Ekonomia 5 - Wstęp i ekonomiczne myœlenie

Podstawy ekonomii
WSTĘP
I EKONOMICZNE MYŚLENIE
Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz
Wstęp – ekonomiczne myślenie
Wstęp - ekonomiczne myślenie – wybrane myśli przewodnie
Minimalizacja nakładów
Maksymalizacja efektów
Nieograniczoność ludzkich potrzeb
Głównym kreatorem nowych potrzeb, czy nowego sposobu zaspakajania tych
potrzeb jest produkcja i związany z nią postęp technologiczny.
Celem produkcji jest zaspakajanie zmieniających swój rozmiar i strukturę
potrzeb ludzkich.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Ograniczoność zasobów
Ograniczoność zasobów
- dla jednostki – czasu wolnego, zasobów finansowych, kwalifikacji
i predyspozycji zawodowych
- dla gospodarki – ograniczoność zasobów czynników produkcji (pracy, ziemi, kapitału)
Zasób czynnika produkcji – ilość tego czynnika, jaką gospodarka dysponuje w danym
momencie (ujęcie statyczne)
Strumień czynnika produkcji – dynamiczne ujęcie zasobu, oznaczające wykorzystanie
czynnika produkcji w określonym czasie
Podstawowe czynniki produkcji:
- praca
- przedsiębiorczość
- kapitał produkcyjny i finansowy
- ziemia.
Praca otrzymuje wynagrodzenie w postaci płacy.
Przedsiębiorczość moŜe być wynagradzana jak praca odpowiednio wysoką płacą
zyskiem.
Kapitał otrzymuje wynagrodzenie w postaci procentu.
Ziemia przynosi dochód w postaci renty.
lub
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Ograniczoność zasobów
- skutki
Ograniczoność zasobów wynika z przyczyn naturalnych (ograniczoność bogactw
naturalnych) lub moŜe wynikać z dotychczasowej działalności gospodarczej
(ograniczoność kapitału).
Mając do czynienia z jednej strony z ograniczonymi zasobami, z drugiej strony
z nieograniczonymi potrzebami naleŜy liczyć się z występowaniem zjawiska rzadkości.
Rzadkość oznacza, Ŝe nigdy nie będziemy mieli wszystkiego, co chcielibyśmy mieć.
W ekonomii pojęcie rzadkości odnosi się do sytuacji, w której dostępne zasoby czynników
produkcji są niewystarczające do zaspokojenia potrzeb społeczeństwa.
Rzadkość jest konsekwencją ograniczoności zasobów.
Zjawisko rzadkości zmusza podmioty gospodarujące do dokonywania wyborów związanych
z alokacją będących w ich dyspozycji zasobów.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Koszt alternatywny
Koszt alternatywny – koszt towarzyszący wyborowi, występuje, gdy posiadane zasoby
czynników produkcji są niewystarczające do zaspokojenia wszystkich potrzeb
koszt alternatywny – utrata moŜliwości realizacji odrzuconej, najlepszej alternatywy
Dobra wolne:
- dobra, które mają koszt alternatywny równy 0;
- zwiększenie ilości dóbr wolnych nie pociąga za sobą konieczności zmniejszenia ilości innych
dóbr.
Z punktu widzenia konsumenta korzystanie z dóbr wolnych jest bezpłatne, konsument
otrzymuje dobra wolne za darmo.
Istnienie dóbr wolnych wynika z:
braku praw własności (np. do plaŜ, lasów, jezior),
polityki państwa, które decyduje się na bezpłatne dostarczanie niektórych
(w niektórych krajach np. szkolnictwo czy ochrona zdrowia są bezpłatne).
dóbr
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Dobra wolne
- konsument a społeczeństwo
Dobra wolne z punktu widzenia konsumenta mają koszt alternatywny równy 0, nie musi
to jednak oznaczać, Ŝe są to równieŜ dobra o zerowym koszcie alternatywnym dla
społeczeństwa.
Społeczeństwo ponosi koszt alternatywny, gdy np. bezpłatna ochrona zdrowia czy
szkolnictwo wymagają zaangaŜowania określonych środków, zasobów, które mogłyby być
uŜyte przez społeczeństwo w inny sposób, pojawia się więc koszt alternatywny, jaki ponosi
całe społeczeństwo.
Dobra wolne z punktu widzenia społeczeństwa są bardzo nieliczne (np. czyste powietrze, woda,
promienie słoneczne docierające na Ziemię czy opady atmosferyczne.
Wraz z rozwojem społeczno-gospodarczym zasób takich czynników jak czyste powietrze, woda
maleje.
Przeciwieństwem dobra wolnego jest dobro ekonomiczne.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Dobra ekonomiczne
- przedmiot badań mikroekonomii
Dobro ekonomiczne to dobro rzadkie, o koszcie alternatywnym większym od 0.
Wzrost produkcji lub konsumpcji dobra ekonomicznego pociąga za sobą konieczność rezygnacji
z produkcji lub konsumpcji pewnej ilości innych dóbr.
Praktycznie, niemal wszystkie dobra są dobrami ekonomicznymi i stanowią przedmiot badań
i zainteresowań mikroekonomii.
KaŜda działalność ludzka opiera się na dokonywaniu wyborów, w związku z tym dla kaŜdej
realizowanej działalności istnieje koszt alternatywny, czyli konieczność rezygnacji z innej
działalności.
Decyzje dotyczące alokacji (rozmieszczenia) czynników
produkcyjnych podejmują właściciele czynników produkcji:
gospodarstwa domowe,
podmioty gospodarcze.
w
róŜnych
zastosowaniach
Mikroekonomia zajmuje się sposobem rozwiązywania problemu rzadkości przez poszczególne
podmioty gospodarujące.
Mikroekonomia bada cele działalności podmiotów gospodarujących i formułuje kryteria
wyboru decyzji optymalnych.
Zadaniem mikroekonomii jest
w określonych warunkach.
wyjaśnienie
jak
i
dlaczego
dany
podmiot
funkcjonuje
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Zamknięty obieg pienięŜny
i rzeczowy w gospodarce
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Zamknięty obieg pienięŜny
i rzeczowy w gospodarce
Na rynku produktów i usług konsumpcyjnych weryfikowane są zamierzenia konsumentów i
producentów.
Na rynku czynników produkcji weryfikowane są zamierzenia właścicieli czynników produkcji i
firm kupujących czynniki produkcji.
Ze względu na występowanie rynku produktów i usług konsumpcyjnych oraz rynku czynników
wytwórczych, działania poszczególnych podmiotów są ze sobą powiązane, tworząc
zamknięty obieg pienięŜny i rzeczowy w gospodarce.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Warszawa 2007.
Milewski R., Kwiatkowski E.: Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa
2007.
Kamińska T., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Teoria podejmowania decyzji
przez podmioty rynkowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2000.
Kamińska T., Krysinska A., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Wybrane
problemy z mikroekonomii - zadania. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk
2006.
Czarny B., Rapacki R.: Podstawy ekonomii. PWE. Warszawa 2002.
Szczepaniec M.: Makroekonomia. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2003.