Hipoteka

Prawo cywilne – ćwiczenia; 2014/2015
dr Anna Rachwał, dr Michał Kućka
PRAWO RZECZOWE: (27) Hipoteka
1. Alfred zawarł z Alojzym umowę pożyczki. Na zabezpieczenie wierzytelności Alfreda o zwrot
pożyczonej kwoty Alicja ustanowiła na przysługującym jej udziale w użytkowaniu wieczystym
hipotekę. Umowa pożyczki została zawarta 10 lutego 2011 r., umowa ustanawiająca hipotekę
16 lutego 2011 r., a wniosek o wpis hipoteki został złożony w poniedziałek 21 lutego 2011 r. Kiedy
Alojzy spłacił większość pożyczonej kwoty (80%), Alfred zawarł z Alicją umowę, według której
podstawiono w miejsce dotychczasowej wierzytelności inną – względem Anatola. Oceń stan prawny.
Czy sytuacja wyglądałaby inaczej, gdyby wniosek o wpisanie hipoteki wpłynął 18 lutego 2011 r.?
2. Katarzyna wzięła kredyt w banku w celu zakupu mieszkania na rynku wtórnym. Ustanowiła
hipotekę na nabytym lokalu. Suma hipoteczna przekraczała 3 krotnie wartość kredytu. Oceń stan
prawny. Czy sytuacja Katarzyny wyglądałaby inaczej, gdyby przewłaszczyła lokal na rzecz banku
na zabezpieczenie zaciągniętego kredytu?
3. Benedykt w celu zakupu samochodu wziął kredyt w banku. Na zabezpieczenie kredytu ustanowił
hipotekę na przysługującym jemu i jego żonie – Oli – lokalu (za jej zgodą). Kredyt był udzielony
we frankach szwajcarskich, a suma hipoteczna została wyrażona w złotówkach. Bank zdecydował się
zmienić walutę wierzytelności na euro. Zawarł w tym celu aneks do umowy kredytowej z Benedyktem
(za wiedzą, ale bez zgody Oli). Nie ujawniono zmiany waluty w księdze wieczystej. Czy zmiana
waluty wierzytelności zabezpieczonej jest skuteczna?
4. Jerzy na zabezpieczenie kredytu chciał ustanowić hipotekę. W tym celu zawarł umowę z bankiem.
W umowie tej stwierdzono, że hipoteka ma zabezpieczać wierzytelność z umowy kredytu. W umowie
kredytowej z kolei postanowiono, że Jerzy jest zobowiązany obok wierzytelności głównej zapłacić
odsetki (według zmiennej stopy oprocentowania). Po roku od zawarcia umowy i ustanowienia
hipoteki, Jerzy zawarł z bankiem aneks do umowy ustanawiającej hipotekę, w której stwierdzono, że
hipoteka zabezpiecza także odszkodowanie z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania
umowy kredytowej oraz opłaty wynikające z obsługi kredytu. Gdy nadszedł termin spłaty kolejnej raty
kredytu – okazało się, że Jerzy jest niewypłacalny. Bank uzyskał tytuł wykonawczy względem Jerzego
i dochodzi zaspokojenia swoich roszczeń na drodze egzekucyjnej. Wskaż jakie wierzytelności Banku
są objęte hipoteką.
5. Anna (przedsiębiorca) zawarła z Markiem (przedsiębiorcą) umowę ramową, na podstawie której
strony zobowiązały się do współpracy. W umowie ramowej jednak nie określono szczegółów
dotyczących umów wykonawczych – nie wskazano także wprost obowiązku zawierania takich umów.
Na zabezpieczenie umowy ramowej została ustanowiona hipoteka na nieruchomości Ludmiły, babci
Marka. Oceń stan prawny.
6. W Nowej Hucie postanowiono wybudować stadion KS Grębałowianki. Podjął się tego zaradny
przedsiębiorca – Jerzy. Aby jednak rozpocząć inwestycję potrzebował dużego wsparcia finansowego.
Uzyskał je w czterech wiodących na rynku bankach. Na zabezpieczenie wierzytelności banków
zawarto umowę ustanawiającą wspólną hipotekę. Sąd wieczystoksięgowy odmówił jednak wpisu
hipoteki. Dlaczego?
Strona | 1
7. Wienczysław udzielił Hipolitowi pożyczki w wysokości 100.000 złotych pod warunkiem, że Hipolit
sprzeda żonie Wienczysława obraz J. Malczewskiego. Wierzytelność tę zabezpieczono hipoteką
kaucyjną 10 lutego 2008 r. obciążającą nieruchomość Hipolita. Po upływie kilku lat, 25 lutego 2011 r.,
Wienczysław postanowił skorzystać z ustanowionej hipoteki. Miał bowiem wierzytelność o zapłatę
ceny względem żony Hipolita (z tytułu umowy sprzedaży samochodu). Zawarł więc z Hipolitem
umowę, w której podstawiono zamiast wierzytelności zabezpieczonej dotychczas wierzytelność
względem żony Hipolita. Poza hipoteką Wienczysława nieruchomość była obciążona także hipoteką
banku (na drugim miejscu). Sąd odmawia wpisu w księdze wieczystej z uwagi na brak zgody banku
na podmianę wierzytelności. Oceń stan prawny. Czy ma znaczenie to, czy nowa wierzytelność opiewa
na wyższą kwotę niż dotychczas zabezpieczona?
8. Marta była dłużnikiem Barbary. Na zabezpieczenie wierzytelności Barbary ustanowiono
na nieruchomości Anny hipotekę. Barbara postanowiła sprzedać wierzytelność Markowi, który jako
dentysta potrafił skutecznie windykować długi. Kilka dni po zawarciu umowy sprzedaży
wierzytelności okazało się, że umowa pomiędzy Martą a Barbarą jest nieważna (Marta była
niepoczytalna w chwili zawierania umowy). Czy Marek nabył wierzytelność lub hipotekę? Jak
sytuacja wyglądałaby, gdyby okazało się, że w księdze wieczystej wpisano wierzytelność wyższą,
aniżeli przysługującą Barbarze wierzytelność z umowy z Martą? Jak wyglądałaby sytuacja, gdyby
niepoczytalna była Anna a nie Marta?
9. Michał spłacił połowę kredytu, na którego zabezpieczenie ustanowił na swoim lokalu hipotekę.
Następnie obciążył lokal jeszcze dwoma hipotekami (lokal był dużej wartości). Jego prawnik-rodzinny
poradził mu, aby na opróżnione miejsce po wygasłej hipotece (która jest przecież związana z
zabezpieczaną wierzytelnością – zgodnie z zasadą akcesoryjności) ustanowił nową hipotekę na
zabezpieczenie nowej pożyczki. Czy prawnik-rodzinny dobrze doradził Michałowi? Czy sytuacja
wyglądałaby inaczej, gdyby wierzyciel zrzekł się częściowo hipoteki? Czy, aby uzyskać uprawnienie
do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym potrzebne jest wpisanie go w księdze
wieczystej?
Strona | 2