Analiza SWOT w procesie motywowania pracowników SWOT
Transkrypt
Analiza SWOT w procesie motywowania pracowników SWOT
NR 81 Zeszyty Naukowe AKADEMII PODLASKIEJ w SIEDLCACH Seria: Administracja i Zarz dzanie 2009 mgr Edyta Bombiak Akademia Podlaska w Siedlcach Analiza SWOT w procesie motywowania pracowników SWOT analysis in the process of motivating employees Streszczenie: Efektywne zarz dzanie czynnikiem ludzkim, w którym motywowanie odgrywa du! rol", stwarza mo!liwo#ci umiej"tnego wykorzystania potencja$u pracowników, co przyczynia si" do wygospodarowania wi"kszych zysków oraz pozytywnie wp$ywa na kondycj" finansow przedsi"biorstwa. Dlatego te! skuteczne motywowanie pracowników jest procesem nieod$ cznie zwi zanym z budowaniem trwa$ej przewagi konkurencyjnej. Wykorzystanie tych aspektów motywowania, które stanowi silne strony oraz wzmacnianie s$abo#ci procesu motywowania mo!ne sprzyja% poprawie zaanga!owania pracowników. Celem artyku$u jest identyfikacja g$ównych atutów i s$abo#ci procesu motywowania oraz sformu$owanie zasadniczych kierunków zmian maj cych na celu popraw" skuteczno#ci motywowania w badanych podmiotach. Abstract: The effective management of the human factor, in which motivating plays the large part, creates the possibility of skilful usage of the workers' potential, which contributes to economizing the larger profits as well as it influences positively on financial condition of the enterprise. Therefore, effective motivation of workers is a process connected with building firm competitive advantage continuously. The usage of motivating aspects which make up strong sides as well as strengthen the weaknesses of motivation process may favour the improvement of workers` commitment. The aim of article is the identification of main chief assets and weaknesses of motivation process as well as the formulating the major direction of changes having as an aim the improvement of effectiveness of motivating in searched enterprises. Uzyskanie przewagi konkurencyjnej we wspó czesnym, burzliwym, otoczeniu wymaga zmiany podej!cia do zarz"dzania organizacj" oraz poszukiwania unikatowych #róde konkurencyjno!ci. W literaturze przedmiotu formu owana jest teza, $e g ówne #ród a trwa ej przewagi konkurencyjnej tkwi" wewn"trz przedsi%biorstwa w jego strategicznych zasobach1. Zasoby te stanowi" efekt twórczych dzia a& ludzi zatrudnionych w organizacji. Mo$na zatem stwierdzi', $e wszelkie dzia ania zwi"zane z budowaniem poten1 Por. E Penrose, The Theory of the Growth of the Firm, John Wiley &Sons, New York 1959, s. 54. 134 E. Bombiak cja u konkurencyjno!ci s" realizowane przez ludzi. Si a kapita u ludzkiego opiera si% na jego oddzia ywaniu na inne zasoby przedsi%biorstwa w celu osi"gni%cia ich unikatowej synergii2. U podstaw tych procesów le$y zaanga$owanie pracowników w realizacj% powierzonych zada&. Dla efektywnego wspierania dzia a& zmierzaj"cych do poprawy konkurencyjno!ci przedsi%biorstwa niezb%dna staje si% konstrukcja skutecznych narz%dzi motywowania. B%d"c istotnym elementem systemu motywowania oddzia ywuj" one na kszta towanie efektywno!ci pracy zatrudnionych, przyczyniaj" si% do