzy, ciągów ekologicznych, dolin rzecznych, pasów zadrzewień i lasów, torfowisk, i nie stanowi tym samym bariery ekologicznej. Nie stanowi on takŜe bazy Ŝerowiskowej oraz ostoi zastępczej dla w/w miejsc koncentracji ptaków. Rozmieszczenie poszczególnych elektrowni wiatrowych zostało poprzedzone analizą wpływu na awifaunę i chiropterofaunę. Poszczególne elektrownie wiatrowe zostały zaplanowane w taki sposób by: 38 - nie przekroczyć dopuszczalnych poziomów hałasu zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826), zmienionym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniającym rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2012, poz. 1109– tekst jednolity Dz.U. 2014 poz. 112 ). - nie znajdowały się na trasach przelotowych, trasach licznych koncentracji, koczowania, Ŝerowania oraz przemieszczania się między miejscami nocowania i dziennej aktywności duŜych stad ptaków; - znajdowały się poza cennymi zbiorowiskami roślinnymi, zbiorowiskami roślinności torfowiskowej, na terenach wilgotnych i podtopionych oraz poza kompleksami leśnymi; - nie zakłócały ciągłości systemów i łączników ekologicznych. Działania łagodzące potencjalnie negatywny wpływ rozpatrywanej inwestycji na miejscową awifaunę na etapie budowy, polegać powinny na wykonywaniu prac budowlanych poza sezonem lęgowym ptaków (marzec – sierpień). Pozwoli to na niezakłócanie sezonu lęgowego miejscowych ptaków, a takŜe wykluczy niszczenie lęgów pospolitych gatunków polnych. Plan zakłada , Ŝe turbiny są rozstawione w duŜych odległościach między sobą (min 400 m), co zmniejszy efekt bariery i potencjalne ryzyko kolizji a wieŜe są zbudowane z materiałów jednolitych, pełnościennych. Wśród działań łagodzących na etapie eksploatacji inwestycji, powinno się znaleźć ograniczenie zalesiania terenów na obszarze strefy elektrowni wiatrowych, co uniemoŜliwi tworzenie nowych, atrakcyjnych miejsc lęgowych dla ptaków. W celu ograniczenia i zapobiegania negatywnego oddziaływania na ptaki na etapie uzyskiwania decyzji środowiskowej podjęta zostanie decyzja o potrzebie prowadzenia monitoringu porealizacyjnego , co ewentualnie umoŜliwi porównanie zebranych danych i określenie rzeczywistego wpływu na awifaunę. W takim przypadku poŜądane byłoby, aby monitoring był prowadzony w okresie całego roku z uwzględnieniem wszystkich okresów fenologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem (nasilenie kontroli) okresów migracji (marzec - kwiecień, sierpień - październik) i lęgowego (maj - lipiec). NaleŜy równieŜ prowadzić wywiady środowiskowe z okoliczną ludnością, aby uzyskać informacje na temat zachowań ptaków w sąsiedztwie turbin lub ewentualnych kolizji. W przypadku stwierdzenia większych skupisk ptaków w sąsiedztwie turbin naleŜy przemyśleć zastosowanie środków odstraszających. Działania te pozwolą na określenie rzeczywistego wpływu turbin wiatrowych na chronione gatunki ptaków. Wyniki monitoringu mogą być podstawą do określenia działań zmniejszających ewentualnie negatywne oddziaływania poszczególnych turbin na wybrane gatunki. Na pozostałych terenach objętych zmianami proponuje się zachować moŜliwie jak najwięcej istniejącej zieleni na terenach przeznaczonych pod realizację zabudowy zagrodowej i usługowej. Ponadto powinno się ograniczyć do niezbędnego minimum trwałe przekształcenie powierzchni ziemi przez wykonanie prac rekultywacyjnych po zakończeniu inwestycji. NaleŜałoby takŜe maksymalizować moŜliwości dotyczące ochrony przyrody i kształtowania krajobrazu, aby zachować jak najwyŜszy poziom jakości środowiska. XII.2 Rozwiązania alternatywne Przewidywana w projekcie zmiany mpzp intensyfikacja zagospodarowania terenów poprzez wyznaczenie nowych terenów o funkcji zabudowy zagrodowej, zabudowy letniskowej, zabudowy