Eligiusz Dworaczyński Konstantyna. Pałac beja El Hadżdż Ahmada

Eligiusz Dworaczyński
Konstantyna. Pałac beja El Hadżdż
Ahmada
Informator Archeologiczny : badania 18, 195
1984
A L G I E R I A
KONSTANTYNA
PP P racow n ie K o n serw a cji żabytków
O d d z ia ł w Krakowie
k iero w n ictw o K o n tra k tu w K o n sta n ty n ie
P a ła c b e ja El H adłdż Ahmado
B adan ia p ro w a d z ił mgr E lig iu s z D w o raczyń sk i♦ Finansow a­
ło M in is te rs tw o K u ltu ry A l g i e r i i w ram ach kosztów kon­
t r a k t u na « p o rz ą d z e n ie p r o je k tu r e s t a u r a c j i o b ie k tu *
P ierw szy sezon b ad a ń . S tano w isko w ielow arstw ow e od i i i
do ΚΙΧ w ieku.
B ad an ia a r c h e o lo g ic z n e na t e r e n i e p a ła c u b e ja El ttadżdż Ahnads z p ie r w s z e j połowy Xix
w iek u ,prow adzo no p rz y o k a z ji p e ł n i e n i a n ad zo ru p r a c ziem nych, zaplanow anych pod katem p o trz e b
d l a ro z p o z n a n ia k o n s tru k c y jn e g o 1 a r c h it e k t o n ic z n e g o . O becność a rc h e o lo g a p rzy ty c h p ra c a c h b y ła
r e z u lt a te m s t a r a ń k ie ro w n ik a k o n tr a k tu o r a z O d d z ia łu PP pk s w Krakowie# w m yśl s t o s o w a n e j s y s ­
temu b adań kom pleksow ych o b iek tó w a r c h i t e k t u r y , ja k o że zarówno w ielo człon ow a s t r u k t u r a p a ła c u
p o w s ta łe g o z fragm entów w c z e ś n ie js z e j zabudowy o r a z u sy tu o w a n ie na o b s z a rz e m ia s ta a n ty czn eg o
sta n o w iły p o t e n c j a l n ą m ożliw ość uchw ycenia i o k r e ś le n i a c i ą g ł o ś c i o s a d n ic tw a .
Od 12 l l p c a do 23 s i e r p n i a 19Ç4 ro k u wykonano s z e ś ć wykopów sondażow ych, г czego t r z y u
p iw n ic a c h , dwa w p a t i o i je d e n na t e r e n i e Dużego Ogrodu p rz y Ś c ia n ie k io sk u b e j a . R ezu ltatem
p r a c b y ło u z y s k a n ie in f o r m a c ji na tem at p o sa d o w ien ia nurów p a ła c u , c h a r a k t e r y s ty k i g ru n tu i « k l du n a w a rstw ie ń w i c h o to c z e n iu o r a z d o k o n an ie odkry ć o is to tn y m z n a c z e n iu d l a p ozn an ia h i s t o r i i
t e j c z ę ś c i m i a s ta ,
W w ykopie 2 /9 4 , założonym p rz y f i l a r z e p o m ie sz c z e n ia p iw n iczn eg o 0 1 /1 6 , na g łę b o k o ś c i
110 cm od p o sa d z k i o d k r y to g ró b w p o s t a c i s k r z y n i z p r o s to k ą tn y c h bloków (n r 2 / 84* 1 ) z o r i e n to ­
wany w zdłuż o s i w sch ó d -zach ó d , w t r a k c i e p o s z e r z a n ia wykopu w k ie ru n k u zachodnim w c e lu o d s ło n ię ­
c i a c a łe g o o b i e k t u , n a g łę b o k o ś c i 50 cm o d k r y to d ru g ą s k r z y n ię grobowa (2/84*2) u sta w io n ą p r o s ­
to p a d le do p ie r w s z e j i p r z y l e g a j ą c ą do r e l i k t u muru kam iennego o c h a ra k te ry s ty c z n y m wątku rzym s­
kim . E k s p lo r a c ja Ć w ia rtk i wykopu od s tr o n y p ó łn o c n e j d o s t a r c z y ł a d a ls z y c h i n f o r m a c ji. O dkryto
t u t a j s k r z y n ię grobową z pochówkiem d 2 le c k a na g łę b o k o ś c i o k o ło 100 cm, u ło żo n ą wzdłuż o s i wschód*
-z a c h ó d ( 2 /8 4 * 3 ) . Zajmowała ona c i a s n e m ie js c e pom iędzy grobem pierw szym a innym fragm entem muru b ie g n ą c e g o p r o s to p a d le do wspomnianego w y ż e j. K o le jn ą s k r z y n ię grobowa (2 /9 4 -4 ) o d k ry to f r a g ­
m e n ta ry c z n ie w p o łu d n io w o -w sch o d n ia n a ro ż n ik u wykopu.