wzrostu ich kwalifikacji, wydajno!ci, atrakcyjno!ci i atmosfery pracy oraz satysfakcji z jej wykonywania, obni$enia niepo$"danej fluktuacji (np. zwolnie& na w asne $"danie), a w konsekwencji mog" sprzyja' obni$eniu kosztów dzia alno!ci i poprawie wyników finansowych. Celem bada& przeprowadzonych w 2007 roku w grupie 6 podmiotów zlokalizowanych na terenie powiatu siedleckiego3 by a identyfikacja silnych stron motywowania oraz s abo!ci ograniczaj"cych skuteczno!' tego procesu. W tym celu wykorzystano analiz% SWOT. Metoda SWOT jest kompleksow" metod" badania otoczenia i wn%trza przedsi%biorstwa. Obejmuje ona dwa rodzaje analiz4: wewn%trzn" analiz% potencja u firmy (mocne i s abe strony). zewn%trzn" analiz% !rodowiska firmy (szanse i zagro$enia); Mocne strony to kontrolowane przez przedsi%biorstwo zasoby, które wyró$niaj" je w otoczeniu. S abe strony to aspekty funkcjonowania organizacji, które ograniczaj" sprawno!' i mog" blokowa' jej rozwój w przysz o!ci. Szanse to atrakcyjne sytuacje, jakie stwarza firmie otoczenie, dzi%ki którym mo$e ona zdoby' przewag% na rynku. Zagro$enia to sytuacje powstaj"ce w otoczeniu, w wyniku których nast%puje pogorszenie si% pozycji firmy5. Rozpoznanie sytuacji w bezpo!rednim otoczeniu firmy oraz analiza i ocena w asnych aktywów stanowi" podstaw% do okre!lenia strategicznej sytuacji podmiotu i wyci"gni%cia wniosków dotycz"cych dalszych kierunków rozwoju6. Strategia budowana przy pomocy SWOT polega na wykorzystaniu tych aspektów funkcjonowania firmy, które potraktowano jako jej silne strony. Zasadnicz" wad" metody SWOT jest jej jako!ciowy charakter. Wad% t% mo$na wyeliminowa' poprzez po "czenie analizy SWOT z ocen" punktow". G ówn" zalet" po "czenia obydwu metod jest mo$liwo!' dok adnego pomiaru i oceny czynników wp ywaj"cych na skuteczno!' motywowania pracowników. Autorka przyj% a nast%puj"ce zasady nadawania wag poszczególnym silnym i s abym stronom7: 2 D. Dobija, Pomiar i rozwój kapita$u ludzkiego w przedsi"biorstwie, PFPK, Warszawa 2003, s. 30. W celu zapewnienia anonimowo!ci bada& nazwy przedsi%biorstw zosta y zakodowane. 4 Por. K. Ob ój, Strategia organizacji, PWE, Warszawa 2001, s. 173-182. 5 G. Gierszewska, R. Romanowska, Analiza strategiczna przedsi"biorstwa, PWE, Warszawa 2001, s. 209. 6 K. Ob ój, M. Trybuchowski, Zarz dzanie strategiczne, [w:] A. Ko#mi&ski, W. Piotrowski (red.), Zarz dzanie. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 2005, s. 139. 7 S. Shevelova, Metody analizy strategicznej w okre#laniu zdolno#ci konkurencyjnej, „Ekonomika i Organizacja Przedsi%biorstwa” 2008 nr 12 (707), s. 3-11. 3 Seria: Administracja i Zarz dzanie (8)2009 ZN nr 81 Analiza SWOT w procesie motywowania pracowników 135 1. Przyj%to, $e "czna suma wag silnych i s abych stron wynosi 100%. 2. Wagi dla poszczególnych silnych i s abych stron ustalono przy wykorzystaniu zasady W. Pareto „80/20” mówi"cej o tym, $e 20% zdarze& decyduje o 80% efektów i odwrotnie – pozosta e 80% zdarze& przyczynia si% do 20% efektów. 3. Ustalono wag% przeci%tn" poprzez podzielenie 100% przez liczb% zidentyfikowanych s abych i silnych stron. 