STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM

S TRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
W badaniach szukano odpowiedzi na pytanie czy i w jakich warunkach imigranci mają tożsamość
hybrydową oraz jakie czynniki i prawidłowości charakteryzują mechanizm formowania się tego
nowego
typu
tożsamości.
Porównywano
strukturę
tożsamości
i
różnice
w doświadczeniach społecznych miedzy imigrantami polskimi żyjącymi w środowisku
o wysokim lub niskim nasileniu cech definiujących społeczność zglobalizowaną. Ogólnym celem
badań było pogłębienie wiedzy na temat zmian zachodzących w procesie formowania się tożsamości
imigrantów w historycznie nowych społeczeństwach zglobalizowanych. Stopień globalizacji
środowiska mierzony był na poziomie ogólnym - poprzez stopień globalizacji regionu/otoczenia w
jakim żyje imigrant (główna zmienna zależna) - i na poziomie bardziej zindywidualizowanym, np.
wcześniejsza emigracja imigranta do kraju trzeciego, utrzymywane relacje prywatne, domowe rodzina, współlokatorzy - czy zawodowe (zmienne o charakterze moderującym). Przebadano 367
osób (k=309, m=58), urodzonych w Polsce, przebywających legalnie na terenie kraju przyjmującego
przez co najmniej rok. W przypadku badania pierwszego - przeprowadzonego w Belgii (n=273) porównywano emigrantów zamieszkujących trzy różniące się od siebie stopniem globalizacji regiony
Belgii: Brukselę (najbardziej zglobalizowaną), Flandrię (najmniej zglobalizowaną) i Walonię (region
pośredni). W badaniu drugim - przeprowadzonym w Hiszpanii (n=97) - obszary silnie, średnio i mało
zglobalizowane wyznaczono w oparciu o wynikową trzech zmiennych: (a) typu lokalizacji będącej
środowiskiem życia imigranta (np. duże miasto/małe miasto, wieś) oraz stopnia obecności w tym
środowisku (b) innych imigrantów i (c) turystów. Badania potwierdziły, że stopnień globalizacji
środowiska w jakim imigrant żyje (globalizacja mała vs. silna), wiąże się
z różnicami w formowaniu się jego nowej tożsamości. Imigranci żyjący w środowisku wysoce
zglobalizowanym, w porównaniu z imigrantami żyjącymi w środowisku mało zglobalizowanym,
częściej
posiadali
poczucie
tożsamości
hybrydowej.
Okazało
się,
że
w regionach silnie zglobalizowanych imigranci odczuwają mniejszą presję społeczną na określenie
swojej tożsamości narodowej, odczuwają większą swobodę i poczucie podmiotowości w tej sprawie i
w konsekwencji częściej posiadają hybrydową tożsamość narodową (np. polsko-belgijskomiędzynarodową, polsko-międzynarodową, europejską). Na powstawanie tożsamości hybrydowej
miały wpływ bliskie relacje prywatne utrzymywane przez imigranta, jak również uprzednia emigracja
do kraju trzeciego. Osoby wierzące i niewierzące różniły się istotnie w przypisywaniu wartości dla
wymiarów stanowiących kryteria polskości, np. osoby wierzące przypisywały większą wagę
podtrzymywaniu tradycji kraju pochodzenia czy obywatelstwu. Osoby wierzące i niewierzące, a także
osoby z doświadczeniami z kraju trzeciego i osoby bez takich doświadczeń, różniły się poziomem
otwartości wobec innych religii. Wśród badanych emigrantów, zgodnie z postawioną hipotezą, doszło
do redefinicji granic przynależności do kategorii społecznej my i swój (w kontekście prowadzonych
badań: Polacy i Polak). Elementy tożsamości narodowej związane z państwowością bądź terytorium
państwa (takie jak obywatelstwo, zamieszkiwanie na stałe w Polsce, urodzenie się w Polsce), uznane
zostały przez emigrantów - w porównaniu do nie-emigrantów - za mniej ważne dla bycia Polakiem niż
poza terytorialne aspekty (takie jak znajomość kultury i języka, poczucie bycia członkiem narodu).
Słowa kluczowe: tożsamość hybrydowa, tożsamość narodowa, akulturacja psychologiczna, społeczeństwo
zglobalizowane, psychologia globalizacji, zmiany tożsamości migrantó