Laboratorium pierwsze Instalacja systemu operacyjnego GNU/Linux

Laboratorium pierwsze
Instalacja systemu operacyjnego GNU/Linux
Wojciech Penar
17 marca 2012
Cel
Poniższe ćwiczenie ma zaznajomić uczestnika zajęć z procesem instalacji systemu operacyjnego GNU/Linux.
Wprowadzenie
Zanim rozpoczniemy korzystanie z systemu operacyjnego, konieczna jest jego instalacja. Niniejsze ćwiczenie ma na celu zaznajomienie z procesem instalacji systemu operacyjnego GNU/Linux na przykładzie
dystrybucji Linuksa Ubuntu. Instalacja zostanie przeprowadzona w środowisku wirtualizacyjnym VirtualBox.
W miarę możliwości technicznych, samodzielnie zainstalowana maszyna wirtualna będzie służyć w
trakcie zajęć do końca semestru, zatem proszę o sumienne wykonanie przedstawionych ćwiczeń.
1
Przygotowanie maszyny wirtualnej
Pierwszym etapem jest utworzenie nowej maszyny wirtualnej. W tym celu wybieramy opcję tworzenia
nowej maszyny wirtualnej, i przy użyciu stosownego narzędzia przystępujemy do jej konfiguracji:
Nazwa nazwa przedmiotu uzupełniona o oznaczenie grupy zajęciowej oraz inicjały właściciela.
Przykładowo: Systemy_Operacyjne-4IZ-1-JK
Typ systemu operacyjnego Linux
Pamięć 512MB (jeśli komputer 3GB pamięci operacyjnej lub więcej - 1GB)
Dysk twardy typ VDI, 10GB o rozmiarze dynamicznym
Dodatkowo w ustawieniach, w zakładce nośniki wskazać jako nośnik dla napędu CD/DVD wskazać
obraz płyty instalacyjnej
ubuntu-10.04.4-alternate-i386.iso,
umieszczony na zasobie
\\panteon\materialy \obrazy_maszyn\ubuntu10_iso
2
Instalacja systemu GNU/Linux
Uruchamiamy utworzoną i skonfigurowaną maszynę wirtualną. Powinien pojawić się ekran z listą języków
narodowych obsługiwanych przez instalator.
2.1
Wybór języka instalacji
Zalecam język Polski, aczkolwiek nie wszystkie elementy instalatora będą dostępne w tym języku.
Następnie wybieramy opcję Zainstaluj Ubuntu.
1
2.2
Wybór układu klawiatury
Istnieje możliwość, by instalator odgadł układ naszej klawiatury, każąc nam wcisnąć określone klawisze.
rezygnujemy z tej opcji wybierając Nie.
Wybieramy pochodzenie klawiatury Poland oraz układ opisany jako Poland.
2.3
Konfiguracja sieci
Nazwa hosta: jedno słowo, można pozostawić nazwę domyślną ubuntu
2.4
Konfiguracja zegara — wybór strefy czasowej
Następuje wybór strefy czasowej — zatwierdzamy (Tak ) wybór podpowiadany przez instalator (o ile
proponuje Europe/Warsaw, w przeciwnym wypadku wybieramy Nie i z listy wybieramy odpowiednią
stolicę).
2.5
Partycjonowanie dysku
Wybieramy opcję Przewodnik — cały dysk.
Z listy dysków do partycjonowania wybieramy jedyny dostępny (SCSI . . . (sda) . . . )
Zapoznajemy się z listą zmian w tablicy partycji. Jeśli brak jest zastrzeżeń — zatwierdzamy zmiany
na dysku.
Instalacja systemu bazowego
2.6
Utworzenie konta użytkownika
Instalator wyświetli serię monitów, prosząc o wprowadzenie:
• Pełnej nazwy użytkownika — czyli np. imienia i nazwiska
• Nazwy konta użytkownika — jeden wyraz, zaleca się, by używać tylko małych liter i cyfr, z tym, ze
pierwszym znakiem powinna być litera.
• Hasła użytkownika — należy wprowadzić hasło i je potwierdzić. Jeśli instalator stwierdzi, że hasło
jest słabe, zaakceptować ten fakt lub zmienić hasło na trudniejsze do odgadnięcia.
• Szyfrowanie katalogu domowego użytkownika — zaleca się odpowiedź odmowną, osobiste dane nie
będą przechowywane, a pozytywnie wpłynie to na wydajność.
2.7
Konfiguracja menadżera pakietów
Zostaniemy zapytani o ustawienia serwera pośredniczącego (proxy) — pozostawiamy puste pole. Nastąpi
połączenie z serwerem lustrzanym (mirrorem), celem sprawdzenia aktualnej listy pakietów.
Następnie pojawi się monit o uzupełnienie pakietów związanych z obsługą języka — odpowiadamy
twierdząco.
Instalacja pakietów
Okazja by zrobić sobie kilkuminutową przerwę
2.8
Konfiguracja programu rozruchowego (grub-pc)
Zgadzamy się na instalację programu grub w głównym rekordzie rozruchowym.