4. Najwy$sz" wag%, tj. powy$ej wagi przeci%tnej, uzyska y te czynniki, które mog" wp yn"' na popraw% konkurencyjno!ci przedsi%biorstwa w d ugim czasie. 5. Przeci%tn" (!redni") wag% przyznano czynnikom, które w okresie !rednim przyczyniaj" si% do poprawy konkurencyjno!ci podmiotów. 6. Najmniejsz" wag% nadano czynnikom, które w krótkim okresie decyduj" o pozycji konkurencyjnej firmy. Ocena silnych i s abych stron motywowania zosta a przeprowadzona w oparciu o opinie respondentów, z wykorzystaniem 5-punktowej skali wed ug kryterium wa$no!ci danego czynnika w badanym przedsi%biorstwie. Podstaw" przyznania wag by a subiektywna ocena autorki. Maksymalna ocena przy przyj%tej skali wynios a – 500, minimalna – 100. Zastosowane podej!cie umo$liwi o ujawnienie kluczowych czynników wp ywaj"cych na skuteczno!' procesu motywowania w badanych firmach z punktu widzenia poprawy ich konkurencyjno!ci. Wyniki analizy przedstawiono w tabeli 1. Badania wykaza y, $e kluczowymi czynnikami skutecznego motywowania w badanych podmiotach by y: dostosowanie narz%dzi do potrzeb pracowników, atrakcyjno!' narz%dzi motywowania oraz ich zró$nicowanie. Uzyska y one najwi%ksz" warto!' wa$on" w grupie zidentyfikowanych silnych stron, mimo $e warto!' ta ró$ni a si% w poszczególnych podmiotach. Aby budowa' trwa " przewag% konkurencyjn", wa$ne jest wzmacnianie tych atutów. Wa$nym, z punktu widzenia kszta towania konkurencyjno!ci przedsi%biorstwa w d u$szym okresie, atutem by o tak$e zach%canie do rozwoju kwalifikacji, jednak w badanych podmiotach nie by to czynnik kluczowy, ze wzgl%du na stosunkowo nisk" warto!' punktow" przypisan" mu przez respondentów. Jest to zatem silna strona wymagaj"ca wzmocnienia w przysz o!ci. Do mniej istotnych atutów nale$a y tak$e: rozwój motywowania niematerialnego, wzmacnianie lojalno!ci pracowników, wysoko!' wydatków na motywowanie materialne, wykorzystanie narz%dzi perswazji oraz mo$liwo!' wyboru !wiadcze& dodatkowych w ramach systemu kafeteryjnego. Niewielkie znaczenie w kszta towaniu pozycji konkurencyjnej przedsi%biorstw w d ugim okresie wydaje si% mie' natomiast motywowanie niematerialne. Bod#ce materialne maj" bowiem charakter krótkookresowy, gdy$ wraz z zaspokojeniem materialnych oczekiwa& pracowników ich znaczenie w kszta towaniu motywacji ulega zmniejszeniu. ZN nr 81 Seria: Administracja i Zarz"dzanie (8)2009 136 M. Krawczyk 136 Seria: Administracja i Zarz dzanie (8)2009 Tab. 1. Silne i s abe strony motywowania w badanych podmiotach Tab. 1. Strenghts and weaknesses of motivating of studied enterprises Silne strony 1. 2. 3. 4. 5. Dostosowanie narz$dzi do potrzeb pracowników Atrakcyjno!" narz$dzi motywowania Zró#nicowanie narz$dzi motywowania D #enie do rozwoju motywowania niematerialnego Preferowanie narz$dzi materialnych Suma 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Zach$canie do podnoszenia kwalifikacji Dostosowanie narz$dzi do potrzeb pracowników Atrakcyjno!" narz$dzi motywowania Zró#nicowanie narz$dzi motywowania Wzmacnianie lojalno!ci pracowników D #enie do rozwoju motywowania niematerialnego Wysoko!" wydatków na motywowanie pracowników Stosowanie narz$dzi perswazji Mo#liwo!" wyboru !wiadcze% dodatkowych (system