dla potrzeb infrastruktury technicznej (w tym elektrowni wiatrowych) jest funkcją społecznie uzasadnioną. Wprowadzone zmiany zostały poprzedzone szczegółowymi analizami. Dotyczy to w szczególności zmian odnoszących się do lokalizacji terenu elektrowni wiatrowych. Dla potrzeb realizacji elektrowni wiatrowych na terenie gminy Nagłowice, sporządzono wcześniej rozwiązanie zakładające budowę 15 elektrowni wiatrowych. Analizując szczegółowo istniejące uwarunkowania odrzucono to rozwiązanie uwzględniając opinię ornitologa i chiropterologa, ograniczając ilość elektrowni początkowo do 10 elektrowni, ostatecznie przyjęto realizację 8 elektrowni z czego na terenie objętym opracowaniem zlokalizowano 2 elektrownie wiatrowe. Nie przewiduje się rozwiązań alternatywnych dla przedstawionych w projekcie uznając wprowadzone zmiany jako optymalne. 39 XIII Streszczenie Prognoza oddziaływania na środowisko obejmuje ocenę skutków realizacji ustaleń zmiany mpzp gminy obszaru południowej części sołectwa Deszno dla środowiska. Przedmiotem zmiany mpzp jest określenie nowych warunków zagospodarowania dla tej części sołectwa Deszno – dla potrzeb zabudowy zagrodowej, usług oraz przeznaczenia pod realizację elektrowni wiatrowych. Zmiana mpzp została podjęta w celu umoŜliwienia realizacji nowych inwestycji istotnych dla całej społeczności Gminy. Generalnie wprowadzone zmiany dotyczą w najistotniejszym zakresie moŜliwości realizacji elektrowni wiatrowych oraz zabudowy zagrodowej. Przy wyznaczaniu nowych terenów zabudowy zagrodowej przestrzegano zasady, aby były to tereny sąsiadujące z juŜ istniejącą zabudową. Tak, aby przeciwdziałać rozproszeniu zabudowy. Zmiana mpzp określa między innymi moŜliwość nowego zagospodarowania terenu, który dotychczas był terenem realizacji usług oświaty, przestał jednak obecnie pełnić tę funkcję po likwidacji szkoły. W tym przypadku nastąpi jedynie przekształcenie rodzaju działalności usługowej, nie jest to jednak związane z wyznaczeniem nowych terenów pod zabudowę. Nowa infrastruktura techniczna wprowadzona w sołectwie Deszno – części południowej to teren elektrowni wiatrowych. Zapisy zmiany mpzp nie zmieniają dotychczasowego charakteru typowego dla gminy. Realizacja ustaleń zmiany mpzp nie doprowadzi do istotnych przekształceń aktualnego stanu komponentów środowiska: powierzchni ziemi, wód, klimatu oraz stanu aerosanitarnego. Takie zmiany występowały będą jedynie w niewielkim zakresie i nie będą miały znaczącego wpływu na ogólny stan środowiska w gminie. Ustalenia zmiany mpzp pozwalają zachować istniejące wartości przyrodnicze i kulturowe. Niewątpliwie, krajobraz terenu w tej części gminy ulegnie przekształceniu z uwagi na lokalizację elektrowni wiatrowych. Zastosowane rozwiązania ograniczają jednak negatywny wpływ na krajobraz. Ustalenia zmian mpzp słuŜą równieŜ ograniczeniu negatywnych oddziaływań na środowisko i pozwalają na stwierdzenie, Ŝe w zakresie polityki przestrzennej i kierunków rozwoju generalnie są one spójne z obowiązującym „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nagłowice” oraz zachowują zasady ochrony obszarów aktywnych biologicznie. Gmina Nagłowice zlokalizowana jest w południowej części Polski, brak jest zatem przesłanek dotyczących analizy transgranicznego oddziaływania na środowisko rozwiązań przyjętych w planie. Wypełnienie wszystkich obowiązków podanych w zmianie mpzp oraz późniejsze ich przestrzeganie pozwoli na wyeliminowanie zagroŜeń środowiska zarówno w obrębie terenów będących przedmiotem zmiany mpzp jak i na terenach sąsiednich. Generalnie wprowadzone zmiany mpzp słuŜyć będą dalszemu harmonijnemu rozwojowi gminy, poprawie jakości Ŝycia mieszkańców z równoczesnym poszanowaniem istniejącego środowiska przyrodniczego. 40