2.9
Ustawienie zegara systemowego i zakończenie instalacji
Pod nazwą zegara systemowego kryje się zegar czasu rzeczywistego (RTC, skojarzony zwykle z płytą
główną komputera). Odpowiadamy twierdząco i kończymy instalację.
2
3
Pierwsze uruchomienie
Po instalacji systemu operacyjnego i ponownym uruchomieniu maszyny wirtualnej należy wykonać następujące kroki:
1. Aktualizacja zainstalowanego oprogramowania
2. Instalacja Dodatków (VirtualBox Additions)
3.1
Aktualizacja oprogramowania
Zainstalowana dystrybucja to Ubuntu, zatem dostępne są narzędzia zarządzania to apt-get (dla konsoli
tekstowej) oraz Menadżer aktualizacji (Update Manager ) (środowisko graficzne).
3.1.1
Aktualizacja pakietów z wykorzystaniem konsoli tekstowej
Otwieramy okno terminala (Programy → Akcesoria → Terminal )
Instalacja i aktualizacja pakietów wymaga uprawnień, zatem niezbędne jest albo uzyskanie uprawnień
administratora (polecenie sudo -i), albo poprzedzanie każdego wywołania programu do zarządzania
pakietami tymże poleceniem.
Pierwszym krokiem jest aktualizacja bazy pakietów, służy do tego polecenie:
sudo apt-get update
Następnym krokiem jest właściwa instalacja pakietów:
sudo apt-get upgrade
Praca własna: czym różnią się tryby upgrade i dist-upgrade programu apt-get? Pomocne może
się okazać polecenie man (pozwalające na dostęp do podręczników systemowych — man apt-get) oraz
wywołanie programu apt-get bez parametrów lub z parametrem help.
Ciekawostka: apt-get moo
3.1.2
Aktualizacja pakietów z wykorzystaniem narzędzi graficznych
Program Menadżera aktualizacji dostępny jest w menu System → Administracja.
Pierwszym krokiem jest aktualizacja bazy danych o pakietach (przycisk Sprawdź, zostaniemy poproszeni o podanie hasła), następnie należy zatwierdzić wybór pakietów do aktualizacji (przycisk Zainstaluj
aktualizacje).
3.2
Instalacja dodatków VirtualBox — zarządzanie pakietami i uruchamianie programów
Aby zainstalować dodatki VirtualBox (pozwalające m. in. lepiej zintegrować maszynę wirtualną z
komputerem gospodarza) należy:
1. Uzupełnić zainstalowane pakiety o pakiet build-essential (i pakiety znajdujące się w jego zależnościach)
• Z konsoli tekstowej: apt-get install build-essential
• Narzędziem graficznym: System → Administracja→Menadżer pakietów Synaptic
2. Udostępnić maszynie wirtualnej nośnik z dodatkami (Z menu programu VrtualBox wybieramy
Urządzenia → Zainstaluj dodatki
3. W maszynie wirtualnej montujemy udostępniony obraz płyty CD (powinna się pojawić stosowna
ikona na pulpicie)
4. Opcja dla leniwych — wykorzystujemy automatyczne uruchamianie
5. Opcja dla dociekliwych — z poziomu terminala wykonujemy poniższe czynności:
(a) Przechodzimy do katalogu, gdzie zamontowano płytę CD:
cd /media/... (pomagamy sobie klawiszem TAB)
3
(b) W katalogu głównym płyty znajduje się plik VBoxLinuxAdditions.run, który należy uruchomić
jako użytkownik uprzywilejowany:
sudo ./VBoxLinuxAdditions.run
(c) Czekamy, aż dodatki się zainstalują
6. Uruchamiamy ponownie maszynę wirtualną — symbol wyłącznika na górnym pasku menu po prawej stronie.
W tym momencie maszyna wirtualna jest w stanie wyjściowym do następnych zajęć.
4
Dla ciekawych świata
4.1
Propozycja 1
Zaznajomić się z aplikacją Terminal i działaniem konsoli tekstowej:
• Obsługa “historii” wydanych poleceń przy użyciu klawiszy strzałek
• Uzupełnianie komend klawiszem TAB — bardzo rozbudowane dzięki pakietowi bash-completion
• Tworzenie zakładek i przełączanie się między nimi
To jeszcze nie wszystko, ale na początek wystarczy ,
4.2
Propozycja 2
Zaznajomić się z działaniem myszy w środowisku Linuksa — można jej używać do operacji kopiuj-wklej
(zaznaczanie wybiera tekst do skopiowania, który zostaje skopiowany po puszczeniu lewego przycisku
myszy, środkowy przycisk myszy wkleja). Znakomicie przyśpiesza to pracę np. według instrukcji dla
konsoli tekstowej.
Zwykle mechanizm ten działa niezależnie od schowka!
4.3
Propozycja 3
Katalogi współdzielone — prosty sposób na przenoszenie plików między maszyną wirtualną a systemem
gospodarza (hosta).
4