kafeteryjny) Suma Waga Ocena (1-5) 30 27 23 15 5 3,9 3,3 3,1 3,2 4,3 100 17 16 15 13 12 11 9 4 3,2 4,6 4,4 4,4 3,3 4,0 3,4 3,5 3 3,1 100 Warto!" S abe strony wa#ona Podmiot A 117,0 1. Zach$canie do podnoszenia kwalifikacji 89,1 2. Stymulowanie zachowa% proinnowacyjnych 71,3 3. Stymulowanie zachowa% projako!ciowych 48,0 4. Wzmacnianie lojalno!ci pracowników 21,5 5. Integrowanie celów pracowników z celami organizacji 6. Zach$canie do wspó&pracy 7. Powi zanie wyników ilo!ciowych i jako!ciowych z wysoko!ci wynagrodze% 8. Wysoko!" wydatków na motywowanie pracowników 9. Mo#liwo!" wyboru narz$dzi przez motywowanych (system kafeteryjny) 10. Stosowanie narz$dzi przymusu 346,9 Suma Podmiot B 54,4 1. Stymulowanie zachowa% proinnowacyjnych 73,6 2. Stymulowanie zachowa% projako!ciowych 66,0 3. Integrowanie celów pracowników z celami organizacji 57,2 39,6 4. Zach$canie do wspó&pracy 44,0 5. Powi zanie wyników ilo!ciowych i jako!ciowych z wysoko!ci wynagrodze% 30,6 14,0 Waga Ocena (1-5) Warto!" wa#ona 16 15 14 13 4,6 4,2 4,1 4,3 73,6 63,0 57,4 55,9 12 11 4,5 3,8 54,0 41,8 7 5 3,5 4,0 24,5 20,0 4 3 100 4,2 3,7 16,8 11,1 418,1 27 26 3,2 3,3 86,4 85,8 25 12 3,4 4,3 85,0 51,6 10 3,0 30,0 9,3 388,7 Suma 100 338,8 E. Bombiak ZN nr 81 Seria: Administracja i Zarz dzanie (8)2009 ZN nr 81 Normy prawne reguluj ce wybór Biskupa Rzymskiego 137 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Zach$canie do podnoszenia kwalifikacji Dostosowanie narz$dzi do potrzeb pracowników Atrakcyjno!" narz$dzi motywowania Zró#nicowanie narz$dzi motywowania Wzmacnianie lojalno!ci pracowników D #enie do rozwoju motywowania niematerialnego Wysoko!" wydatków na motywowanie pracowników Stosowanie narz$dzi perswazji Mo#liwo!" wyboru !wiadcze% dodatkowych (system kafeteryjny) Suma Zach$canie do podnoszenia kwalifikacji Dostosowanie narz$dzi do potrzeb pracowników Atrakcyjno!" narz$dzi motywowania Zró#nicowanie narz$dzi motywowania Wzmacnianie lojalno!ci pracowników D #enie do rozwoju motywowania niematerialnego Wysoko!" wydatków na motywowanie pracowników Stosowanie narz$dzi perswazji Mo#liwo!" wyboru !wiadcze% dodatkowych (system kafeteryjny) Suma 1. 2. 3. 4. 5. Dostosowanie narz$dzi do potrzeb pracowników Atrakcyjno!" narz$dzi motywowania Zró#nicowanie narz$dzi motywowania D #enie do rozwoju motywowania niematerialnego Preferowanie narz$dzi materialnych Suma ZN nr 81 3,9 4,5 4,6 4,5 3,6 3,9 3,3 3,2 3 100 3,4 17 16 15 13 12 11 9 4 3,4 4,3 4,4 4,5 3,7 4,0 3,1 3,7 3 100 3,2 30 27 23 15 5 3,9 2,9 3,0 3,0 4,4 100 Podmiot C 66,3 1. Stymulowanie zachowa% proinnowacyjnych 72,0 2. Stymulowanie zachowa% projako!ciowych 69,0 3. Integrowanie celów pracowników z celami organizacji 58,5 43,2 4. Zach$canie do wspó&pracy 42,9 5. Powi zanie wyników ilo!ciowych i jako!ciowych z wysoko!ci wynagrodze% 29,7 12,8 10,2 404,6 Suma Podmiot D 57,8 1. Stymulowanie zachowa% proinnowacyjnych 68,8 2. Stymulowanie zachowa% projako!ciowych 66,0 3. Integrowanie celów pracowników z celami organizacji 58,5 44,4 4. Zach$canie do wspó&pracy 44,0 5. Powi zanie wyników ilo!ciowych i jako!ciowych z wysoko!ci wynagrodze% 27,9 14,8 9,6 391,8 Suma Podmiot E 117,0 