t a n a l i z y s t r a t y g r a f i i р о г i ornej 1 pio n o w ej o r a z m a te r ia łu ruchomego można w n o sić , że od­
k r y t e na o b s z a rz e 9 m2 elem en ty s ta n o w ią c z ę ś ć grobowca o k o n s t r u k c j i n a z ie m n e j, k tó re g o mury
wykonano z s z e ś ć 1 obocznyoh bloków w apiennych uło żo n y ch słupow o w o d l e g ł o ś c i o k o ło 80 cm o ra z
d rob n y ch cio só w u z u p e łn ia ją c y c h p r z e s t r z e ń pom iędzy n im i. Wewnątrz grobowca z n a jd u ją s i ę pochów­
k i s z k ie le to w e u ło ż o n e w jednym lo b dwóch rz ę d a c h z o rie n to w a n e w schód-zachód* Pochówek 2 /8 4 -2
j e s t r e la ty w n ie p ó ź n ie js z y i w staw iony w w olne m ie js c e pom iędzy rzędem s t a r s z y c h sk rz y ń a ś c ia n ą
grobow ca. D o ty ch cza s w yeksplarow ano je d y n ie c z ę ś ć z a w a rto ś c i s k r z y n i grobow ej 2 /8 4 - 1 . w to w a rz y s­
tw ie s ł a b o zachow anej g ó r n e j połowy s z k i e l e t u n i e z n a le z io n o żadnego w y p o sażen ia. Na p o d sta w ie
a n a l i z y k o n s t r u k c j i grobow ca i pochówków o r a z ruchomego m a t e r i a łu zabytkow ego г n aw arstw ień k u l­
turow ych można w s tę p n ie d atow ać z n a le z is k o na I I 1 - 1 V w iek n . o . G robowiec zn ajd o w ał s i o najpew ­
n i e j na t e r e n i e m e tr o p o li i K o n sta n ty n y ( lu b j e s z c z e C i r t y ) , u sy tu o w an ej n a niższym poziom ie w
sto s u n k u do m ia s ta od s tr o n y p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j.
Równie c ie k a w ie p r z e d s ta w ia s i ę o d k ry c ie wkopów n ało żo n y ch na z n is z c z o n e mury grobow ca,
z a w ie r a ją c y c h frag m en ty a naw et c a ł e n a c z y n ie w to w a rz y stw ie s p a le n iz n y . Praw dopodobnie pochodzą
one z czasów p e n e t r a c j i w a n d a ls k le j lu b o k re s u b e rb e rs k ie g o * H p o z o s ta ły c h wykopach sondażowych
o d k ry to c y s t e r n ę s p rz e d budowy p a ła c u , b r u k i 1 r e l i k t y zabudowań a n ty c z n y c h , na k t ó r e n a ło ż y ły
a i e n a w a r s tw ie n ia i budow le i s la m s k ie .
Wśród m a t e r i a ł u zabytkow ego do m in u ją frag m en ty n aczyń i lam pek g lin ia n y c h z o k re su c e ­
s a r s t w a , a l e w y s tę p u ją ró w n ież z a b y tk i s t a r s z e z czasów f e n i c k i c h .
Badania
będą kontynuowane*
B U Ł G A R I A
NOVAE
U n iw e rs y te t im , Adama M ickiew icza
w P ozn an iu
B adania p ro w a d z ił p r o f , d r S te f a n P a r n ic k i-P u d e łk o
( a u to r k o m u n ik a tu ). P o nad to w e k s p e d y c ji u c z e s t n i c z y l i :
d r A ndrzej B ie r n a c k i , mgr S t e f a n i a W a lig ó ra , mgr Marla
M u s ie la k . P rz e z 9 d n i ta k ż e d o c , d r h ab . i n ż . A lek san ­
d e r Gryg o ro w ie г . F in an so w ało M in is te rs tw o N a u k i, S z k o l­
n ic tw a Wyższego 1 T e c h n ik i о г а г UAM. D w udziesty p i ą t y
eezon badań p o ls k o - b u ł g a r s k i c h . Rzymska tw ie r d z a l e g i o ­
nowa i w c z fc -n o b iz a n ty jsk le m ia s to nad dolnym Dunajem
U - V II w. n . e . ) .
S ezon w ykopaliskow y tr w a ł od 25 l l p c a do β w rz e ś n ia . P ra co w ykopaliskow e kontynuowano po
z a c h o d n ie j s t r o n i e fo ru m , g łó w n ie w o b r ę b ie kom pleksu a r c h i te k to n i c z n e g o w c z e s n o c h r z e ś c ija ń s k ie j
b a z y l i k i b i s k u p i a j w z n ie s io n e j praw dopodobnie w V w. nad ru in a m i z n is z c z o n y c h u p rz e d n io budow li
k om endantury L egionu 1 I t a l s k i e g o ( v . £A, B adania 1982, s . Э11 ) . O d s ło n ię to d a ls z e p a r t i e z n i s z ­
czo n y ch p rz e w a ż n ie aż do fundam entów kam iennych murów s z e r o k ie g o na o k o ło 54 m n a r te k s u , co