1. Zach$canie do podnoszenia kwalifikacji 78,3 2. Stymulowanie zachowa% proinnowacyjnych 69,0 3. Stymulowanie zachowa% projako!ciowych 45,0 4. Wzmacnianie lojalno!ci pracowników 22,0 5. Integrowanie celów pracowników z celami organizacji 6. Zach$canie do wspó&pracy 7. Powi zanie wyników ilo!ciowych i jako!ciowych z wysoko!ci wynagrodze% 8. Wysoko!" wydatków na motywowanie pracowników 9. Mo#liwo!" wyboru narz$dzi przez motywowanych (system kafeteryjny) 9. Stosowanie narz$dzi przymusu 331,3 Suma Seria: Administracja i Zarz"dzanie (8)2009 27 26 3,0 3,2 81,0 83,2 25 12 3,2 4,1 80,0 49,2 10 3,4 34,0 100 327,4 27 26 3,1 3,3 83,7 85,8 25 12 3,0 3,9 75,0 46,8 10 3,5 35,0 100 326,3 16 15 14 13 12 11 4,5 4,3 4,0 4,1 4,2 3,9 72,0 64,5 56,0 53,3 50,4 42,9 7 5 3,4 3,9 23,8 19,5 4 3 100 3,8 3,4 11,2 10,2 403,8 137 Seria: Administracja i Zarz"dzanie (8)2009 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 17 16 15 13 12 11 9 4 Analiza SWOT w procesie motywowania pracowników ZN nr 81 Cd. tab. 1 138 M. Krawczyk 138 Seria: Administracja i Zarz dzanie (8)2009 Cd. tab. 1 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Zach$canie do podnoszenia kwalifikacji Dostosowanie narz$dzi do potrzeb pracowników Atrakcyjno!" narz$dzi motywowania Zró#nicowanie narz$dzi motywowania Wzmacnianie lojalno!ci pracowników D #enie do rozwoju motywowania niematerialnego Wysoko!" wydatków na motywowanie pracowników Stosowanie narz$dzi perswazji Mo#liwo!" wyboru !wiadcze% dodatkowych (system kafeteryjny) Suma 17 16 15 13 12 11 9 4 3,1 4,6 4,4 4,6 3,5 3,8 3,0 3,7 3 100 3,1 Podmiot F 52,7 1. Stymulowanie zachowa% proinnowacyjnych 73,6 2. Stymulowanie zachowa% projako!ciowych 66,0 3. Integrowanie celów pracowników z celami organizacji 59,8 42,0 4. Zach$canie do wspó&pracy 41,8 5. Powi zanie wyników ilo!ciowych i jako!ciowych z wysoko!ci wynagrodze% 27,0 14,8 9,3 387,0 Suma 27 26 2,9 3,0 78,3 78,0 25 12 3,1 4,1 77,5 49,2 10 3,2 32,0 100 315,0 (ród o: opracowanie w asne na podstawie wyników bada&. E. Bombiak ZN nr 81 Seria: Administracja i Zarz dzanie (8)2009 ZN nr 81 Analiza SWOT w procesie motywowania pracowników 139 Przeprowadzona analiza umo$liwi a tak$e identyfikacj% s abo!ci motywowania, które nale$y uzna' za przyczyn% ograniczonej skuteczno!ci narz%dzi motywowania w badanych podmiotach. Zaprezentowane w tabeli 1 wyniki wskazuj", $e najs abszym elementem systemu pobudzania w przedsi%biorstwach A i E by brak zach%t do podnoszenia kwalifikacji (najwy$sza warto!' wa$ona). Istotn" s abo!', w opinii zatrudnionych, stanowi y tak$e dzia ania ukierunkowane na integrowanie pracowników z celami organizacji i wzmacnianie ich lojalno!ci oraz ograniczony wp yw motywowanych na wybór motywatorów. Potwierdzaj" to stwierdzone w badaniach ograniczone dzia ania podejmowane przez te podmioty w zakresie wspierania rozwoju kariery zawodowej pracowników, niski poziom intensywno!ci partycypacji decyzyjnej oraz niewielki odsetek zatrudnionych korzystaj"cych z systemu kafeteryjnego. Wa$n" barier" z punktu widzenia kszta towania konkurencyjno!ci przedsi%biorstwa by a tak$e wysoko!' wydatków na motywowanie pracowników. Badania ujawni y, $e zarówno poziom przeci%tnego wynagrodzenia brutto, jak i satysfakcji pracowników z otrzymywanych wynagrodze& w przedsi%biorstwach A i E by y zdecydowanie ni$sze ni$ w pozosta ych firmach uczestnicz"cych w badaniach oraz ni$sze ni$ przeci%tne wynagrodzenie brutto w ca ej gospodarce narodowej. Wspóln" s abo!ci" charakterystyczn" dla wszystkich badanych podmiotów by o niedostateczne stymulowanie zachowa& proinnowacyjnych i projako!ciowych. Jest to istotna s aba strona z uwagi na fakt, $e zdobycie i utrzymanie korzystnej pozycji konkurencyjnej we wspó czesnych realiach gospodarczych wymaga tworzenia klimatu innowacyjno!ci. Przedsi%biorstwo mo$e by' innowacyjne jedynie wówczas, gdy zapewni warunki do rozwoju kreatywno!ci i przedsi%biorczo!ci w!ród pracowników. Dla wzmocnienia tej s abo!ci niezb%dny jest styl zarz"dzania popieraj"cy sk onno!' do podejmowania ryzyka oraz stymuluj"cy do pozytywnej rywalizacji. Innowacyjno!ci sprzyja tak$e wi%ksza samodzielno!' decyzyjna pracowników oraz demokratyczny styl kierowania oparty na utrzymaniu sta ego kontaktu z pracownikami, otwarto!ci na ich sugestie oraz tworzeniu partnerskich relacji mi%dzy prze o$onym a podw adnym poprzez negocjowanie i uzgadnianie rozwi"za&. Takie efekty motywacyjne uzyskuje si% dzi%ki koncepcji kompleksowego zarz"dzania jako!ci" (TQM), która sprzyja stymulowaniu zachowa& proinnowacyjnych oraz projako!ciowych w!ród pracowników. Wdro$enie TQM wp ywa pozytywnie nie tylko na generowanie wysokich jako!ciowo, innowacyjnych rozwi"za&, ale tak$e na motywacj% pracowników. Koncepcja ta, zak adaj"c wspó udzia pracowników w doskonaleniu jako!ci, stanowi element zarz"dzania partycypacyjnego. Jej wdro$enie wymaga pracy zespoowej, co u atwia zaspokojenie potrzeb spo ecznych, rozwój kompetencji w procesie grupowego uczenia si% oraz integracj% z celami organizacji. W celu stymulowania wzrostu profesjonalizmu, kreatywno!ci oraz przedsi%biorczo!ci wysoce korzystne mo$e by' tak$e wspieranie pracowników w realizacji kariery zawodowej. Rola organizacji w zarz"dzaniu karier" polega na tworzenie warunków zach%caj"cych, wspieraj"cych i u atwiaj"cych planowanie i realizacj% indywidualnego rozwoju przy jednoczesnym za- ZN nr 81 Seria: Administracja i Zarz"dzanie (8)2009 140 E. Bombiak chowaniu wspólnoty interesów. Przyjmuje to form% dzia a& o charakterze informacyjnym, oceniaj"cym, szkoleniowym i doradczym. W szczególno!ci zaliczamy tu: • warsztaty kariery (seminaria na temat planowania karier, samooceny), • pomoce (poradniki, testy, programy komputerowe u atwiaj"ce indywidualne planowanie karier), • doradzanie kariery (pomoc w identyfikowaniu zdolno!ci oraz ocenie poszczególnych wariantów kariery), • aktualizacj% potencjalnych !cie$ek kariery (tworzenie nowych, likwidacj% zb%dnych) oraz ustalenie wymogów kwalifikacyjnych niezb%dnych do przej!cia przez nie, • doskonalenie kwalifikacji na koszt firmy, • wyznaczanie opiekunów, promotorów kariery dla m odych pracowników, • rozpowszechnianie informacji o mo$liwo!ciach kariery w firmie (broszury informacyjne, komputerowe bazy danych)8. Szczególne miejsce w grupie motywatorów prorozwojowych zajmuj" szkolenia. Nie tylko przyczyniaj" si% do podnoszenia potencja u kwalifikacyjnego, ale te$ stwarzaj" warunki do samorealizacji, zwi%kszaj" elastyczno!' pracownika na rynku pracy, kszta tuj" jego !cie$ki kariery. Dla pracodawcy z kolei to #ród o wzrostu produktywno!ci pracy, zaanga$owania, pe niejszej identyfikacji pracownika z firm" i poprawy jej wizerunku w otoczeniu. Zasadnicz" s ab" stron% ograniczaj"c" skuteczno!' motywowania, w badanych podmiotach stanowi równie$ niedostateczny rozwój dzia a& nakierowanych na stymulowanie wspó pracy mi%dzy zatrudnionymi oraz integrowanie celów pracowników z celami organizacji. Poniewa$ motywacja pracowników ro!nie wraz ze wzrostem zgodno!ci ich celów z celami organizacji dla zwi%kszenia tej spójno!ci zasadne jest wdro$enie koncepcji zarz"dzania przez cele (ZPC). Ustalone przy wspó udziale pracowników realne cele sprzyjaj" zaanga$owaniu w ich realizacj% zmniejszaj"c prawdopodobie&stwo niepowodzenia. Dzi%ki partycypacji i wzrostowi odpowiedzialno!ci praca ulega wzbogaceniu u atwiaj"c zaspokojenie potrzeby samorealizacji. Ocena stopnia realizacji celów po "czona z udzielaniem informacji zwrotnej sprzyja lepszej komunikacji, adekwatnemu nagradzaniu oraz stanowi podstaw% do projektowania dzia a& szkoleniowych i modyfikacji !cie$ek rozwoju. Wdro$enie tej koncepcji wi"$e si% zatem z wykorzystaniem wielu narz%dzi motywowania. Podsumowuj"c, porównanie zsumowanych warto!ci wa$onych silnych i s abych stron w poszczególnych przedsi%biorstwach pozwala stwierdzi', $e w podmiotach A i E s abe strony systemu motywowania przewa$a y nad jego atutami. Odwrotna relacja mia a miejsce w firmach B, C, D i F. Analiza s abo!ci pozwala po!rednio zdiagnozowa' oczekiwania pracowników w badanych firmach. Zatrudnieni oczekiwali przede wszystkim, skutkuj"cych 8 M. Rybak, Rozwój potencja$u pracy, [w:] A. Sajkiewicz (red.), Zasoby ludzkie w firmie, Poltext, Warszawa 2003, s. 273 Seria: Administracja i Zarz dzanie (8)2009 ZN nr 81 Analiza SWOT w procesie motywowania pracowników 141 wzrostem wynagrodze&, mo$liwo!ci rozwoju, sprzyjaj"cych warunków do wspó pracy oraz powi"zania wynagrodze& z wynikami zarówno ilo!ciowymi, jak te$ jako!ciowymi (tj. nagradzanie za innowacyjno!', przedsi%biorczo!'). Na uwag% zas uguje fakt, $e w badanych podmiotach w niewielkim zakresie stymulowano postawy przedsi%biorcze i kreatywne w!ród pracowników. Literatura Dobija D., Pomiar i rozwój kapita$u ludzkiego w przedsi"biorstwie, PFPK, Warszawa 2003. Gierszewska G., Romanowska R., Analiza strategiczna przedsi"biorstwa, PWE, Warszawa 2001. Ko#mi&ski A., Piotrowski W. (red.), Zarz dzanie. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 2005. Ob ój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 2001. Penrose E., The Theory of the Growth of the Firm, John Wiley & Sons, New York 1959. Sajkiewicz A. (red.), Zasoby ludzkie w firmie, Poltext, Warszawa 2003. Shevelova S., Metody analizy strategicznej w okre#laniu zdolno#ci konkurencyjnej, „Ekonomika i Organizacja Przedsi%biorstwa” 2008 nr 12(707). ZN nr 81 Seria: Administracja i Zarz"dzanie (8)2009 142 Seria: Administracja i Zarz dzanie (8)2009 E. Bombiak ZN nr 81